Jump to content

رالف بانچ

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
رالف بانچ
Ralph Bunche (انګليسي) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
زېږونځای
ښاروندتوب
زېږون نېټه
۷ اگسټ ۱۹۰۴[۳][۴][۵] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې نېټه
۹ ډيسمبر ۱۹۷۱[۶][۲] — ۱۰ ډيسمبر ۱۹۷۱[۳] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې ځای
ښخولو ځای
استوګنځی
زدکړنځی
ژبې
دنده
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
قومي ډلې
غړی د
جوړښت
جایزې

سمول - سرچینه سمول - ويکي‌ډېټا سموللاسوند وګورئ

رالف جانسون بانچ (زوکړه: د ۱۹۰۴ زکال د اګست ۷مه – مړینه: د ۱۹۷۱ زکال د ډسمبر ۹مه نېټه) امریکايي سیاست پوه، دیپلمات او د شلمې پېړۍ په نیمايي کې د استعمار د له منځه وړو او د متحده ایالاتو د مدني حقونو د خوځښت مخکښ لوبغاړی و چې د ۱۹۴۰مې لسیزې په وروستیو کې یې د اسرائیلو د موضوع اړوند د منځګړیتوب له امله په ۱۹۵۰ زکال کې د نوبل د سولې جایزه ترلاسه کړه. نوموړی د نوبل د جایزې لومړنی تورپوستی ګټونکی دی، همدارنګه افریقايي نسب لرونکی لومړنی کس دی چې دغه جایزه یې ګټلې. ده د ملګرو ملتونو د سازمان په جوړېدو او لومړني مدیریت کې ونډه لرلې؛ ورته مهال یې د استعمار د له منځه وړو په هڅو او همدارنګه د ملګرو ملتونو په ګڼ شمېر سوله ساتو عملیاتو کې برخه اخیستې ده.

بانچ د ۱۹۴۴ زکال پر مهال په ډامبارټن اوکس کنفرانس او همدارنګه یې په ۱۹۴۵ زکال کې د سانفرانسېسکو په کنفرانس کې برخه لرله چې د ملګرو ملتونو د منشور مسوده یې وړاندې او د ملګرو ملتونو سازمان یې په رسمي ډول تاسیس کړ. له دې وروسته یې د ۱۹۴۶ زکال پر مهال د ملګرو ملتونو د عمومي اسمبلۍ په لومړنۍ غونډه کې د متحده ایالاتو په پلاوي کې خدمت وکړ؛ ورته مهال د ملګرو ملتونو د قیمومیت د برخې مشر وټاکل شو او د استعمار د له منځه وړو په موخه یې ګڼ شمېر ستونزو او مسئولیتونو ته اوږه ورکړه. بانچ په ۱۹۴۸ زکال کې منځني ختیځ ته د منځګړي په توګه ولېږل شو او هلته یې د مصر او اسرائیلو ترمنځ د اوربند اړوند مذاکره وکړه. ده په دغه چاره کې د بریا له امله د ۱۹۵۰ زکال د نوبل د سولې جایزه ترلاسه کړه.

بانچ په ملګرو ملتونو کې خدمت ته دوام ورکړ او د سینا (۱۹۵۶ زکال)، کانګو (۱۹۶۰ زکال)، یمن (۱۹۶۳ زکال)، قبرس (۱۹۶۴ زکال) او بحرین (۱۹۷۰ زکال) په کړکېچونو کې یې د ملګرو ملتونو په استازولۍ کار وکړ چې په مستقیم ډول د دغه سازمان عمومي منشي ته ځواب ویونکی و. هغه په منځني ختیځ کې د اوبو د سرچینو اړوند د څېړنیزو ډلو مشري هم پر غاړه لرله. د ۱۹۵۷ زکال پر مهال په سیاسي چارو کې د ملګرو ملتونو د عمومي منشي د مرستیالۍ څوکۍ ته ورسېد او اصلي دنده یې هم سوله ساتنه وه. ده په ۱۹۶۵ زکال کې د پاکستان او هند له جګړې وروسته د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوربند څارنه وکړه. بانچ د ۱۹۷۱ زکال په جون میاشت کې له ملګرو ملتونو تقاعد شو او شپږ میاشتې وروسته ومړ. [۱۴]

