دوحه

دوحه
Doha
له پاسه لاندی، چپ نه ښوی ته: دوحه له ورځی له خواه، په لویدیځ بندر کې لوړپوړی ودانۍ، د قطر امیری محکمه د قطر د امیر د کار سیمه ، هټل او استراحت ځای شرایتون، واقف بازار، حمد سرک. له پاسه لاندی، چپ نه ښوی ته: دوحه له ورځی له خواه، په لویدیځ بندر کې لوړپوړی ودانۍ، د قطر امیری محکمه د قطر د امیر د کار سیمه ، هټل او استراحت ځای شرایتون، واقف بازار، حمد سرک.
دوحه دوحه
کورډېناټونه: ۲۵°۱۷′ شمال ۵۱°۳۱′ ختیځ
بنسټګر	۱۸۵۰
ادارې وېش
هیواد	{{ {{{1}}}
alias = قطر	flag alias = Flag of Qatar.svg	size =	name =	altlink = }}
ښاروالی	دوحه
پلازمینه د:	قطر
سیمه
• سیمه	۱۳۲ کلوميټر٢ (۵۱ میله  مربع)
لوړوالی	0 متر
د نفوس شميرنه (۲۰۱۵)
• ټولټال	۹۵۶٬۴۶۰
• د نفوسو کثافت	۷٬۲۰۰/کلوميټر٢ (۱۹٬۰۰۰/ميله مربع)
آخر معلومات
وخت زون	AST (ه.ن.و۳+)
سيمييز د زنګ کوډ	۱ (۹۶۶)+
جيو کوډ	290030
أيزو 3166	QA-DA
خورلڼې ښارونه	تونس ښار مکسیکو ښار آمان (۱۹۹۵–) منامه تیرانا تفلیس (۲۰۱۲–) بېجنګ

د دوها ښار

دوحه د قطر مهم ښار او پلازمېنه ده. دا ښار د فارس د خليج ختيځ ته پروت دى. د دوحې درې پر پینځه برخې وگړي په ښار کې ميشت دي. دوحه يو مهم سوداگرېز بندر دى، چې له ١٩٧٠ څخه وروسته يې ډېر ستر نوم وگاټه.

په ١٨٦٧ کې دوحه کوچنۍ قصبه وه. د بحرين او قطر تر منځ د جگړې پر مهال يې ډېر زيان وليد. له دې يو کال وروسته انگلستان په دې ښار کې خپل والي محمد ابن ثاني وټاکه. په ١٩١٦ کې انگلستان خپل سياسي دفتر په دې ځاى کې جوړ او پرانيست. په ١٩٧١ کې دوحه د قطر پلازمېنه وټاکل شوه. دا يو کوچنى ښار و، چې خلکو د ماهي نيونې لپاره غوره کړى و. وروسته ددې ځاى خلکو بېړۍ جوړونه پېل کړه، چې اوس يې د ښار اقتصاد په همدې کار روان دى. د دوحه د خلکو شمېر يي 796,947 دي. دا د قطر له ټولو لويې ښار دی او د ټول قطر 60% وگړي دوحه کې مېشت دي۔

دوحه (په عربي کې: الدوحه) د قطر پلازمینه ده چې د پاتې قطر په پرتله زیات شمېر خلک په کې ژوند کوي او په ۲۰۱۸ ز کال کې یې د وګړو ټولټال شمېر ۲۳۸۲۰۰۰ ته رسېده. دغه ښار د فارس خلیج په غاړه د دې هېواد په ختیځ کې پروت دی، شمال ته یې الوکره او سویل ته یې الخور پراته دي. دا د قطر هېواد تر ټولو چټک وده کوونکی ښار دی، چې د دې هېواد ۸۰ سلنه وګړي په دوحه او شاوخوا کلیو کې ژوند کوي. دوحه د قطر هېواد سیاسي او اقتصادي مرکز دی.

