محمد بن موسی خوارزمي

اړوند
زېږونځای	ناجوت ارزښت — خوارزم
زېږون نېټه	۰۷۸۰ — القرن 8 — ۰۷۸۰ (Gregorian)
مړينې نېټه	۰۸۵۰ — ۰۸۴۶ — ناجوت ارزښت — ۰۸۵۰ (Gregorian)
مړينې ځای	ناجوت ارزښت — بغداد
استوګنځی	بغداد
ژبې	پارسي ژبه — عربي ژبه
دنده	لړۍ... mathematician (en) — astronomer (en) — geographer (en) — فیلسوف — ژباړن/ه — تاریخ پوه
عمومي مالومات	انسان
دین	اسلام — سني

محمد بن موسی خوارزمي يو ^[۱۴] شمېرپوه، ستورپوه، ستورپېژندونکی او ځمکپوه ؤ. نوموړی په ۷۸۰ کال کې په خوارزم کې زېږېدلی^[۱۵] (اوسنی خيوا, ازبکستان) او په ۸۵۰ کال کې مړ شوی. هغه نژدې خپل ټول ژوند د يو پوهاند په څېر په بغداد کې د پوهې کور کې په پوهنيزو کارونو تېر کړی.

الخوارزمی Algorismi, Algorizm 780ز تر850ز ریاضی، فلکیات، علم النجوم او جغرافیه په څانگو كې يې څېړنې او ليكنې كړي، او د (باباى الجبرا) لقب يې گټلې دى. جات میں تحقیق و تحاریر۔ ميندل شوي كتابونه يې: کتاب الجبر و المقابله، کتاب الجمع و التفریق بی حساب الهند، کتاب صوره الارض دي.

د هغه د الجبر کتاب د يو عبارتي او مربع معادلو په سيستماتيک حلونو کې لومړنی اثر بلل کېږي. او په همدې نتيجه کې هغه ته د الجبر د پلار نوم ورکړ شوی^[۱۶] او همدا لقب دی د داوفېنټوس سره شريکوي. لاطين translations of his Arithmetic, on the Indian numerals, introduced the decimal positional number system to the Western world in the 12th century.^[۱۷] He revised and updated Ptolemy's Geography as well as writing several works on astronomy and astrology.

د خورازمي ونډې يواځې په شمېرپوهنه کې لويه اغېزه نه لري بلکه، په ژبه کې هم د هغه ونډې د يادولو وړ ټکي دي. د الجبر لغت د مربع معادلاتو د حل د کړنو له نوم له ده راوېستلی، لکه څنگه چې هغه په خپل کتاب کې روښانه کړي. د الجبر لغت د الگوريزم او الگوريتم د ريښو الگوريتمي نه راوتلی.^[۱۸] د هغه د نوم په باب داسې وييل کېږي چې د آر نه يو اسپانيايي نوم guarismo ^[۱۹] او د پرتگالي ژبې د لغت algarismo، دواړو نه چې راوتلی چې د گڼ مانا لريْ

ژوندليک

ونډې

الجبر

شمېرپوهنه

د الخورازمي دوهم ستر کار د رياضي په موضوعگانو وه چې د هغه د لاطيني ژبې ژباړه يې خوندي پاتې شوه خو په آرنۍ ژبې، عربي کې چې کښل شوی ؤ په تاريخي پېښو کې له مېنځه ولاړه. د لاطيني ژبې ژباړه يې په ۱۲ مه پېړۍ کې د بات د اديلارد لخوا، چا چې په ۱۱۲۶ ز کال کې د ستورپوهنيز لښتليکونه هم ژباړلي وه، کړې دی.

