Jump to content

لاتويا

تړنې سمول
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
لاتويا
Latvijas Republika (لاتويايي)
Läti Vabariik (اېستونيايي)
République de Lettonie (فرانسوي)[۱] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
پلازمېنه
ترټولو لوړه څوکه
عامه معلومات
عمومي معلومات
وګړو شمېر
  لړۍ...
۱٬۸۷۱٬۸۸۲[۳] — ۱٬۹۸۹٬۵۰۰ — ۱٬۹۵۳٬۰۰۰ — ۱٬۹۲۹٬۹۰۰[۴] — ۱٬۹۰۹٬۰۰۰[۵] — ۱٬۸۷۵٬۷۵۷[۶] — ۱٬۸۸۳٬۰۰۸[۷] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
پکي شاملې اداري سیمې
  لړۍ...
Daugavpils (en) ژباړل — Jēkabpils (en) ژباړل — Jūrmala (en) ژباړل — Liepāja (en) ژباړل — Rēzekne (en) ژباړل — ریګا — Valmiera (en) ژباړل — Aglona Municipality (en) ژباړل — Ventspils (en) ژباړل — Aizkraukle Municipality (en) ژباړل — Aizpute Municipality (en) ژباړل — Aknīste Municipality (en) ژباړل — Aloja Municipality (en) ژباړل — Alsunga Municipality (en) ژباړل — Alūksne Municipality (en) ژباړل — Amata Municipality (en) ژباړل — Ape Municipality (en) ژباړل — Auce Municipality (en) ژباړل — Ādaži Municipality (en) ژباړل — Babīte Municipality (en) ژباړل — Baldone Municipality (en) ژباړل — Baltinava Municipality (en) ژباړل — Balvi Municipality (en) ژباړل — Bauska Municipality (en) ژباړل — Beverīna Municipality (en) ژباړل — Brocēni Municipality (en) ژباړل — Burtnieki Municipality (en) ژباړل — Carnikava Municipality (en) ژباړل — Cēsis Municipality (en) ژباړل — Cesvaine Municipality (en) ژباړل — Cibla Municipality (en) ژباړل — Dagda Municipality (en) ژباړل — Daugavpils Municipality (en) ژباړل — Dobele Municipality (en) ژباړل — Dundaga Municipality (en) ژباړل — Durbe Municipality (en) ژباړل — Engure Municipality (en) ژباړل — Ērgļi Municipality (en) ژباړل — Garkalne Municipality (en) ژباړل — Grobiņa Municipality (en) ژباړل — Gulbene Municipality (en) ژباړل — Iecava Municipality (en) ژباړل — Ikšķile Municipality (en) ژباړل — Inčukalns Municipality (en) ژباړل — Ilūkste Municipality (en) ژباړل — Jaunjelgava Municipality (en) ژباړل — Jaunpiebalga Municipality (en) ژباړل — Jaunpils Municipality (en) ژباړل — Jēkabpils Municipality (en) ژباړل — Jelgava Municipality (en) ژباړل — Kandava Municipality (en) ژباړل — Kārsava Municipality (en) ژباړل — Koknese Municipality (en) ژباړل — Krāslava Municipality (en) ژباړل — Krimulda Municipality (en) ژباړل — Krustpils Municipality (en) ژباړل — Kuldīga Municipality (en) ژباړل — Ķegums Municipality (en) ژباړل — Ķekava Municipality (en) ژباړل — Lielvārde Municipality (en) ژباړل — Līgatne Municipality (en) ژباړل — Limbaži Municipality (en) ژباړل — Līvāni Municipality (en) ژباړل — Lubāna Municipality (en) ژباړل — Ludza Municipality (en) ژباړل — Madona Municipality (en) ژباړل — Mālpils Municipality (en) ژباړل — Mārupe Municipality (en) ژباړل — Mazsalaca Municipality (en) ژباړل — Naukšēni Municipality (en) ژباړل — Nereta Municipality (en) ژباړل — Nīca Municipality (en) ژباړل — Ogre Municipality (en) ژباړل — Olaine Municipality (en) ژباړل — Ozolnieki Municipality (en) ژباړل — Pārgauja Municipality (en) ژباړل — Pāvilosta Municipality (en) ژباړل — Pļaviņas Municipality (en) ژباړل — Preiļi Municipality (en) ژباړل — Priekule Municipality (en) ژباړل — Priekuļi Municipality (en) ژباړل — Rauna Municipality (en) ژباړل — Rēzekne Municipality (en) ژباړل — Riebiņi Municipality (en) ژباړل — Roja Municipality (en) ژباړل — Ropaži Municipality (en) ژباړل — Rucava Municipality (en) ژباړل — Rugāji Municipality (en) ژباړل — Rundāle Municipality (en) ژباړل — Rūjiena Municipality (en) ژباړل — Salacgrīva Municipality (en) ژباړل — Sala Municipality (en) ژباړل — Salaspils Municipality (en) ژباړل — Saldus Municipality (en) ژباړل — Saulkrasti Municipality (en) ژباړل — Sēja Municipality (en) ژباړل — Sigulda Municipality (en) ژباړل — Skrīveri Municipality (en) ژباړل — Skrunda Municipality (en) ژباړل — Smiltene Municipality (en) ژباړل — Stopiņi Municipality (en) ژباړل — Strenči Municipality (en) ژباړل — Talsi Municipality (en) ژباړل — Tērvete Municipality (en) ژباړل — Tukums Municipality (en) ژباړل — Vaiņode Municipality (en) ژباړل — Valka Municipality (en) ژباړل — Kocēni Municipality (en) ژباړل — Varakļāni Municipality (en) ژباړل — Vārkava Municipality (en) ژباړل — Vecpiebalga Municipality (en) ژباړل — Vecumnieki Municipality (en) ژباړل — Ventspils Municipality (en) ژباړل — Viesīte Municipality (en) ژباړل — Viļaka Municipality (en) ژباړل — Viļāni Municipality (en) ژباړل — Zilupe Municipality (en) ژباړل — Mērsrags Municipality (en) ژباړل — Jelgava (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
رسمي ژبه
Latvian (en) ژباړل[۸] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
ځايي ژبې
  لړۍ...
Latvian (en) ژباړل — Latgalian (en) ژباړل — Latvian Sign Language (en) ژباړل — روسي — Livonian (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
د حکومت مشر
وګړنوم
  لړۍ...
Let — Latvian[۹] — lett — latvietis — Latviano — Latviyänan — латвиец — латвийка — латвийцы — لاتفي — لاتفية — لاتفيون — letó — letona — letons — латвієць — латиш — латвійка — латишка — латвійці — латиші — לטבי — לטבית — letoni — leton — letonă — লাতভীয় — lettone — lettoni — latvisce — letón[۱۰] — letona[۱۱] — latviete — lätlased — letón — letona — Letton[۱] — Lettonne — Latvians[۹] — latvialainen — latvialaiset — Lette — Lettin — lètone — lètoni — lètona — lètono — لاتڤي — لاتڤية — لاتڤيين — لاتڤيات ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
فزیکي ځای
غړی د
  لړۍ...
اروپايي ټولنه (۲۰۰۴ – )
ملگري ملتونه (۱۹۹۱ – )
ناټو (۲۰۰۴ – )
اروپايي شورا (CoE)
د سوداګرۍ نړيوال سازمان (۱۹۹۹ – )
Baltic Assembly (en) ژباړل
Nordic Battle Group (en) ژباړل
Council of the Baltic Sea States (en) ژباړل
Organization for Security and Co-operation in Europe (en) ژباړل (۱۹۹۱ – )
د بيارغونې او پراختيا نړيوال بانک (۱۹۹۲ – )
نړيواله پرمختياېې ټولنه (۱۹۹۲ – )
نړيواله مالي مؤسسه (۱۹۹۳ – )
د پانګونې څواړخيز تضمين نړيوال اژانس (۱۹۹۸ – )
International Centre for Settlement of Investment Disputes (en) ژباړل (۱۹۹۷ – )
Australia Group (en) ژباړل (۲۰۰۴ – )
د اقتصادي همکارۍ او پراختیا سازمان OECD[۱۲] (۲۰۱۶ – )
Eurocontrol (en) ژباړل (۲۰۱۱ – )
Treaty on Open Skies (en) ژباړل
نړيوال پوليس[۱۳][۱۴] (۱۹۹۲ – )
Nuclear Suppliers Group (en) ژباړل[۱۵]
کېميايي وسلو نه د کار اخيستلو د مخنيوي سازمان[۱۶][۱۷] (۱۹۹۷ – )
Movement Coordination Centre Europe (en) ژباړل[۱۸]
International Hydrographic Organization (en) ژباړل[۱۹]
يونيسکو[۲۰] (۱۹۵۱ – )
Group on Earth Observations (en) ژباړل
پوست نړيواله ټولنه[۲۱][۲۲] (۱۹۹۲ – )
مخابراتو نړيواله ټولنه[۲۳] (۱۹۲۱ – )
شينګن سيمه[۲۴] (۲۰۰۷ – )
Visa Waiver Program (en) ژباړل[۲۵] (۲۰۰۸ – )
هواپېژندنې نړيوال سازمان[۲۶] (۱۹۹۲ – )
د روغتيا نړيوال سازمان[۲۷]
ګومرک نړيوال سازمان[۲۸] (۱۹۹۲ – )
International Holocaust Remembrance Alliance (en) ژباړل[۲۹] (۲۰۰۴ – ) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
هېواد
ځایناستی د
کچه او لوړوالی
د ځای کچه
۶۴٬۵۹۳٫۷۹ كيلومتر مربع[۳۱] (whole (en) ژباړل) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
نور اړين مالومات
برخه د
نور معلومات
وېبپاڼه
president.lv (Latvian (en) ژباړل، انګليسي ژبه)
mk.gov.lv (Latvian (en) ژباړل، انګليسي ژبه) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
پوسټ‌کوډ
LV-1919[۳۰] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
کورډي‌نېشن
۵۷°شمال ۲۵°ختیځ / 57°شمال 25°ختيځ / 57; 25 ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
Map

