د ممبای سرچينه کتل

{{مالومات}}
ممبۍ د هند د مهاراشترا ایالت پلازمېنې ښار دی. د ملګرو ملتونو د معلوماتو له مخې، تر ۲۰۱۸ پورې، ممبۍ په هند کې له ډیلي وروسته دویم ډېر نفوس لرونکی ښار دی او د شاوخوا ۲۰  میلیون نفوس سره د نړۍ اووم ترټولو ډیر نفوس لرونکی ښار پېژندل شوی. د هند حکومت د ۲۰۱۱ ز کال نفوس سرشمیرنې سره سم، ممبۍ د هند ترټولو نفوس لرونکی ښار و چې د اټکل شوي ښار مناسب نفوس ۱۲.۵ میلیون وګړو د ممبي ښاروالۍ تر نظر لاندې ژوند کاوه. ممبۍ د ممبۍ سیمې مرکز او د نړۍ په کچه شپږم لوی نفوس لرونکی ښار دی چې ۲۳ میلیون وګړي په کې مېشت دي. ممبۍ د هند په لویدیځ د کانکن په  څنډه کې موقعیت لري او د یوه ژور طبیعي بندر لرونکی دی. په ۲۰۰۸ کال کې ممبۍ د الفا نړیوال ښار په نوم و نومول شو. دغه ښار کې د هند د ټولو ښارونو په پرتله، د دغه هېواد ډېری میلیونران او میلیاردران مېشت دي. ممبۍ د یونسکو د درېو نړیوالو میراثي ځایونو کور دی: د الیفنتا غارونه، د چترپتي شیواجي مهاراج ټرمینس، او د ویکتوریا او ارټ ډیکو ودانیو ځايي ځانګړی جوړښت چې په ۱۹ او ۲۰ پېړیو طراحې شوې دي.<ref name="UNcities2018">{{cite web|title=The World's Cities in 2018|url=https://www.un.org/en/events/citiesday/assets/pdf/the_worlds_cities_in_2018_data_booklet.pdf|publisher=[[United Nations]]|access-date=21 October 2019|page=4|date=October 2018|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20181101135338/http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2018_data_booklet.pdf|archive-date=1 November 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=http://demographia.com/db-worldua.pdf|title=World Urban Areas|publisher=Demographia|year=2018|access-date=21 October 2019}}</ref><ref name="lboro2008">{{cite web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html|title=The World According to GaWC 2008|website=Globalization and World Cities Study Group and Network (GaWC)|publisher=[[Loughborough University]]|access-date=7 May 2009|url-status=live|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20110223235243/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html|archive-date=23 February 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://indiastudyabroad.org/locations/mumbai/|title=Mumbai &#124; ISAC|publisher=Indiastudyabroad.org|access-date=29 May 2015|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150512013615/http://indiastudyabroad.org/locations/mumbai/|archive-date=12 May 2015}}</ref><ref>{{cite news|last=Bharucha|first=Nauzer|date=9 March 2015|title=Thirty of India's 68 billionaires live in Mumbai|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/Thirty-of-Indias-68-billionaires-live-in-Mumbai/articleshow/46503633.cms|newspaper=[[The Times of India]]|location=Mumbai|access-date=10 March 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150310040742/http://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/Thirty-of-Indias-68-billionaires-live-in-Mumbai/articleshow/46503633.cms|archive-date=10 March 2015}}</ref><ref>{{cite news|date=10 March 2015|title=With 68 billionaires, India ranks 7th globally; Mumbai leads in India with 30|url=http://www.dnaindia.com/money/report-by-2024-number-of-billionaires-in-india-expected-to-swell-to-3371-2067378|newspaper=[[Daily News and Analysis]]|location=New Delhi|access-date=10 March 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150312102008/http://www.dnaindia.com/money/report-by-2024-number-of-billionaires-in-india-expected-to-swell-to-3371-2067378|archive-date=12 March 2015}}</ref><ref>{{cite book|last1=Curzon|first1=G.N.