د حمورابي قانون
| په نوم د |
|---|
| عمومي مالومات | |
|---|---|
| خپرولو نېټه |
۱۷۵۲ "م.ز"  |
| هېواد |
| تاسیسات |
|
|---|
د حمورابي قانون یا د حمورابي قوانین د بابل د قوانینو یوه ټولګه وه چې ۲۸۲ مادې يې درلودې او د بابل د پاچا حمورابي لخوا چي د بابل شپږم پاچا (د ۱۷۹۲ مخزېږديز تر ۱۷۵۹ ممخزېږديز پورې یې واک ترسره کړ) هم بلل کیږي په یوه لویه لیکنه کې ثبت شوی دی. [۱]
حمورابي قانون په انساني تاريخ کې لومړنی ليکل شوی قانون دی چې له مخې يې يو واکمن خپل ملت په ليکللي ډول ټاکلي مقررات وړاندې کړې دي.[۲] حمورابي (۱۸۱۰–۱۷۵۰ مخزېږديز) د لرغوني بابل د لومړۍ سلسلې شپږم پاچا وو، د هغې د واکمنۍ دور د (۱۷۹۲–۱۷۵۰ م.ز) کلونو ترمنځ وو، د حمورابي قانون د هغه وخت د خلکو ترمنځ اقتصادي او خپلمنځي اړيکې تنظيمولې او د حمورابي په وينا چې د هغه د قوانينو ټولګه د مردوک (د لرغوني يونان يو خدای) له لوري په هغه نازل شوي دي. [۳]
حمورابي قانون په ۱۹۰۱ زېږديز کال کې کشف شو او ژباړه يې په ۱۹۰۲ زېږديز کال کې د ژان وينسنټ شل له خوا خپره شوه. او اصلي بېلګه يې په کابو په بشپړه توګه په هغه ډبرليک کې موجوده ده چې د ګوتې اشارې په ډول جوړه شوې ده.[۴] دا قانون په اکدياني ژبه په مېخي ليک ليکل شوی او د ماګان له لارې چې اوسمهال متحده عرب امارات او عمان ګڼل کيږي، سومر ته لېږدول شوی دی.[۵]
دا قانون اوسمهال د پاريس په لوور موزيم کې نندارې ته ايښودل شوی دی او له هغې جوړې شوې نسخې په بېلابېلې پوهنتونونو کې ايښودل شوي دي.
د قوانینو ټولګه
[سمول]د حمورابي قوانین په دوولسو برخو ویشل سوي دي:
- لومړۍ برخه: د قضا او شاهدانو په اړه له لمړۍ څخه تر پنځمي مادې پوري په ځان کي رانغاړي.
- دویمه برخه: د غلا او لوټ اړوند 6-26 مادې لري.
- دریمه برخه: د اردو او لښکر د چارو په اړه 26-41 مادې لري.
- څلورمه برخه: د 42-100 مادې لري چي د کروندو، باغونو او کورونو په اړه دي.
- پنځمه برخه: د 100-107 مادې لري، چي د عمده پلورنځیو، سوداګرو او کوچنیو سوداګرو قوانین بیانوي.
- شپږمه برخه: د شرابو اړوند 108-111 مادې لري.
- اوومه برخه: د پلور اړوند 112-126 مادې لري.
- اتمه برخه: د 127-195 مادې لري چي د کورنیو چارو او حقونو او د هغوی د غړو په اړه دي.
- نهمه برخه: د 196-227 مادې لري چي، د تړونونو، قراردادونو او ژمنو څخه د سرغړوني لپاره د خسارې او جریمې پورې اړه لري.
- لسمه برخه: د 228-240 مادې لري، او د قیمتونو او د کورونو او کښتیو د جوړولو فیس او د هغوی قیمتونو اړوند دي.
- یوولسمه برخه: د 241-277 مادې لري، چي د څارویو او خلکو لپاره د معاش په اړه دي.
- دولسمه برخه: د 278-282 مادې لري، او د غلامانو د حدودو او د هغوی د حقونو او وظیفو په اړه دي.
سرچينې
[سمول]- ↑ شريعة حمورابي. صفحة 11.
- ↑ Charles F. Horne (1915)The Code of Hammurabi : Introduction Lillian Goldman Law Library, Yale Law School
- ↑ تاریخ فلسفه غرب.
{{cite book}}: Unknown parameter|ليکوال=ignored (help) - ↑ Iconographic Evidence for Some Mesopotamian Cult Statues, Dominique Collon, Die Welt der Götterbilder, Edited by Groneberg, Brigitte; Spieckermann, Hermann;, and Weiershäuser, Frauke, Berlin, New York (Walter de Gruyter) 2007, pp. 57–84
- ↑ RAGOZIN, ZENAIDE A. (2017). STORY OF CHALDEA FROM THE EARLIEST TIMES TO THE RISE OF ASSYRIA: treated as a general … introduction to the study of ancient history. [Place of publication not identified],: FORGOTTEN Books. p. 209. ISBN 1-330-34258-5. OCLC 990104817.
{{cite book}}: ساتل CS1: زياتي نقطه ګوزاري (link)