سمول - سرچینه سمول - ويکي‌ډېټا سموللاسوند وګورئ


لتويا په رسمي ډول د لتويا جمهوريت او د شمالي اروپا په بالتيک سيمه کې پروت هېواد دی. دا يو له بالتيک دولتونو څخه دی، چې په شمال کې له استونيا، سويل کې له ليتوانيا، ختيځ کې له روسيې، سويل ختيځ کې له بيلاروس او لويديځ کې له سويډن سره سمندري ګډه پوله لري. د هېواد پراخوالی ۶۴۵۸۹ کېلو متر مربع (۲۴۹۳۸ ميل مربع)، نفوس يې ۱،۹ ميليونه او موسمي برابر يا معتدل اقليم لري. پلازمېنه او تر ټولو پراخه ښار يې رېګا “Riga” دی. د هېواد اوسېدونکي د د بالتس “Balts” په توکميزې او ژبنۍ ډلې پورې اړه لري او په لتويايي ژبه خبرې کوي، چې د بالتيک له يوازينيو دوه ژونديو ژبو څخه ده. روسان د هېواد تر ټولو مهم لږه کي دي، چې د ټول نفوس نږدې څلورمه برخه جوړوي. [۳۲][۳۳]

له پېړيو تيوتونيک، سويډني، د پولينډ او ليتوانيا له ګډې او روسي واکمنۍ څخه وروسته، چې په اصل کې د بالتيک المان د سيمه ييز اشرافيت په واسطه له مخې لرې شوې، د لتويا خپلواک جمهوريت د ۱۹۱۸ ز کال د نومبر په ۱۸ نېټه هغه وخت رامېنځته شو، چې له الماني سترواکۍ څخه بېل شو او او د لومړۍ نړيوالۍ جګړې په پايله کې يې خپلواکي اعلان کړه. که څه هم دا هېواد د ۱۹۳۰ زلسيزې په ۱۹۳۴ز کال کې له کودتا څخه وروسته په زياتېدونکي ډول استبدادي شو او د کارلېس اولمانېس “Karlis Ulmanis” په مشرۍ يې استبدادي نظام رامېنځته کړ. د هېواد رښتينې خپلواکي د دويمې نړيوالې جګړې په پيل کې له خنډ سره مخامخ شوه، چې پيل يې شوروي اتحاد کې په زور سره د لتويا په يو ځای کېدلو سره وشو او وروسته په ۱۹۴۱ز کال کې د نازي المان له لورې تر بريد او نيواک لاندې راغله، چې له دې وروسته د راتلونکو ۴۵ کالونو لپاره د لتويا د شوروي سوسياليست جمهوريت د جوړولو په موخه په ۱۹۴۴ ز کال کې يو ځل بيا د شورويانو له لورې ونيول شوه. د شوروي نيواک پر مهال د پراخه کډوالۍ په پای کې توکميز روسان د هېواد خورا څرګند لږه کي شول، چې اوس د نفوس نږدې څلورمه برخه جوړوي. د سندرې ويلو سوله ييز اوښتون “Singing Revolution” په ۱۹۸۷ز کال کې پيل شو او د ۱۹۹۱ ز کال د اګسټ په ۲۱ د رښتينې خپلواکۍ په بيرته ترلاسه کولو سره پای ته ورسېد. له هغه وخت راهيسې لتويا ديموکراتيک يو ګونديز پارلماني جمهوريت دی. [۳۴][۳۵][۳۶]

لتويا د لوړ عايد پرمختللي اقتصاد په درلودلو سره يو پرمختللی هېواد دی، چې د انساني پرمختګ لړيال کې خورا لوړ ځای لري. دا هېواد د مدني ازاديو، د مطبوعاتو د خپلواکۍ، د انټرنيټ د خپلواکۍ، ديموکراتيک حکومتولۍ، د ژوند معيارونو او د سوله ييزتوب معيارونو په برخو کې د پام وړ کړنې تر سره کوي. لتويا د اروپايي ټولنې، يوروزون، ناټو، اروپايي شورا، ملګرو ملتونو، د بالتيک سمندرګي د هېوادونو د شورا، د پيسو نړيوال صندوق، د شمالي اروپا او بالتيک اته هېوادونو “Nordic-Baltic Eight”، د شمالي اروپا د پانګونې بانک، د اقتصادي همکارۍ او پرمختګ اقتصادي سازمان، د اروپا د خونديتوب او همکارۍ سازمان او د سوداګرۍ د نړيوال سازمان غړې ده.

ارپوهنه

[سمول]

د لتويا نوم “Litvija” د لرغونو لتګاليانو “Latgalians” له نوم څخه اخېستل شوی دی، چې د کيورونيانو “Curonians”، سيلونيانو “Selonians” او سيميګاليانو “Semigallians” تر څنګ د انګليستان او اروپايي بالتيک څلورمه قبيله وه، چې له فينيک ليفونيانو “Finnic Livonians” سره يې په ګډه د معاصرو لتويانو توکميزه هسته جوړه کړه. د لتويا هنري “Henry of Latvia” د هېواد د نوم لاتيني بڼې ليتيګاليا “Littigallia” او ليتيا “Lithia” رامينځته کړې، چې دواړه له لاتګاليايي نومونو څخه اخېستل شوي دي. يادو ګړنو د هېواد نوم په اړه روماني ژبو کې له ليتونيا “Litonia” او بېلابېلو جرمنيک ژبو کې له ليتلېنډ “Lettland” څخه د بدلونونو انګېزه واخېستله.  [۳۷][۳۸]

تاريخچه

[سمول]