د ۱۹۶۳ زکال پر مهال د متحده ایالاتو ولسمشر جان اف. کنېډې د متحده ایالاتو د آزادۍ ولسمشریز مډال ورکړ. په ملګرو ملتونو کې هم ده دومره شهرت وموند چې د ابنوی په نامه مجلې هغه د شلمې پېړۍ په لومړۍ نیمايي کې تر ټولو بانفوذه افریقايي الاصله امریکايي وباله؛ ورته مهال «نوموړی په متحده ایالاتو کې دننه او له هغه ځایه بهر د نږدې یوې لسیزې لپاره د نړۍ مشهور افریقايي الاصله امریکايي و». [۱۵][۱۶]

علمي ژوند

[سمول]

بانچ د سیاسي علومو له برخې څخه په ۱۹۲۸ زکال کې د ماسټرۍ او په ۱۹۳۴ زکال کې د دوکتورا سند ترلاسه کړ، په داسې حال کې چې همهاله یې د هوارډ پوهنتون د سیاسي علومو په پوهنځي کې تدریس کاوه چې له تاریخي پلوه دا تور پوستو ته اړوند پوهنتون و. دغه مهال معمول چاره وه چې د دوکتورا زده کړیالان د خپل پای لیک له لیکلو وړاندې تدریس ته مخه کړي. نوموړی لومړنی افریقايي و چې له یو امریکايي پوهنتون څخه یې د سیاسي علومو دوکتورا واخیسته. د هغه د دوکتورا پای لیک چې په توګولنډ او ډاهومي کې د فرانسویانو د ادارې په موضوع لیکل شوی و، د هاروارډ پوهنتون د دولتدارۍ د څانګې څخه یې د تطبیقي سیاستونو اړوند د غوره پای لیکونو ټوپان نومې جایزه ترلاسه کړه. په دغه پای لیک کې د ملتونو د ټولنې د قیمومیت سیسټم ارزول شوی و او استدلال یې کړی و چې دغه ډول سیسټم د رسمي سترواکۍ د جوړولو له سیسټم سره کوم ځانګړی توپیر نه لري. [۱۷][۱۸][۱۹]

ده له ۱۹۳۶ زکال څخه تر ۱۹۳۸ زکال پورې انسان پوهنه (انټروپولوژي) ولوسته او د ایلینوی د ایوانسټون سیمې په نارت وېسټرن پوهنتون، د لندن په اقتصادي ښوونځي او وروسته یې هم د سویلي افریقا په کېپ ټاون پوهنتون کې له دوکتورا وروسته څېړنېزې چارې ترسره کړې. [۲۰][۲۱]

هغه خپل لومړنی کتاب په ۱۹۳۶ زکال کې خپور کړ چې د نړیوال نژادي لیدلوري (A World View of Race) تر عنوان لاندې و؛ ده په خپل دغه اثر کې استدلال کړی و چې «نژاد یو ټولنیز مفهوم دی او په اغېزمنه توګه د احساساتو د پارولو، هغو ته د منطقي لیدلوري ورکولو او همدارنګه د ډله ئیزو تبعیضونو د ودې په موخه کارول کېږي». بانچ په ۱۹۴۰ زکال کې د سویډني ټولنپوه ګونار میرډال د مخکښ همکار په توګه په متحده ایالاتو کې د نژادي تحریک کوونکو مواردو اړوند څېړنه کې برخه واخیسته؛ دغه څېړنه د «امریکايي مسئله: د تورپوستو ستونزه او معاصره دیموکراسي» تر عنوان لاندې ترسره شوه. [۲۲]

بانچ د څه باندې دوه لسیزو لپاره (۱۹۲۸ – ۱۹۵۰ زکال) د هوارډ پوهنتون د سیاسي علومو د پوهنځي د مشر په توګه خدمت وکړ او همدلته یې تدریس هم کاوه. ورته مهال نوموړي په نړیوالو اقتصادي سیسټمونو او نړیوالو اړیکو باندې د نژاد پالنې او امپریالېزم د اغېز اړوند په خپلو څېړنیزو چارو سره د هوارډ پوهنتون د نړیوالو اړیکو له پوهنځي سره همکاري لرله. [۲۳]