دوحه په ۱۸۲۰ ز لسیزه کې د البیدا د یوې څانګې په توګه جوړه شوه. په ۱۹۷۱ ز کال کې، کله چې قطر د بریتانیا له تحت الحمایې څخه خپلواکې تر لاسه کړه، نو په رسمي ډول د قطر د پلازمینې په توګه اعلام شو. دوحه د قطر هېواد د پلازمینې او په منځني ختیځ کې د یوه نوې رادبره کېدونکې مالي مرکز په توګه د نړیوالتوب او د نړۍ د ښارونو د څېړنیزې شبکې له خوا د بیټا په کچه د یوه نړیوال ښار په توګه په پام کې نیول شوې ده. همداشان د زده کړې ښار، څېړنې او زده کړې ته ځانګړې سیمه او د حمد طبي ښار چې طبي خدمات په کې وړاندې کېږي، لري. دې ته ورته د دوحې ورزشي ښار یا د اسپایر سیمه هم لري، چې یو نړیوال ورزشي ځای دی چېرې چې په کې د خلیفه نړیوال سټوډیوم، د ۲۰۲۲ کال د فوټبال نړیوال جام سټوډیوم، د حماد اکواټیک مرکز او اسپایر ډوم پکې دي.

دغه ښار د سوداګرۍ د نړیوال سازمان د خبرواترو لپاره د دوحې د پرمختیايي دور په کنفرانس کې د وزیرانو په کچه کوربه ښار و. همداشان دا ښار د یو شمېر ورزشي پیښو، له هغې ډلې د ۲۰۰۶ کال اسیايي لوبو، په ۲۰۱۱ کال کې د پان عرب لوبو او د AFC د اسیايي کپ د زیاترو لوبو لپاره د کوربه ښار په توګه ټاکل شوی دی. د ۲۰۱۱ کال په ډیسمبر کې، د نړۍ د پترولیم شورا د نړۍ د پترولیم ۲۰م کنفرانس په دوحه کې ونیو. سربېره پر دې، دغه ښار د د ۲۰۱۲ کال د UNFCCC د اقلیمي خبرواترو کوربه و او تمه ده چې د ۲۰۲۲ کال د فوټبال د نړیوالو سیالیو کوربه هم واوسي.

همداشان دغه ښار د ۲۰۱۹ ز کال په اپریل کې د بین الپارلماني اتحادیې د ۱۴۰مې اسامبلۍ کوربه هم و. 

ایتمولوژي

د ښاروالیو او چاپېریال د وزارت د معلوماتو له مخې، د «دوحې» نوم د عربي له دوحت اصطلاح نه را اخیستل شوی دی، چې معنی یې ده «ګړدی»، کوم چې د ساحلي سیمې شاوخوا پرتو خلیجونو ته اشاره کوي.

تاریخچه

د البیده رامنځته کېدل

د دوحې ښار د البیده په نوم له یوه بل سیمه ییز ښار څخه په بېلیدو سره رامنځته شو. د البیده لومړنی مستند ذکر په ۱۶۸۱ ز کال کې د کارملیټ صومعې له خوا په یوه رپوټ کې ذکر شوی چې په قطر کې څو ځایونه شرحه کوي. په دې رپوټ کې، د البیده شاوخوا یوه حاکم او یوې کلا ته اشاره شوې ده. الماني کاشف، کارسټین نیبهور چا چې له عربې نیمه ټاپوزمې نه لیدنه کړې ده، چې په ۱۷۶۵ ز کال کې یې یوه له لومړنیو نقشو جوړه کړې چې په کې ځینې د اوسېدو کورونه یې انځور کړي و او نوم پرې “Guttur” اېښی و.

