Jump to content

مایکل فوټ

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
مایکل فوټ
مایکل فوټ

د شخص مالومات
پيدايښت
مړینه
د مړینې لامل زړه نابری   ويکيډاټا کې (P509) ځانګړنې بدلې کړئ
تابعیت برېتانيا   ويکيډاټا کې (P27) ځانګړنې بدلې کړئ
عملي ژوند
کار/مسلک
کاروونکي ژبه
د کړنې څانګه سياست [۲]،  خبريالي [۲]  ويکيډاټا کې (P101) ځانګړنې بدلې کړئ
وېبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  ويکيډاټا کې (P345) ځانګړنې بدلې کړئ

مایکل مېکینتاش فوټ د انګلیستان شاهۍ د ادبیاتو د مجلس غړی (FRSL)(زوکړه د ۱۹۱۳ز د جولای ۲۳ مه نېټه —مړینه د ۲۰۱۰ز کال د مارچ ۳ مه نېټه) د برتانیې کارګر ګوند سیاستوال و چې د ۱۹۸۰ز کال څخه تر ۱۹۸۳ز کال پورې یې د کارګر ګوند د مشر په توګه خدمت وکړ. فوټ په ټریبون (Tribune ) مجله او ایوینیګ سټنډرډ (Evening Standard) ورځپاڼه کې د ژورنالېست په توګه خپل حرفوي ژوند پیل کړ. هغه په ۱۹۴۰ز کال په یوه مستعار نوم، د اډولف هیټلر د امتیاز (appeasement ) په مقابل کې د ګناهګار سړي تر عنوان لاندې یو ناندریز کتاب ولیکه.  

فوټ د پارلمان د غړي (MP) په توګه له ۱۹۴۵ز کال څخه تر ۱۹۵۵ز کال پورې او بیا ځلي له ۱۹۶۰ز کال څخه په ۱۹۹۲ز کال کې د هغه تر متقاعد کېدو پورې خدمت وکړ. نوموړی یو پر جوشه خطیب و او د خپل حرفوي ژوند ډېر وخت د کارګر ګوند له کیڼ اړخ سره مل و، فوټ د هستوي وسلې د خلع کولو لپاره د هلو ځلو او د اروپا اقتصادي اتحادیې (EEC) څخه د برتانیې د بېلېدلو قوي ملاتړی و. هغه د هېرولډ وېلسن د واک په دوره کې (هغه وخت چې هېرولډ وېلسن لومړی وزیر و) په ۱۹۷۴ز کال کې په کابینه کې د استخدام لپاره د دولت وزیر په توګه وګومارل شو او هغه وروسته د جېمس کالېګن د واک په دوره کې د عوامو د جرګې د مشر (له ۱۹۷۶ز کال څخه تر ۱۹۷۹ز کال پورې) په توګه چوپړ وکړ. نوموړی همدارنګه د کالېګن د واک په دوره کې له ۱۹۷۶ز کال څخه تر ۱۹۸۰ز کال پورې د کارګر ګوند مرستیال و.    

فوټ چې د کامپرومایز کانديد (هغه کانديد چې دواړو خواوو ورباندې موافقه کړې وي) په توګه انتخاب شوی و، له ۱۹۸۰ز کال څخه تر ۱۹۸۳ز کال پورې یې د کارګر ګوند د مشر او د اپوزیسیون د مشر په توګه دنده ترسره کړه. د هغه غښتلو کیڼ اړخو نظریو او د هغه په مردد یا دوه زړي مشرتابه انتقادونو هغه یو منفور مشر جوړ کړ. هغه ته د ده د مذبذب ظاهر، په ځانګړې توګه د تلویزیوني پروګرامونو لپاره د نامناسبوالي په خاطر د "ورزیل ګومیج" (ډارونکي څلي) لقب ورکړل شو. په ۱۹۸۱ز کال کې د ګوند څخه یو برخه بیله شوه ترڅو سوسیال دېموکرات ګوند (SDP) جوړ کړي. فوټ ۱۹۸۳ز کال په عمومي ټاکنو کې د کارګر ګوند مشري کوله، د نوموړي د مشرتابه په دوره کې یاد ګوند د ۱۹۱۸ز کال د عمومي ټاکنو راهیسې ترټولو لږ رایې او له ۱۹۴۵ز کال را په دېخوا په پارلمان کې ترټولو کمې څوکۍ ترلاسه کړې، چې د ۲۰۱۹ز کال په ټاکنو کې د کارګر ګوند تر ماتې پورې دا حالت بیا تکرار نه شو. هغه له ټاکنو وروسته د ګوند له مشرتابه څخه استعفا ورکړه او نیل کیناک د هغه ځای ناستی شو.[۳][۴][۵][۶][۷]

د مایکل فوټ لیکلي کتابونه ګنهګار سړي (د ۱۹۴۰ز کال چاپ)؛ قلم او توره (د ۱۹۵۷ز کال چاپ)، د جاناتان سویفټ ژوند لیک؛ او د انیورین بیوېن ژوند لیک دي.          

