Jump to content

اېر ژبه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
اېر ژبه
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
ځانګړې وېشنيزه
سیمييزتوب د
د توکمپوهنې ژبې حالت
هېواد

اېر ( /ˈ /ˈaɪər/ / yre ) یوه اندو آریایي ژبه ده چې د هند په ګجرات او دپاکستان په سېند ايالت کې د شاوخوا 100 وګړو لخوا ویل کیږي. دا د ویونکو د شمېر له مخې د پاکستان یو له کوچنیو ژبو څخه ده، [۴] [۵] او د سېند په کلیوالو سیمو لکه حیدراباد ، کوټ غلام محمد او کنري کې ویل کیږي. ویل کیږي چې ځینې ویناوال يې په شهید بینظیر آباد کې هم اوسیږي، خو دوی بېل کلتور لري. [۶]

تاریخ

[سمول]

په ۱۹۴۷ کې د هند له وېشلو وروسته، د دې ژبې وګړي چې مسلمانان وو پاکستان ته مهاجر شول، په داسې حال کې چې هندوان يې بيا په هند کې پاتې شول. په پاکستان کې د دې ژبې زياتره ويناوال حیدراباد ته نږدې په سېند ايالت [۷] کې ژوند کوي. دا ژبه د هند په نیمه وچه کې د ډیلي سلطنت او د مغلو امپراتورۍ پرمهال په هندي ژبه د پارسي ، عربي او تورکي ژبو د نفوذ له کبله رامینځته شوه. [۸]

د۱۹۹۸ زېږديز کال اټکل له مخې يادې ژبې ۲۰۰ تنه ويناوال لرل [۹] په هرصورت، اوسني اټکلونه د ویناوالو شمېر ۱۵۰ تنو ته رسوي، چې د "خطر سره مخ" حالت نور هم پیاوړی کوي. [۱۰]

ډلبندي

[سمول]

اېر د ګوجراتي ژبو له ډلې يوه ژبه ده، د اېتنولوګ راپور له مخې يادې ژبې سره ترټولو نږدې ژبه کاچي کولي ده او په ځانګړې توګه د هغې وينګونه کټي میګوار او کاچی بهل او دا چې ډېری اېر ویونکي په سندي ژبه غږيږي، د اېر ژبې دوه وينګونه شته چې يو يې جیکریو ګوت اېر او بل يې جیمز آباد اېر دي. [۱۱]

الفبا

[سمول]

اېر عموما نه لیکل کیږي، خو که وليکل هم شي، نو د عربي رسم الخط په بېلابېلو بڼو ليکل کيږي [۱۲]

سرچينې

[سمول]
  1. سرچينې تړی: https://iso639-3.sil.org/code/aeq.
  2. "اېتنولوګ" (په انګرېزي ژبه). SIL International. نه اخيستل شوی 9 مې 2019.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  3. "ScriptSource - Pakistan". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
  4. . 28 July 2015. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Missing or empty |url= (help)
  5. . 2021-09-06. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Missing or empty |url= (help)
  6. . 2018-01-02. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Missing or empty |url= (help)
  7. . January 2004. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
  8. . 7 April 2019. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Missing or empty |url= (help)
  9. "Did you know Aer is endangered?". Endangered Languages (په انګليسي). نه اخيستل شوی 2022-08-31.
  10. . 2017-03-13. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help); Missing or empty |url= (help)
  11. "Did you know Aer is endangered?". Endangered Languages (په انګليسي). نه اخيستل شوی 2022-08-31.
  12. "ScriptSource - Entry - Aer language keyboard". www.scriptsource.org. نه اخيستل شوی 2022-08-31.