کریمیا

کریمیا
(یوکرائني: Крим) (تتاري لاطینی: Qırım) (روسي: Крым) (تتاري سيريلية: Къырым)
اداري وېش
هيواد	اوکراین روسیه (۲۰۱۴–)
جغرافیائی ځانګړتیاوې
کورډیناټونه	۴۴°۵۶′۰۰″شمال ۳۴°۰۶′۰۰″ختیځ
ساحه	27000 کیلومتره مربع
نفوس
ټول نفوس	2340921 (۲۰۱۷)
جیو کوډ	703884 703862 ‌‌‌‌‌‌‌‌

کریمیه؛ يا کرېميا (په روسي ژبه کې: Крымский полуостров) (په انگرېزي: Crimea) يو ټاپو دی چې په تور سمندرګي کې موقعیت لري.

تاريخ

د کریمیا ټاپو په ۱۹۵۴ کال له اوکرایین سره وروسته تر هغه یوځای شو، چې اوکراییني الاصله کمونیست مشر نیکتا خروچوف خپل اصلي ټاټوبي ته ډالۍ کړ، خو د پخواني شوروي اتحاد د واکمنۍ پرمهال دا پرېکړه جدي او عملي نه شوه.

خو په ۱۹۹۱ کال د پخواني شوروي اتحاد تر ټوټې کېدو وروسته، کریمیا د اوکرایین خو یوه مستقله برخه وګرځېد، چې کورواکه اداره یې لرله.

تتار خلګ او کرېميا

تتار د کریمیا ټاپو د ټول ټال وګړو نژدې ۱۲ سلنه جوړوي، چې شمېر یې نژدې ۲۳۴ زرو ته رسېږي د کریمیا ټاپو د اتلسمې پېړۍ تر وروستیو پورې د عثماني خلافت تر واک لاندې سیمه وه، چې په سیمه کې یې تور سمندر ته هم جغرافیوي رول درلود.

د کریمیا تتار په دې اند وو، چې د اوکرایین او اروپايي ټولنې تر سیوري لاندې ژوند شاید دوی ته ډېرې ازادۍ او حقونه ورکړي وای، خو نه پوهېدل، چې په تېر کې د روسیې تر واکمنۍ لاندې له ډېرو حقونو بې برخې وو.

په زور کډوالول

د کریمیا زیاتره تتار وګړي په ۱۹۴۴ کال د پخواني شوروي اتحاد د مشر جوزیف ستالین د واکمنۍ پرمهال په زور له خپلو سیمو وایستل شول، خو اصلي تور پرې دا و چې ګني له جرمنیانو سره یې په دویمه نړیواله جګړه کې همکاري کړې ده.

ګڼ کریمیايي تتارد منځنۍ اسیا هېوادنو ته کډوال شول، ترکیې ته هم وخوځېدل او هلته یې له خپل هېواد بهر تر ټولو لویه ټولنه جوړه کړه.

همدا وه چې د کریمیايي تتارو د پارلمان مشر رفعت چوباروف ترکیې ته ولاړ او له ترکي لومړي وزیر رجب طیب اردوغان سره یې وکتل او د کریمیا له تتارو سره یې خپل رسمي ملاتړ اعلان کړ.