يوم کيپور جګړه

اړوند
په نوم د	Yom Kippur (en)
عمومي مالومات	جګړه
فزیکي ځای	Sinai Peninsula (en) ; د ګولان غرنۍ څوکي
پېښې نېټه	۱۹۷۳ (۱۹۷۳)
ځای	سویز کانال — د ګولان غرنۍ څوکي — Sinai Peninsula (en) — منځنی ختيځ
برخې	لړۍ... Egyptian 25th Brigade ambush (en) ; Battle of the Chinese Farm (en) ; Operation Abirey-Halev (en) ; Battles of Fort Budapest (en) ; Battle of Fort Lahtzanit (en) ; Third Battle of Mount Hermon (en) ; First Battle of Mount Hermon (en)
برخه د	Arab–Israeli conflict (en)
پيل موده	۶ اکتوبر ۱۹۷۳
پای	۲۵ اکتوبر ۱۹۷۳
ګډونوال	لړۍ... اسرائيل ; مصر ; سوريه ; د امریکا متحده ایالات ; د پاکستان هوايي ځواک ; Palestine Liberation Organization (en) ; Isaac Hofi (en) ; Saad el-Shazly (en) ; David Elazar (en) ; Chaim Bar-Lev (en) ; Mustafa Tlass (en) ; Moshe Dayan (en) ; Israel Tal (en) ; Ahmad Ismail Ali (en) ; Muhammad Abd El-Ghani El-Gamasy (en) ; Ali Aslan (en) ; Benny Peled (en) ; Shmuel Gonen (en)

د یوم کیپور جګړه چي د رمضان جګړې، د اکتوبر جګړې، د ۱۹۷۳ کال د عرب – اسرائیلو جګړې، یا څلورمي عرب – اسرائیل جګړې په نامه هم یادیږي، د ۱۹۷۳ کال د اکتوبر له ۶ څخه تر ۲۵ پوري د اسرائیلو او د عربي دولتونو د ایتلاف تر منځ (چي د مصر او سوریې لخوا رهبري کېدل) یوه ستره جګړه وه. ددې جګړې ډیري نښتي د سینا په ټاپووزمه او د ګولان په لوړو کي وسوې، هغه سیمي چي په 1967 کي د اسراییلو لخوا له عربانو څخه نیول سوي وې. په یاده جګړه کي د مصر موخه دا وه ترڅو د سویز کانال په ختیځه څنډه کي لمړئ ځان ځای، او په دې توګه هلته د پښې ټینګولو په پایله کي د سینا ټاپووزمه د خبرو له لاري لاسته راوړي.

یوم کیپور جګړه د ۱۹۷۳ کال د اکټوبر په شپږمه هغه مهال پیل سوه، کله چي عربي ایتلاف د یوم کیپور (د یهودانو د مقدسي ورځي په ترڅ کي) چي د روژې د میاشتي له لسمي نیټې سره سمون خوري پر اسراییلو ناڅاپي برید وکړ. ^[۱] متحده ایالاتو د خپل متحد اسراییل او شوروي اتحاد د خپل متحد عربي دولتونو لپاره په دې وخت کي په پراخه کچه د اکمالاتو په هڅو بوخت سول، ^[۲] ^[۳] ^[۴] او په دې توګه د دواړو زبرځواکونو ترمنځ کړکیچ زیات اوج ته ورسېدی. ^[۵]

د مصر او سوریې ځواکونو له اسرائیلو سره د خپلو پخوانیو کرښو څخه په تېرېدو سره ځانونه د سینا او جولان لوړو ته ورسول. ددوی تر پرمختګ درې ورځې وروسته اسراییلو د مصر ځواکونه شاتګ او سوریایان یې هم د ګولان له څوکو څخه کښته کېدو ته اړ کړه. اسراییلو په دې توګه په سوریه کي د دمشق په څنډه کي د توپونو ګوزارونه هم پیل کړه، او همدارنګه یۍ مصري ځواکونه له سینا تاپووزمي څخه سینا ښار ته پر شا کړه. د سویز ښار تر محاصرې وروسته د اسماعیلیه او سویز په جګړو کي د اسراییلو نور پرمختګ ودرېدی او مصري ځواکونه وتوانېدل ترڅو پاته خاوره له اسراییلو څخه وژغوري. د اکتوبر په 25 نېټه د ملګرو ملتونو په منځکړیتوب په رسمي توګه جګړه نور پای ته ورسیده او مصري، اسراییلي او سوري ځواکونه بیرته خپلو سیمو ته پر شا سول.

د یوم کیپور یادي جګړې د اسراییل - فلسطین د سولي په پروسې کي زیاته مرسته وکړه، او د 1978 کیمپ ډیویډ تړون لامل هم سوه، هغه تړون چي له مخي یې اسراییلو مصر ته د سینا ټاپو وزمه بیرته وسپارل او د مصر - اسراییل د سولې تړون په پایله کي په لمړي ځل یو عربي هیواد (مصر) اسراییل په رسمیت وپیژندل. د یوم کیپور تر جګړې وروسته مصر له شوروي اتحاد څخه هم ووت او له لویدیځ سره يې اړیکي ورغولې.

↑ El-Gamasy (1993). The October War: Memoirs of Field Marshal El-Gamasy of Egypt. The American University in Cairo Press. p. 181.
↑ . 30 March 2016. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
↑ . 29 July 2015. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
↑ . 7 October 2008. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
↑ Quandt, William (2005). Peace Process: American Diplomacy and the Arab–Israeli Conflict Since 1967 (third ed.). California: University of California Press. pp. 104–105. ISBN 978-0-520-24631-7.

[El-Gamasy_1993_181-1] El-Gamasy (1993). The October War: Memoirs of Field Marshal El-Gamasy of Egypt. The American University in Cairo Press. p. 181.

[GutfeldVanetik2016-2] . 30 March 2016. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)

[3] . 29 July 2015. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)

[4] . 7 October 2008. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)

[Quandt-5] Quandt, William (2005). Peace Process: American Diplomacy and the Arab–Israeli Conflict Since 1967 (third ed.). California: University of California Press. pp. 104–105. ISBN 978-0-520-24631-7.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]