کورنۍ

[سمول]

فوټ د ډیون کاونټي د پولیماوت ښار په لبپسن ټرېس سیمه کې زېږېدلی دی، نوموړی د اسحاق فوټ (زوکړه ۱۸۸۰ز کال — مړینه ۱۹۶۰ ز کال) او سکاټسومېن ايوا (کورنی نوم یې مېکینتوش، مړینه د ۱۹۴۶ز کال د مې میاشتې ۱۷ مه نېټه) په اوه اولادونو کې پنځم او په پنځه زامنو کې څلورم زوی و. اسحاق فوټ یو وکیل او د پوليماوټ د فوټ او باوډین د حقوقي شرکت تاسیس کوونکی و (چې له بل شرکت سره یوځای شو ترڅو فوټ انسټي رامنځته کړي). اسحاق فوټ چې د لیبرال ګوند یو فعال غړی و، د کورنوال کاونټي د بوډمین د انتخاباتي حوزې لپاره په پارلمان کې د لیبرال ګوند د غړي په توګه له ۱۹۲۲ز کال څخه تر ۱۰۲۴ز کال پورې او بیا ځلي له ۱۹۲۹ز کال څخه تر ۱۹۳۵ز کال پورې او د پولیماوت د ښاروال په توګه خدمت کړی.[۸][۹][۱۰]

د مایکل فوټ وروڼه او خویندې عبارت دي له: سر ډینګل فوټ (زوکړه ۱۹۰۵ز — مړینه ۱۹۷۸ز) د لیبرال ګوند د پارلمان غړی و چې په پای کې د کارګر ګوند د پارلمان غړی شو؛ هیو فوټ، بېرون کارېډون (زوکړه ۱۹۰۷ز — مړینه ۱۹۹۰ز) د سایپرس والي (له ۱۹۵۷ز کال څخه تر ۱۹۶۰ز کال پورې) او له ۱۹۶۴ز کال څخه تر ۱۹۷۰ز کال پورې په ملګرو ملتونو کې د برتانیې استازی؛ لیبرال سیاستوال جان فوټ، وروسته بېرون فوټ (زوکړه ۱۹۰۹ز کال — مړینه ۱۹۹۹ز کال)؛ مارګارېټ الیزابېت فوټ (زوکړه ۱۹۱۱ز کال — مړینه ۱۹۶۵ز کال)؛ جینیفر مېکینتاش هایټ[سرچینې ته اړتیا لري] (زوکړه ۱۹۱۶ز کال — مړینه ۲۰۰۲ز کال)؛ او کریستوفر اسحاق فوټ (زوکړه ۱۹۱۷ز کال — مړینه ۱۹۸۴ز کال). [سرچینې ته اړتیا لري]  مایکل فوټ د مبارز ژورنالیست پاول فوټ (زوکړه ۱۹۳۷ز کال — مړینه ۲۰۰۴ز کال) او د خیره بنسټ چلوونکي اولیور فوټ (زوکړه ۱۹۴۶ز کال — مړینه ۲۰۰۸ز کال) تره و.      [۱۱]

د ژوند لومړني وختونه

[سمول]

