Jump to content

رابرټ اې. هاینلاین

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
رابرټ اې. هاینلاین
رابرټ اې. هاینلاین
رابرټ اې. هاینلاین

د شخص مالومات
زېږون نوم
پيدايښت
مړینه
د مړینې لامل زړه نابری   ويکيډاټا کې (P509) ځانګړنې بدلې کړئ
تابعیت د امریکا متحده ایالات   ويکيډاټا کې (P27) ځانګړنې بدلې کړئ
ګوند ديموکراتيک ګوند   ويکيډاټا کې (P102) ځانګړنې بدلې کړئ
عملي ژوند
کار/مسلک
مورنۍ ژبه انګرېزي ژبه   ويکيډاټا کې (P103) ځانګړنې بدلې کړئ
کاروونکي ژبه
د کړنې څانګه ادبيات   ويکيډاټا کې (P101) ځانګړنې بدلې کړئ
لاسليک
رابرټ اې. هاینلاین
رابرټ اې. هاینلاین

وېبپاڼه
وېبپاڼه د تاييدولو سرچينه  ويکيډاټا کې (P856) ځانګړنې بدلې کړئ
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  ويکيډاټا کې (P345) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ

رابرټ انسن هاینلاین (/ˈhaɪnlaɪn/؛ زوکړه د ۱۹۰۷ز کال د جولای ۷ مه—مړینه د ۱۹۸۸ز کال د مې ۸ مه) یو امریکایي علمي تخیلي لیکوال، د هوا-فضا انجنیر او سمندري افسر و. نوموړی چې کله-کله "د علمي تخیلي لیکوالانو مشر" بلل کېږي، هغه په خپلو تخیلي کیسو کې په علمي دقت د ټینګار کوونکو سرلاری او په دې بنسټ د سخت علمي تخیلي فرعي-ژانر سرخېل و. د هغه خپاره شوي اثار دواړه هم تخیلي او هم غیر-تخیلي د وړتیا د تحسین څرګندونه کوي او د انتقادي فکر په ارزښت ټینګار کوي. د نوموړي طرحو ډېری پاروونکي حالتونه مطرح کړل چې دودیز ټولنیز عنعنات یې وننګول. د هغه اثارو همدارنګه علمي تخیلي ژانر او په عمومي توګه معاصر کلتور اغېزمن کړ.  [۲][۳][۴][۵][۶][۷] 

هاینلاین یو له هغو لومړنیو امریکایي علمي تخیلي لیکوالانو څخه و چې، د ۱۹۴۰ز لسیزې په ورستیو کې یې د دي ساترډې ایوینیګ پوسټ غوندې مشهورو مجلو ته لاره ومونده. هغه د څو لسیزو لپاره د ډېر-پلور لرونکو ناول لیکونو په نوملړ کې شامل و او هغه، اسحاق اسیمو او ارتر سي. کلېرک اکثره د انګلیسي ژبې د علمي تخیلي "درې ستر" لیکوالان بلل کېږي. سټرینجر این اې سټرینج لنډ (Stranger in a Strange Landسټارشیپ ټروپرس (Starship Troopers) (چې میکا (mecha ) او سپېس مېرین (space marine) دواړو علمي تخیلي ژانر ته په بڼه ورکولو کې یې مرسته وکړه) او سپوږمۍ یوه سخت زړې معشوقه ده (The Moon Is a Harsh Mistress) د هغه مشهور اثار دي. د هغه اثار کله-کله لانجمن اړخونه لري، لکه په سپوږمۍ یوه سخت زړې معشوقه ده اثر کې، په یو وخت د څو ښځو یا مېړونو سره واده (ډېرودون)، په سټارشیپ ټروپرس کې جنګي سیاست او په تکنالوژیکه توګه د ښځو فني کریکټرونه چې هیبت ناکه وو، خو بیا یې هم اکثرو ښځینه کلیشه درلوده—لکه فرایډې.     [۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

هاینلاین چې د علمي تخیلي لنډو کیسو لیکوال هم و، په اسټانډینګ ساینس فیکشن مجله کې د جان ډبلیو. کامپبیل د خپرونو ادارې (۱۹۳۷ز—۱۹۷۱ز) د لیکوالانو په ډله کې یې شهرت ترلاسه کړ، که څه هم چې هاینلاین د کامپبیل په واسطه د خپلو لیکنو د اغېزمنېدل رد کړي دي.