جغرافيه

ستورپېژندنه

يهودي کاليزه

نور کارونه

سرچينې

↑ ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118676180. بياځلي سمون: ۱۳ ډېسمبر ۲۰۲۳. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ويل شوي په: Biographical Encyclopedia of Astronomers. ليکوال: Sonja Brentjes. سرليک: Khwārizmī: Muḥammad ibn Mūsā al‐Khwārizmī. خپروونکی: Springer Science+Business Media. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: ۲۰۰۷.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ويل شوي په: MacTutor History of Mathematics archive. ليکوال: John O'Connor, . سرليک: Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118676180. بياځلي سمون: ۱۵ اکتوبر ۲۰۱۵. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
↑ ويل شوي په: Dictionary of Scientific Biography. ليکوال: Gerald J. Toomer. سرليک: Al-Khwārizmī, Abū Ja’far Muhammad Ibn Mūsā. Object stated in reference as: (b. before 800; d. after 847). خپروونکی: Charles Scribner's Sons. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: د 1970 څخه تر.
↑ ^۶٫۰ ^۶٫۱ ويل شوي په: Evene. Evene ID: al-khwarizmi-4504.
↑ ^۷٫۰ ^۷٫۱ سرچينې تړی: http://symogih.ish-lyon.cnrs.fr/?q=actor-record/47812&lang=fr.
↑ ^۸٫۰ ^۸٫۱ ويل شوي په: symogih.org. Symogih.org ID: Actr47812. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
↑ ويل شوي په: جرمن ملي کتابتون.
↑ ويل شوي په: Dictionary of Scientific Biography. ليکوال: Gerald J. Toomer. سرليک: Al-Khwārizmī, Abū Ja’far Muhammad Ibn Mūsā. خپروونکی: Charles Scribner's Sons. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: د 1970 څخه تر.
↑ ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. بياځلي سمون: ۳۰ ډېسمبر ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
↑ ويل شوي په: MacTutor History of Mathematics archive.
↑ ^۱۳٫۰ ^۱۳٫۱ ويل شوي په: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 122220627. بياځلي سمون: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
↑ Toomer, Hogendijk 1997, Oaks
↑ Berggren, Hogendijk, Struik p. 93
↑ Gandz 1936
↑ Struik p. 93
↑ al-Daffa 1978
↑ *Donald E. Knuth, Algorithms in Modern Mathematics and Computer Science Archived 2006-11-07 at the Wayback Machine.. Springer-Verlag. 1979. ISBN 0-387-11157-3.

‎

[4874794058fe685e0f751235f01c77bf880e1447-1] ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118676180. بياځلي سمون: ۱۳ ډېسمبر ۲۰۲۳. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.

[993f6924968471e4340a2eb2ddb5cb8031179f72-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ويل شوي په: Biographical Encyclopedia of Astronomers. ليکوال: Sonja Brentjes. سرليک: Khwārizmī: Muḥammad ibn Mūsā al‐Khwārizmī. خپروونکی: Springer Science+Business Media. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: ۲۰۰۷.

[d1eb31651abf594bc2887eef363db46efe79dd74-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ويل شوي په: MacTutor History of Mathematics archive. ليکوال: John O'Connor, . سرليک: Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi.

[98105528181c6a56cb736f5eeb4f53fa0a25e52b-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118676180. بياځلي سمون: ۱۵ اکتوبر ۲۰۱۵. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.

[3c3c691f8b6a6f98f9e9ca258a20ea5a2664f3b7-5] ويل شوي په: Dictionary of Scientific Biography. ليکوال: Gerald J. Toomer. سرليک: Al-Khwārizmī, Abū Ja’far Muhammad Ibn Mūsā. Object stated in reference as: (b. before 800; d. after 847). خپروونکی: Charles Scribner's Sons. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: د 1970 څخه تر.

[6d624f8c82429bedf770def73d3cf602e420306d-6] ۶٫۰ ^۶٫۱ ويل شوي په: Evene. Evene ID: al-khwarizmi-4504.

[a8d33ff4b6b89f0b97e5a4db072a5b8cff4aa31f-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ سرچينې تړی: http://symogih.ish-lyon.cnrs.fr/?q=actor-record/47812&lang=fr.

[e8d9ba0fca75d53a5dd184d9ad434b18ac3770d5-8] ۸٫۰ ^۸٫۱ ويل شوي په: symogih.org. Symogih.org ID: Actr47812. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.

[3d306fc08a7c3ece3146393c82c43c5cebc7958a-9] ويل شوي په: جرمن ملي کتابتون.

[499036c244c6f845782fb370a2d544d093851311-10] ويل شوي په: Dictionary of Scientific Biography. ليکوال: Gerald J. Toomer. سرليک: Al-Khwārizmī, Abū Ja’far Muhammad Ibn Mūsā. خپروونکی: Charles Scribner's Sons. اثر ژبه: انګليسي ژبه. خپرېدو نېټه: د 1970 څخه تر.

[503c8b8879ebe3e0e1614b921627708c0b8228ca-11] ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. بياځلي سمون: ۳۰ ډېسمبر ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.

[6ddba9745c61aed5f408b43b8b430b317e2f26a4-12] ويل شوي په: MacTutor History of Mathematics archive.

[031bc96778fd1e6634520f47a2949ec24f428575-13] ۱۳٫۰ ^۱۳٫۱ ويل شوي په: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 122220627. بياځلي سمون: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.

[14] Toomer, Hogendijk 1997, Oaks

[15] Berggren, Hogendijk, Struik p. 93

[16] Gandz 1936

[17] Struik p. 93

[18] -Daffa 1978

[19] *Donald E. Knuth, Algorithms in Modern Mathematics and Computer Science Archived 2006-11-07 at the Wayback Machine.. Springer-Verlag. 1979. ISBN 0-387-11157-3.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]