له ميلاد څخه نږدې ۳۰۰۰ کالونه پخوا د ليتويايي وګړو د بالتيک لومړني نيکونه د بالتيک سمندرګي په ختيځ ساحل کې استوګن شول. بالتانو روم او بيزانس ته سوداګريز لارې پرانېستې او د قيمتې فلزاتو په بدل کې يې د ځايي عنبرو سوداګري پيل کړه. په ۹۰۰ زکال کې د کيورونيانو “Curonians”، سيلونيانو “Selonians”، سيميګاليانو “Semigallians” او لاتګاليانو “Latgallians” بېلابېلو بالتيک قبيلو تر څنګ د ليفونيانو “Livonians” فينيک قبيله (چې په فينيک ژبه يې خبرې کولې) هم لتويا کې استوګن شوه. [۳۹][۴۰]

په ۱۲ پېړۍ کې د لتويا په خاوره کې وانيما “Vanema”، وينتاوا “Ventava”، بانداوا “Bandava”، پيماري “Piemare”، دوفزاري “Duvzare”، سيلېجا “Sēlija”، کوکنيسي “Koknese”، جيرسيکا “Jersika”، تالاوا “Tālava ” او ادزيلي “Adzele” په نومونو بېلې سيمې وې، چې هرې يوې يې خپل واکمنان درلودل.  [۴۱]

منځنۍ دوره

[سمول]

که څه هم ځايي خلکو د پېړيو لپاره له بهرنۍ نړۍ سره اړيکه درلوده، مګر په ۱۲ ز پېړۍ کې د اروپا ټولنيز او سياسي ګډ نظام کې په بشپړ ډول يو ځای شوه. د پاپ له لورې استول شوي مذهبي بلونکي (مبلغان) د ۱۲ پېړۍ په وروستيو کې له عقيدې څخه د خلکو اړولو په لټه له داوګاوا سيند “Daugava River” څخه تېر شول. سيمه ييزو خلک که څه هم هغومره په اسانۍ سره عيسويان نه شول، چې کليسا يې هيله درلوده. [۴۲][۴۳]

الماني صليبيان سيمې ته واستول شول، يا د خورا شونتيا له مخې يې په خپله د تګ پرېکړه وکړه. د سيګيبيرګ سينټ مينهارد “Saint Meinhard” په ۱۱۸۴ز کال کې اکسکايل “Ikskile” ته ورسېد، چې سوداګر هم ورسره وو او د يو کاتوليک ماموريت له مخې يې له اصلي کفري باورونو څخه د خلکو د اړولو په موخه ليونيا “Livonia” ته سفر کاوه. درېيم پاپ سيليتاين “Pope Celestine III” په ۱۱۹۳ز کال شمالي اروپا کې د کافرانو پر وړاندې د صليبي جګړې غوښتنه کړې وه. کله چې له عقيدې څخه د اړولو سوله ييزې لارې چارې بې پايلې شوې، مېنهارد د وسلو په زور د ليونيانو د عقيدې بدلولو پلان جوړ کړ. [۴۴]

د ۱۳ پېړۍ په پيل کې المانيانو د اوسنۍ لتويا پر پراخه برخو باندې واکمني وکړه. دې نيول شویو سيمو له سويلي استونيا سره په ګډه صليبي ايالت جوړ کړ، چې د تيرا ماريانا “Terra Mariana” يا ليونيا په توګه وپېژندل شو. په ۱۲۸۲ زکال کې رېګا “Riga” او وروسته سيسيس “Cesis”، ليمبازي “Limbazi”، کوکنيسي “Koknese” او والمېرا “Valmiera” ښارونه د هانسيټيک اتحاد “Hanseatic League” برخه شول. ريګا د ختيځ او لويدیځ تر منځ يوه مهمه سيمه شوه او له لويديځې اروپا سره يې نږدې کلتوري اړيکې جوړې کړې. لومړني الماني اوسېدونکي د شمالي المان اشراف او د شمالي المان د ښارګوټو اوسېدونکي وو، چې سيمې ته يې خپله “Low German” ژبه راوړله او يادې ژبې په لتويايي ژبه کې ګڼ پردي [الماني] ويوکي دننه کړل. [۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]

د سمون دوره او د پولينډ او سويډن واکمني

[سمول]