|title=Complete book online – British Government in India: The Story of Viceroys and Government Houses|url=https://www.wdl.org/en/item/16800/|access-date=22 March 2019}}</ref><ref>{{cite book|last1=Douglas|first1=James|title=Complete book online – Bombay and western India – a series of stray papers, with photos of Ajmer|publisher=Samson Low Marston & Co|location=London|url=http://access.bl.uk/item/pdf/lsidyv30a30c6a|access-date=22 March 2019|تاريخ الأرشيف=25 February 2021|مسار الأرشيف=https://web.archive.org/web/20210225053254/http://access.bl.uk/item/pdf/lsidyv30a30c6a|url-status=dead|خونديځ نېټه=25 February 2021|خونديځ تړی=https://web.archive.org/web/20210225053254/http://access.bl.uk/item/pdf/lsidyv30a30c6a|خونديځ-تړی=https://web.archive.org/web/20210225053254/http://access.bl.uk/item/pdf/lsidyv30a30c6a|archive-url=https://web.archive.org/web/20210225053254/http://access.bl.uk/item/pdf/lsidyv30a30c6a}}</ref><ref name="Cities1Lakhandabove">{{cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf|title=Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above|publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India|archive-url=https://web.archive.org/web/20120507135928/http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf|url-status=dead|archive-date=7 May 2012|access-date=26 March 2012}}</ref></sup>

اوه ټاپوګان چې ممبۍ تشکیلوي په اصل کې د مراټي ژبې د کولي خلکو د ټولنو کور و. د پیړیو لپاره، د بمبۍ اوه ټاپوګان د ځایي واکمنانو تر کنټرول لاندې و چې له هغه وروسته د پرتګالي امپراتورۍ ته وسپارل شو او بیا له هغه وروسته په ۱۶۶۱ز کال کې د ختیځ هند شرکت ته د کاترین براګانزا د مهریې په توګه د انګلستان له چارلس II سره د واده له لارې ورکړل شو.  د اتلسمې پیړۍ په نیمایي کې، بمبۍ د هورنبي ویلارډ پروژې له خوا له سره پلان شو، چې د بحر څخه د اوو ټاپوګانو تر منځ د سیمې بیا رغونه ترسره شوه. د لویو سړکونو او ریل پټلیو جوړولو سره، د بیا رغونې پروژه، چې په ۱۸۴۵ کې بشپړه شوه، بمبۍ د عربي بحیرې په یوه لوی بندر بدله کړه. په نولسمه پیړۍ کې بمبۍ د اقتصادي او تعلیمي پرمختګ مرکز و. د شلمې پیړۍ په لومړیو کې دا د هند د خپلواکۍ غورځنګ لپاره یو پیاوړی مرکز شو. په 1947 کې د هند له خپلواکۍ وروسته دا ښار په بمبي ایالت کې شامل شو. په 1960 کې، د سمیوکت مهاراشترا غورځنګ په تعقیب، د مهاراشترا نوی ایالت د بمبۍ د پلازمینې په توګه رامنځته شو.<ref name="nirc.nanzan-u.ac.jp">{{cite web|url=http://nirc.nanzan-u.ac.jp/nfile/1064|title=Archived copy|access-date=23 November 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202231210/http://nirc.nanzan-u.ac.jp/nfile/1064|archive-date=2 December 2013}}</ref><ref name="munshi">{{cite book|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.97812/2015.97812.Gujarat-And-Its-Literature-1852#page/n31/mode/2up/search/Kolis|quote=The next immigrants into the islands of Bombay were the Kolis, who on all authorities continued to be their original inhabitants till Aungier founded the city of Bombay. Kathiawad and Central Gujarāt was the home of the Kolis in pre-historic times.|title=Gujarāt and its literature, from early times to 1852|first=Kanaiyalal M.|last=Munshi|publisher=[[Bharatiya Vidya Bhavan Educational Trust|Bharatiya Vidya Bhavan]]|page=xix|year=1954}}</ref><ref name="rnmehta">{{cite journal|title=Bombay – An analysis of the toponym|first1=R. N.