په مسقط کې بریتانوی سیاسي اوسېدونکی، دیويډ سیاټون په ۱۸۰۱ ز کال کې یې د البیده په اړه په انګریزې یو سند ولیکه. هغه په دې سند کې دې ښار ته «بیده» لیکلي و او د دې سیمې جغرافیه او دفاعي جوړښتونه یې تشرېح کړي و. هغه په دې سند کې ویلي چې په دې ښار کې په وروستیو کې سوډانی قوم (السویدي) ځای پر ځای شوي دي چې د ده په ګومان دریايي غله (پیراټیس) دي. سیاټون هڅه کړې وه چې دا ښار په جنګي کښتۍ سره بمبار کړي، خو بېرته ځکه مسقط ته وګرځېد چې هلته یې اوبه ډېر ژورې و نه موندې او نه یې شوای کولای چې کښتۍ په دومره واټن کې ودروي چې د هغو تر برید لاندې راشي.

په ۱۸۲۰ ز کال کې، بریتانوي سروې کوونکی، ار. اېچ. کولبروک، چا چې له البیده نه لیدنه کړې وه، د دې ښار د نفوسو د کمېدو په اړه یې داسې لیکلي:

ګوتر – یا البودي (البیده)، یو وخت د پام وړ ښار و، کوم چې سمندر ته نږدې د دوو مکعبه ګوریس (کلاګانو) په مټ ساتل کېده؛ خو له خوږو اوبو پرته د دفاع کولو جوګه نه دي، مګر د بادیه نشینانو د ناڅاپي برید پر وړاندې، یوه بله کلا په وچه کې په دوو مایلو کې پرته ده او هلته خوږې اوبه هم شته. چې کېدای شي ۲۰۰ کسان پکې وي. په البودي کې شاوخوا ۲۵۰ نارینه شته، خو اصلي اوسېدونکې چې تمه کېږي له بحرین څخه ورته راشي، نو د ټولو وګړو شمېر به یې ۹۰۰ یا ۱۰۰۰ کسانو ته زیات شي او که چېرې د دوعصیر قبیله چې زیاتره غواصان دي او دلته تګ راتګ کوي هغه هم دلته ژوند کوي چې شمېر یې له ۶۰۰ تر ۸۰۰ کسانو پورې رسیږي.

په ورته کال کې، د ختیځ هندي کمپنۍ او د فارس خلیج د څو شیخانو (چې ځینې یې وروسته د ساحل د تروسال په نوم مشهور شول) تر منځ د سمندري عمومي تړون تر نوم لاندې یو تړون لاسلیک شو. د دې تړون له مخې هغوی په فارس خلیج کې برتیانوی اقتدار ومانه او په دې هڅه کې شول تر څو سمندري غلاوو او د غلامانو سوداګري ته د پای ټکی کېږدي. بحرین هم د دې تړون یوه برخه شو او داسې انګېرل کېدل چې د بریتانویانو له خوا قطر هم د بحرین د یوه متکي ټاپو په توګه ګڼل کېده. که څه هم، له قطر څخه نه و غوښتل شوي چې د تروسال ټاکل شوی بیرغ ورپوي. د البیده د اوسېدونکو له خوا د سمدري غلا او د تړون د نقض د مجازاتو په خاطر، د ختیځ هند کمپنۍ یوې کښتۍ په ۱۸۲۱ ز کال کې البیده بمبار کړه. هغوی دا ښار له خاورو سره خاورې کړ او له ۳۰۰ تر ۴۰۰ پورې اصلي اوسېدونکي یې تېښتې ته اړ کړل او د لنډ مهال لپاره د قطر او تروسال ساحلو تر منځ یې پناه واخیسته.

د دوحې جوړیدل

دوحه په ۱۸۲۰ ز کال کې د البیده تر څنګ جوړ شو. د ۱۸۲۳ ز کال په جنوري کې، سیاسي استازي، جان مک لیوډ له البیده نه لیدنه وکړه تر څو د دوحې له لومړني حاکم او بنسټ اېښودونکي، بحور بن جبرون چې د البوعینین قبیلې مشر هم و، لیده کاته وکړي. مک لیوډ لیکي چې البیده په دغه نیمه ټاپووزمه کې یوازینی د پام وړ بندر و. د دوحې له جوړیدو وروسته، په لیکلو اسنادو کې زیاتره البیده او دوحه د دوی د بې حده نږدیوالې له امله ګډه سره کارول کېدل. که څه هم دواړه د دوو بېلو واحدونو په توګه نقشه شوي و، خو په مکتوبي توضیحاتو کې په ټولیزه توګه د البیده په نوم سره یادیدل.

