برېتانوي کولمبيا
برتانوي کولمبیا ، یا په لنډه توګه BC، د کاناډا لویدېز ولایت دی او د طبیعي ښکلا له مخې مشهور ځای دی. دا د کاناډا شپږم ولایت و، چې د کاناډا کنفدراسیون کې شامل شو. اوسیدونکي یې برتانوي کولمبیايان بلل کیږي. پلازمېنه یې ویکتوریا ده، چې د کاناډا پنځلسم لوی ښار دی. وینکوورد برتانوي کولمبيا تر ټولو لوی ښار دی چې په کاناډا کې دریم لوی ښار دی.
جغرافيه
[سمول]برتانوي کولمبیا په لوېدیځ کې د اتلانتیک بحر او د متحده ایالاتو د الاسکا ایالت او په شمال کې د یوکون او شمال لوېدیز سرحدي سیمو سره ګډه پوله لري. ختیځ ته یې د البرټا ولایت دی او شمال ته یې د واشنګټن، ایډاهو او مونټانا ایالتونه دي. د دې سویلي سرحد په 1846 کې د اوریګون تړون لخوا ټاکل شوی و. د برتانوي کولمبیا د ځمکې مساحت 944,735 مربع کیلومتره یا 364,764 مربع میل دی. دا سیمه د فرانسې ، جرمني او هالنډ د ګډې ساحې سره مساوي ده. دا د واشنګټن ، اوریګون او کالیفورنیا د ګډې ساحې څخه ډېره ده. د برتانوي کولمبيا ساحلي پوله ٢٧ زره مربع کيلومتره ده چې له شپاړس زره اووه سوه اتيا مربع ميل سره مساوي ده. دا سيمه ژور غرونه او شاوخوا شپږ زره ټاپوګان لري، چې ډېری یې غیر آباد دي.
د برتانوي کولمبیا پلازمېنه ویکتوریا ده، چې د وینکوور ټاپو په سویل ختیځه څنډه کې موقعیت لري. د برتانوي کولمبیا ترټولو لوی ښار وینکوور دی، چې په سویل لوېدیز ساحل کې موقعیت لري، چې د ټیټ مینلینډ په نوم هم پېژندل کیږي. په نورو لویو ښارونو کې سوري، برن بي، کوکیتلام، ریچمنډ، ډیلټا او نیو ویسټ منسټر په لوډ مینلینډ کې شامل دي. ایبټسفورډ او لینګلي د فریزر په دره کې دي. نانیمو په وینکوور ټاپو کې دی. کلیوا او کام لوپونه دننه دي. پرنس جورج د ولایت په شمالي برخه کې ترټولو لوی ښار دی. نور شمال لوېدیز ته ، د وانډر هوف ښار د جغرافيې له نظره د ولايت په مرکزي برخه کې دی.
ساحلي غرونه، د کاناډا راکیز او داخلي سرحدونه د برتانوي کولمبیا ځینې مشهور طبیعي ښکلاوې دي. د دغه ولایت ۷۵ سلنه غرنۍ او د سمندر له سطحې څخه ۱۰۰۰ متره (۳،۲۸۰ فوټه) لوړوالی لري . شپېته سلنه ځنګلونه او پنځه سلنه د کرنې وړ دي. د اوکاناګان سیمه د کاناډا له دریوو اصلي انګورو کرلو سیمو څخه ده او ځینې غوره سرکې تولیدوي، چې ډېرې کمې يې بهر ته صادريږي.
د وینکوور ټاپو ډېری لوېدیزه برخه او د ساحل پاتې برخه چې تر الاسکا غځېدلې او د المپیک ټاپو برخه د معتدله هوا لرونکې دي چې د باراني ځنګلونو په وسيله پوښل شوي. له ساحله لېرې سیمې او دښتې بيا معتدله هوا نه لري، چې نيم باراني صحرايي هوا لري او په داخلي سطحو کې ژور خندقونه او کندې هم لري،. د سویلي داخلي دره ځینې واوره، سخت ژمي تجربه کوي، پداسې حال کې چې کیریبو، چې شمالي برخه ده، د کاناډا ترټولو سړه سیمو څخه ده. شمالي دوه پر درېیمه برخه ناامنه او پرمختللې ده. دا ټول د راکیز ختیځ پرته غرني دي ، چیرې چې د سولې سیند ولسوالۍ د برتانوي کولمبیا د شنو ځمکو برخه ده.
