د ليمو سرچينه کتل

{{Taxobox
|name = ليمو
|image = P1030323.JPG
|image_caption = A fruiting lemon tree. A blossom is also visible.
|regnum = [[Plantae]]
|unranked_divisio = [[Angiosperms]]
|unranked_classis = [[Eudicots]]
|unranked_ordo = [[Rosids]]
|ordo = [[Sapindales]]
|familia = [[Rutaceae]]
|genus = ''[[Citrus]]''
|species = ''C.'' × ''limon''
|binomial = ''Citrus'' × ''limon'', often given as ''C. limon''
|binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|L.]]) [[Nicolaas Laurens Burman|Burm.f.]]
}}

'''لیمو''' د [[نارنج]] د کورنۍ يو ډول مېوه ده چې پوستکی يې نازک دی، په دوه ډوله پيدا کېږي: خوږ او تروښ.
‏ډیری‬ خلک لیمو خوښوي ځکه پوره ویټامین C لري، پردې سربېره د لیمو اوبه ډیرو خوړو او څښاک سره گډیږي ،چې خوند او مزه یې ډیره شي. پردې سربېره د بدن دفاعي ځواک پیاوړی کوي، له بدن څخه زهري مواد وباسي.
==پېښلیک==
==ډولونه==

==د لیمو بدیلونه==
Many plants taste or smell similar to lemons.
* Certain cultivars of [[basil]]
* ''[[Cymbopogon]]'' (lemongrass)
* [[Lemon balm]], a mint-like herbaceous perennial in the [[Lamiaceae]] family
* Two varieties of [[Pelargonium#Scented 'geraniums'|scented geranium]]: ''Pelargonium crispum'' (lemon geranium) and ''Pelargonium x melissinum'' (lemon balm)
* [[Lemon thyme]]
* [[Lemon verbena]]
* [[Lime (fruit)|Limes]], another common sour citrus fruit, used similarly to lemons
* Certain cultivars of [[mentha|mint]]
* ''[[Magnolia grandiflora]]'' tree flowers

==تولید==
[[دوتنه:Lemon.jpg|بټنوک|250px]]
په ۲۰۱۳ز کال کې د نړۍ لیمو تولیدات نږدې ۱۵.۲ مېلیونه ټنه و چې هند، مکسیکو او چین د لېسټ په سر کې لومړني تولیدوونکي ه گڼل شوي وه.<ref name=faostat/> ارجنټانی او برازیل هم د لیدو وړ د لیمو تولیدات لري(جدول).<ref name=faostat/>

{| class="wikitable sortable" style="float:left;"
|-
! colspan=4|ستر لیمو* تولیدوونکي هېوادونه  (په ټن باندې)
|-
! style="background:#ddf;"| هېواد
! style="background:#ddf;"| 2010
! style="background:#ddf;"| 2011
! style="background:#ddf;"| 2014
|-
| {{IND}} || align=right |2 629 200 || align=right |2 108 000 || align=right |no data
|-
| {{MEX}} || align=right |1 891 400 || align=right |2 147 740 || align=right |2 255 000
|-
| {{ARG}} || align=right |1 113 380 || align=right |1 228 660 || align=right |1 100 000
|-
| {{PRC}} || align=right |1 058 105 || align=right |1 313 394<sup>N</sup> || align=right |no data
|-
| {{BRA}} || align=right |1 020 350 || align=right |1 126 740 || align=right |no data
|-
| {{USA}} || align=right |800 137 || align=right | 834 610 || align=right |806 000
|-
| {{TUR}} || align=right |787 063 || align=right |790 211 || align=right |680 000
|-
| {{IRI}} || align=right |706 800<sup>F</sup> || align=right |560 052<sup>F</sup> || align=right |no data
|-
| {{ESP}} || align=right |578 200<sup>F</sup> || align=right |700 000<sup>F</sup> || align=right |no data
|-
| {{ITA}} || align=right |522 377 || align=right |483 088 || align=right |no data
|- style="background:#ccc;"
|'''[[World]]''' || style="text-align:right;"| '''13 032 388<sup>F</sup>'''|| style="text-align:right;"| '''13 861 411<sup>A</sup>''' || style="text-align:right;" |
|-
|colspan=4 style="font-size:.7em"|Without footnote — official data, ''F'' = FAO estimation, ''A'' =aggregated data (includes official, and estimated data), ''N'' =  unofficial data;<br />
''Source: [[FAO|UN Food & Agriculture Organization]]''<ref name="faostat">{{cite web|url=http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations, Statistics Division (FAOSTAT)|title=Production/Crops of Lemons and Limes, World by Countries|date=2014|accessdate=22 November 2015|تاريخ الأرشيف=22 November 2016|مسار الأرشيف=https://web.archive.org/web/20161122053717/http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E|url-status=dead|خونديځ نېټه=22 November 2016|خونديځ تړی=https://web.archive.org/web/20161122053717/http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E|خونديځ-تړی=https://web.archive.org/web/20161122053717/http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E|archive-url=https://web.archive.org/web/20161122053717/http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E}}</ref>
''*Includes both lemons and limes''
|}

[[File:Lemon Flower.jpg|thumbnail|Flower|alt=Photo by Nisthar Pattanayil]]

