چاپ
 چاپ کولو په اصطلاح کې د محتوياتو لېږد ته ویل کیږي چې په کې د لیکلو، انځورونو، شمېرو او نښو په شمول په فورمه کیریر کې او د چاپ وړ سطح باندې د هغې لېږد او په لوی شمېر کې بیا تولید کول، يانې چاپ د بڼو، انځورونو، تورو او نښو په وسيله د يو پيغام خپرول دي، د کاغذ پرمخ په ډېر شمېر سره. ريښه[سمول]د " چاپ " کلمه او د هغې پخوانۍ بڼه "chehap" د منګولیا کلمې چاو څخه اخیستل شوې، چې مانا یې "د یوې سطحې په بل باندې فشارول". په همدې دول ، په ترکي ژبه کې "چاپ" د ګونډلو یا د ګونډ سره دوامداره حرکت مانا لري. د چاپ په لغت کې د نښان، اثر، مهر او نښه کولو په مانا دی او په مختلفو متنونو کې د طبع ، بسمة او تافت کلمې د مترادف په توګه کارول کیږي. شاليد[سمول]په تاریخ کې یو له مهمو پېښو څخه يوه پېښه د خپلواک ټایپفیس او د چاپ ماشین اختراع ده، کوم چې د اوسني نظر له مخې، لومړی د آلمان يوهانس ګوتنبرګ (1468-1397) لخوا په 1456 کې اختراع شوی ، خو په حقيقت کې د چاپ اختراع د ګوتنبرګ څخه پېړۍ پېړۍ مخکې ځي. د چاپ تاريخي دورې د پيل څخه تر نن ورځې د چاپ پرمختګونه په شپږو برخو وېشلی شو:
په دې دوره کې د خطاطۍ پيل او له هغه څخه مخکې تر شلمې پېړۍ پورې شامل دي. په چین کې د چاپ اختراع[سمول]اشوريانو څو زره کاله پخوا د خټو په خښتو مهر جوړاوړه. د لاسلیک حلقې چې په پخوانیو وختونو کې کارول کېدې هم په ورته اساس کار کاوه، د باسم چاپ هم په چین کې د ګوتنبرګ څخه پېړۍ دمخه پېژندل شوی و، په چین کې د تانګ امپراتورۍ د واکمنۍ پرمهال (906-618) د چاپ صنعت ترټولو پخوانۍ څرګندونه وه. په دې دوره کې، د چاپ نمونې په لرګينو تختو کښل شوي دي او بيا په ټوکر چاپ شوي دي. د چاپ کولو لومړۍ يادونه په 593 کې دی او د چين حکومت يو فرمان دی چې د وین تي امپراتور د بودا د انځورونو او متنونو د چاپ امر وکړ. دا متنونه لومړی د یوه پتلي کاغذ په ټوټه لیکل شوي او بیا د لرګیو تختې ته چپه شوي او متن په لرګيو انځور شوی دی ترڅو د لرګیو "زنک" جوړ کړي او د متن د چاپ لپاره یې وکاروي. دې طریقې ډېر وخت واخیست، ځکه چې د هر کتاب هره پاڼه بايد جلا لرګينه تخته کې انځور شوې وای. تر ټولو زوړ چاپ شوی کتاب [۲] چې تر اوسه موندل شوي د بودا مذهبي متن دی چې په 868 کې چاپ شوی، د ورېښمو لارې په دون هوانګ غار کې موندل شوی دی تر نهمې پېړۍ پورې په شو (اوسني سيچوان ولايت) کې په پراخه کچه چاپ شوي کتابونه موجود وو او خصوصي پېرودونکو پېرلای