له يوځای کېدو دمخه
[سمول]د سینټ جان کیسل ته نږدې په بټن سیند کې د ډبرو وسیلې موندل شوي چې دا په ګوته کوي چې انسانان شاوخوا 11,500 کاله پخوا په دې سیمه کې ژوند کاوه. د لومړنيو خلکو په منځ کې، لومړني اوسېدونکي زياتره په ساحل کې اوسېدل. د دوی لوی اکثریت دلته ژوند کاوه. د اروپايانو د رارسېدو په وخت کې، د دې سيمې نیمایي اصلي نفوس یوازې په برتانوي کولمبیا کې ژوند کاوه. په 1770 کې د نامتو نیویګیټر جیمز کوک او په 1790 کې د جورج وینکوور له سفرونو وروسته، او بیا په 1790 کې د اسپانیا له خوا په رسمیت پیژندلو وروسته، برتانوي واکمني د کولمبیا سیند شمالي او لوېدیځ ساحلونه ونیول. په 1793 کې، سر الکساندر مکینزي لومړنی اروپایی و چې د اتلانتیک بحر له لارې شمالي امریکا ته ورسید. د هغه دا ستره هڅه د بیلا کول سره نږدې د ساحل په یوه ډبره کې کښل شوې ده. د هغه سفرونو په تصور کې د برتانوي واکمنۍ په خاوره کې راوسته، او بیا د فر شرکتونو په بریالیتوب سره د سیندونو او غرونو د شنو ځمکو او اتلانتیک بحر تر منځ د پیچلي جال نقشه وکړه. مکینزي او نور اتلان، په ځانګړې توګه جون فن لی، سایمن فریزر، سمویل بلیک او ډیویډ تامپسن، په ابتدايي توګه د سیاسي پرمختګ پر ځای تجارت ته وده ورکولو دنده درلوده.
د شمال لوېدیز او هډسن د خلیج شرکت سوداګریز تاسیس په بریالیتوب سره په سیمه کې د برتانيې د شتون بنسټ کېښود.
د دغو سوداګریزو جوړښتونو څخه ځینې یې د ښارګوټو او ښارونو په بڼه وده وکړه. فورټ سینټ جان (په 1794 کې تاسیس شوی)، د هډسن هوپ (1805)، فورټ نیلسن (1805)، فورټ سینټ جیمز (1806)، پرنس جورج (1807) د برتانیا کولمبیا ځینې هغه ځایونه دي چې د پوستکي تجارت کې ښکېل وو. )، کارونه په لوپس (1812)، فورټ لینګلي (1827)، ویکتوریا (1843)، ییل (1848) او نانیمو (1853) کې وو. هغه ودانۍ چې د فر د سوداګرۍ په تړاو تاسیس شوي چې وروسته یې ښارونه وګرځول د وینکوور، واشنګټن (فورټ وینکوور)، د کولمبیا په ولسوالۍ کې د هډسن د خلیج شرکت پخوانی مرکزي دفتر، د ډبرو سکرو دره، واشنګټن، او والا والا، واشنګتن شامل دي.
په 1821 کې د دوه سوداګريزو شرکتونو تر یوځای کېدو وروسته ، هغه سیمه چې اوس د برتانوي کولمبیا په نوم پېژندل کیږي په دریوو مختلفو برخو ووېشل شوه.
تر 1849 پورې، دا ولسوالۍ د برتانوي شمالي امریکا یوه غیر منظمه سیمه وه. دا سیمه که څه هم د شرکت سره په تړون کې نه وه، مګر د ځایی خلکو سره د سوداګرۍ خلاص انحصار ورکړل شوی و.