فوټ د پولیماوت کالج په لومړني ښوونځي، په سوېنېج کې په فوریس ښوونځي او په ریډینګ کې د لېټن پارک ښوونځي کې زده کړې وکړې. کله چې هغه د فوریس ښوونځی پرېښود، د ښوونخي مدیر د هغه پلار ته یو لیک ولېږه چې په کې لیکلي یې وو: "هغه په ښوونځي کې له هر لحاظه مخکښ هلک و". هغه له دې وروسته د د فلسفې سیاست او اقتصاد لوستلو لپاره د اکسفورډ وېدېم کالج ته ولاړ. فوټ د آکسفورډ د اتحادیې مشر و. هغه د امریکا متحده ایالاتو ته د ESU په سفر کې برخه اخیستې وه ( متحده ایالاتو ته د مناظرې سفر چې د انګلیسي-ویونکو اتحادیې (ESU) لخوا په لاره اچول شوی و). په ۱۹۳۴ز کال کې د دویمې-تحصلي درجې سند سره فوټ په بریکینهیډ کې د حمل او نقل د منشي په توګه دنده پیل کړه. فوټ د هغو بیکاریو او مالي ستونزو په واسطه چې ده په لیورپول کې ولیدې ډېر اغېزمن شو، چې د هر هغه شي څخه چې ده په پولیماوت کې لیدلي وو په بیله کچه وې. فوټ چې تر دې مهاله لیبرال و، د اکسفورډ پوهنتون د کارګر ډلې د مشر ډېویډ لیوس له خوا، چې یو کاناډایي و چې په روډ سکالرشیپ یې په اکپورډ کې زده کړې کولې، او نورو په واسطه سوسیالیزم ته راواړول شو: "... ما هغه پېژنده [په اکسفورډ کې] کله چې زه لیبرال وم [او لیوس] سوسیالیزم ته زما په را اړولو کې لاس درلود". فوټ د کارګر ګوند سره یوځای شو او به ۲۲ کلنۍ کې د ۱۹۳۵ز کال په عمومي ټاکنو کې د لومړي ځل لپاره پارلمان ته کاندید شو، چې په دې ټاکنو کې یې رقیب مونماوت و. د ټاکنو به بهیر کې یې، د بیا مسلح کولو د هڅې لپاره په لومړي وزیر سټېنلي بېلډوین نیوکه وکړه. فوټ د ده د ټاکنو په وینا کې، ادعا وکړه چې "اوس باید په اروپا کې د وسلو سیالي ودرول شي". فوټ همدارنګه وروسته له هغې چې په ۱۹۳۳ز کال کې د جنیوا د بې وسلې کولو څو اړخیزه خبرې اترې ناکامې شوې، د یو طرفه خلع سلاح کېدلو ملاتړ وکړ.          [۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

فوټ د کیڼ اړخ ټریبون اونیزې مجلې سره له یوځای کېدو وړاندې، کله چې یاده مجله د ۱۹۳۷ز کال په لومړیو کې د یووالي د هلو ځلو څخه د ملاتړ لپاره، د کارګر او نورو کیڼ اړخو ګوندونو ترمنځ د فاشېست-ضد یوې متحدې جبهې د رامنځته کولو په هڅه کې تاسیس شوه، د لنډ وخت لپاره له نیو سټېټسمن مجلې سره په کار کولو سره، یو ژورنالېست شو. د مبارزې غړي د سټېفورډ کریپس (د کارګر-اړوند) سوسیالیست ډله، خپلواک کارګر ګوند او د سترې برتانیې کمونیست ګوند (CP) وو. فوټ په ۱۹۳۸ز کال کې، د غیر-سوسیالېست ګوندونو په ګډون د ملي جبهې (د کیڼ اړخو او معتدله ګوندونو یووالی) په ملاتړ د فاشیزم او امتیاز په وړاندې د کمونېست ګوند د نوې پالیسۍ د غوره کولو څخه د انکار له امله د د ورځپاڼې د لومړي خپروونکي ویلیم مور له لرې کولو وروسته، استعفا ورکړه. د ۱۹۵۵ز کال په یوه مرکه کې، فوټ په نظري ډول د یو آزادي پاله سوسیالېست په توګه ځان معرفي کړ.   [۱۸]

هغه د امپریالېزم کلک مخالف و او د هند په لیګ کې یې ډېر لاس درلود. د اکسفورډ د یوه فارغ التحصیل په توګه، د هند د لیګ تاسیس کوونکي کریشنا مینون څخه ډېر اغېزمن و. د هند لیګ یو برتانوي بنسټه غورځنګ و چې د هند دبشپړې خپلواکۍ لپاره یې هلې ځلې کولې. د هند له خپلواکۍ وروسته، فوټ د هند سره نږدې اړیکې لرلې او په پای کې د هند لیګ رییس شو.  [۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]

ژورنالیزم

[سمول]

