څراغ

په یو پلورنځي کې څو ډوله څراغونه

څراغ د رڼا کولو وسیله ده. د څراغ کلمه زړه اريايي ريښه لري چې په پښتو ژبه کې د څراغ په مانا کارول کيږي چې همدا کلمه له پښتو څخه فارسي ته د چراغ په بڼه لېږدول شوې او بيا دا کلمه پارسي څخه سریاني ژبې ته راغله او په سهره یا سهراګده (s̲h̲rāḡā یا s̲h̲rāg̲h̲ā ) بدله شوه او بیا عربي ژبه له سریاني څخه د سراج په بڼه اخیستل شوې.

تاریخ

په پخوانیو وختونو کې، د رڼا سرچینې د اور لخوا تولید شوي رڼا پورې محدودې وې، چې وروسته د مشعل په بڼه بشپړې شوې. له لرغونو زمانو راهيسې، ښايي ۴۰۰۰ کاله وړاندې په ايران او هند کې د طلا په نوم يو ډول څراغ کارول کېده. د لمبې سوزونکی د پنبې یو پتلی څادر او یو کوچنی کانټینر چې د کاسټر له تیلو ډک و، د بټی یوه پای په تیلو کې وه او بله پای یې د مچیو سره روښانه شوې وه .

وروسته د موږک څراغ خپل ځای خپل کړ، د موږک څراغ وروسته د تار څراغ یا لینټین بازار ته راغی، بیا د تېلو ګردي څراغ د اوږد عمودی شیشې سره، او بیا د تیلو جال څراغ چې اوس هم په ځینو ځایونو کې کارول کیږي.

د اتلسمې پیړۍ په پای کې، د تیلو څراغونه چې د سبزیجاتو د تیلو او شمعې په سوځولو سره کار کوي د رڼا غوره سرچینې ګڼل کیده. دا سرچینې کمزورې وې، خو د کاري ورځې د اوږدولو لپاره د مصنوعي رڼا کارولو ته اړتیا نه وه. د اتلسمې پیړۍ په پای کې د صنعتي انقلاب له پیل سره، د فابریکو د کار د دوام لپاره د شپې د رڼا کارول په تدریجي ډول خپل ځای پرانستل شو. په 1820 کې، د ګازو څراغ جوړ شو چې د ډبرو سکرو سره کار کاوه. د 19 پیړۍ په مینځ کې، د سبزیجاتو غوړ د تیلو په څراغونو کې پارفین بدل کړ. په 1858 کې، د تیلو په کشف او په امریکا کې د تیلو د سرچینو د کارولو امکان سره، د 20 پیړۍ په پیل کې په اروپا کې د تیلو د رڼا سرچینو پراخه کارونې ساحه راڅرګنده شوه. په هرصورت، د تیلو کارول پیړۍ دمخه د ایرانیانو، چینایانو او هنديانو ترمنځ عام وو، په باکو کې د استخراج شوي تیلو څخه کار اخیستل.

لومړني بریښنایی څراغونه د دوامداره جریان سره کار کاوه. د دایمي جریان لومړۍ سرچینه Pil Volta وه، چې په 1800 کې کشف شوه. په 1802 کې، د رڼا په رامینځته کولو کې د جریان اغیزه معلومه شوه، مګر د رڼا په جوړولو کې د بریښنایی جریان کارول لسیزې وروسته ترسره شول. په 1879 کې، توماس اډیسن د فابریکې تولید لپاره لومړی بریښنایی رڼا بشپړه کړه. د اډیسن څراغ د ډبرو سکرو څخه جوړ شوی و چې د اوسني او خارج شوي رڼا په تیریدو سره سوځیدلی و. د سکرو د سوځولو څخه د مخنیوي لپاره، دا د هوا په خالي شیشې کې کیښودل شو، مګر د سکرو د تبخیر له امله، دا ممکنه نه وه چې د تودوخې درجه له ټاکلي حد څخه زیاته کړي. د وخت په تیریدو سره، د چارکول فلامینټونه د نورو ډولونو فلامینټونو سره بدل شول، لکه د 2500 درجې سیلسیس (1905) د خټکي نقطه سره اوسیمیم او ټنګسټن د 3400 درجې سیلسیس (1906) سره د خټکي نقطه سره او دا ممکنه شوه چې د دې په کارولو سره نور رڼا تولید کړي. ورته بریښنایی بریښنا .. د نن ورځې تاپېدونکي څراغونه ټنګسټن کاروي. په 1913 کې، لینګمایر ، د هوا د بلب د خالي کولو پر ځای، د بلب د فایمینټ د بخارۍ د مخنیوي لپاره یې په غیر جانبدار ګاز ډک کړ، مګر د تودوخې د ضایعاتو د زیاتوالي له امله (د غیر جانبدار ګاز لخوا د تودوخې لیږد له امله) د تودوخې درجه لوړه شوه. فلیمینټ راټیټ شو. د دې ستونزو د حل لپاره، لونګمیر فلیمینټ کویل کړی ترڅو د هغې د غاړې سطحه کمه کړي او په دې توګه د تودوخې ضایع کم کړي. دا ډول څراغونه په 1934 کې بازار ته ننوتل. د ټنګسټن د تبخیر مخنیوي لپاره ، کوم چې د بلب داخلي سطح توروي او د څراغ ژوند کموي ، د بلب دننه ګاز کې لږ آیوډین اضافه شوي. دا د دې لامل کیږي چې د تونګسټن بخار د آیوډین سره یوځای د ټنګسټن فلیمینټ څخه لرې نقطې (د حرارت درجه 800 درجې سانتي ګراد) او تونګسټن آیوډیډ تولید کړي. ټنګسټن آیوډیډ بیا د تودوخې د 2000 درجو سانتي ګراد (د تونګسټن فلیمینټ په شاوخوا کې) کې تخریب کیږي او ټنګسټن په فلیمینټ کې ناست دی. د آیوډین سربیره، د هالوجن د کورنۍ نور ګازونه هم کارول کیږي، له همدې امله دې څراغونو ته د هالوجن څراغونه ویل کیږي .

