غسل
(له دغسل بـيـان نه مخ گرځېدلی)
غسل په لغت کې مينځلو ته وايي او په شريعت کې د ناپاکې لري کولو او ثواب حاصلولو لپاره په يوه خاصه طريقه د ټول بدن مينځلو ته غسل وايي .
د غسل ډولونه
[سمول]- واجب غسل: که کافر د جنابت په حالت کې مسلمان شي غسل ورکول او بل مسلمان مړي ته غسل ورکول په ژوندیو مسلمانانو واجب دی.
- سنت غسل: د جمعې او اخترونو د لمونځونو، د احرام د تړلو او په عرفات د درېدلو لپاره غسل کول سنت دی.
- مستحب غسل: هلک یا نجلۍ چې پنځلس کلنۍ ته ورسیږي.
کافر چې مسلمان شي او جنب نه وي.
مدینې منورې او یا مکې معظمې ته د ننوتلو لپاره غسل کول مستحب دی.
د غسل فرضونه
[سمول]د غسل فرضونه درې دي چې په لاندې ترتیب سره بیانیږي:
- د خولې مینځل (مضمضه)
- د پوزې مینځل (استنشاق)
- د تول بدن مینځل
د غسل سنتونه
[سمول]د غسل سنتونه په دې لاندې ترتیب سره بیانیږي
- تر مړوندونو پورې د دواړو لاسونو مینځل دي.
- استنجاء کول.
- له بدن څخه د ظاهري نجاست لرې کول.
- د غسل څخه مخکې د لمانځه د اوداسه په شان اودس کول خو که غسل یې په داسې حال کې کاوه چې هلته اوبه ډنډ درېدلې نو پښې به د غسل څخه وروسته ومینځي.
- په ټول بدن درې ځلې اوبه تېرول که غسل کوونکی ښځه وي، او د وېښتانو بېخو ته یې اوبه رسېدلې نو د کوڅیو خلاصولو سپړول ضروري ورباندې ضروري دي.
د غسل د فرضېدو سببونه
[سمول]د غسل د فرض کېدلو سببونه چې د غسل موجبات هم ورته وایي په لاندې ډول دي.
- په ټوپ او خوند مني وتل.
- جماع (کوروالي) کول.
- احتلام (شیطان غلطول)
- د حیض څخه پاکېدل. (حیض هغه عادي وینه ده چې په هره میاشت کې د روغې او بالغې ښځې له رحم څخه جاري کیږی، د حیض کمه موده درې ورځې او زیاته موده یې لس ورځې ده، کله چې یوه ښځه د حیض څخه پاکه شي نو غسل ورباندې فرض دی.
- د نفاس څخه پاکېدل. (نفاس هغه وینې دي چې د کوچني د پیدا کېدو وروسته د ښځې له رحم څخه جاري کیږي، د نفاس زیاته موده څلوېښت ورځې ده او کمه موده یې څه جد نه لري، کله یوه ښځه له نفاس څخه پاکه شي نو غسل وریاندې فرض دی.
مسائل
[سمول]- په غسل كې بايد د پوزې نتكۍ، په لاس کړې ګوتې، او د غوږونو لښتۍ وښورول شي.
- د نوكانو رنګ بايد په غسل او اوداسه كې لرې او پاك شي كه لرې نه شي اكثر علماء وايي اودس او غسل يې نه كيږي.
- کوم ځای چې اوبه را غونډیږي یعنې بهر نه وځي نو پښې باید په آخر کې بیا ځلې ومینځل شي.
- د غسل په ځای كې بايد بولې ونشي، په يوه حديث كې راغلي چې ابو داؤد او ترمذي روايت كړى دى رسول الله (ص) فرمايي: تاسو د غسل ځای کې بولې مكوئ ځكه لدې څخه وسواس پيداكيږي.
- د اوداسه او غسل اذكار او دعاوې د هغوى په پيل او پاى كې پكار دي چې وویل شي.
- كه د وېښتانو بیخوته اوبه رسېدلى شوي وي، نو په ښځو باندې دكوڅيو خلاصول ضروري ندي، اوكه نارينه كوڅة ولري دا ضروري ده چې كوڅة خلاصې كړي او ويې مينځي
- په روژه کې د پيشلمې کولو وروسته غسل کولو باندې روژې ته څه نقصان نه رسيږي.[۱]
- په روژه کې په اوداسه او غسل دواړو کې د خولې يريول روژې ته نقصان نه رسوي، په روژه کې به په اوداسه او غسل کې د خولې او پوزې په مينځلو کې زياته مبالغه کول مکروه دي . ځکه په مبالغه سره ددې ويره شته چې اوبه د حلق څخه لاړې یا تیرې شي.[۲]
- د غسل ځنډول د لمانځه تر وخته پورې څه شرعي ممانعت نلري، همدارنګه په روژه کې غسل کول، لامبو وهل او په سخته ګرمۍ کې د جامو لمدول روژې ته هيڅ نقصان نلري.