د ليونيا له جګړې “Levonian War” (۱۵۵۸ – ۱۵۸۳زکال) څخه وروسته، ليونيا (شمالي لتويا او سويلي استونيا) تر پولينډي او ليتوانيايي واکمنۍ لاندې راغله. د استونيا سويلي برخه او د لتويا شمالي برخه د لتوانيا ستر ديوک حکومت “Grand Duchy of Lithuania” ته پرېښودل شوې وې او د ليونيا ډچيز [د ديوک تر واک لاندې سيمه] يې جوړ کړ. د ليونيا د ترتيب “Order of Livonia” وروستي ماهر ښوونکي ګوتهارد کيټلر “Gotthard Kettler” د کورلېنډ او سيميګاليا دیوکي حکومت “Duchy of Courland and Semigallia” جوړ کړ. که څه هم ياد ديوکي دولت د ليتوانيا د ستر ډچيز او وروسته د پولينډ او ليتوانيا د ګډو ګټو د دولت تر لاس لاندې دولت و، مګر ۱۶ پېړۍ کې يې د پام وړ کچه خپلواکي وساتله او يوه طلايي دوره يې تجربه کړه. د لتويا ختيځ سيمه لاتګاليا “Latgalia” د پولينډ او ليتوانيا د ګډو ګټو دولت د “Infanty Voivodeship” برخه شوه. [۴۹][۵۰][۵۱]