==غذایي ارزښت او د بوټو کیمیایي مواد==

{{nutritional value | name=Lemon, raw, without peel
| kJ=121
| protein=1.1 g
| fat=0.3 g
| carbohydrates=9.32 g
| fiber=2.8 g
| sugars=2.5 g
| calcium_mg=26
| iron_mg=0.6
| magnesium_mg=8
| phosphorus_mg=16
| potassium_mg=138
| zinc_mg=0.06
| manganese_mg=0.03
| vitC_mg=53
| thiamin_mg=0.04
| riboflavin_mg=0.02
| niacin_mg=0.1
| pantothenic_mg=0.19
| vitB6_mg=0.08
| folate_ug=11
| choline_mg=5.1
| source_usda=1
| note=[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=09150&format=Full Link to USDA Database entry]
}}
[[File:Citrus x limon - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-041.jpg|thumb|250px|Detailed taxonomic illustration by [[Franz Eugen Köhler]].]]
#'''‏دلیمو‬ غوړ یو له هغو غوړو څخه دي،''' چې پر سرطان اخته کسانو لپاره یې کارول گټور دي. "Healthy Food Star" مجلې دلیمو ۱۲ گټې لیکلی دی، چې ډیری خلک به یې دلومړي ځل لپاره لولي.
#‏داسما‬/ سالنډۍ لپاره گټور دی: هغه وگړي، چې اسما/ سالنډي لري که دوی چیرې هره ورځ له غرمنۍ، ماښامنۍ یو ساعت وړاندې یوه کاشوغه لیمو اوبه وڅښي، ناروغ به د ارامتیا احساس وکړي، دسالنډۍ سخته څپه به ډیره اسانه پرې تیره شي.
#'''‏دتلو‬ او ښنگرو درد اراموي:''' هغه کسان، چې دتلو او ښنگرو په برخه کې درد لري، که دلیمو پوست واخلي او پر هغه ځای ېې کیږدي، چې درد کوي، دوخت په تیریدو به زیانمن ځایونه له زهري مواد پاک شي.
#'''‏کولرا ناروغي‬ له منځه وړي:''' لیمو داسې مواد لري او دانټيپیټک په څېر فعالیت کوي، دهغوو بکتریا پر ضد فعالیت کولای شي، چې دکولرا ناروغۍ لامل گرځي. دڅیړنو له مخې دلیمو اوبه که له اوبو سره گډې شي او په منظمه توگه وکارول شي، په دې کې به مرستندویه ثابتې او کولرا ناروغي به له منځه یوسي.
#'''‏زکام‬ او ریزش له منځه وړي:'''  لیمو موسمي زکام او ریزش له منځه وړي، دا داسې نسخه ده، چې په کور کې هم تیاریږي، دوه لیمو که له نیم لیتر گرمو اوبو سره گډې شي او یوه کاشوغه شات ور زیات شي، که ناروغه له خوب وړاندې یو گیلاس وڅښي ډیر ژر به ښه شي.
#'''‏قبضیت‬ له منځه وړي:''' که څوک قبضیت لري او غواړي، چې له دی ناروغۍ خلاص او له بدنه یې زهري مواد ووځي که هر سهار په نهاره لیمو + گرمې اوبه + شات گډ کړي او بیا وڅښل شي، ډیر ژر به یې قبضیت له منځه ولاړ شي.
#په هضم‬ کې مرسته کوي: لیمو هم هغه مواد لري، چې دمعدې او هضم لپاره گټور دي، لیمو دگېډې دپړسوب مخه نیسي او که څوک دخیټې پړسوب لري، په منظمه توگه لیمو وکاروي، دخیټې پړسوب به یې له منځه ولاړ شي.
#دپښو استراحت‬ کې مرسته کوي: له اوږدې ورځې کار او ستړیا له کبله پښې دستړیا احساس کوي، که چیرې مو قدمونه ډیر درد کوي ، که لږې گرمې اوبه په یوه لوښي کې واچوئ، دلیمو اوبه ور زیاتې کړې، پښې په کې کیږدئ، ډیر ژر به دارام احساس وکړي، دخوب احساس به وکړئ.
#'''د پړسیدلی‬ ورۍ درد اراموي:''' که ورۍ مو پړسیدلې وي، که لږه مالگه دلیمو له اوبو سره گډې کړې، درد به مو ارام شي، پردې سربېره که دلیمو پوست پر پړسیدلي ځای کیږدي، درد به ارام شي او پړسوب به مخ په ښه کېدو شي.
#'''د معدې‬ لپاره درمل دي:''' که څوک دمعدې له سوزش څخه سر ټکوي، که یو گیلاس گرمې اوبه له یوې کاشوغې لیمو اوبو سره گډې کړي دا ستونزه به یې له منځه ولاړه شي.
.<ref name=faostat/> https://www.facebook.com/1581161082145391/photos/a.1631293107132188.1073741830.1581161082145391/1700891430172355/?type=3&theater
/ ډاکټر زینب فیس بوک پاڼه- د لیمو گټې<ref name=faostat/>

==انځورتون==
<gallery widths="150px" heights="120px">
File:Lemon-citrus limon seedling.jpg|د لیمو زړي اخېستنه
File:Citrus limon - Lemon tree - Limonero - Limoeiro.JPG|بشپړه ونه
دوتنه:Zitronen_abends.jpg|لیمو
وتنه: VM 0197 Stratford - lemon tree flower.jpg|د لیمو گلان
File:Citrus fruits on tree.jpg|شنه او ژیړ لیمو د ودې په حال کې
File:P2101990,lemon.jpg|لیمو د ودې په حال کې
File:Citrus x limon 'Variegated Pink' - Lemon.jpg|[[څو رنگه]] شیرچه یي لیمو
</gallery>
==سرچینې==

[[وېشنيزه:مېوې]]