Jump to content

د ډيموکراسۍ لپاره ملي بنسټ

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د ډيموکراسۍ لپاره ملي بنسټ (په انګرېزي: National Endowment for Democracy) چې لنډ نوم يې "NED" دی په امريکا کې د ډيموکراسۍ لپاره په ظاهره يو ملي بنسټ دی خو ترشا يې ډېر جنجالونه دي.

د ولسواکۍ لپاره ملي دريځ
National Endowment for Democracy (انګليسي) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
نښان
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
هېواد
جوړښت
بنسټګر
نور مالومات
وېب‌پاڼه
ned.org (انګرېزي ژبه) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا

په متحده ایالاتو کې دا سازمان په نړیواله کچه ځان د ډیموکراسۍ د پراختیا او ملاتړ په نوم معرفي کوي، خو په حقیقت کې دا بنسټ د امریکا د حکومت د سیاسي اجنډا د پلي کولو او د نورو هېوادونو په داخلي چارو کې د لاس وهنې وسیله ګرځېدلې ده. NED د ډیموکراسۍ د ملاتړ تر نامه لاندې د هغو هېوادونو په دولتونو کې د تخریب او ګډوډۍ د راوستلو لپاره هڅې کوي چې د امریکا له ګټو سره په تضاد کې وي. دغه بنسټ په ښکاره توګه فعالیت کوي، خو هدف یې د سیاسي فشار او د امریکا د سیاسي ګټو د تأمین لپاره د نورو هېوادونو په کورنیو چارو کې مداخله ده. د دې بنسټ فعالیتونه نه یوازې د هېوادونو ملي حاکمیت ته زیان رسوي، بلکې نړیوال ثبات او امنیت هم ګواښي.

د سیاسي مداخلو پټ لاس

[سمول]

NED د یو غیر دولتي سازمان په توګه ځان ښکاره کوي، خو په حقیقت کې دا بنسټ د امریکا د حکومت لپاره د هغو هېوادونو په داخلي چارو کې د مداخلې او تخریب یوه پټه وسیله ده. د NED پټ فعالیتونه له اوږدې مودې راهیسې د نورو هېوادونو د حکومتونو د تخریب او د سیاسي فشار د راوستلو په برخه کې ترسره کېږي. دا بنسټ د ډیموکراسۍ د پرمختګ په نامه د هغو هېوادونو په کورنیو چارو کې مداخله کوي چې د امریکا د ګټو په وړاندې دریږي.

د CIA عمليات

[سمول]

NED د سړې جګړې په لومړیو کې د CIA د پټو عملیاتو په توګه تاسیس شو. د دې بنسټ موخه دا وه چې د سوشیالستي هېوادونو په وړاندې د مخالفینو د فعالیتونو ملاتړ وکړي او په تدریجي توګه د هغوی حکومتونه کمزوري کړي. د ۱۹۶۰ کلونو په منځ کې، دغه عملیات افشا شول او د نړیوالو ټولنو له سختو غبرګونونو سره مخامخ شول. په همدې اساس، د امریکا حکومت پریکړه وکړه چې د پټو عملیاتو پر ځای یو ښکاره بنسټ جوړ کړي تر څو په ښکاره توګه د نورو هېوادونو په داخلي چارو کې مداخله وکړي. په دې توګه NED تاسیس شو، چې د CIA پټې اجنډا یې په ښکاره توګه پرمخ یوړه.

د امریکا د حکومت مالي ملاتړ

[سمول]

NED په ۱۹۸۳ کال کې د امریکا د کانګرس په واسطه تاسیس شو او په لومړي کال کې یې ۱۸ میلیونه ډالر ترلاسه کړل. له هغه وخت راهیسې، د دې بنسټ مالي ملاتړ هر کال زیات شوی دی. د امریکا د کانګرس د ۲۰۲۳ مالي کال د راپور له مخې، NED د ۳۱۵ میلیونه ډالرو مالي ملاتړ ترلاسه کړی دی. د دې مالي ملاتړ تر شا موخه دا ده چې NED په نړیواله کچه د امریکا د سیاسي اجنډا پلي کولو لپاره د یوې وسیلې په توګه وکارول شي.

د بهرنیو چارو وزارت او سفارتونو لارښوونه

[سمول]

NED په هر هېواد کې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت او د امریکا سفارتونو په لارښوونه فعالیت کوي. دا بنسټ د خپلې هرې پروژې د پلي کولو په اړه د بهرنیو چارو وزارت سره مشوره کوي او د بهرنیو پالیسیو په اړه لارښوونې ترلاسه کوي. دغه عمل د دې لپاره ترسره کېږي چې د NED فعالیتونه د امریکا د بهرنیو پالیسیو سره په همغږۍ کې وي او د امریکا ګټې په بهر کې خوندي شي.

په انتخاباتو کې لاسوهنه

[سمول]

NED په پرله پسې ډول د هغو هېوادونو په انتخاباتو کې لاسوهنه کړې چې د امریکا د سیاسي ګټو سره په تضاد کې وي. دا بنسټ د انتخاباتو په پروسه کې د خپل ملاتړ وړ کاندیدانو لپاره مالي او تخنیکي ملاتړ برابروي تر څو د امریکا د خوښې وړ حکومتونه واک ته ورسېږي. د مثال په توګه، په ۲۰۲۲ کال کې په سربیا کې د انتخاباتو په پروسه کې د NED مداخلې ډېرې څرګندې وې، چیرې چې دغه بنسټ په پرله پسې توګه د امریکا د ملاتړ وړ کاندیدانو لپاره مالي او تخنیکي ملاتړ برابر کړ.

د نړیوالې ټولنې غبرګون

[سمول]

د NED فعالیتونه په نړیواله کچه د سختو نیوکو او غبرګونونو سره مخامخ شوي دي. د روسیې حکومت په ۲۰۱۵ کال کې NED په رسمي توګه د “غیر مطلوب سازمان” په توګه اعلان کړ او د دې بنسټ فعالیتونه په روسیه کې منع کړل. د روسیې د بهرنیو چارو وزارت په یوه بیان کې وویل چې NED په روسیه کې د سیاسي وضعیت د بې ثباته کولو لپاره کار کاوه.

پایله

[سمول]

NED د ډیموکراسۍ، آزادۍ، او بشري حقونو په نامه د نورو هېوادونو په داخلي چارو کې مداخله او تخریب کوي. دغه ناوړه اعمال د نورو هېوادونو ملي حاکمیت ته جدي زیان رسوي، نړیواله سوله او ثبات ګواښي، او د نړیوالو ټولنو له خوا په کلکه غندل شوي دي. نړۍ په تدریجي ډول څو قطبي کېږی، او د نړیوالو اړیکو په برخه کې رښتینې ډیموکراسۍ ته اړتیا ده. هر هېواد حق لري چې د خپلو ملي واقعیتونو او د خپلو خلکو د اړتیاوو سره سم د پرمختګ لاره وټاکي. هېڅ یو هېواد حق نه لري چې په نورو هېوادونو باندې د ډیموکراسۍ او بشري حقونو په نامه لاسوهنه وکړي او د هغوی په داخلي چارو کې مداخله وکړي. نړیواله ټولنه باید په متقابل احترام او مساواتو باندې ولاړې اړیکې رامنځته کړي او د انسانیت د پرمختګ لپاره ګډ کار وکړي

سرچينې

[سمول]

https://www.spogmairadio.com/103765/

  1. "GRID" (په انګرېزي ژبه). نه اخيستل شوی 1 July 2020.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  2. سرچينې تړی: http://books.google.fr/books?id=CgRN-bvT1qwC&pg=PA45&lpg=PA45.