ماچو پيچو

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د کينډۍ پته ترلاسه شوه: کينډۍ:د يونسکو نړيوالو کلتوري ميراثونو مالومات بکس

ماچو پچو یا ماچو پيکچو په اسپيانيايي ژبهMachu Picchu کې ليکل کيږي په پیرو کې یو ښار چې د پالېش شوو ډبرو دېوالونو سره د کلاسیک اينکايانو معمارۍ سره سم جوړ شوی. د دې کمپلیکس لومړۍ ودانۍ انټیوتانا ده چې، د لمر معبد، چې د ماچو پيچو په یوه سیمه کې د 3 کړکیو سره یوه خونه ده چې لرغونپوهان یې سپیڅلې سیمه بولي. په ٢٠٠٣ کال کې په دغه لرغوني ښار کې د سيلانيانو شمېر ٤٠٠ زره تنه و. د 2007 کال په سپتمبر کې، پیرو او ییل پوهنتون د شلمې پېړۍ په لومړیو کې د هیرام بینګم III سره د يو تړون له مخې توافق ته ورسېدل چې د ماچو پيچو څخه وړل شويو اثارو بېرته راستنولو لپاره به په ګډه هڅه کوي.

تاریخ[سمول]

اين تيهواتانا داسې Intihuatanaisانګیرل کیږي چې یو ستورپوهنې ساعت وي چې د اينکا له خوا ډیزاین او جوړ شوی.
په 1912 کې د ماچو پيچو ښار یو لید

ماچو پچو د 1450 په شاوخوا کې د اينکا امپراتورۍ په لوړو کې جوړ شوی و. دا ښار شاوخوا 100 کاله د هسپانوي امپراتورۍ له بریا وروسته پرېښودل شو.

دا کلا د انکا د پلازمینې کاسکو څخه 50 میل (80 کیلومتره) کې موقعیت لري، او له همدې امله دا د انکا د نورو ښارونو په څیر هیڅکله موندل شوی یا ویجاړ شوی نه دی. د پیړیو په اوږدو کې، د دې کمپلیکس شاوخوا ځنګلونو وده کړې او پوښلی، او له همدې امله دا د لید څخه پټ پاتې شوی او یوازې یو څو خلک یې د شتون په اړه پوهیږي. د ۱۹۱۱ کال د جولای په ۲۴ مه ، ماچو پچو د ییل پوهنتون په یوه لیکچر کی د امریکایی تاریخپوه هیرام بینګم دریم لخوا غربی نړۍ ته ور وپیژندل شو. هغه هلته د ځایی خلکو لخوا د لارښوونې لخوا رهبري کیده چې کله ناکله سایټ څخه لیدنه کوي. بینګم د لرغونپوهنې مطالعات ترسره کړل او په سایټ کې یې خپله څیړنه بشپړه کړه، دا یې د "انکاز ورک شوی ښار" په نوم یاد کړ، کوم چې د هغه د لومړي کتاب نوم هم و. هغه هیڅکله هغو کسانو ته کریډیټ نه دی ورکړی چې هغه ځای ته یې لارښوونه کړې او دا یې سیمه ایز افواه وبلله.

بینګم د ویکټس ښار په لټه کې و، د پیرو د هسپانوي تسلط پرمهال د انکاس وروستی پناه ځای او موقف. په 1911 کې، د سیمې شاوخوا کلونه سپړلو او سفر کولو وروسته، هغه د Cuenchuans لخوا کشف شو (به کې چې په ماچو پچو کې ژوند کاوه او د ښار په اصلي زیربنا کې قلعه ته لیږدول شوی و. هغه څو نور سفرونه وکړل او د 1915 په شاوخوا کې یې په ساحه کې کیندنې رهبري کړې. هغه د ماچو پچو د کشف په اړه کتابونه او مقالې لیکلي.

سایمن ویسبارډ، د Cusco د اوږدې مودې سپړونکی، ادعا کوي چې اینریک پالما، ګبینو سانچیز او اګستین لیزاراګا، چې نومونه یې د جولای په 14، 1901 کې په یوه ډبره کې لیکل شوي، دا د بینګام څخه مخکې کشف کړی و. همدارنګه، په 1904 کې، د فرانکلین په نوم یو انجینر ظاهرا د لرې څخه د کنډوالو یادونه وکړه. د پاین د کورنۍ په وینا، هغه د دې ځای په اړه توماس پاین ، یو مشنری چې هلته ژوند کاوه، وویل. په 1906 کې، پیین او یو بل مشنری چې نوم یې سټوارټ ای مک نارین (1867-1965) په ښکاره ډول کنډوالو ته وخوت.