|last1=Mehta|quote=The kolis who succeeded the stone-age men on the island brought with them from Gujarat their patron goddess Mummai whom their descendants still worship in Kathiawar. The name of Bombay is derived from this koli goddess.|journal=Journal of the Oriental Institute|year=1983|pages=138–140}}</ref><ref>{{Cite ODNB|first=S. M.|last=Wynne|title=Catherine (1638–1705)|volume=1|year=2004|url=http://www.oxforddnb.com/view/article/4894?docPos=1|access-date=21 February 2015|doi=10.1093/ref:odnb/4894|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20151016010804/http://www.oxforddnb.com/view/article/4894?docPos=1|archive-date=16 October 2015}}</ref><ref name="Dwivedi 2001 28">{{harvnb|Dwivedi|Mehrotra|2001|p=28}}</ref><ref name="fp-onceuponatime">{{cite magazine|url=https://foreignpolicy.com/slideshow/once-upon-a-time-in-bombay/|title=Once Upon a Time in Bombay|magazine=Foreign Policy|date=24 June 2011|access-date=22 February 2012|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150109020758/http://foreignpolicy.com/slideshow/once-upon-a-time-in-bombay/|archive-date=9 January 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mcgm.gov.in/irj/portal/anonymous?NavigationTarget=navurl://d20cb3d618ee8cb6c3a780df7c58030c|title=Bombay: History of a City|publisher=[[British Library]]|access-date=8 November 2008|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090213041900/http://www.mcgm.gov.in/irj/portal/anonymous?NavigationTarget=navurl%3A%2F%2Fd20cb3d618ee8cb6c3a780df7c58030c|archive-date=13 February 2009}}</ref>

ممبۍ د هند مالي، سوداګریزه او تفریحي پلازمېنه ده. دا د نړیوال مالي جریان له مخې، د نړۍ سوداګرۍ له لسو غوره مرکزونو څخه هم دی چې د هند د نا خالصه تولیداتو ۶.۱۶ سلنه تولیدوي او د صنعتي تولید بیا ۲۵٪  جوړوي او همدا رنګه د هند سمندري سوداګرۍ ۷۰٪ سلنه یې ځانته ځانګړې کړې ده. ممبۍ پورټ ټرسټ او JNPT، د هند اقتصاد ته د پانګې لیږد ۷۰ سلنه را نغاړي. ممبۍ په نړۍ کې د میلیاردرانو د لرلو له امله په اتم ځایګي کې دی. د ممبۍ میلیاردرانو په ۲۰۰۸ ز کال کې د نړۍ د هر ښار په پرتله ترټولو د منځنۍ کچې لوړه شتمني درلوده. دغه ښار، د مهمو مالي مؤسسو او هندي شرکتونو او څو ملیتي شرکتونو درلودونکی دی. دغه ښار د هند د مخکښو ساینسي او اټومي مؤسسو کور هم دی. دغه ښار د بالیووډ او مراټي سینما صنعتونو کور هم دی. د ممبۍ سوداګریز فرصتونه له ټول هند څخه کډوال ور جذبوي.<ref name="millionaireRoleModel">{{cite news|title=New millionaires hope to serve as role models for India's lower castes|url=https://www.washingtonpost.com/world/new-millionaires-emerge-as-role-models-for-indias-lower-castes/2011/04/03/AFesUMfD_story.html|first=Rama|last=Lakshmi|date=14 April 2011|work=[[The Washington Post]]|location=Mumbai|access-date=23 June 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150623215214/http://www.washingtonpost.com/world/new-millionaires-emerge-as-role-models-for-indias-lower-castes/2011/04/03/AFesUMfD_story.html|archive-date=23 June 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/Mumbai-a-land-of-opportunities/articleshow/9292526.cms?referral=PM|title=Mumbai, a land of opportunities|newspaper=The Times of India|date=20 July 2011|access-date=22 July 2011|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20140804070300/http://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/Mumbai-a-land-of-opportunities/articleshow/9292526.cms?referral=PM|archive-date=4 August 2014}}</ref><ref name="mmrda muip gdp">{{cite web|url=http://www.mmrdamumbai.org/projects_muip.