د ګاز خارجولو څراغونه په 1950 لسیزه کې معرفي شول، د پارا بخار یا سوډیم بخار په کارولو سره. کله چې جریان د ionized ګاز څخه تیریږي، برقیان د ګاز اتومونو سره ټکر کوي، کوم چې بریښنایی مقناطیسي وړانګې تولیدوي. د دې وړانګو په پایله کې د رڼا رنګ د ګاز په ډول او فشار پورې اړه لري. په دې څراغونو کې، د تاپېدونکي څراغونو برعکس، رڼا د لوړې تودوخې او سوځیدنې له لارې نه ترلاسه کیږي، او هغه رڼا چې دوی یې تولیدوي یوازې ځانګړي فریکونسۍ لري چې د ګاز په ډول پورې اړه لري (په سوځیدونکي څراغونو کې، د رڼا طیف دوامداره وي).

د ګازو د څراغونو راتلونکی نسل فلوروسینټ څراغونه دي ، په کوم کې چې د څراغ داخلي سطح د پوډر سره پوښل شوي چې کولی شي د ګاز وړانګې جذب کړي او د لوړ طول موج رڼا تولید کړي. د مختلفو فلوروسینټ پوډرونو په یوځای کولو سره، دا ممکنه ده چې د نږدې دوامداره سپیکٹرا سره رڼا تولید کړئ، کوم چې د تاپېدونکي څراغونو رڼا سره ورته وي. دا څراغونه لوړ موثریت او د رڼا محصول لري.

د رڼا د تولید یوه نوې طریقه هم شته چې د الکترولومینیسینس په نوم یادیږي، په کوم کې چې رڼا د ځانګړو شیانو له لارې د بدیل جریان په تیریدو سره تولید کیدی شي.

یو کرسټال شیشه چې د خلاص پورتنۍ او ښکته کڅوړې په شکل کې په څراغونو کې ایښودل کیږي ترڅو د باد او څراغ د بندیدو مخه ونیسي ، د مردنګي په نوم یادیږي.

ډولونه

• موشي څراغ
• فلش لائټ
• د برېښنا څراغ
• د ګرځیدو سیګنال
• فلش لائټ
• د پروجکټور څراغونه
• فلوروسینټ څراغونه
• د کوڅې څراغونه
• د صنعتي او ورکشاپ څراغونه
• د انرژي سپمولو څراغونه
• آرائشی څراغونه
• دیوال څراغونه
• د انګړ او پارک څراغونه
• د کابینې څراغونو لاندې
• لاین څراغونه او لینرونه
• د حوض څراغونه
• د چشمې څراغونه
• مقناطیسي څراغونه
• د څراغونو څراغونه
• د ریل څراغونه
• د تدفین څراغونه
• بیړني څراغونه
• د زینو څنګ ته څراغونه
• د نباتاتو د ودې څراغونه
• د چاودیدونکي او رطوبت ضد څراغونه
• ریګل څراغونه
• د شیشې پورته رڼا
• د تونل څراغونه
• د څراغونو لوستل
• د میز څراغونه او څراغونه
• د دیوال واشیر څراغونه

اړوندې پوښتنې

برښنايي څراغ

لاټین

چتي څراغ

سرچینې

• کلهر، حسن (۱۳۸۶). مهندسی روشنایی. شرکت سهامی انتشار. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۵۷۳۵-۱۲-۶.<span class="mw-reference-text" id="mw-reference-text-cite_note-2">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</span>