په 1913 کې، دا ځای د نشنل جیوګرافیک سوسائټ څخه وروسته (به کې د اپریل مناظرې په بشپړه توګه دې ته وقف کړې، ډیر شهرت یې ترلاسه کړ. په 1981 کې، د ماچو پچو شاوخوا 325.92 مربع کیلومتره ساحه د پیرو د تاریخي میراث په توګه ثبت شوه. دا سیمه یوازې په دغو کنډوالو پورې محدوده نه وه؛ پدې کې سیمه ایز طبیعي منظرې هم شاملې دي.

ماچو پچو په 1983 کې د یونیسکو نړیوال میراث ځای په توګه ثبت شو؛ او دا سیمه "یو خالص معمارۍ او د انکا تمدن یوه ځانګړې نښه" بلل شوې. دا کار اوس د نویو اوو عجوبو څخه یو پیژندل شوی.

جغرافيايي سيمه[سمول]

چن ماچو پيچو
د لمر معبد

ماچو پچو د کوسکو شمال لویدیز ته 70 کیلومتره کې موقعیت لري، د ماچو پچو غره په لوړه نقطه کې، د سمندر له سطحې څخه 2,350 متره لوړ دی. دا کار په سویلي امریکا کې یو له خورا مهم لرغون پیژندنې کارونو څخه دی او په پیرو کې ترټولو مشهور سیاحتي ځای دی.

له پورته څخه، د ماچو پچو په ډبره کې، د 600 متره عمودی ډبرې تخته شتون لري چې په پای کې د اوروباما سیند ته رسیږي. د دې ښار موقعیت د پوځي رازونو برخه وه.

سیاحت[سمول]

ماچو پیکو، چې د یونیسکو د راجستر شوي میراث برخه ده، په پیرو کې ترټولو لیدل شوي سیاحتي ځای او د عاید ترټولو مهم سرچینه په توګه، په دوامداره توګه د اقتصادي او سوداګریزو خطرونو سره مخ کیږي. د 1990 لسیزې په وروستیو کې، د پیرو حکومت د سایټ په کنډوالو کې د رستورانت او سیاحتي کمپلیکس سره د کیبل موټر او یو لوکس هوټل جوړولو اجازه ورکړه. دا پریکړه د پیرو ساینس پوهانو او خلکو لخوا مخالفت شوی. دوی باور درلود چې په سایټ کې د سیلانیانو لوی شمیر د دې لپاره د خطر احتمال زیاتوي.

د ماچو پچو سيلانيان هر کال زياتېږي او په ٢٠٠٣ کال کې دا شمېر له ٤٠٠ زرو تنو سره برابر و. [۱] د دې مقصد لپاره په دغه ځای کې د نوي پل د جوړولو لپاره سخت احتجاجونه شوي او یونیسکو دغه ځای د خطر ناکو کارونو په لیست کې اچولی دی.

دا سایټ د کارولو پرمهال خراب شوی. د 2000 په سپتمبر کې، د 450 کیلو ګرامه کرین د رالویدو له امله د Intehuatana sundial سخت زیانمن شو. دا کرین د اعلاناتو شرکت لخوا کارول شوی و چې د بیر ماډل لپاره یې اعلانونه جوړ کړل.

لید[سمول]

له ماچوکست څخه يوه ليدنه
ویژن II یو ماچو کاسټ دی
ویژن III یو ماچو کاسټ دی
د ماچوستې څخه یو لید، د Huayna Pichu څخه یو لید
د ماچوستې څخه یو لید، د هوینا پیچو څخه یو لید
د استوګنې سیمې څخه یو لید

پای ليک[سمول]

  1. BBC NEWS | Americas | Row erupts over Peru's tourist treasure

اړوند پوښتنې[سمول]

  • د سیمې له مخې د نړیوال میراث ځای جدول

سرچینې[سمول]

  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «ماچو پیچو». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ مهر ۱۳۹۱.
  • نرودا، پابلو؛ ترجمهٔ جیران مقدم (۱۳۸۵)، ماچو پیچو، تهران: اشاره، شابک ۹۶۴-۸۹۳۶-۰۷-۲.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}