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20090226031015/http://www.mmrdamumbai.org/projects_muip.htm|archive-date=26 February 2009|title=Mumbai Urban Infrastructure Project|publisher=[[Mumbai Metropolitan Region Development Authority]] (MMRDA)|access-date=18 July 2008|url-status=unfit}}</ref><ref>{{cite web|url=http://business.rediff.com/slide-show/2010/aug/11/slide-show-1-worst-oil-spills-in-the-world.htm|title=10 worst oil spills that cost trillions in losses : Rediff.com Business|work=Rediff.com|access-date=16 August 2010|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100814232747/http://business.rediff.com/slide-show/2010/aug/11/slide-show-1-worst-oil-spills-in-the-world.htm|archive-date=14 August 2010}}</ref><ref name="NMIAtender">{{cite web|title=Development of Mumbai International Airport (NMIA)|url=http://www.cidco.maharashtra.gov.in/pdf/PIM_NMIA.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808061543/http://www.cidco.maharashtra.gov.in/pdf/PIM_NMIA.pdf|url-status=dead|archive-date=8 August 2014|publisher=[[CIDCO]]|year=2013|access-date=8 July 2015|page=7}}</ref><ref>{{cite news|last1=Mahajan|first1=Poonam|title=Poonam Mahajan explains why Mumbai is at the very heart of India story|url=http://www.dnaindia.com/mumbai/column-poonam-mahajan-explains-why-mumbai-is-at-the-very-heart-of-india-story-2005310|access-date=21 June 2015|work=DNA India|date=26 July 2014|location=Mumbai|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150621131904/http://www.dnaindia.com/mumbai/column-poonam-mahajan-explains-why-mumbai-is-at-the-very-heart-of-india-story-2005310|archive-date=21 June 2015}}</ref><ref>{{cite web|author=Giacomo Tognini|url=https://www.forbes.com/sites/giacomotognini/2020/04/07/worlds-richest-cities-the-top-10-cities-where-most-billionaires-call-home-2020/|title=World's Richest Cities: The Top 10 Cities Billionaires Call Home|work=Forbes|access-date=19 June 2020}}</ref><ref>{{Cite web|title=Cities Of The Billionaires|url=https://www.forbes.com/2008/04/30/billionaires-london-moscow-biz-billies-cz_cv_0430billiecities.html|website=Forbes|language=en|access-date=14 May 2020}}</ref><ref>{{Cite web|title=Richest Cities In The World: The Top 10 Cities With The Most Billionaires|url=https://www.forbes.com/sites/cartercoudriet/2019/03/07/richest-cities-in-the-world-the-top-10-cities-with-the-most-billionaires/|last=Coudriet|first=Carter|website=Forbes|language=en|access-date=14 May 2020}}</ref></sup>

== ایتمولوژي ==
<sup>د ممبۍ نوم د ممبا یا مها -امبا څخه اخیستل شوی - د اصلي کولی ټولنې د سرپرست خدای (کولادیوتا) ممبادیوي نوم دی او په مراټي ژبه کې د "مور" معنی لري چې د کولي خلکو مورنۍ ژبه او د مهاراشترا ایالت رسمي ژبه ده. د کولي قوم اصلیت د کاتیاوار او مرکزي ګجرات څخه ده او د ځینو سرچینو له مخې دوی خپل خدای مومبا له کاتیاوار (ګجرات) څخه له ځانه سره راوړ، چېرته چې لا اوس یې هم عبادت کېږي. په هرصورت، نورې سرچینې بیا له دې خبرې سره همغږه نه دي چې ګواکې د ممبۍ نوم یې د مومبا له الهې څخه را اخیستل شوی وي.