بانچ په ۱۹۵۰ زکال کې د متحده ایالاتو د فلسفي ټولنې غړی وټاکل شو. دغه ټولنه په ۱۷۴۳ زکال کې تاسیس شوې وه، خو بانچ یې لومړنی تورپوستی غړی و. نوموړي له ۱۹۵۳ زکال څخه تر ۱۹۵۴ زکال پورې د امریکا د سیاسي علومو د ټولنې د مشر په توګه کار وکړ. سربېره پر دې نوموړي د هاروارډ پوهنتون (۱۹۶۰ – ۱۹۶۵ زکال) او د نړیوالو زدکړو د انستیتیوت د علمي پلاوو د غړي او همدارنګه د اوبرین کالج، لینکولن پوهنتون او نیو لینکولن ښوونځي د متولي په توګه خدمت وکړ. [۲۴][۲۵]

د دویمې نړیوالې جګړې کلونه

[سمول]

بانچ له ۱۹۴۱ زکال څخه تر ۱۹۴۳ زکال پورې د جګړې د مهال د اطلاعاتي سروېس د ستراتیژیکو خدمتونو په برخه کې د استعماري چارو اړوند د مخکښ ټولنیز شنونکي په توګه کار وکړ. دی په ۱۹۴۳ زکال کې له دغې دندې څخه د متحده ایالاتو بهرنیو چارو وزارت ته تبدیل شو او الجر هېس ته د اړوند سیمو د چارو د برخې مرستیال وټاکل شو. د هېس د مدیریت پر مهال بانچ د پاسفیک اړیکو د انستیتیوت یو له مشرانو څخه شو. نوموړي د ۱۹۴۵ زکال پر مهال د سانفرانسېسکو په غونډه کې ونډه واخیسته چې د ملګرو ملتونو د جوړولو لپاره د پلان جوړونې لومړنۍ غونډه وه. [۲۶]

ملګري ملتونه

[سمول]

په ۱۹۴۴ زکال کې هغه مهال چې دویمه نړیواله جګړه مخ پر خلاصېدو وه، بونش په ډامبارټن اوکس کنفرانس کې ونډه واخیسته چې په واشنګټن ډي سي کې د ملګرو ملتونو د جوړولو لپاره د طرحې د ترتیب په موخه جوړ شوی و. نوموړی د ۱۹۴۵ زکال پر مهال د ملګرو ملتونو د منشور په جوړونکې غونډه کې د متحده ایالاتو د پلاوي سلاکار و؛ دغه مهال د ملګرو ملتونو د منشور مسوده ترتیب شوه. ده د متحده ایالاتو له لومړۍ مېرمنې ایلنور روزولټ سره یوځای په ۱۹۴۸ زکال کې د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې په جوړولو او تصویب کې اساسي ونډه لرله. بانچ له افریقايي الاصله امریکایانو څخه وغوښتل څو په ملګرو ملتونو کې دندې ترلاسه کړي. هغه لارښوونه وکړه چې «تورپوستي باید لاس په کار شي او په ملګرو ملتونو کې د شته یو شمېر دندو لپاره ځانونه چمتو کړي». د ده په خبره په دغه سازمان کې هر ډول دندې شتون لري او تورپوستي باید هڅه وکړي څو په هره برخه کې ځانته دنده ومومي؛ آن دا چې یو شمېر سازمانونه باید په دغې موضوع باندې سر له اوسه کار پیل کړي. [۲۷]

د «رالف بانچ: د سولې لیدلوري» تر عنوان لاندې د ملګرو ملتونو د سند له مخې نوموړي په ملګرو ملتونو کې د خپل ۲۵ کلن کاري ژوند پر مهال:

... نژاد او عقیدې ته له پام پرته ټولو ته د مساوي حقونو له شتون دفاع کوله. هغه له ټولو وګړو سره په ښېګڼو کولو او همدارنګه دې باندې چې په انساني اړیکې کې هېڅ نه حل کېدونې ستونزه شتون نه لري، باور درلود. بانچ د ملګرو ملتونو د قیمومیت د شورا له لارې په افریقا او آسیا کې د پخوانیو استعماري سیسټمونو په له منځه وړو او همدارنګه له جګړې وروسته دوره کې د نوو راولاړو شوو ملتونو د خپلواکیو پر بنسټ نړیواله صحنه د یوه چټک بدلون لپاره چمتو کړه.