په ۱۷ پېړۍ او د ۱۸ پېړۍ په لومړيو کې د پولينډ او لتوانيا د ګډو ګټو دولت، سويډن او روسيې ختيځ بالتيک کې د لوړوالي هڅه وکړه. د پولينډ او سويډن له جګړې “Polish-Swedish War” څخه وروسته شمالي ليونيا د وېدزيمي په ګډون د سويډن تر واکمنۍ لاندې راغله. رېګا د سويډني ليونيا پلازمېنه او د سويډن په ټوله سترواکۍ کې لوی ښار شو. د سويډن او پولينډ تر منځ جګړې په ۱۶۲۹ ز کال کې د التمارک د اختلافاتو د هوارولو ماموريت “Truce of Altmark” تر وخته پورې په مهالني ډول [کله کله] دوام وکړي. لتويا کې سويدني دوره په عمومي ډول د مثبتې دورې په توګه يادېږي، چې غلامي په اسانه شوه، د بزګر پوړ لپاره يو لړ ښوونځي جوړ شول او د ځايي بېرون اشرافو واک کم کړای شو. [۵۲][۵۳][۵۴][۵۵]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ سرچينې تړی: http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf.
  2. ↑ سرچينې تړی: http://www.lgia.gov.lv/Aktualitates/2016/11_novembris/22-1.aspx. Retrieved: ۱۰ جولای ۲۰۱۸.
  3. ↑ "Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā)". Central Statistical Bureau of Latvia. لاسرسي‌نېټه ۲۱ جون ۲۰۲۴. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  4. ↑ Stated in: Central Statistical Bureau of Latvia. Retrieved: ۱۹ فبروري ۲۰۱۸.
  5. ↑ Retrieved: ۱۷ جنوري ۲۰۲۰.
  6. ↑ "Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) 2021 - 2022". Central Statistical Bureau of Latvia. لاسرسي‌نېټه ۶ فبروري ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  7. ↑ "Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā)". Central Statistical Bureau of Latvia. لاسرسي‌نېټه ۵ اکتوبر ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  8. ↑ Stated in: Constitution of Latvia. Section, verse, paragraph, or clause: 4, . اثر ژبه: Latvian.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Stated in: The World Factbook. Retrieved: ۲۳ جولای ۲۰۲۰. Publisher: Central Intelligence Agency. اثر ژبه: انګليسي ژبه. ليکوال: Central Intelligence Agency. ISSN: 0277-1527.
  10. ↑ Applies to part: masculine singular.
  11. ↑ Applies to part: feminine singular.
  12. ↑ سرچينې تړی: http://www.lsm.lv/lv/raksts/latvija/zinas/saeima-ratifice-latvijas-pievienosanos-oecd.a188113/.
  13. ↑ سرچينې تړی: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Publisher: نړيوال پوليس. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  14. ↑ سرچينې تړی: https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Europe/LATVIA. Retrieved: ۲۳ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  15. ↑ سرچينې تړی: http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1. Publisher: Nuclear Suppliers Group. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  16. ↑ سرچينې تړی: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Publisher: کېميايي وسلو نه د کار اخيستلو د مخنيوي سازمان. Retrieved: ۷ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  17. ↑ سرچينې تړی: https://www.opcw.org/about-us/member-states/latvia. Retrieved: ۲۹ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  18. ↑ سرچينې تړی: http://mcce-mil.com/wp-content/uploads/glance/MCCE-AT-A-Glance-September-2017.pdf. Publisher: Movement Coordination Centre Europe. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  19. ↑ سرچينې تړی: https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en. Publisher: International Hydrographic Organization. Retrieved: ۸ ډيسمبر ۲۰۱۷.