د فریزین سرو زرو رش په 1858 کې پیل شو او لوی شمیر امریکایان نوي کالیډونیا ته لاړل. دوهم نسل چې د کارابو په نوم یادیږي، په 1862 کې پیل شو، استعماري اداره یې مجبوره کړه چې د کور لپاره لوی پورونه واخلي او دومره لوی شمیر خلکو ته خواړه ورکړي. د وینکوور ټاپو کالونی لا دمخه په پور کې و او دا دوه نسلونه یې په زیانونو کې اضافه کړل، مګر دا په 1866 کې بیرته راګرځیدلی و. ملکه ویکتوریا خپل نوم برتانوي کولمبیا ته بدل کړ.
چټکه وده او پرمختګ
[سمول]د کنفدراسیون لیګ مشري د شخصیتونو لکه امیر دی کاسماس، جان روبسن او رابرټ بیوان لخوا ترسره شوه. هغه د نوي ډیموګرافیک پرځای د کاناډا سره د الحاق لپاره فشار راوړی و. په دې ورځو کې، کاناډا د برتانیا شمالي امریکا له دریو نویو استعمارونو څخه جوړه شوې وه. د دې حرکت ډیری لاملونه وو، په شمول د متحده ایالاتو اشغال، د نفوس د چټکې ودې له امله د پورونو زیاتوالی، د حکومتي خدماتو لپاره د مخ په زیاتیدونکي نفوس په پرتله د پیسو اړتیا، او د سرو زرو په پای کې اقتصادي بحران. دي برتانوي کولمبیا د 1871 کال د جولای په 20 د کاناډا کنفدراسیون سره یوځای شو، وروسته له دې چې د کاناډا حکومت ژمنه وکړه چې د کاناډا پیسفک ریل پټلۍ برتانوي کولمبیا ته وغځوي او د کالونی پورونه تادیه کړي. تر 1903 پورې د هغې حدود په بشپړه توګه نه و ټاکل شوي، مګر کله چې د الاسکا د سرحدي شخړې وروسته د کالونۍ ساحه کمه شوه، دا لانجه هم حل شوه.
د برتانوي کولمبیا نفوس د دې ولایت د کان کیندنې، ځنګلونو، کرنې، او کب نیولو صنعتونو وده وکړه. د کانونو استخراج تر ډېره په سرحدي سیمو کې کېده. کروندګر د فریزر دره حاصلخیزې ځمکې ته متوجه شول، او بڼوال او د میوو کروندګر د تامپسن سیند سیمې، کیریبو، چیلکوټین او اکانګان ته متوجه شول. د ځنګل کارګران د ساحل په اوږدو کې معتدل باراني ځنګلونو ته متوجه شول. په دې ځای کې کب نیولو هم عام و.
په 1885 کې، د ریل پټلۍ د غځولو پروژې په بشپړیدو سره، د دې ولایت اقتصاد وده وکړه. د ګرانولا ښار د دې لار وروستی سټیشن و. د وینکوور د بندر له بشپړیدو وروسته، چټکه وده پیل شوه او له پنځوسو کلونو څخه په کمه موده کې دغه ښار له وینیپګ څخه مخکې شو چې د لویدیځ کاناډا ترټولو لوی ښار شو. په لومړیو څو لسیزو کې، د ځمکې کارولو پورې اړوند مسلې لکه د هغې ملکیت او پراختیا په خپل اوج کې وه. په دې کې د خپلو ځمکو څخه د اوسیدونکو ایستل، د دوی د سرچینو غصب کول او د سوداګرۍ د وسایلو انحصار شامل وو. د کارګر ځواک رامینځته کول چې کولی شي ولایت ته وده ورکړي یوه ستونزه وه ځکه چې دا ولایت نه یوازې له اروپا څخه بلکې له چین او جاپان څخه هم په پراخه کچه کډوالۍ تجربه کوي. د رنګارنګ نفوس راتګ د ځایی سپین ږیرو تر منځ د ناکراریو لامل شو چې اکثریت ډله وه. دوی د سر مالیه وضع کړه چې هر نوی راغلی باید تادیه کړي، که نارینه وي یا ښځه، ماشوم یا زاړه. سربیره پردې، بيا هم پر چینایي او جاپاني کډوالو په منظم ډول په وینکوور کې له 1887 څخه تر 1907 پورې بریدونه شوي. په 1923 کې، د سوداګرو او پانګوالو پرته، ټول چینایي کډوال منع شوي وو.
