شغناني ژبه

شغناني ژبه

ټوليز مالومات

عمومي مالومات	طبيعي ژبه ژوندۍ ژبه
ځانګړې وېشنيزه	د سوېلي آسیا ژبه
سیمييزتوب د	بدخشان ولايت ميدان وردګ ولايت بدخشان ګورنو خپلواک ولايت
ليکدود	عربي الفبا سيريليک ليکدود لاتين ليکدود Shughni writing system (en)
ويونکو شمېر	۶۰٬۰۰۰
د توکمپوهنې ژبې حالت	۶ ای ځواکمنه
هېواد	افغانستان تاجيکستان

شغنانی
شغنی-روشانی
xuɣnůni ziv/хуг̌ну̊ни зив, pomiray/помирай зив/خُږنۈنے زِڤ
په مورنۍ ژبه	تاجیکستان، افغانستان
شمېر ويناوال	e18
ژبې کورنۍ	Indo-European هندوایرانی ایرانی ایرانی شرقی زبان‌های پامیری شغنانی شغنانی
ژبې	گویش روشانی
ليکدود	عربی، سیریلیک، لاتین
ژبکوډونه
آيسو ۶۳۹-۳	sgh

شغناني یا شغني ژبه یوه له ختیځو ایراني ژبو څخه ده چې نن ورځ د آمو سیند په دواړو غاړو کې عام ده، په ځانګړې توګه د افغانستان د بدخشان ولایت په شغنان ولسوالۍ او د بدخشان تاجکستان ولایت د خاروغ په خودمختاره ښار، راشت قلعه، روښان او مرغاب کې عام دی. د ژبپوهانو ګوره شغني ژبه د پامیر په ژبو کې شامله ده.شغناني ژبه په سیریلیک، فارسي + پښتو او لاتیني تورو لیکل کیړی او په سیریلیک او فارسی + پښتو رسم الخط کې د شغني لیکل ډیر عام دي.شغني ژبه چې د افغانستان په بدخشان ولایت او تاجیکستان په بدخشان ولایت کې ډېره عامه ده،له دري فارسي ژبې څخه يې ډېر اثر ترلاسه کړی دی او له دري فارسي سره ډېر نږدې دی خو د شغني ژبې ځینې کلمې د پښتو ژبې له کلمو سره ورته والی لري.د تاجکی فارسي ژبې تر اغېزې سربېره د روسي کلمو هم اغېزمن شوی دی.[۱]

شغني ابېڅي

شغني ابېڅې، لکه د پارسي او د اردو ژبې د ابېڅو په شان د عربي ژبې نه اشتقاق شوې ابېڅې دي چې د هغو غږونو او ځليزو ښکارندويي وکړي کوم چې يوازې په شغني ژبه کې دي او په عربي ژبه کې نه موندل کېږي. دا هغه ابېڅې دي چې د ځينو تورو، ټکو او يا نښو په ځانگړي کېدو سره د څانگړو غږونو لپاره کارېږي.

په شغني ابېڅو کې د عربي ژبې ۲۸ پور شوي توري او د پارسي ژبې ۴ پور شوي توري (چ ,پ, ژ او گ) شامل دي او د پشتو ژبې ۶ پور شوي توري (ځ، ځ، ږ، ښ، ې، ئ) پاتې ۴ توري د شغنی ابېڅو خپل ځانگړي توري دي.[۲]

شغني ابېڅي

ا	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح	خ	څ	ځ	د	ذ	ڎ	ر	ز	ژ	ږ	س	ش	ښ
ص	ض	ط	ظ	ع	غ	ف	ڤ	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ؤ	ۈ	ه	ی	ې	ئ