<ref>{{cite news|date=8 October 2010|work=[[Maharashtra Times]]|url=http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshow/msid-6709481,prtpage-1.cms|last=Mukund Kule|title=मुंबईचं श्रद्धास्थान|location=Maharashtra|trans-title=Mumba'īcaṁ Shrad'dhāsthān|language=mr|access-date=16 June 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150617083828/http://maharashtratimes.indiatimes.com/articleshow/msid-6709481,prtpage-1.cms|archive-date=17 June 2015}}</ref><ref>{{Cite book|last=Bapat|first=Jyotsna|year=2005|title=Development projects and critical theory of environment|url=https://archive.org/details/developmentproje00bapa|url-access=limited|isbn=978-0-7619-3357-1|publisher=Sage|page=[https://archive.org/details/developmentproje00bapa/page/n6 6]}}</ref><ref name="munshi2">{{cite book|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.97812/2015.97812.Gujarat-And-Its-Literature-1852#page/n31/mode/2up/search/Kolis|quote=The next immigrants into the islands of Bombay were the Kolis, who on all authorities continued to be their original inhabitants till Aungier founded the city of Bombay. Kathiawad and Central Gujarāt was the home of the Kolis in pre-historic times.|title=Gujarāt and its literature, from early times to 1852|first=Kanaiyalal M.|last=Munshi|publisher=[[Bharatiya Vidya Bhavan Educational Trust|Bharatiya Vidya Bhavan]]|page=xix|year=1954}}</ref><ref name="rnmehta2">{{cite journal|title=Bombay – An analysis of the toponym|first1=R. N.|last1=Mehta|quote=The kolis who succeeded the stone-age men on the island brought with them from Gujarat their patron goddess Mummai whom their descendants still worship in Kathiawar. The name of Bombay is derived from this koli goddess.|journal=Journal of the Oriental Institute|year=1983|pages=138–140}}</ref><ref name="nirc.nanzan-u.ac.jp2">{{cite web|url=http://nirc.nanzan-u.ac.jp/nfile/1064|title=Archived copy|access-date=23 November 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202231210/http://nirc.nanzan-u.ac.jp/nfile/1064|archive-date=2 December 2013}}</ref></sup>

<sup>دغه ښار لپاره تر ټولو پخواني نومونه کاکاموچي او ګالاجنکجا دي. دا نومونه لا اوس هم کارول کېږی. په ۱۵۰۸ ز کال پرتګالي لیکوال ګاسپر کورییا په خپل لینډاس دا انډیا ("د هند افسانې") کې د "بومبیم" نوم کارولی دی. دغه نوم ممکن د ګالیشین - پرتګالي جملې څخه سرچینه اخیستې وي چې معنی یې "ښه کوچنۍ خلیج" ده او بوم بایم لاهم په پرتګالي کې کارول کیږي. په ۱۵۱۶ ز کال کې، پرتګالي سپړونکي Duarte Barbosa د Tana-Maiambu نوم وکارولو. داسې ښکاري چې تانا د تانې ښار ته نږدې ښارګوټی او میامبو ممبادیوي ته اشاره کوي.<ref>{{Harvnb|Patel|Masselos|2003|p=4}}</ref><ref>{{Harvnb|Mehta|2004|p=130}}</ref><ref>{{harvnb|Shirodkar|1998|pp=4–5}}</ref><ref name="et6yh">{{harvnb|Yule|Burnell|1996|p=[https://books.google.com/books?id=20pdFRekGvMC&pg=PA102 102]}}</ref><ref name="ety">{{harvnb|Yule|Burnell|1996|p=[https://books.google.com/books?id=20pdFRekGvMC&pg=PA103 103]}}</ref><ref>{{harvnb|Shirodkar|1998|p=2}}</ref></sup>