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ سرچينې تړی: https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1950/bunche/biographical/.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ذکر کېدنه: Find a Grave. Retrieved: ۱ جولای ۲۰۲۴. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ذکر کېدنه: انټرنېټ ادارې دوتنه. Retrieved: ۲۷ اپرېل ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
  4. ↑ ذکر کېدنه: American Political Scientists (2nd ed.). Section, verse, paragraph, or clause: Bunche, Ralph J.. ليکوال: Glenn H. Utter. Publisher: Greenwood Publishing Group. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۲۰۰۲.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ذکر کېدنه: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 121867657. Retrieved: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
  6. ↑ "nobelprize.org" (in انګرېزي ژبه). Nobel Foundation. بياځلي په ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  7. ↑ ذکر کېدنه: National Register of Historic Places. NRHP reference number: 93001013.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ذکر کېدنه: American Political Scientists (2nd ed.). ليکوال: Glenn H. Utter. Publisher: Greenwood Publishing Group. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۲۰۰۲.
  9. ↑ Bibliothèque nationale de France. "BnF authorities" (in فرانسوي ژبه). بياځلي په ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. ↑ ذکر کېدنه: BlackPast.org. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
  11. ↑ "The Nobel Peace Prize 1950". nobelprize.org (in انګرېزي ژبه). Nobel Foundation. بياځلي په ۳ فبروري ۲۰۲۱.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  12. ↑ "Table showing prize amounts" (PDF) (in انګرېزي ژبه). Nobel Foundation. اپرېل ۲۰۱۹. بياځلي په ۳ فبروري ۲۰۲۱.{{cite web}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  13. ↑ ذکر کېدنه: Encyclopædia Britannica Online. د برېتانيکا انلاين پوهنغونډ پېژند: topic/Spingarn-Medal. اثر ژبه: انګرېزي ژبه.
  14. ↑ Jentleson, Bruce W., and Thomas G. Paterson, eds. Encyclopedia of US Foreign Relations. (1997) 1:191.
  15. ↑ Urquhart, Brian (1998). Ralph Bunche: An American Odyssey. WW Norton. p. 25. ISBN 978-0-393-31859-3.
  16. ↑ Henry, Charles P. (1999). Ralph Bunche: Model Negro Or American Other?. NYU Press. p. 6. ISBN 0-8147-3582-7.
  17. ↑ Mampilly, Zachariah (2023). "The Divided Diplomat: Ralph Bunche and the Contradictions of Liberal Order". Foreign Affairs (in American English). ISSN 0015-7120.
  18. ↑ Pedersen, Susan (2015). The Guardians: The League of Nations and the Crisis of Empire. Oxford University Press. pp. 321–324. doi:10.1093/acprof:oso/9780199570485.001.0001. ISBN 978-0-19-957048-5.
  19. ↑ Robinson, Pearl T. (2008). "Ralph Bunche and African Studies: Reflections on the Politics of Knowledge". African Studies Review (in انګليسي). 51 (1): 1–16. doi:10.1353/arw.0.0005. ISSN 0002-0206. S2CID 144776400.
  20. ↑ "Ralph Bunche | Teacher's Guide | Timeline". www.pbs.org. بياځلي په 2021-01-05.
  21. ↑ "Ralph Bunche | American diplomat". Encyclopedia Britannica (in انګليسي). بياځلي په 2021-01-05.
  22. ↑ Myrdal, Gunnar (1944). An American Dilemma: The Negro Problem and Modern Democracy (1 ed.). New York and London: Harper & Bros. ISBN 978-1-56000-857-6.
  23. ↑ Vitalis, Robert (2015). White World Order, Black Power Politics: the Birth of American International Relations. Cornell University Press. pp. 83, 87. ISBN 978-0-8014-5669-5.
  24. ↑ "APS Member History". search.amphilsoc.org. بياځلي په 2021-01-27.
  25. ↑ "About Dr. Ralph J. Bunche". American Political Science Association.
  26. ↑ "Digital Copies of Selected OSS Personnel Files – Bunche, Ralph" (PDF). Archives.gov. National Archives and Records Administration. August 2008. خوندي شوی له the original (PDF) on February 25, 2013. بياځلي په July 16, 2014.
  27. ↑ Plummer, Brenda Gayle (1996). Rising Wind: Black Americans and U.S. Foreign Affairs, 1935–1960. University of North Carolina Press. p. 122. ISBN 978-0-8078-4575-2.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=رالف_بانچ&oldid=323444" نه اخيستل شوی