محمد بن موسی خوارزمي

محمد بن موسی خوارزمي يو پارسيوان شمېرپوه، ستورپوه، ستورپېژندونکی او ځمکپوه ؤ. نوموړی په ۷۸۰ کال کې په خوارزم کې زېږېدلی (اوسنی خيوا, ازبکستان) او په ۸۵۰ کال کې مړ شوی. هغه نژدې خپل ټول ژوند د يو پوهاند په څېر په بغداد کې د پوهې کور کې په پوهنيزو کارونو تېر کړی.

الخوارزمی Algorismi, Algorizm 780ز تر850ز ریاضی، فلکیات، علم النجوم او جغرافیه په څانگو كې يې څېړنې او ليكنې كړي، او د (باباى الجبرا) لقب يې گټلې دى. جات میں تحقیق و تحاریر۔ ميندل شوي كتابونه يې: کتاب الجبر و المقابله، کتاب الجمع و التفریق بی حساب الهند، کتاب صوره الارض دي.

د هغه د الجبر کتاب د يو عبارتي او مربع معادلو په سيستماتيک حلونو کې لومړنی اثر بلل کېږي. او په همدې نتيجه کې هغه ته د الجبر د پلار نوم ورکړ شوی او همدا لقب دی د داوفېنټوس سره شريکوي. لاطين translations of his Arithmetic, on the Indian numerals, introduced the decimal positional number system to the Western world in the 12th century. He revised and updated Ptolemy's Geography as well as writing several works on astronomy and astrology.

د خورازمي ونډې يواځې په شمېرپوهنه کې لويه اغېزه نه لري بلکه، په ژبه کې هم د هغه ونډې د يادولو وړ ټکي دي. د الجبر لغت د مربع معادلاتو د حل د کړنو له نوم له ده راوېستلی، لکه څهنگه چې هغه په خپل کتاب کې روښانه کړي. د الجبر لغت د الگوريزم او الگوريتم د ريښو الگوريتمي نه راوتلی. د هغه د نوم په باب داسې وييل کېږي چې د آر نه يو اسپانيايي نوم guarismo او د پرتگالي ژبې د لغت algarismo، دواړو نه چې راوتلی چې د گڼ مانا لري.

ونډې

شمېرپوهنه

د لاطيني ژباړې د کتاب يو مخ، په "Dixit algorizmi" باندې پيل کوي

د الخورازمي دوهم ستر کار د رياضي په موضوعگانو وه چې د هغه د لاطيني ژبې ژباړه يې خوندي پاتې شوه خو په آرنۍ ژبې، عربي کې چې کښل شوی ؤ په تاريخي پېښو کې له مېنځه ولاړه. د لاطيني ژبې ژباړه يې په ۱۲ مه پېړۍ کې د بات د اديلارد لخوا، چا چې په ۱۱۲۶ ز کال کې د ستورپوهنيز لښتليکونه هم ژباړلي وه، کړې دی.

سرچينې

‎