شول. لږ وروسته، د چاپ هنر نورو ایالتونو ته هم خپور شو او د نهمې پېړۍ په پای کې په ټول چین کې مشهور شو. کتابونه لکه د کنفوسيان کتابونه، د بودا متنونه، لغتونه، د ریاضیاتو کتابونه او داسې نور. . . په دې موده کې چاپ شول. تخنیک په چټکۍ سره وده وکړه او په 1000زېږديز کې د نن ورځې په څېر کتابونه رامنځته شول. په ١٠٤١ مېلادي کال کې د بيشينګ په يو چينايي کيمياپوه خپلواک چاپ شوي خطونه وموندل، دغه ليکونه په لندو خټو نقش شوي و او په تنور کې تر پخولو وروسته يې ډېر وخت دوام وکړاو د متنونو د ډولونو او تکثير سرعت يې ډېر زيات کړ. چې، له دوی څخه هیڅ یو هم مشهور نه شو، د لرګينو ليکونو برعکس. د 11 پېړۍ په لومړیو کې، د خپلواک ډولونو اختراع په چین کې د سونګ سلطنت (1279-960) په جریان کې د ارزانه چاپ شوي کتابونو خپرېدو لامل شو. په کوریا کې چاپ[سمول]د فلزي ډولونو د ایجاد او د چاپ د صنعتي کېدو کرېډیټ د کوریا حکومت پورې اړه لري چې لومړی یې په 1241 مېلادي کال کې یادونه وشوه. په 1392 کې، د ګوتنبرګ د چاپ له مطبوعاتو څخه 64 کاله مخکې، د کوریا حکومت د چاپ وزارت تاسیس کړ، چې د کاسټینګ فین سره د فلزي ټایپفیسونو د تولید دنده په غاړه درلوده. په 1403 کې، د کوریا حکومت فاونډري د برونزو قلم درلود چې په سلګونو زره حروفونه لري، او د 15 پیړۍ په پای کې لسګونه نور کوریایي قلمونه اختراع شوي. دا ممکنه ده چې مارکو پولو چې په دیارلسمه پیړۍ کې چین ته تللی و، چاپ شوي کتابونه یې لیدلي او هغه یا د ورېښمو د لارې نورو مسافرينو دا پوهه اروپا ته راوړې، چې وروسته یې يوهان ګوتنبرګ دې ته هڅولی چې د چاپ مطبوعات اختراع کړي، ځکه چې لویدیځوال د ګوتنبرګ له اختراع دمخه له چاپ سره بلد وو. د ګوتنبرګ اختراع[سمول]په 1452 کې، آلمان جوهانس ګوتنبرګ د حرکت وړ ډول چاپ کولو مفکوره درک کړه. په خپل ورکشاپ کې یې د کتاب د چاپ لپاره د ورقې جوړونې ټیکنالوژي، د تیلو پر بنسټ رنګ او پریس سره یو ځای کړل او د چاپ ماشین یې اختراع کړ. په حقیقت کې، هغه ټیکنالوژي ترلاسه کړه چې د کلونو لپاره یې فکر کاوه او هڅه یې کوله. ګوتنبرګ، یو جرمني چاپګر، لومړی کس و چې د هر لیک لپاره یې د فلزي جلا ټوټه کارولې. هغه د سمو کلمو د جوړولو لپاره ټوټې سره یوځای کېښودې، رنګ یې پرې واچاوه او د کاغذ پر پاڼو یې فشار ورکړ، په دې توګه یې نوې چاپ رامنځته کړه. هغه لومړی د لرګیو څخه خطونه جوړ کړل، بیا د لیډ څخه، او وروسته د سیډ، ټین او انټيموني مصر څخه.
