د افغانستان ولسي لاره
د افغانستان د نوي اساسي قانون له مخې چې په ۲۰۰۴ زیږدیز کال کې د یوې لویه جرگې لخوا تصویب شوی راغلي چې د افغانستان نوې ولسي ترانه باید په پښتو ژبه وي او په څنگ کې ورسره د افغانستان د سترو ټبرو نومونه او د الله اکبر کلمه هم یاد شي.
شعر او انگریزي ژباړه
| افغان ولسي ترانه | ||
|---|---|---|
| پښتو شعر | پښتو فونټیک | انگریزي ژباړه |
| لومړني څلور فردونه | ||
|
دا وطن افغانستان دى |
Dā watan Afγānistān dai, |
This land is Afghanistan, |
| دوهم څلور فردونه | ||
|
دا وطن د ټولو كور دى |
Dā watan də ttolo kor dai, |
This is the country of every tribe, |
| درېيم څلور فردونه | ||
|
ور سره عرب، گوجر دي |
Wər sara Arəb, Guǰər di, |
With them, there are Arabs and Gujjars, |
| څلورم څلور فردونه | ||
|
دا هيواد به تل ځلېږي |
Dā hiwād ba təl dzaleγ̌i, |
This land will shine for ever, |
| پينځم څلور فردونه | ||
|
نوم د حق مو دى رهبر |
Num də haq mo dai rahbar, |
We will follow the one God |
مخینه
نولسمې او شلمې پېړۍ چې د اّسيا او افريقا تر ښكېل لاندې هېوادونو د خوځښتونو، پاڅونونو، غورځنگونو او خپلواكۍ ته د رسېدلو پېړۍ دي، د ملي سرودونو د جوړېدلو لړۍ هم پياوړې كړې او ژوندي او له څپاندو ملي احساساتو ډك سرودونه يـې رامنځته كړي دي، چې موږ يـې د نړۍ په هېوادونو كې اورو او يا ددوى د راډيوگانو او ټلوېزيونونو له څپو څخه زموږ غوږونو او سترگو ته رارسېږي.
افغانستان چې د اّسيا او افريقا د گڼو هېوادونو د اّزادۍ مخكښ، سرلارى او سرمشق دى، د خپلې خپلواكۍ تر ترلاسه كېدو ډېر ژر د ملي سرود د كمبوت احساس وكړ او په دې لاره كې يو لړ هڅې وشوې، د اعليحضرت امير امان الله خان په وخت كې دوې ترانې په ملي ژبه (پښتو) جوړې شوې، چې په غونډو كې به ويل كېدې، خو د ملي سرود لوړ مقام يـې ترلاسه نه كړاى شو. د اعليحضرت محمدنادرشاه په وخت كې هم په پښتو ملي ژبه يو عسكري مارش جوړ شو، خو دا هم د ملي سرود مقام ته ونه رسېد. د اعليحضرت محمد ظاهر شاه په وخت كې د شاهي سلام په نامه يو سرود موجود و، چې د الفاظو ترانه يـې نه درلوده او د ملي سرود خلا يـې ډكه كړې وه.
په افغانستان كې د ملي سرود د رامنځته كولو لپاره اساسي اقدام د شهيد سردار محمد داود خان د جمهوريت په دوره كې وشو، دا وخت دولت ټولو شاعرانو ته اعلان وكړ چې په پښتو ژبه د ملي سرود لپاره داسې شعر جوړ كړي، چې ويل يـې يوه- دوې دقيقې ونيسي. بيا ټاكلى هيات د دې شعرونو له منځ څخه ملي سرود انتخابوي. گڼو شاعرانو خپل شعرونه د ملي سرود لپاره كانديد كړل، چې بيا هياْت له دې ټولو څخه يو داسې شعر د ملي سرود لپاره خوښ كړ. چې د الفاظو له اړخه ډېر لنډ او د مانا له اړخه ډېر وجيز او د ټولو ملي هيلو ځوابگوى و. ددې شعر ويناوال د هېواد نامتو او پياوړى شاعر ارواښاد استاد عبدالروف بېنوا او كمپوز يـې د هېواد پياوړي اديب او موسيقيپوه ارواښاد استاد برېښنا جوړ كړى و.