په دې موده کې ولایت پرمختګ ته دوام ورکړ. په 1914 کې، د اورګاډي دوهم ټرانسکانټینینټل کرښه، د ګرانډ ترنک پاسیفیک، بشپړه شوه، د شمالي-مرکزي برتانوي کولمبیا څخه د ژیلو هیډ پاس له لارې او د شهزاده جورج له لارې شهزاده روپرټ ته فورټ فریزر ته ځي. دې شمالي ساحل او نږدې دره د اقتصادي فعالیتونو لپاره پرانستله. دا سیمه چې یو وخت د څراغونو سوداګرۍ پورې محدوده وه، اوس د ځنګلونو، کرنې او کان کیندنې مرکز ګرځیدلی. له 1920 څخه تر 1940 کلونو پورې د لومړۍ نړیوالې جګړې څخه په راستنیدو سره، نارینه پوه شول چې د والیت میرمنو د ټولنیزو ستونزو د پای ته رسولو لپاره د ممنوعیت قانون تصویب ته رایه ورکړه. په دې ورځو کې، وینکوور او د هغې شاوخوا سیمې د څښاک او فساد لپاره پیژندل شوي. په هرصورت، د پخوانیو سرتیرو تر فشار لاندې، دا بندیز ژر تر ژره لیرې شو ترڅو سرتیري او کارګران شراب وڅښي. په هرصورت، د پراخې بیکارۍ له امله، ډیری دندې د مهاجرینو لخوا نیول شوي. پوځیانو د ځان لپاره جلا جلا تنظیمونه جوړ کړل چې د سپاه بزګر، سرتیري کارګر او د بزګر کارګر ګوندونه وغیره.
په متحده ایالاتو کې د بندیز وروسته، نوي فرصتونه رامینځته شول او ډیری خلکو د پولې هاخوا کار کولو یا د الکول قاچاق کولو سره پیسې ګټل پیل کړل. په 1920s کې د وینکوور سوکالۍ او شتمني په لویه کچه د غیرقانوني لوګیو اقتصاد له امله وه، که څه هم د لوګیو کښت، کب نیولو او کان کیندنې دوام درلود. د امریکا لخوا د بندیزونو له پای ته رسیدو او ستر کړکیچ وروسته دغه ولایت له سخت وخت سره مخامخ شو. د هیواد له سړو سیمو څخه ډیری خلک وینکوور او شاوخوا سیمو ته تللي. مخ په زیاتیدونکي اندیښنې په سیاسي توګه لیدل ستونزمن کړي. پولیسو د لویې پوستې د اشغال څخه د خلاصون لپاره ډیر تاوتریخوالی وکاراوه او مارشل لا تقریبا درې کاله دوام وکړ. د قهرجنو خلکو یوې ډلې له وینکوور څخه اوټاوا ته یو ریل ګاډی ونیو. په هرصورت، ټوپکونه د دوی سره د مقابلې لپاره چمتو وو او دوی د جبري کار کمپونو ته لیږل شوي وو چیرې چې دوی د بحران پای ته رسیدو پورې پاتې وو.
برتانوي کولمبیا، د خپل موقعیت څخه په ګټې اخیستنې، دمخه د ختیځ آسیا سره اړیکې ټینګې کړې. په هرصورت، دا د کلتوري ستونزو لامل شو، او د آسیا څخه کډوال له ستونزو سره مخ شول. دا مشکلات په دوهمه نړیواله جګړه کې هغه وخت راڅرګند شول چې جاپاني اوسیدونکي د ولایت لرې پرتو سیمو ته واستول شول. په هرصورت، د کلتوري ودونو کچه خورا لوړه وه او د همکارۍ او اړیکو مثالونه هم خورا عام وو.
