روسیه

روسیه یا روس ياهم د روسې فدرال جمهوریت (په روسي: Российская Федерация ) د نړۍ تر ټولو لوي هیواد دی.دغه هیواد لویدیځي آسیا او اروپا کې پروت دی چې پلازمینه یې د مسکو ښار دی. له بلي لوري د لویدیځ آرام سمندر، شمالي کنګل سمندر،د توره سمندرګی ،بالتیک سمندر او تور سمندرګی ته څیرمه پروت دی.روسیه د ۱۴ اسیايي او اوروپايي هیوادونو سره ځمکنۍ پوله لرې ،د اوبو له پلوه د جاپان سمندر، ،توره سمندرګی، او د بالیتک سمندر سره سره پوله لري. روسیه د کاناډا ،چین او یا هم د امریکا متحده آیالاتو دوه برابره مساحت لري. د ۲۰۱۳م کال د احصايي له مخې روسیه ۱۴۳ میلیونه وگړي لري. د وگړو له پلوه په نړۍ کې د ډیرو وگړو هیوادونو په نوملړ کې ۹ ځای لری.

  

روسیه
روسیه بیرغ	روسیه نښان
روسیه
شعار
ملي ترانه:
ځمکه او استوګنه
کوارډينېټ	66.416666666667°شمال 94.25°ختيځ / 66.416666666667; 94.25
ټيټه سيمه	کسپين سمندر (-28 متر )
پراخوالی
پلازمېنه	مسکو
رسمي ژبې
مشرتابه
بنسټ اېښودنه او واکمنۍ
خپلواکۍ نېټه
د عمر محدودیتونه
د واده عمر
بې کارۍ کچه	4.496 (۲۰۱۹) 5.589 (۲۰۲۰) 4.715 (۲۰۲۱) 3.867 (۲۰۲۲)
نور مالومات
پیسې	روسي روبل
بېړنۍ ټليفون شمېره	۱۱۲
تګلوری	ښي لورۍ
رسمي وېبپاڼه	د تاييدولو سرچينه
هېواد کوډ	RU
د زنګ وهنې نړیوال کوډ	+7

په هر کلیومتر مربع کې د روسي ۸.۴ وگړي استوگن دي.د دغه هیواد د زیږدنې کچه منفې ده .د دغه هیواد ډیري وگړي په لویدیځه (اورپايي برخه) کې ژوند کوي. د روسی ۷۱% سلنه وګړي روسان دي، په ټوله کې په دغه هیواد کې ۱۲۰ قومونه ژوند کوي. ددی هیواد تر ټولو ستر لګکي (اقلیت) د تاتاریان قوم اړوند دي چې د هیواد په کچه ۷-۹ سلنه نفوس جوړوی. د یاد هیواد پاتی نور قومونه ،اوکراینیان، چواش، باشقیر، چیچنیان، ارمنیان ، قفقازیان، بلاروسیان، آسیان، آذربایجانیان، قزاقیان او داسی نور دي. د روسي رسمي ژبه روسي ده خو د روسی تر څنګ ۲۷ نوري ژبې هم ولایتي رسمي بڼه لري. روسیه ۸۱ فیدارالي واحدونه لري چې له دغو ۸۱ واحدونو څخه ۲۱ یي خپلواکه جمهوریتونه دي. روسیه یو ډیر بډایه فرهنګ لري، چې پوشکین لیو تولستوی او فیودور داستایفسکي يي نړۍ وال شهرت څخه برخمن دي. د روسي انترنیټ ځال RU دی.

جغرافیه

مهم ښارونه

1. مسکو
2. سن پترزبورګ
3. کازان
4. سوچي
5. نووسیبیرسک
6. یکاترینبورګ
7. امسک

اداري ویش

د روسې هیواد ایداري برخي.

د روسې هیواد ایداري وېش (د روسې هیواد د ولایتونو نوملړ) د روسیه هیواد فدرال آیالاتونه) روسیه په ۸۵ ایداري برخو ویشل شوې ده چې له دې جملې څخه یې ۴۶ ولایتونه (اوبلاست Область) او پاتي ۳۹ نورو ایداري برخو سره د روسې هیواد فدرال سوسیالیستي هیواد کوړوي، البته مخکې له دې چې کریمیا له روسیه سره یوځای شي یاد هیواد ۸۳ ایداري برخي لرلي.

1. آمور
2. استراخان
3. بریانسک
4. چیتا
5. ایوانوو
6. کالوګا
7. کمروفو
8. کوستروما
9. کورسک
10. لیپتسک
11. مسکو
12. نیجنی نوګورود
13. امسک
14. اریول
15. ارخانګلسک
16. .بلګورود
17. چلیابینسک
18. ایرکوتسک
19. کالینینګراد
20. کامچاتکا
21. کیروف
22. کورګان
23. لنینګراد
24. ماګادان
25. مورمانسک
26. نوګورود
27. نوسیبیرسک
28. ارنبورګ
29. پنزا
30. پسکوف
31. روستوف
32. ریازان
33. ساخالین
34. سامارا
35. ساراتوف
36. اسمالنسک
37. سوردلوفسک
38. تامبوف
39. تومسک
40. تور
41. تولا
42. تیومن
43. اولیانوفسک
44. ولادیمیر
45. ولګوګراد
46. ولوګدا
47. ورونج
48. یاروسلاول

انځورتون

• 
  سوشی بندر د تور سمندرګی په څنډه کې
• 
  واسیوګان سمندرګی د سایبیریا په زړه کې
• 
  سارانپایول
• لوی پتر، تزار روسیه
  لوی پتر، تزار روسیه
• ولادیمیر لنین، د شوروی اتحاد بنسټ ایښودونکی
  ولادیمیر لنین، د شوروی اتحاد بنسټ ایښودونکی
• د شوروی اتحاد ځواکونه په دوهمه نړیواله جګړهکې
  د شوروی اتحاد ځواکونه په دوهمه نړیواله جګړهکې
• 
  یوری ګاګارین، د نړۍ لومړنی هوا نورد
• دمیتری مدودف او ولادیمیر پوتین
  دمیتری مدودف او ولادیمیر پوتین
• 
  د تولید له مخی د روسی سیمي
• د مسکو پوهنتون
  د مسکو پوهنتون
• 
  د روسي ژبه ویونکو هیوادونو نقشه
• ودانۍ په روسیه کې
  ودانۍ په روسیه کې
• 
  لیو تولستوی، روسي لیکوال (۱۲۸۹-۱۲۰۷)