د ګوتنبرګ د چاپ ماشین ډېر لګښت درلود او په پایله کې یې د هغه وخت د شتمنو خلکو علاقه زیاته وه. په ایران کې د چاپ صنعت[سمول]په ایران کې د لیتوګرافي د پیل په اړه ډېر روایتونه شته، خو تر ټولو قوي روایت دا دی چې د لیتوګرافي لومړی ځل په تبریز کې د میرزا صالح شیرازي له خوا پیل شو. میرزا صالح چې اروپا ته د ایران د حکومت په استازیتوب د نویو هنرونو د زده کړې لپاره تللی و، د لیتوګرافیک چاپ ماشین یې په ۱۲۲۵ هجري قمري کال کې تبریز ته راوړ. په لنډه موده کې په تهران، اصفهان او بیا د ایران په نورو ښارونو کې د ډبرو د چاپ یوه څانګه جوړه شوه او له پنځوسو کلونو څخه زیات په ایران کې د چاپ یوازینۍ طریقه وه او د قاجار د دورې تر پایه پورې هر څه په ایران کې د ډبرو د چاپ طریقه چاپ شوه. البته، د لیتوګرافي له معرفي کیدو څخه اته کاله دمخه په ایران کې د لیډ چاپ پیل شوی و، مګر د لوړ لګښت او کار له امله د لیتوګرافي له معرفي کیدو وروسته پریښودل شو، مګر وروسته د قاجار په دوره کې د لیډ لیکونو کارول عام شول. بیا د 1270 لسیزې په وروستیو کې د بروش هاروفچیني لومړی چاپ خونه په تبریز کې د یوسف اعتصامي (اعتصام الملک اشتیاني پلار پروین اعتصامي) لخوا په تبریز کې تاسیس شوه. د چاپ طریقې[سمول]اوس راځئ چې په نولسمه او شلمه پیړۍ کې د چاپ ځینې نوښتونه وڅیړو. د اتلسمې پیړۍ په وروستیو لسیزو کې په چاپ کې بدلونونه راغلل؛ د نورو شیانو په مینځ کې، په دې دوره کې، د اتریش څخه د Alois Senfelder په نوم یو کس د شیټ موسیقۍ د نقل کولو لپاره لیتوګرافي اختراع کړه او د تور رنګ د بدیل په توګه یې ورته وکتل. په دې طریقه کې، انځور د تیز قلم یا د تیږو په سطحه د تیزاب د عمل په واسطه جوړ شوی، او انځور د خړ ډبرې په سطحه د تور رنګ سره رسم شوی. له همدې امله، د وروستي کار تصور کول ستونزمن نه وو. په دې طريقه کې کاري طريقه دا ده چې هغه برخې چې نه غوښتل چاپ شي (په تيږه کې) لندبل شي او په پايله کې د چاپ رنګ چې غوړ وي، په هغو برخو کې چپه نه شي او وچې برخې رنګ جذب کړ، او په دې توګه د چاپ لپاره چمتو سطح دوه برخې لري:
دا د چاپ کولو طریقه وه چې وروسته د آفسیټ چاپ اختراع لامل شوه. د عکاسۍ اختراع د چاپ او صنعت په پرتله د بل هر عامل په پرتله ډیر اغیز وکړ، او که څه هم دا د چاپ کولو د لاسي میتودونو لپاره یو ګواښ ګڼل کیده، مګر د عکاسي په اختراع سره، د فلزي سطحې حساس کولو طریقه او د انځور، لیکونو او نمونو بدلول. پر هغه اختراع شو. دا نوې طریقه د خطي سټیریوټایپونو سره د چاپ کولو اصل وه، او د عکاسي پرمختګ وروسته، ګریور، فوټوګرور او هیلیوګرور میتودونه رامینځته شول. د نولسمې پېړۍ په لومړیو کې داسې ماشینونه اختراع شول چې د چاپ بېلابېلې چارې یې په اتومات ډول ترسره کولې، چې په پایله کې یې د چاپ سرعت دومره زیات شو چې هلته داسې روټري ماشینونه هم وو چې د کاغذ پر دواړو خواوو یې په یوه وخت کې چاپ کولی شو. په عموم کې د یاد شوي منځپانګې له مخې، د نمونې (انځور یا متن) چاپ کولو لپاره درې لارې شتون لري، کوم چې دا دي:
