Jump to content

سوېلي اسيايي ژبې

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
سوېلي اسيايي ژبې
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
ځانګړې وېشنيزه
Austric (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
ويونکو شمېر
۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
نور اړين مالومات
برخې
Munda (en) ژباړل
Mon-Khmer (en) ژباړل ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا

سوېلي اسيايي ژبې چې استرواسيايي ژبې یا مون-خمیر يې هم بولي [۲] د ژبو یوه لویه کورنۍ ده چې د اېندوچینا او د هند ، بنګله دېش ، نیپال او سوېلي چین ځینې برخو ژبې په بر کې نيسي، نن ورځ، په نړۍ کې د سوېلي اسيايي ژبو ۱۱۷ مېلیونه ویونکي شته. [۳] د دې ژبو څخه، یوازې ویتنامي ، خمري او مون اوږد لیکل شوی تاریخ لري، او یوازې ویتنامي او خمر ژبې په ویتنام او کمبوډیا کې رسمي ژبې ګڼل کيږي. د مون ژبه هم په میانمار او تایلینډ کې د یوې اصلي ژبې په توګه پېژندل شوې. وا ژبه په میانمار کې د وا ایالت رسمي ژبه هم ده. سينتالي هم د هند له ۲۲ ټاکل شویو ژبو څخه یوه ده. د دې کورنۍ نورې ژبې د لږکیو ډلو لخوا ویل کیږي او رسمي حیثیت نه لري.

ایتھنولوګ د ۱۶۸ اسټرونیایی ژبې راپېژني. دا ژبې ديارلس څانګې جوړوي (او ښايي د شومپن د ژبې د حساب له مخې څوارلس څانګې، چې غړيتوب يې په بشپړه توګه نه دی منل شوی)، چې په دوو ډلو وېشل شوي دي، مون-خمر او مونډا . نورې وروسته ډلبندۍ دا ژبې په درېوو څانګو وېشي (مونډا، اټومي مون - خمر او کاهسي - خامويي ) [۴] یا ځینې وختونه ټولې ډلې د مون - خمر فرعي څانګې لاندې ځای په ځای شوي او دا نوم د کورنۍ نوم ګڼي. [۵]

د اسټرواسیا ژبې په سوېل ختیځه آسیا کې او د هند، بنګله دېش، نیپال او ختیځې آسیا په برخو کې وېشل شوي او د نورو ژبو لخوا یو له بل څخه جلا شوي دي. داسې برېښي چې سوېل ختیځه آسیا ( د انډامان ټاپوګانو پرته) د دې ژبواصلي ټاټوبي وي ، او ګاونډي کورنۍ لکه کرا ډای ، هونګ مین ، استرونزیایي ژبې ، او د چین - تيبېتي ژبې وروسته د کډوالۍ له لارې دې سيمې ته رالېږدول شوي دي. [۶]

ژبې

[سمول]

د دې ژبو ډلبندي کولو یوه عامه لاره په لاندې ډول ده:

  • مونډا
    • شمالي مونډا
      • کورکو
      • خرواري
    • سوېلي مونډا
      • خاریه-جوانګ
      • مونډای کوراپوت
  • مون-خمر

اړوندې پوښتنې

[سمول]

سرچينې

[سمول]
  1. ذکر کېدنه: The Cambridge Encyclopedia of Language. Page(s): 309. Publisher: Cambridge University Press. خپرېدو نېټه: ۱۹۸۷. ليکوال: David Crystal.
  2. Bradley (2012) notes, MK in the wider sense including the Munda languages of eastern South Asia is also known as Austroasiatic.
  3. Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  4. Diffloth 2005
  5. Sidwell 2009
  6. Sidwell, Paul, and Roger Blench.
  • Difflot, Gérard (2005). "د ژبپوهنې پالونټولوژي او آسټرواسیاټیک ونډه". په لارنټ ساګارت، راجر بلینچ او الیسیا سانچیز-مزاس، ایډز کې. د ختیځ آسیا خلک: د لرغونپوهنې، ژبپوهنې او جینیات سره یوځای کول. 77-80 لندن: روټلج کرزن.

کينډۍ:زبان‌های آستروآسیایی