د انیورین بیوان په وړاندیز، فوټ ډېر ژر د بیوربروک لخوا د ده په ایوینینګ سټنډرډ ورځپاڼه کې د لیکوال په توګه وګومارل شو. (بیوېن به ښایي بیوربروک ته په ټلیفون ویلي وي: "ما دلته یو زړور لار ورکی شهسوار موندلی دی. هغوی د ده رییس له دندې ګوښه کړ، ده هم ځکه استعفا ورکړه. دی یوځل ووینئ.") د دویمې نړیوالې جګړې په ګرمېدو سره، د نظامي خدمت لپاره داوطلب شو، خو د نوموړي د مزمنې نفس تنګۍ له امله و نه منل شو. په ۲۰۰۹ز کال ښکاره شوه چې هغه د پټو مرستندویو واحدونو غړی و.   [۲۳]

سرچينې

[سمول]
  1. پیوستون : 11932685X  — د نشر نېټه: ۲۷ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  2. NL CR AUT ID: https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jn19990002343 — د نشر نېټه: ۷ نومبر ۲۰۲۲
  3. "1980: Michael Foot is new Labour leader". BBC News. 10 November 1980. Archived from the original on 13 August 2011. نه اخيستل شوی 31 August 2011.
  4. BBC News Archived 29 July 2017 at the Wayback Machine., 3 March 2010, Michael Foot reflects on his infamous jacket
  5. Daily Telegraph Archived 27 March 2016 at the Wayback Machine., Michael Foot – The best British political insults and putdowns
  6. The Independent, 11 April 1994, Book Review / How Worzel came to save the Labour Party: 'Michael Foot' – Mervyn Jones: Victor Gollancz, 20 pounds, by John Torode.
  7. Philpot, Robert (4 June 2013). "1983 election: Alliance and skirmish". Total Politics. UK. Archived from the original on 23 March 2014.
  8. Harrington, Illytd (28 December 2006). "Extraordinary life of Apostle of England". Camden New Journal. Archived from the original on 16 July 2011. نه اخيستل شوی 15 August 2010.
  9. Moore, Jonathan (3 March 2010). "Obituary: Michael Foot". politics.co.uk. نه اخيستل شوی 15 August 2010.[مړه لينکونه]
  10. Foot, John (1998). "Isaac Foot". In Duncan Brack (ed.). Dictionary of Liberal Biography. Malcolm Baines, Katie Hall, Graham Lippiatt, Tony Little, Mark Pack, Geoffrey Sell, Jen Tankard (1st ed.). Artillery Row, London: Politico's Publishing. pp. 109–112. ISBN 978-1-902301-09-9.
  11. "Oliver Foot". Daily Telegraph. 9 February 2008. ISSN 0307-1235. Archived from the original on 2 February 2019. نه اخيستل شوی 1 February 2019.
  12. fsmschool Michael Foot Tribute Archived 28 December 2014 at the Wayback Machine.. Retrieved 6 April 2014
  13. Hurley, Catherine, ed. (2003). Could do Better. Simon & Schuster UK Pocket Books. ISBN 978-0743450256.
  14. "Michael Foot". The Telegraph. 3 March 2010. Archived from the original on 20 February 2015. نه اخيستل شوی 20 February 2015.
  15. Jones, Mervyn (1995). Michael Foot. Weidenfeld & Nicolson. p. 43. ISBN 978-0-575-05933-7.
  16. Smith, Cameron (1989). Unfinished Journey: The Lewis Family. Toronto: Summerhill Press. pp. 161–162. ISBN 978-0-929091-04-4. Foot in an interview with the author in 1985
  17. Jones, p. 30.
  18. Labour's Old Romantic: A Film Portrait of Michael Foot Archived 20 December 2014 at the Wayback Machine. (1997). BBC TV. ftvdb.bfi.org.uk Archived 12 January 2012 at the Wayback Machine. Alison Cahn (Producer). Anne Tyerman (Series editor). Michael Cockerell (Reporter). Retrieved 5 December 2010.
  19. "Michael Foot loved old India, backed the new". Hindustan Times. 2010.
  20. Nasta, Susheila. "Michael Foot".
  21. Nasta, Susheila, ed. (2013). India in Britain: South Asian networks and connections, 1858-1950. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-39271-7. OCLC 802321049.
  22. "India League in a league of its own". 2017.
  23. "QI Series 7 'G', Episode 3 Games". QItransscripts. 10 December 2009. Archived from the original on 10 September 2021. نه اخيستل شوی 10 September 2021.