پاړسي ژبه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له فارسي نه مخ گرځېدلی)
پاړسي
Lua error in Module:Lang at line 988: attempt to call field 'is_Latin' (a nil value)., Lua error in Module:Lang at line 988: attempt to call field 'is_Latin' (a nil value).
Perso-Arabic script, Cyrillic
رسمي حالت
سمونوالAcademy of Persian Language and Literature, Academy of Sciences of Afghanistan
د ژبې کوډونه
آيسو ۶۳۹-۱fa
آيسو ۶۳۹-۲per (B)
fas (T)
آيسو ۶۳۹-۳په بېلابېلو وختونو کې:
fas – Persian
prs – Eastern Persian
pes – Western Persian
tgk – تاجکی
aiq – ایماق
bhh – Bukharic
drw – Darwazi
haz – هزارهگی
jpr – Dzhidi
phv – پهلوانی

دري چې د پارسي، پاړسي، هزاره گي يا دېگاني (په پاړسي: فارسي) په نومونو هم يادېږي د څو گړدودونو په درلودو ېې ځانته څو نومان ترلاسه کړيدي ، خو معياري ژبه ېې د فارسي په نوم ثبت ده . دغه ژبه د هندواروپايي ژبو په کتار کې يوه پراخه د افغانستان لوېديځ لور ته د ايران ژبه ده . ددې ژبې پراخېدل د مُغلو له پير سره پيل شوه ، د زېږېدو ځای ېې ماروالنهر ياد شوی چې د نن ورځې د اوزبکستان د سوېل لوېديځې سيمې بخارا ياده شوې چې د همدې ژبې ځينو مؤرخينو هم يادونه کړېده چې يو ېې هم غلام محمد غبار دی ، همدارنگه د دري گړدود په جوړولوکې ېې د لرغونو سيمه ييزو ژبو لکه اسکای ، تخاري، سغدي، پارتي او هم پهلوي اغېزې ښودلي دي .[۱] او تر هند پورې ېې پولې وغځولې . ژبه په دوو هېوادو ، ايران او تاجکستان کې د ملي او رسمي ژبې په حيث پېژندل کېږي او د همدې ژبې گړدود د دري په نوم په افغانستان کې د دوهمې رسمي ژبې په توگه په کال ۱۹۶۴م ز کې ونومول شوه. په افغانستان کې د وروستنيو سرشمېرنو اټکل چې په کال ۱۹۹۹ز کې شوی و له مخې ېې د دري ژبې ويونکي په ټول افغانستان کې شاوخوا12.4 ميليونه وگړي ياد کړي دي .[۲]


سرچينې

  1. غلام محمد غبار : زبان دري اصلآ در دو طرفه رود جيحون (افغانستان و ماورالنهر) بميان آمده و از زبانهای قديمي دو سمت ازقبيل اسکای ، تخاري، سغدي، پارتي، پهلوي در تشکيل آن موثر قوي بوده .
  2. http://www.hewad.com/ethnic.htm