هاینلاین خپل علمي تخیلي ژانر د پاروونکو ټولنیزو او سیاسي افکارو د راسپړلو د لارې په توګه او د دې اټکل کولو لپاره چې د ساینس او انجینري په برخه کې پرمختګ به د سیاست، نژاد، دین او جنسیت راتلونکي ته کومه بڼه ورکړي، کاراوه. هاینلاین د خپلو علمي تخیلي کیسو په چوکاټ کې، بیا-بیا ځینې ټولنیز موضوعات مخاطب کړي دي: د فردي ازادۍ او په ځان په باور اهمیت، د جنسي اړیکو ماهیت، د افرادو ټولنیز مکلفیت، په کلتور او حکومت د منظمو دینونو اغېز او د بې دینۍ افکارو د ځپلو لپاره د ټولنې تمایل. هغه د انسان په دود و دستور د فضایي سفر د اغېزو په اړه هم اټکل کړی دی.  [۱۴]

په ۱۹۷۴ز کال کې، هاینلاین لومړنی شخص دی چې د علمي تخیلي لیکوالانو د استاد لقب او جایزه ورکړل شوه [دا جایزه هر کال یوه ژوندي لیکوال ته، نورو هغه په نسبت د غوره لیکنو په پار ورکول کېږي چې پیل یې په ۱۹۷۴ز کال کې وشو.]. د نوموړي څلورو ناولونو د هوګو جایزه وګټله. سربېره پر دې، له خپرېدو پنځوس کاله وروسته، د هغه اووه اثارو د "ریټرو هوګو" جایزه وګټله—یادې جایزې د هګو جایزې له منځته راتګ مخکې د هغه د خپرو شوو اثارو لپاره نوموړي ته ورکړل شوې. هاینلاین په خپلو تخیلي اثارو کې نوي اصطلاحات وکارول چې وروسته د انګلیسي ژبې برخه وګرځېدله، لکه؛ ګروک (grok)، والډو (waldo ) او سپیکولېټیو فیکشن (speculative fiction) او همدارنګه یې موجودې اصطلاحګانې لکه "ټانسټافل (TANSTAAFL)"،"پې ایټ فارورډ (pay it forward)" او "فضایي بېړۍ (space marine)" عامې کړې. نوموړي همدارنګه د "ډرافټینګ ډان (Drafting Dan)" سره د کمپیوټر-په-مرسته ډیزاین (computer-aided design) وړاندوینه کړې وه او په خپل ناول له  دې افق ورهاخوا (Beyond This Horizon) کې یې د اوبو-تخت (waterbed ) یوه نوې بڼه توضیح کړې وه. نوموړي د فضا پوځي محصل (Space Cadet ) ناول په لومړي فصل کې ۳۵ کاله وړاندې د موټرولا شرکت له اختراع څخه د ګرځنده ټېلیفون وړاندوینه کړې وه. د هاینلاین د ډېرو اثارو په منځپانګه فلمونه او تلویزوني پروګرامونه جوړ شول. [۱۵]

ژوند

[سمول]

پیدایښت، ماشومتوب او لومړنۍ زده کړې

[سمول]

هاینلاین چې د ۱۹۰۷ز کال د جولای په ۷ مه نېټه، د میسوري په بټلر کې نړۍ ته سترګې پرانیستې، د ریکس آیوار هاینلاین (چې یو محاسب و) او بام لایل هاینلاین په اووه اولادونو کې درېیم و. نوموړی د الماني الاصله-امریکایانو له شپږم نسل څخه و؛ د کورنۍ د دود په توګه هاینلاینیانو د امریکا په هره جګړه کې برخه اخیستې وه، چې لومړۍ هغه یې د خپلواکۍ جګړه وه.[۱۶]

