شغناني ژبه

شغنانی
شغنانی
شغنی-روشانی
xuɣnůni ziv/хуг̌ну̊ни зив, pomiray/помирай зив/خُږنۈنے زِڤ
په مورنۍ ژبه	تاجیکستان، افغانستان
شمېر ويناوال	اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۲".e18
ژبې کورنۍ	Indo-European هندوایرانی ایرانی ایرانی شرقی زبان‌های پامیری شغنانی شغنانی; ; ; ; ; ;
ژبې	گویش روشانی
ليکدود	عربی، سیریلیک، لاتین
ژبکوډونه
آيسو ۶۳۹-۳	sgh

ټوليز مالومات
عمومي مالومات	طبيعي ژبه ; ژوندۍ ژبه
ځانګړې وېشنيزه	د سوېلي آسیا ژبه
سیمييزتوب د	بدخشان ولايت ; ميدان وردګ ولايت ; بدخشان ګورنو خپلواک ولايت
ليکدود	عربي الفبا ; سيريليک ليکدود ; لاتين ليکدود ; Shughni writing system (en)
ويونکو شمېر	۶۰٬۰۰۰
د توکمپوهنې ژبې حالت	۶ ای ځواکمنه
هېواد	افغانستان; تاجيکستان

شغناني یا شغني ژبه یوه له ختیځو ایراني ژبو څخه ده چې نن ورځ د آمو سیند په دواړو غاړو کې عام ده، په ځانګړې توګه د افغانستان د بدخشان ولایت په شغنان ولسوالۍ او د بدخشان تاجکستان ولایت د خاروغ په خودمختاره ښار، راشت قلعه، روښان او مرغاب کې عام دی. د ژبپوهانو ګوره شغني ژبه د پامیر په ژبو کې شامله ده.شغناني ژبه په سیریلیک، فارسي + پښتو او لاتیني تورو لیکل کیړی او په سیریلیک او فارسی + پښتو رسم الخط کې د شغني لیکل ډیر عام دي.شغني ژبه چې د افغانستان په بدخشان ولایت او تاجیکستان په بدخشان ولایت کې ډېره عامه ده،له دري فارسي ژبې څخه يې ډېر اثر ترلاسه کړی دی او له دري فارسي سره ډېر نږدې دی خو د شغني ژبې ځینې کلمې د پښتو ژبې له کلمو سره ورته والی لري.د تاجکی فارسي ژبې تر اغېزې سربېره د روسي کلمو هم اغېزمن شوی دی.[۱]

شغني ابېڅي

شغني ابېڅې، لکه د پارسي او د اردو ژبې د ابېڅو په شان د عربي ژبې نه اشتقاق شوې ابېڅې دي چې د هغو غږونو او ځليزو ښکارندويي وکړي کوم چې يوازې په شغني ژبه کې دي او په عربي ژبه کې نه موندل کېږي. دا هغه ابېڅې دي چې د ځينو تورو، ټکو او يا نښو په ځانگړي کېدو سره د څانگړو غږونو لپاره کارېږي.

په شغني ابېڅو کې د عربي ژبې ۲۸ پور شوي توري او د پارسي ژبې ۴ پور شوي توري (چ ,پ, ژ او گ) شامل دي او د پشتو ژبې ۶ پور شوي توري (ځ، ځ، ږ، ښ، ې، ئ) پاتې ۴ توري د شغنی ابېڅو خپل ځانگړي توري دي.[۲]

شغني ابېڅي
ا	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح	خ	څ	ځ	د	ذ	ڎ	ر	ز	ژ	ږ	س	ش	ښ
ص	ض	ط	ظ	ع	غ	ف	ڤ	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ؤ	ۈ	ه	ی	ې	ئ

سرچينې

↑ سرچينې تړی: https://iso639-3.sil.org/code/sgh.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ "اېتنولوګ" (in انګليسي ژبه). SIL International. بياځلي په ۲۷ جولای ۲۰۱۹.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
↑ "اېتنولوګ" (in انګليسي ژبه). SIL International. بياځلي په ۱۰ می ۲۰۱۹.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
↑ "ScriptSource - Afghanistan". بياځلي په ۲۱ اگست ۲۰۲۳.{{cite web}}: سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
↑ "ScriptSource - Tajikistan". بياځلي په ۲۱ اگست ۲۰۲۳.{{cite web}}: سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)

[568f7a1882ba063bcbfdca00869c4e7db9f7bcab-1] سرچينې تړی: https://iso639-3.sil.org/code/sgh.

[dbda5f97074011ec5a09c53a8c0c91f8d13ba151-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ "اېتنولوګ" (in انګليسي ژبه). SIL International. بياځلي په ۲۷ جولای ۲۰۱۹.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)

[5c88e67faec615618eee1676bea16b94d9ae0fed-3] "اېتنولوګ" (in انګليسي ژبه). SIL International. بياځلي په ۱۰ می ۲۰۱۹.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)

[606bbf2fcfdb7c7fafedd1aa7002e9e04fa6b830-4] "ScriptSource - Afghanistan". بياځلي په ۲۱ اگست ۲۰۲۳.{{cite web}}: سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)

[41bacdb924d0f157eb9b66a068bdfa9977cf5ba7-5] "ScriptSource - Tajikistan". بياځلي په ۲۱ اگست ۲۰۲۳.{{cite web}}: سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]