<sup>په ۱۶ او ۱۷ پېړیو کې ثبت شوي نور تغییرات دا دي: ممبۍن (1525)، بمبۍ (1538)، بمبۍین (1552)، بمبۍم (1552)، مونبای (1554)، مومبای (1563)، مومبای (1644)، بامبای (1666) ، بومباین (1666)، بومبیي (1676)، بون بي (1690) او بون باهایا.  وروسته له هغې چې انګریزانو په ۱۷ پېړۍ کې د ښار واک ترلاسه کړ، دا پرتګالی نوم د انګریزې په بمبۍ نوم بدل شو. علي محمد خان، د ګجرات ایالت شاهي دیوان یا د عوایدو وزیر و چې په میرات احمدي کې په کال  (۱۷۶۲)  دغه ښار د منبای (Manbai) په نوم یاد کړی دی. <ref name="etyh">{{harvnb|Yule|Burnell|1996|p=[https://books.google.com/books?id=20pdFRekGvMC&pg=PA104 104]}}</ref><ref>{{cite book|first=John|last=Keay|author-link=John Keay|year=2000|title=India, a History|publisher=Harper Collins Publishers|location=New York, United States|isbn=978-0-00-638784-8|url=https://books.google.com/books?id=3aeQqmcXBhoC|page=348|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160101065902/https://books.google.com/books?id=3aeQqmcXBhoC|archive-date=1 January 2016}}</ref><ref>{{harvnb|Greater Bombay District Gazetteer|1960|p=6|Ref=bom}}</ref><ref>{{harvnb|Shirodkar|1998|p=3}}</ref></sup>

<sup>فرانسوي مسافر لوئس روسلیټ چې په ۱۸۶۳ او ۱۸۶۸ کلونو کې له دغه هېواد څخه لیدنه وکړه او په خپل کتاب L'Inde des Rajahs کې چې په لومړي ځل په ۱۸۷۷ ز کال کې خپور شو وايي: "ایتیمولوژیسټانو دغه نوم په غلط ډول د پرتګالي بوا بهیا، یا (فرانسوي: "bonne bai) څخه اخیستی دی. "انګریزي:" Good bay")، نه پوهېدل چې د دې ټاپو ټیټیلر دیوي د لیرې پرتو لرغونو زمانو څخه، بمبا، یا ممبا دیوی او دا چې هغه اوس هم معبد لري".<ref>{{cite book|last1=Rousselet|first1=Louis|title=L'Inde des Rajahs|date=1877|publisher=Librairie Hachette et cie, Paris|page=[https://archive.org/details/lindedesrajahsvo00rous/page/7 7]|url=https://archive.org/details/lindedesrajahsvo00rous|access-date=11 October 2017}}</ref></sup>

<sup>د شلمې پیړۍ په وروستیو کې دغه ښار په مراټي، کونکني، ګجراتي، کناډا او سندي کې د ممبۍ یا ممبای په نوم او په هندي کې د بامبۍ په نوم یادیږي. د هند حکومت په رسمي ډول د ۱۹۹۵ کال په نومبر میاشت کې د انګریزي نوم ممبۍ ته بدل کړ. دا د مراټي ملتپال شیو سینا ګوند په اصرار کې راغی چې د مهاراشترا ایالت ټاکنې یې ګټلې وې او په ټول هیواد او په ځانګړې توګه په مهاراشترا کې ورته د نوم بدلول یې وښودل. د سلیټ مجلې ته په پام، "دوی استدلال کولو چې 'بمبۍ' د 'ممبۍ' فاسده انګریزي نسخه او د بريټانوي ښکېلاکي واکمنۍ یو ناغوښتل شوی میراث دی." سلیټ دا هم ویلي "د بمبۍ د نوم بدلولو فشار د لوی غورځنګ برخه وه څو د مهاراشترا په سیمه کې د مراټي هویت پیاوړي کړي." په داسې حال کې چې ځینې اوسېدونکي او د نورو سیمو هندیان دغه ښار د ممبۍ په نوم یادوي. د دغه ښار نوم له غیر بمبي سره ذکر شوی چې په پایله کې احساساتي پاڅونونه کله ناکله د تاوتریخوالي سیاسي بڼه غوره کړې ده. <ref name="Christopher Beam2">{{cite web|url=http://www.slate.com/articles/news_and_politics/recycled/2008/12/why_did_bombay_become_mumbai.html|title=Why Did Bombay Become Mumbai? How the city got renamed|last=Christopher Beam|date=1 December 2008|access-date=16 June 2015|website=Slate|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150615105241/http://www.slate.com/articles/news_and_politics/recycled/2008/12/why_did_bombay_become_mumbai.html|archive-date=15 June 2015}}</ref><ref>{{harvnb|Hansen|2001|p=1}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.esakal.com/esakal/20091218/4692758299134963929.htm|last=Nitin Chavan|work=[[Sakal]]|title=शिवसेना आमदाराची नामांतर एक्स्प्रेस|trans-title=Shivsēnā Âmadārācī Nāmāntar Express|language=mr|date=18 December 2009|access-date=16 June 2015|location=Mumbai, [[Maharashtra]]|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924002023/http://www.esakal.com/esakal/20091218/4692758299134963929.htm|archive-date=24 September 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.slate.com/articles/news_and_politics/recycled/2008/12/why_did_bombay_become_mumbai.html|work=Slate|date=1 December 2008|first=Christopher|last=Beam|title=Why did Bombay become Mumbai?