سوېلي اسيايي ژبې

سوېلي اسيايي ژبې

ټوليز مالومات

عمومي مالومات	د ژبې کورنۍ
ځانګړې وېشنيزه	Austric (en)
ويونکو شمېر	۹۰٬۰۰۰٬۰۰۰

نور اړين مالومات

برخې	Munda (en) Mon-Khmer (en)

سوېلي اسيايي ژبې چې استرواسيايي ژبې یا مون-خمیر يې هم بولي د ژبو یوه لویه کورنۍ ده چې د اېندوچینا او د هند ، بنګله دېش ، نیپال او سوېلي چین ځینې برخو ژبې په بر کې نيسي، نن ورځ، په نړۍ کې د سوېلي اسيايي ژبو ۱۱۷ مېلیونه ویونکي شته. د دې ژبو څخه، یوازې ویتنامي ، خمري او مون اوږد لیکل شوی تاریخ لري، او یوازې ویتنامي او خمر ژبې په ویتنام او کمبوډیا کې رسمي ژبې ګڼل کيږي. د مون ژبه هم په میانمار او تایلینډ کې د یوې اصلي ژبې په توګه پېژندل شوې. وا ژبه په میانمار کې د وا ایالت رسمي ژبه هم ده. سينتالي هم د هند له ۲۲ ټاکل شویو ژبو څخه یوه ده. د دې کورنۍ نورې ژبې د لږکیو ډلو لخوا ویل کیږي او رسمي حیثیت نه لري.

ایتھنولوګ د ۱۶۸ اسټرونیایی ژبې راپېژني. دا ژبې ديارلس څانګې جوړوي (او ښايي د شومپن د ژبې د حساب له مخې څوارلس څانګې، چې غړيتوب يې په بشپړه توګه نه دی منل شوی)، چې په دوو ډلو وېشل شوي دي، مون-خمر او مونډا . نورې وروسته ډلبندۍ دا ژبې په درېوو څانګو وېشي (مونډا، اټومي مون - خمر او کاهسي - خامويي ) یا ځینې وختونه ټولې ډلې د مون - خمر فرعي څانګې لاندې ځای په ځای شوي او دا نوم د کورنۍ نوم ګڼي.

د اسټرواسیا ژبې په سوېل ختیځه آسیا کې او د هند، بنګله دېش، نیپال او ختیځې آسیا په برخو کې وېشل شوي او د نورو ژبو لخوا یو له بل څخه جلا شوي دي. داسې برېښي چې سوېل ختیځه آسیا ( د انډامان ټاپوګانو پرته) د دې ژبواصلي ټاټوبي وي ، او ګاونډي کورنۍ لکه کرا ډای ، هونګ مین ، استرونزیایي ژبې ، او د چین - تيبېتي ژبې وروسته د کډوالۍ له لارې دې سيمې ته رالېږدول شوي دي.

ژبې

د دې ژبو ډلبندي کولو یوه عامه لاره په لاندې ډول ده:

• مونډا
  • شمالي مونډا
    • کورکو
    • خرواري
  • سوېلي مونډا
    • خاریه-جوانګ
    • مونډای کوراپوت
• مون-خمر
  • ختیځه مون - خمر
    • خمر (کمبوډیايي)
    • پيري
    • باهناري
    • کوټويي
    • ویټي (د ویتنامي په شمول)
  • شمالي مون - خمر
    • کیهاسي ( میګالایا ، هند)
    • پالايونګي
    • خمويي
  • سوېلي مون - خمر
    • مون
    • اسلي ( مالایا )
    • نیکوبار ټاپوګان

اړوندې پوښتنې

• دراویډي ژبې
• استرونزیایي ژبې

سرچينې

• Difflot, Gérard (2005). "د ژبپوهنې پالونټولوژي او آسټرواسیاټیک ونډه". په لارنټ ساګارت، راجر بلینچ او الیسیا سانچیز-مزاس، ایډز کې. د ختیځ آسیا خلک: د لرغونپوهنې، ژبپوهنې او جینیات سره یوځای کول. 77-80 لندن: روټلج کرزن.

• زبان‌های آستروآسیایی در دانشنامهٔ بریتانیکا
• Swadesh lists for Austro-Asiatic languages (from Wiktionary's wikt:Appendix:Swadesh lists Swadesh-list appendix)
• Austro-Asiatic at the Linguist List MultiTree Project (not functional as of 2014): Genealogical trees attributed to Sebeok 1942, Pinnow 1959, Diffloth 2005, and Matisoff 2006