نوموړي خپل ماشومتوب د میسوري په کانزاس ښار کې تېر کړ. د یاد ځای او وخت منظرې او ارزښتونو (د هغه په خپلو لفظونو، "بایبیل بیلټ") د هغه په تخیل خورا اغېز وکړ، په ځانګړې توګه د نوموړي په ورستیو اثارو کې، لکه څرنګه چې هغه په خپلو اثارو لکه د مینې لپاره کافي وخت (Time Enough for Love) او له لمر لوېده څخه ورهاخوا بېړۍ چلونه (To Sail Beyond the Sunset) کې د چاپېریال او کلتوري اتموسفیر د منعکس کولو لپاره له خپل ماشومتوبه ډېره ګټه اخیستې وه. په ۱۹۱۰ز کال کې د هالي لکۍ لرونکي ستوري ظهور د هاینلاین چې په هغه وخت کې ماشوم و، د ستور پوهنې سره عمري علاقه پیدا کړه.    [۱۷][۱۸]

کورنۍ  یې کالج ته د هاینلاین د لېږلو مالي توان نه درلود، نو ځکه هغه په نظامي اکاډمۍ کې د داخلې اخیستلو په لټه کې شو. کله چې هاینلاین په ۱۹۲۴ز کال کې له مرکزي عالي لېسې څخه فارغ شو، هغه ته د متحده ایالاتو د سمندریز پوځ اکاډمۍ کې داخله ور نه کړل شوه، ځکه چې مشر ورور یې ریکس په یاده اکاډمۍ کې زده کوونکی و او د یادې اکاډمۍ قانون داسې و چې په هممهاله توګه له یوې کورنۍ څخه څو غړو په کې زده کړې نه شوې کولای. هغه د یادې اکاډمۍ په ځای د کانزاس ښار په کمیونیټي کالج کې داخله واخیسته او د میسوري د سناتور جېمز اې. ریډ څخه یې د سمندري ځواک په اکاډمۍ کې په کلکه د داخلې غوښتنه وکړله. تر یوه حده د پینډرګاسټ ماشین د اغېز له امله، د ۱۹۲۵ز کال به جون کې د سمندري ځواک اکاډمۍ هغه ته داخله ورکړه؛ هاینلاین وروسته وویل چې ریډ هغه ته ویلي وو چې، هغه ۱۰۰ سپارښتنلیکونه درلودل، ۵۰ د نورو نوماندانو د نوماندۍ لپاره او ۵۰ د هاینلاین لپاره.   [۱۹][۲۰]

سمندري ځواک

[سمول]

د متحده ایالاتو په سمندریز ځواک کې د هاینلاین تجربې د هغه په کریکټر یا شخصیت او لیکنو قوې اغېز وکړ. نوموړی په ۱۹۲۹ز کال کې د سمندریز ځواک له اکاډمۍ څخه د هنرونو په برخه کې د انجینرۍ د شاوخوا لیسانس معادل سند سره فارغ شو (یادې اکاډمۍ په هغه وخت کې سند نه ورکاوه). هغه په علمي توګه په خپل ټولګي کې پنځم نمره و، خو د نظم د نه مراعت کولو له امله یې د ۲۴۳ زده کوونکو ترمنځ ۲۰ مه درجه خپله کړه. د متحده ایالاتو سمندري ځواک له فراغت لږ وروسته هغه د بیرغ وړونکي په توګه په دنده وګوماره. نوموړي په یو ایس ایس لکسینګټون الوتکه لږېدونکې بېړۍ کې د دندې پر مهال چې په راډیو یي مخابراتي اړیکو کې یې کار کاوه—د هم هغه وخت یو ډول تکنالوژي وه چې اوس هم په ابتدایي پړاو کې ده، د دویم بریدمن پیل-کاره مامور رتبې ته ترفیع وکړه. د یادې بېړۍ کپتان ایرنیسټ جې. کینګ د لومړۍ نړیوالې جګړې په بهیر کې د سمندریزو عملیاتو مشر او د متحده ایالاتو د جنګي بېړیو د ډلې سر قوماندان شو. پوځي تاریخ لیکونکو د هاینلاین سره د هغه په ورستیو کلونو کې په کراتو مرکې وکړې او له هغه څخه یې د کپتان کینګ په اړه او د متحده ایالاتو د لومړۍ عصري الوتکه لېږدوونکې بېړۍ د قوماندان په توګه د هغه د چوپړتیاوو په اړه پوښتنې وکړې. هاینلاین همدارنګه په ۱۹۳۳ز کال او ۱۹۴۳ز کال کې په یو ایس ایس راپر ویجاړوونکې بېړۍ کې د سمندریزې توپخونې د افسر په توګه خدمت وکړ چې د دویم بریدمن رتبې ته یې ترفیع وکړه. د هغه ورور لاورینس هاینلاین د متحده ایالاتو په پوځ، د متحده ایالاتو په هوایي ځواک او د میسوري په ملي ګارډ کې دندې ترسره کړې او په ملي ګارډ کې د ستر جنرال تر رتبې ورسېده.    [۲۱][۲۲]