  20. ↑ سرچينې تړی: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  21. ↑ سرچينې تړی: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Retrieved: ۴ مې ۲۰۱۹.
  22. ↑ سرچينې تړی: https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=173. Retrieved: ۲۸ اکتوبر ۲۰۲۲. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  23. ↑ سرچينې تړی: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Retrieved: ۴ مې ۲۰۱۹.
  24. ↑ سرچينې تړی: https://www.touteleurope.eu/les-pays-membres-de-l-espace-schengen.html.
  25. ↑ سرچينې تړی: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Retrieved: ۷ مارچ ۲۰۲۰.
  26. ↑ سرچينې تړی: https://public.wmo.int/en/members/latvia. Retrieved: ۲۶ مې ۲۰۲۰.
  27. ↑ سرچينې تړی: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Retrieved: ۲۱ جولای ۲۰۲۰.
  28. ↑ سرچينې تړی: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Retrieved: ۱۶ مارچ ۲۰۲۴. Page(s): 5. Supports qualifier: پيل نېټه.
  29. ↑ سرچينې تړی: https://holocaustremembrance.com/countries/latvia. Retrieved: ۱۷ مارچ ۲۰۲۴. Type of reference: official member page. Supports qualifier: پيل نېټه.
  30. ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ سرچينې تړی: https://search.gleif.org/#/search/fulltextFilterId=LEIREC_FULLTEXT&simpleFilters%5Bentity.addresses.country%5D=LV. Retrieved: ۲۱ ډيسمبر ۲۰۲۰. Publisher: Global Legal Entity Identifier Foundation.
  31. ↑ "Reģionu, novadu, pilsētu un pagastu kopējā un sauszemes platība gada sākumā". Central Statistical Bureau of Latvia. لاسرسي‌نېټه ۶ فبروري ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  32. ↑ "The Constitution of the Republic of Latvia (Latvijas Republikas Satversme)". Likumi.lv (په انګليسي ). لاسرسي‌نېټه ۱۸ فبروري ۲۰۲۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  33. ↑ "Weather information in Latvia". www.travelsignposts.com. 14 March 2015. خونديځ د اصلي څخه ۰۲ اپرېل ۲۰۱۵. لاسرسي‌نېټه ۱۴ مارچ ۲۰۱۵. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  34. ↑ Ģērmanis, Uldis (2007). Ojārs Kalniņš (سمونګر). The Latvian Saga (په انګليسي ) (چاپ 11th). Riga: Atēna. مخونه 268. OCLC 213385330. د کتاب نړيواله کره شمېره 9789984342917. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  35. ↑ "History of Latvia 1918-1940". [Latvia.eu] (په انګليسي ). 3 December 2015. لاسرسي‌نېټه ۲۸ جنوري ۲۰۲۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  36. ↑ On 21 August 1991, after the Soviet coup d'état attempt, the Supreme Council adopted a Constitutional law, "On statehood of the Republic of Latvia", declaring Article 5 of the Declaration to be invalid, thus ending the transitional period and restoring de facto independence.
  37. ↑ "Latvia in Brief" (PDF). Latvian Institute. 2012. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۸ نومبر ۲۰۱۲ باندې. لاسرسي‌نېټه ۱۲ مې ۲۰۱۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  38. ↑ "Baltic Online". The University of Texas at Austin. خونديځ د اصلي څخه ۰۵ اگسټ ۲۰۱۱. لاسرسي‌نېټه ۱۲ مې ۲۰۱۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  39. ↑ A History of Rome, M Cary and HH Scullard, p455-457, Macmillan Press, ISBN 0-333-27830-5