د چاپ کولو اصلي تګلارې[سمول]له همدې امله، د اصلي چاپ تګلاره د لاندې 3 مرحلو په پام کې نیولو سره اړین دی:
د هر ډول چاپ کولو څرنګوالی[سمول]
د ګریور چاپ کولو سلنډر دوه ډوله دي:
د چاپ فلزي پلیټ یا زنک د ربړ سلنډر شاوخوا تړل کیږي. دوه رولرونه چې یو یې په رنګ کې ډوب شوی او بل یې په اوبو کې ډوب شوی، د اوبو او غوړ تر مینځ د توپیر په اساس، رنګ د زنک اغیزه کوي او د نورو برخو د رنګ جذبولو مخه نیسي، په دې ډول چاپ کې، ټول رنګونه جوړ شوي. 4 اصلي رنګونه او د ټرام کارول. [۴] [۵] د ګوتنبرګ له وخت څخه تر شلمې پیړۍ پورې د چاپ صنعت کې پرمختګ[سمول]د 1490 زیږدیز کال په شاوخوا کې، په فلزي تختو کې د تیزاب د مینځلو مختلف طریقې رامینځته شوې. په 1550 کې، لومړی لینز د ایټالوی کارډون لخوا جوړ شو [واژهنامه ۱] . الومیس زین فیلډر په 1796 کې د لیتوګرافي میتود ایجاد کړ. هغه د لیتوګرافي اختراع کونکي په توګه پیژندل کیږي.
د ټوکر صنعت کې چاپ کول[سمول]چاپ کول په حقیقت کې محلي رنګ کول یا د رنګ محلي لرې کول دي. که څه هم دا ممکنه ده چې د لوم یا اوبدلو ماشین په کارولو سره په پارچه کې د رنګ شوي تارونو یا حتی رنګ شوي تار سره نمونه رامینځته کړئ ، په جامو باندې د نمونې چاپ کول ډیری وختونه اسانه او ارزانه وي او د ډیر لوړ تولید اجازه ورکوي. چاپ شوي پارچه عموما یوازې د یوې خوا څخه کارول کیږي ځکه چې د چاپ کولو پیسټ د فابریکې بل اړخ ته د ننوتلو وړتیا نلري. د ټوکر سربیره، د کنډک ویک، د تار کویل یا د تار بنډل (چیل) باید چاپ شي.
دا طریقه په ایران کې په تبریز او اسکو کې ډیره مشهوره ده او د کلاغی په نوم یادیږي. د باتیک کلمه د اندونیزیا اصل لري [1]. د کالاباش په چاپ کې، ټول ډیزاینونه او رنګونه د موم او رنګ کولو عملیاتو په کارولو سره پارچه ته لیږدول کیږي. د ورېښمو جامې اکثرا د دې هدف لپاره کارول کیږي. د تاروپوډ پارچه د موم سره پوښل شوې او دواړه په ورته ټوکر باندې نقش شوي دي. هغه رنګونه چې د چاپ لپاره کارول کیږي د نباتاتو د رنګونو له کټګورۍ څخه ډیر دي لکه رناس، سپری، د انارو پوستکي او turmeric. د سکرین د چاپ کولو یوه ځانګړتیا د رنګ سټریکونو رامینځته کول دي چې د موم د ماتیدو له امله رامینځته کیږي او د دې بریکونو له لارې په پارچه کې د رنګ کولو عملیاتو په جریان کې پارچه ته د رنګ ننوتل. د باټیک چاپ کولو وسیله د "تیان" په نوم یادیږي، کوم چې یو فلزي وسیله ده چې د پتلی فنل ته ورته دی. همدارنګه، برش، مهر او د لرګیو ورکشاپ (د ټوکر د