ودونه

[سمول]

هاینلاین په ۱۹۲۹ز کال کې د کانزاس ښار سره تړاو لرونکې ایلینور کوري سره واده وکړ، خو یاد واده یو کال دوام وکړ. په ۱۹۳۲ز کال د لیسلاین مکډونلډ (زوکړه ۱۹۰۴ز کال—مړینه ۱۹۸۱ز کال) سره د هغه دویم واده ۱۵ کاله دوام وکړ. د هاینلاین د ملګري مرستیال امیرالبحر کال لېنینګ په وینا مکډونلډ "په حیرانوونکي ډول ځیرکه، ډېره لوستې او په بې ساري ډول لیبراله وه، له دې سره-سره ثبت شوې جمهوري غوښتونکې وه"، په داسې حال کې چې اسحاق اسیمو وروسته هاینلاین، هغه وخت، "سخت لیبرال" بللی و. (دا برخه وګورئ: د رابرټ هاینلاین سیاستونه. په انګلیسي: Politics of Robert Heinlein.) [۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

سرچينې

[سمول]
  1. پیوستون : 118773704  — د نشر نېټه: ۲۶ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  2. Wells, John C. (2008). Longman Pronunciation Dictionary (3 ed.). Longman.
  3. Houdek, D. A. (2003). "FAQ: Frequently Asked Questions about Robert A. Heinlein, the person". The Heinlein Society. خوندي شوی له the original on April 3, 2012. بياځلي په January 23, 2007.
  4. "Say How? A Pronunciation Guide to Names of Public Figures". Library of Congress, National Library Service for the Blind and Physically Handicapped (NLS). September 21, 2006. خوندي شوی له اصلي څخه په October 6, 2019. بياځلي په January 23, 2007.
  5. Booker, M. Keith; Thomas, Anne-Marie (2009). The Science Fiction Handbook. Blackwell Guides to Literature Series. John Wiley & Sons. p. 155. ISBN 978-1-4051-6205-0. خوندي شوی له اصلي څخه په July 5, 2019. بياځلي په June 27, 2018. Sometimes called the 'dean of science fiction writers,' Robert A. Heinlein was one of the leading figures of science fiction's Golden Age and one of the authors most responsible for establishing the science fiction novel as a publishing category.
  6. "Robert Heinlein's softer side". The Guardian. January 12, 2009. خوندي شوی له اصلي څخه په January 25, 2021. بياځلي په June 5, 2021.
  7. Mendlesohn, Farah (2019). The Pleasant Profession of Robert A. Heinlein. London: Unbound Publishing. ISBN 978-1-78352-678-9.
  8. "The Big Three—Asimov—Clarke—Heinlein—A Bibliography". SFandFantasy.co.uk. خوندي شوی له اصلي څخه په September 1, 2016. بياځلي په August 28, 2016. Isaac Asimov, Arthur C. Clarke and Robert Heinlein are informally known as the "Big Three"—the best known members of the group of authors who brought science fiction into a Golden Age in the middle years of the twentieth century
  9. Parrinder, Patrick (2001). Learning from Other Worlds: Estrangement, Cognition, and the Politics of Science Fiction and Utopia. Duke University Press. p. 81. ISBN 978-0-8223-2773-8. This short discussion of Asimov, Clarke and Heinlein—the so-called Big Three, who largely dominated American (and, to a lesser extent, Anglo-American) science fiction during the 1940s, the 1950s and well into the 1960s—should serve to suggest the particularly complex affinity between science fiction and critical theory in its Blochian version.