د افغانستان ددې واقعاً او نه زړېدونكي ملي سرود متن دا دى:
| څو چې دا ځمكه اّســـمان وي | ||
| څو چـــې دا جــهــان ودان وي | ||
| څو چې ژوند پر دې جهان وي | ||
| څو چـــې پاتــې يـــو افغان وي | ||
| تـــل بــه دا افـــغــــانستان وي | ||
| تــــل دې وي افــغــــان مــلــت | ||
| تـــــل دې وي جــمــهـــوريــــت | ||
| تـــل دې وي مــلــــي وحـــدت | ||
| تل دې وي افغان ملت جمهوريت | ||
| تل دې وي افغان ملت جمهوريت | ||
| مــلي وحــدت مـــلي وحـــدت |
كله چې په افغانستان كې د كمونستانو په لاس د 1357ل كال د غويي خونړۍ كودتا وشوه، نو دوى د شوروي په لمسه او د شوروي د خوښولو لپاره له هېواده د ټولو ملي - اسلامي نخښو له منځه وړلو او د هرڅه د كمونستي او روسي كولو چار ته لاس وغزاوه، چې په دې لړ كې يـې ملي بيرغ او ملي سرود هم له منځه يووړل او د ملي سرود پرځاى يـې يو داسې شعر چې د افغانستان ملت د ملي روحيې، ملي خصلت او ملي وياړونو يو ټكى هم په كې نه و، د ملي سرود په نامه رامنځته كړ، خو دا په هېڅ ډول ملي سرود نه و او په حقيقت كې د كمونستانو د روس غلامۍ يو سنَد و، چې د كمونستي او روسي رژيم د روحيې په رڼا كې يـې رامنځته كړى و. ددې كمونستي سرود متن دا دى:
گرم شــــه، لا گرم شــه
ته اى مقــــدس لمــره!
اى د ازادۍ لــمـــــره
اى د نېكمرغۍ لمره
| مـــوږ په توپانونو كي | ||
| پــــرې كړه د بري لاره | ||
| هـــم د تورو شپو لاره | ||
| هـــم د رڼايــــــــي لاره | ||
| سره د سربازي لاره | ||
| پـــاكـــه د وروري لاره | ||
| دا انــــقـــلابي وطن | ||
| اوس د كارگرانو دى | ||
| دغه د زمرو ميراث | ||
| اوس د بزگرانو دى | ||
| تــــېـر شــــو د ســــتم دور | ||
| وار د مـــــزدورانــــــو دى | ||
| مـــــــــوږ پــه نړيوالو كې | ||
| سولــه او وروري غواړو | ||
| موږه زيارايستونكو ته | ||
| پـــراخـــــــه اّزادي غواړو | ||
| مـــوږ ورته ډوډۍ غواړو | ||
| كور غواړو ، كالي غواړو! |
دا د ملي سرود (؟) په نامه منظومه چې ډېره اوږده او له لفاظيو ډكه ده، نه يوازې دا چې ملي محتوى نه لري، بلكې د "ملي سرود" تر سرليك پرته يوه ملي كليمه او جمله هم نه لري. حتى د افغان او افغانستان نوم هم په كې نه شته او د هر كمونستي او د شعر په اصطلاح انقلابي (!) وطن لپاره سرود ترې جوړېدلاى شي، نو ځكه لكه څنـگه چې دا كمونستي رژيم د شوروي د ټانكونو په وسيله پر افغانستان تپل شوي و، همداسې دا سرود هم پرې تحميل شوى و، چې د ملت د پاڅون په وړاندې ددې رژيم له نسكورېدو سره دا سرود هم ددوى په خوله كې وچ شو او له منځه لاړ.
د كمونستاتو تر سقوط وروسته په هېواد كې يو بل د عجيب او غريب تركيب درلودونكى حكومت چې د مجاهدينو او كمونستانو په گډون جوړ شوى و او ژور ستمي او ستمي تمايلات په كې موجود وو رامنځته شو، خو له دې سره، سره ددې بې رنـگه او بې ايډيالوژۍ حكومت برسېرنه (روبنايي) بڼه په اسلامي تظاهر ولاړه وه، چې په همدې لړ كې يـې د لويې جرگې پرځگاى د "اهل حل و عقد" په نامه داسې شورا جوړه كړه چې تش نوم يـې اسلامي، خو غړي يـې په يو گونديز او يو ستميز تمايل راغوښتل شوي وو او همدې حكومت د ملي سرود په نامه يو دري شعر وړاندې كړ، چې متن يـې دا دى:
| قلعهٔ اسلام قلب اّسیا | جاودان، اّزاد، خاک اّریا | |
| زادگاه قــهرمانان دلیر | سنگر رزمنده مردان خـدا |
| الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر |
| تیغ ایمانش به میدان جهاد | بنـد استبداد را از هم گسست | |
| ملت اّزادهٔ افغــانسـتـان | در جهان زنجیر محکومان شکست |
| الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر |
| سر خط قراّن نظام ما بود | پرچم ایمان به بام ما بود | |
| هم صدا و هم نوا با هم روان | وحدت ملی مرام ما بود |
| الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر |
| شادزی، اّزاد زی، اّباد زی | ای وطن در نور قــــانون خدا | |
| مشعـــــل اّزادگی را بـــر فراز | مـــــردم سرگشته را شو رهنما |
| الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر |