Jump to content

محمد بن موسی خوارزمي

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
محمد بن موسی خوارزمي
أبو عبد الله محمد بن موسى الخوارزمي (عربي ) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
زېږونځای
ناجوت ارزښت — خوارزم[۱] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
زېږون نېټه
۰۷۸۰[۲][۳][۴] — القرن 8[۵] — ۰۷۸۰ (Gregorian)[۶][۷][۸] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې نېټه
۰۸۵۰[۲][۳] — ۰۸۴۶[۹][۴] — ناجوت ارزښت[۱۰] — ۰۸۵۰ (Gregorian)[۶][۷][۸] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې ځای
ناجوت ارزښت — بغداد[۱۱][۱۲] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
استوګنځی
ژبې
دنده
  لړۍ...
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
دین

محمد بن موسی خوارزمي يو [۱۵] شمېرپوه، ستورپوه، ستورپېژندونکی او ځمکپوه ؤ. نوموړی په ۷۸۰ کال کې په خوارزم کې زېږېدلی[۱۶] (اوسنی خيوا, ازبکستان) او په ۸۵۰ کال کې مړ شوی. هغه نژدې خپل ټول ژوند د يو پوهاند په څېر په بغداد کې د پوهې کور کې په پوهنيزو کارونو تېر کړی.

الخوارزمی Algorismi, Algorizm 780ز تر850ز ریاضی، فلکیات، علم النجوم او جغرافیه په څانگو كې يې څېړنې او ليكنې كړي، او د (باباى الجبرا) لقب يې گټلې دى. جات میں تحقیق و تحاریر۔ ميندل شوي كتابونه يې: کتاب الجبر و المقابله، کتاب الجمع و التفریق بی حساب الهند، کتاب صوره الارض دي.

د هغه د الجبر کتاب د يو عبارتي او مربع معادلو په سيستماتيک حلونو کې لومړنی اثر بلل کېږي. او په همدې نتيجه کې هغه ته د الجبر د پلار نوم ورکړ شوی[۱۷] او همدا لقب دی د داوفېنټوس سره شريکوي. لاطين translations of his Arithmetic, on the Indian numerals, introduced the decimal positional number system to the Western world in the 12th century.[۱۸] He revised and updated Ptolemy's Geography as well as writing several works on astronomy and astrology.

د خورازمي ونډې يواځې په شمېرپوهنه کې لويه اغېزه نه لري بلکه، په ژبه کې هم د هغه ونډې د يادولو وړ ټکي دي. د الجبر لغت د مربع معادلاتو د حل د کړنو له نوم له ده راوېستلی، لکه څنگه چې هغه په خپل کتاب کې روښانه کړي. د الجبر لغت د الگوريزم او الگوريتم د ريښو الگوريتمي نه راوتلی.[۱۹] د هغه د نوم په باب داسې وييل کېږي چې د آر نه يو اسپانيايي نوم guarismo [۲۰] او د پرتگالي ژبې د لغت algarismo، دواړو نه چې راوتلی چې د گڼ مانا لريْ

ژوندليک

ونډې

الجبر

شمېرپوهنه

د لاطيني ژباړې د کتاب يو مخ، په "Dixit algorizmi" باندې پيل کوي

د الخورازمي دوهم ستر کار د رياضي په موضوعگانو وه چې د هغه د لاطيني ژبې ژباړه يې خوندي پاتې شوه خو په آرنۍ ژبې، عربي کې چې کښل شوی ؤ په تاريخي پېښو کې له مېنځه ولاړه. د لاطيني ژبې ژباړه يې په ۱۲ مه پېړۍ کې د بات د اديلارد لخوا، چا چې په ۱۱۲۶ ز کال کې د ستورپوهنيز لښتليکونه هم ژباړلي وه، کړې دی.

جغرافيه

ستورپېژندنه

يهودي کاليزه

نور کارونه

سرچينې

  1. ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118676180. Retrieved: ۱۳ ډيسمبر ۲۰۲۳. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ذکر کېدنه: Biographical Encyclopedia of Astronomers. ليکوال: Sonja Brentjes. عنوان: Khwārizmī: Muḥammad ibn Mūsā al‐Khwārizmī. Publisher: Springer Science+Business Media. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۲۰۰۷.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ذکر کېدنه: MacTutor History of Mathematics archive. ليکوال: John O'Connor, . عنوان: Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118676180. Retrieved: ۱۵ اکتوبر ۲۰۱۵. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
  5. ذکر کېدنه: Dictionary of Scientific Biography. ليکوال: Gerald J. Toomer. عنوان: Al-Khwārizmī, Abū Ja’far Muhammad Ibn Mūsā. Object stated in reference as: (b. before 800; d. after 847). Publisher: Charles Scribner's Sons. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: د 1970 څخه تر.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ذکر کېدنه: Evene. Evene ID: al-khwarizmi-4504.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ سرچينې تړی: http://symogih.ish-lyon.cnrs.fr/?q=actor-record/47812&lang=fr.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ سرچينې تړی: http://symogih.org/resource/Actr47812.
  9. ذکر کېدنه: جرمن ملي کتابتون.
  10. ذکر کېدنه: Dictionary of Scientific Biography. ليکوال: Gerald J. Toomer. عنوان: Al-Khwārizmī, Abū Ja’far Muhammad Ibn Mūsā. Publisher: Charles Scribner's Sons. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: د 1970 څخه تر.
  11. ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. Retrieved: ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
  12. ذکر کېدنه: MacTutor History of Mathematics archive.
  13. Bibliothèque nationale de France. "BnF authorities" (په فرانسوي ژبه). نه اخيستل شوی 10 October 2015.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  14. Bibliothèque nationale de France. "BnF authorities" (په فرانسوي ژبه). نه اخيستل شوی 10 October 2015.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  15. Toomer, Hogendijk 1997, Oaks
  16. Berggren, Hogendijk, Struik p. 93
  17. Gandz 1936
  18. Struik p. 93
  19. al-Daffa 1978
  20. *Donald E. Knuth, Algorithms in Modern Mathematics and Computer Science Archived 2006-11-07 at the Wayback Machine.. Springer-Verlag. 1979. ISBN 0-387-11157-3.