  10. "Science Fiction Writer Robert J. Sawyer: The Death of Science Fiction". SF writer. خوندي شوی له اصلي څخه په May 2, 2012. بياځلي په November 26, 2017. And yet, the publishers do whatever they can to continue to milk the big three: Asimov, Clarke, and Heinlein
  11. "15 Things You Might Not Know About Stranger in a Strange Land". Mental floss. July 14, 2015. خوندي شوی له اصلي څخه په April 14, 2017. بياځلي په November 26, 2017.
  12. "Was Robert A. Heinlein a Libertarian?". Mises Institute. May 18, 2010. خوندي شوی له اصلي څخه په December 11, 2019. بياځلي په May 5, 2017.
  13. Lord, M. G. (October 2, 2005). "Heinlein's Female Troubles". The New York Times. خوندي شوی له اصلي څخه په February 13, 2019. بياځلي په February 26, 2019.
  14. "Was Robert A. Heinlein a Libertarian?". Mises Institute. May 18, 2010. خوندي شوی له اصلي څخه په December 11, 2019. بياځلي په May 5, 2017.
  15. "Robert A. Heinlein's technological prophecies". Tor. August 17, 2010. خوندي شوی له اصلي څخه په May 2, 2015. بياځلي په November 26, 2017.
  16. Patterson, William (2010). "Appendix 2". Robert A. Heinlein: 1907–1948, learning curve. New York: Tom Doherty Associates. ISBN 978-0-7653-1960-9. بياځلي په June 29, 2014.[مړه لينکونه]
  17. William H. Patterson, Jr. (1999). "Robert A. Heinlein, a Biographical Sketch". The Heinlein Journal. 1999 (5): 7–36. خوندي شوی له the original on مارچ 21, 2008. بياځلي په مارچ 21, 2008. Also available at . Retrieved July 6, 2007.
  18. "3". Sci-fi Literature Genius Guide. Imagine Publishing. June 14, 2012. ISBN 9781908222183.
  19. "Was Robert A. Heinlein a Libertarian?". Mises Institute. May 18, 2010. خوندي شوی له اصلي څخه په December 11, 2019. بياځلي په May 5, 2017.
  20. Suplee, Curt (1984-09-05). "In the Strange Land Of Robert Heinlein". Washington Post (in American English). ISSN 0190-8286. بياځلي په 2021-07-29.
  21. "Robert A. and Virginia G. Heinlein Papers". oac.cdlib.org. خوندي شوی له اصلي څخه په April 25, 2019. بياځلي په February 26, 2019.
  22. James Gunn, "Grand Master Award Remarks" Archived September 29, 2011, at the Wayback Machine.; "Credit Col. Earp and Gen. Heinlein with the Reactivation of Nevada's Camp Clark", The Nevada Daily Mail, June 27, 1966.
  23. "Social Affairs of the Army and Navy", Los Angeles Times; September 1, 1929; p. B8.
  24. Houdek, D. A. (2003). "FAQ: Frequently Asked Questions about Robert A. Heinlein, the person". The Heinlein Society. خوندي شوی له the original on April 3, 2012. بياځلي په January 23, 2007.
  25. Patterson, William H. Robert A. Heinlein: In Dialogue with His Century, Vol. 1—Learning Curve (1907–1948), Tor Books, August 2010, ISBN 978-0-7653-1960-9
  26. Isaac Asimov, I, Asimov.