یووالی او د جګړې وروسته پرمختګ
[سمول]د دویمې نړیوالې جګړې په جریان کې، اصلي لیبرال او محافظه کار ګوندونو د نوي لیبرال مشر په مشرۍ ایتلافي حکومت جوړ کړ. په دې برخه کې، پخوانی مشر، ډف پیتولو، د جان هارت لخوا ځای په ځای شوی و، چې د 1941 په ټاکنو کې د واضح اکثریت په ترلاسه کولو کې پاتې راغلی، نه غوښتل د خپلو مخالفینو، محافظه کارانو سره یو حکومت جوړ کړي. هارټ هم په 1945 کې بیا ټاکنې وګټلې او ډیری زیربنایي پراختیایي پروژې یې بشپړې کړې، په ځانګړې توګه د لویې لارې 97. دا لویه لار له شمال څخه تر سویل پورې 2081 کیلومتره اوږدوالی لري او 405 کیلومتره اوږده برخه یې د جان هارت لویه لاره بلل کیږي.
په 1947 کې، د ایتلافي حکومت مشري بارون انګیمار جانسن ته راښکته شوه. هغه د ۱۹۴۹ کال په ټاکنو کې د ۶۱ سلنه رایو په ګټلو سره د برتانیا د کولمبیا په تاریخ کې یو ریکارډ جوړ کړ. د دې بري اصلي لامل د هغه د حکومت لخوا خپاره شوي پروګرامونه وو. په هغه باندې د رشوت او له واک څخه د ناوړه استفادې تورونه هم لګول شوي دي. د هغه د دورې په جریان کې، زیربنا نه یوازې پراخه شوې بلکې پراختیا یې هم درلوده. دوی د الکان سره د Kemanu-Kitimat د هایدرو پروژه او د المونیم کمپلکس جوړولو قرارداد وکړ. د فریزر په دره کې د جانسن د 1948 سیلاب مرستې هڅو هم هغه ته لوی بریالیتوب راوړی. دغه سېلابونه نه يوازې د دې سيمې بلکې د ټول ولايت اقتصاد ته يو ګوزار ثابت شو.
د رشوت د ډېرېدو شکایتونو له امله، محافظه کاره مشر رائل میټلینډ خپل ګوند د ایتلافي حکومت څخه وویست چې د 1951 عمومي ټاکنو لامل شو. نوی حکومت په بشپړه توګه غیر متوقع و او یوازې دوه کاله وروسته په 1953 کې بیا ټاکنې ترسره شوې چې د ټولنیز کریډیټ ګوند اکثریت ترلاسه کړ. په اقتصاد کې د حکومت مخ په زیاتیدونکي رول برتانوي کولمبیا د ټولنیز کریډیټ ګوند د انتخاباتي بریا وروسته چټک اقتصادي وده تجربه کړه. بینټ او د هغه ګوند د راتلونکو شلو کلونو لپاره په ولایت واکمني وکړه. په دې موده کې، حکومت د ځنګلونو، کانونو او انرژۍ په برخو کې د متوازن اقتصادي ودې ترڅنګ د زیربناوو د پراختیا لپاره د پام وړ پروګرامونه پیل کړل.
په دې شلو کلونو کې حکومت د برټش کولمبیا الیکتریک او برټش کولمبیا پاور شرکت او نور کوچني بریښنا شرکتونه ملي کړل او د BC هایدرو نوم یې بدل کړ. د 1960 لسیزې په پای کې، ډیری لوی بندونه یا بشپړ شوي یا تر کار لاندې دي. د دې تر څنګ د امریکا او کاناډا ترمنځ د برېښنا د لېږد تړون په ګډون د برېښنا د لېږد مهم تړونونه هم لاسلیک شول. د والیت اقتصاد په شمال ختیځ کې د ځنګلونو، تیلو او ګازو په سکتورونو کې بې ساري وده لیدلې.