|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150615105241/http://www.slate.com/articles/news_and_politics/recycled/2008/12/why_did_bombay_become_mumbai.html|archive-date=15 June 2015}}</ref><ref>{{cite news|work=Slate|url=http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2006/07/mumbai_what_about_bombay.html|title=Mumbai? What about Bombay?|first=Christopher|last=Beam|date=12 May 2006|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130420043035/http://www.slate.com/articles/news_and_politics/explainer/2006/07/mumbai_what_about_bombay.html|archive-date=20 April 2013}}</ref><ref name="24change">{{cite news|title=From Bombay to Mumbai: 24 ways the city has changed|url=http://www.dnaindia.com/mumbai/report-from-bombay-to-mumbai-24-ways-the-city-has-changed-1909096|first=Ruchi|last=Kumar|date=28 October 2013|work=[[Daily News and Analysis]]|location=Mumbai|access-date=31 May 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150602205513/http://www.dnaindia.com/mumbai/report-from-bombay-to-mumbai-24-ways-the-city-has-changed-1909096|archive-date=2 June 2015}}</ref><ref name="mummaharashtra1">{{cite web|url=http://www.fodors.com/world/asia/india/mumbai-bombay-and-maharashtra/more.html|title=Mumbai (Bombay) and Maharashtra|publisher=[[Fodor's]]|access-date=24 August 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091119201349/http://www.fodors.com/world/asia/india/mumbai-bombay-and-maharashtra/more.html|archive-date=19 November 2009}}</ref><ref>{{cite news|url=http://archive.indianexpress.com/news/mumbai-vs-bombay/527660/0|title=Mumbai vs Bombay|newspaper=The Indian Express|date=11 October 2009|access-date=15 September 2011|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150904001826/http://archive.indianexpress.com/news/mumbai-vs-bombay/527660/0|archive-date=4 September 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://indiatoday.intoday.in/story/Fruit+And+Nut:+Another+'Bombay'+controversy+brewing/1/65447.html|title=Fruit And Nut: Another 'Bombay' controversy brewing?|work=India Today|access-date=15 August 2011|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121005120437/http://indiatoday.intoday.in/story/Fruit+And+Nut%3A+Another+%27Bombay%27+controversy+brewing/1/65447.html|archive-date=5 October 2012}}</ref></sup>

=== <sup>د ممبۍ خلک</sup> ===
<sup>د ممبۍ اوسیدونکو ته په مراټي ژبه کې ممبۍکار ویل کیږي چې په کې د kar وروستاړی د ښار اوسېدونکو په معنی دی. دغه اصطلاح د څه مودې لپاره کارول کېده خو د ممبۍ رسمي نوم له بدلولو وروسته مشهوره شوه. زړې اصطلاح ګانې لکه بمبایټ هم کارول کیږي.<ref name="Mumbaikar">{{harvnb|Hansen|2001|p=}}</ref><ref>{{cite news|author=Vir Sanghvi|title=The Angry Bombay-ite|url=https://www.hindustantimes.com/india/the-angry-bombay-ite/story-0bQZZ6gJQxGeVyotqUVGIO.html|access-date=15 April 2019|work=[[Hindustan Times]]|date=2 April 2006|author-link=Vir Sanghvi}}</ref><ref>{{cite web|title=3 Mumbaikars Who Are Changing The City All By Themselves|url=https://www.huffingtonpost.in/the-better-india/3-mumbaikars-who-are-changing-the-city-all-by-themselves_a_21477899/|website=[[HuffPost]]|access-date=15 April 2019}}</ref></sup> 

==سرچینې==
[[وېشنيزه:هند|*]]