مینځلو لپاره) هم کارول کیږي. د بټیک چاپ کولو میتودونو کې مستقیم چاپ کول، د چاپ چاپ، د سټینیل چاپ کول، په ورېښمو ټوکر باندې د باټیک نقاشي، د سپیډر ویب، برش، پرته له رنګ کولو او بندا (موټر) شامل دي. ماسټر حسین ګنجینه په ایران کې د دې سټایل یو له مشهور ماسټرانو څخه دی. د چاپ ډولونه[سمول]د چاپ مختلف ډولونه شتون لري چې د دې له مخې غوره کیږي چې څه شی چاپ شي او څه شی باید چاپ شي. د دې میتودونو څخه خورا مهم دي:
د ډیجیټل چاپ او آفسیټ چاپ تر مینځ توپیر[سمول]آفسیټ چاپ او ډیجیټل چاپ د چاپ له خورا پراخه کارول شوي ډولونو څخه دي ، چې شتون یې د انسان په ژوند کې په بیلابیلو برخو کې مهمې او په زړه پوري پیښې په نښه کړي. یو له دې زړه راښکونکو پیښو څخه په کاغذ او کارت بورډ کې ډیجیټل چاپ کیدی شي. که تاسو د ډیزاینر یا ګرافیک هنرمند نوم واخلو، د آفسټ او ډیجیټل چاپ کول تاسو ته فرض دي ځکه چې د ډیزاین متخصصینو په پرمختګ سره د چاپ صنعت خورا سوکاله شوی او خلک په بیلابیلو لارو ورته ځي. که څه هم آفسیټ او ډیجیټل چاپ کول د چاپ کولو ترټولو پراخه کارول شوي میتودونو څخه دي ، دوی له یو بل څخه لوی توپیرونه لري. دا توپیرونه د دې لامل شوي چې خلک د دوی د شرایطو له مخې یوازې یو ته لاړ شي. آفسیټ چاپ څه شی دی؟[سمول]د آفسیټ او ډیجیټل چاپ تر مینځ توپیرونو پوهیدو لپاره ، دا غوره ده چې لومړی دوی وپیژنئ. ډیری احتمال، تاسو ډیری وختونه په تلویزیوني خپرونو، مجلو، ویب پاڼو او نورو کې د آفسیټ چاپ لیدلی وي، مګر تاسو د دې نوم سره بلد نه یاست. هغه ماشین چې په چاپ خونه کې مجلې یا بکسونه او بسته بندي چاپوي د آفسټ چاپ ماشین دی. دا وسیله د 1 څخه تر 5 رنګه برجونه لري، او د دې کالمونو د شمیر له مخې، د وسیلې بیه به بدلون ومومي. آفسیټ چاپ د چاپ کولو سیسټم دی چې د پوسترونو، کتالوګونو، بروشرونو، لاسي کڅوړو، بکسونو، لیبلونو او نورو چاپولو لپاره کارول کیږي. . . کاروول شوۍ. راځئ چې په لنډ ډول ووایو؛ د کاغذ او کارت بورډ په ډیری سطحونو کې د ډیزاین چاپ کولو لپاره، دوی د آفسیټ چاپ ماشین کاروي، کوم چې د آفسیټ او ډیجیټل چاپ تر مینځ توپیر دی، چې موږ به یې نور بحث وکړو. ډیجیټل چاپ څه شی دی؟[سمول]ستاسو ډیجیټل انځورونه په JPEG، PDF او. . . دا ډیجیټل پرنټر ته ورکول کیږي او وسیله ترلاسه شوي عکسونه په کاغذ چاپوي. د پرنټر وسیله چې تاسو یې څو ځله لیدلی یا کارولی وي ډیجیټل وسیله ګڼل کیږي - که څه هم یو کوچنی دی. د چاپ ډيجيټل ماشينونه په لويه پيمانه په صنعتونو او چاپځايونو کې کارول کيږي، په همدې ډول، د پامفلټونو او سوداګرۍ کارتونو ، بروشرونو او نورو چاپولو لپاره ډيجټل کول. . . کاروول شوی. د آفسټ چاپ او ډیجیټل پدې مسله کې تفاهم لري. اړوندې پوښتنې[سمول]
لغاتونه[سمول]سرچينې[سمول]
|