په ۱۸۲۸ ز کال کې، محمد بن خمیس د البوعین د قبیلې یوه نومیالی غړی او د البیده د مشر په توګه د بحور بن جبرون د ځایناستي په توګه، په یوه مناقشه کې راګېر شو. هغه د بحرین یوه اوسېدونکی وژلی و چې دا وژنه د دې لامل شوه تر څو شیخ آل خلیفه هغه بندي کړي. په ځواب کې یې د البوعینین قبیلې قیام وکړ او آل خلیفه یې وپارواوه تر څو د دغې قبیلې کلا ور ورانه کړي او هغوی فوریت او اررعیس ته وشړي. دغې پیښې آل خلیفه ته اجازه ورکړه چې پر ښار باندې لا زیات قضايي صلاحیت ولري. البیده او دوحه له کوم اغېزناک حاکم پرته د سمندري غلو او قانون ماتوونکو لپاره ښه پټنځای جوړ شو.

موسم

د دوحہ د موسم مالومات
مياشت	جنوري	فروري	مارچ	اپريل	می	جون	جولای	اگست	ستمبر	اکتوبر	نومبر	دسمبر	کال
زيات ريکارډ شوی °C (°F)	31.2 (88.2)	36.0 (96.8)	39.0 (102.2)	46.0 (114.8)	47.7 (117.9)	49.0 (120.2)	48.2 (118.8)	48.0 (118.4)	45.5 (113.9)	43.4 (110.1)	38.0 (100.4)	32.2 (90)	49 (120.2)
د زياته تودوخه (منځالی) °C (°F)	21.7 (71.1)	23.0 (73.4)	26.8 (80.2)	31.9 (89.4)	38.2 (100.8)	41.2 (106.2)	41.5 (106.7)	40.7 (105.3)	38.6 (101.5)	35.2 (95.4)	29.5 (85.1)	24.1 (75.4)	32.7 (90.88)
هره ورځ تودوخه (منځالی) °C (°F)	17.0 (62.6)	17.9 (64.2)	21.2 (70.2)	25.7 (78.3)	31.0 (87.8)	33.9 (93)	34.7 (94.5)	34.3 (93.7)	32.2 (90)	28.9 (84)	24.2 (75.6)	19.2 (66.6)	26.68 (80.04)
کمه ريکارډ شوې تودوخه (منځالی) °C (°F)	12.8 (55)	13.7 (56.7)	16.7 (62.1)	20.6 (69.1)	25.0 (77)	27.7 (81.9)	29.1 (84.4)	28.9 (84)	26.5 (79.7)	23.4 (74.1)	19.5 (67.1)	15.0 (59)	21.58 (70.84)
کمه ريکارډ شوې تودوخه °C (°F)	3.8 (38.8)	5.0 (41)	8.2 (46.8)	10.5 (50.9)	15.2 (59.4)	21.0 (69.8)	23.5 (74.3)	22.4 (72.3)	20.3 (68.5)	16.6 (61.9)	11.8 (53.2)	6.4 (43.5)	3.8 (38.8)
Rainfall mm (inches)	13.2 (0.52)	17.1 (0.673)	16.1 (0.634)	8.7 (0.343)	3.6 (0.142)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	1.1 (0.043)	3.3 (0.13)	12.1 (0.476)	75.2 (2.961)
منځالی د بارانونو په ورځو کې (≥ 1.0 mm)	1.7	2.1	1.8	1.4	0.2	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	0.2	1.3	8.8
% لوندبل	71	70	63	52	44	41	49	55	62	63	66	71	58.9
مياشت کې د لمر ځلېدنې موده(منځالی)	244.9	224.0	241.8	273.0	325.5	342.0	325.5	328.6	306.0	303.8	276.0	241.8	۳٬۴۳۲٫۹
Source: NOAA (1962-1992)