  40. ↑ "Data: 3000 BC to 1500 BC". The European Ethnohistory Database. The Ethnohistory Project. د اصلي آرشيف څخه پر ۲۲ جون ۲۰۰۶ باندې. لاسرسي‌نېټه ۰۶ اگسټ ۲۰۰۶. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  41. ↑ Latvijas vēstures atlants, Jānis Turlajs, page 12, Karšu izdevniecība Jāņa sēta, ISBN 978-9984-07-614-0
  42. ↑ "Data: Latvia". Kingdoms of Northern Europe – Latvia. The History Files. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۲ فبروري ۲۰۱۰ باندې. لاسرسي‌نېټه ۲۵ اپرېل ۲۰۱۰. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  43. ↑ "Latvian History, Lonely Planet". Lonelyplanet.com. خونديځ د اصلي څخه ۰۱ اپرېل ۲۰۱۰. لاسرسي‌نېټه ۱۶ اکتوبر ۲۰۱۰. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  44. ↑ (په 22 March 2006 باندې). The Crusaders.
  45. ↑ Žemaitis, Augustinas. "German crusader states (until 1561)". OnLatvia.com. لاسرسي‌نېټه ۲۶ اگسټ ۲۰۲۲. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  46. ↑ Johann Sehwers (1918). Die deutschen Lehnwörter im Lettischen: Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde der hohen philosophischen Fakultät I der Universität Zürich (په جرمني ). Berichthaus. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  47. ↑ "History of Latvia - Lonely Planet Travel Information". www.lonelyplanet.com. خونديځ د اصلي څخه ۲۶ مارچ ۲۰۲۰. لاسرسي‌نېټه ۲۳ ډيسمبر ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  48. ↑ "Terra Mariana. 1186 – 1888 (2015)". Manabiblioteka.lv. لاسرسي‌نېټه ۲۶ اگسټ ۲۰۲۲. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  49. ↑ "Latvian History, Lonely Planet". Lonelyplanet.com. خونديځ د اصلي څخه ۰۱ اپرېل ۲۰۱۰. لاسرسي‌نېټه ۱۶ اکتوبر ۲۰۱۰. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  50. ↑ Ceaser, Ray A. (June 2001). "Duchy of Courland". University of Washington. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۲ مارچ ۲۰۰۳ باندې. لاسرسي‌نېټه ۱۱ سپټمبر ۲۰۱۷. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  51. ↑ O'Connor, Kevin (3 October 2006). Culture and Customs of the Baltic States. Greenwood Publishing Group. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-313-33125-1 – په وسيله Google Books. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  52. ↑ H. Strods, "'Dobrye Shvedskie Vremena' v Istoriografii Latvii (Konets XVIII V. – 70-E Gg. XX V.). ["'The good Swedish times' in Latvian historiography: from the late 18th century to the 1970s"] Skandinavskiy Sbornik, 1985, Vol. 29, pp. 188–199
  53. ↑ J. T. Kotilaine (1999). "Riga's Trade With its Muscovite Hinterland in the Seventeenth Century". Journal of Baltic Studies. 30 (2): 129–161. doi:10.1080/01629779900000031. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  54. ↑ Rickard, J. "Truce of Altmark, 12 September 1629". www.historyofwar.org. لاسرسي‌نېټه ۲۸ جنوري ۲۰۲۱. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  55. ↑ Kasekamp, p. 47
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=لاتويا&oldid=326229" نه اخيستل شوی