په 1950 او 1960 کلونو کې هم په برتانوي کولمبیا کې د ترانسپورت په برخه کې د پام وړ پرمختګ لیدل شوی. په 1960 کې، حکومت BC فیریونه د تاج کارپوریشن په توګه تاسیس کړل ترڅو سمندر ته د ولایتي سړک سیسټم پراخ کړي. د نویو لویو لارو او پلونو په جوړیدو سره د سړکونو د سیستم ښه کول او د ولایتونو د شته سړکونو او لویو لارو پیاوړې کول هم د دې پروسې برخه وه.
د دویمې نړیوالې جګړې وروسته په کلونو کې، وینکوور او ویکتوریا د شاعرانو، لیکوالانو، هنرمندانو، موسیقارانو، نڅاګرانو، لوبغاړو او شیفانو د ډله ایز مهاجرت سره کلتوري مرکزونه بدل شول. همدا ډول دې ښارونو هم خپل تعلیمي ادارې، مفسرین او تخلیقي مفکران درلودل. سیاحت هم د هیواد په اقتصاد کې مهم رول لوبولی دی. د جاپان او نورو پیسفیک اقتصادونو وده د برتانیا کولمبیا اقتصاد نور هم پیاوړی کړ.
په سیاسي او ټولنیزه توګه، په 1960 لسیزه کې د پام وړ ټولنیز بدلونونه ولیدل. د ښي او کیڼ اړخونو تر منځ ایډیالوژیکي ویش ژور شوی دی. د دغه ولايت د اقتصادي ودې تر څنګ د کارګرانو په منځ کې اندېښنې هم زياتې شوې دي. د هپیانو او د وینکوور ښار ښاروال ټام کیمبل ترمنځ شخړه لا پسې پراخه شوه. د لسیزې په پای کې، د ټولنیز ستونزو سره سره د وضعیت په اړه ناخوښي زیاته شوه. د بینټ د حکومت ټول ښه کارونه نشي کولی د هغه مخ په زیاتیدونکي غیر مقبولیت کم کړي.
برتانوي کولمبیا په 1970 او 1980 کلونو کې
[سمول]د ۱۹۶۹ کال د اګست په ۲۷ نیټه د ټولنیز اعتبار ګوند یو ځل بیا عمومي ټولټاکنې وګټلې. خو دا بریا د بینټ د واکمنۍ وروستۍ دوره وه. د 1970 لسیزې په لومړیو کې د ډبرو سکرو د بیو د لوړیدو او د ځنګلونو د سکتور له امله اقتصاد پیاوړی و، مګر BC Hydro خپل لومړی زیان ولید. دا د بینټ او ټولنیز کریډیټ ګوند د سقوط لومړی مرحله وه.
هغه د 1972 په ټاکنو کې له حکومت څخه وشړل شو، چې د ډیو بیرټ په مشرۍ د NDP لپاره لاره هواره کړه. د بیرټ لاندې والیتي اضافه ډیر ژر په کسر بدله شوه. خو د محاسبې نظام وښوده چې دا ستونزې د تېر حکومت له خوا رامنځته شوې وې چې اوس راڅرګندې شوې. په دریو لنډو کلونو کې (په زر ورځو کې) د NDP حکومت په صوبه کې اوږدمهاله بدلونونه راوستل، چې د کرنیزو ځمکو ذخیره یې خورا مهمه وه. دا د کرنې ځمکې د جوړولو څخه د ساتنې په موخه وه او د برتانیا کولمبیا د بیمې کارپوریشن، یو تاج کارپوریشن، د یو کال د موټرو د لومړني بیمې په انحصار تورن شو. دې ته په کتلو سره چې حکومت یا دا بدلونونه په چټکۍ سره معرفي کړل او یا یې اغیزې خورا پراخې وې، د کارګرانو د ناکراریو د ډیریدو سره یوځای، د 1975 په عمومي ټاکنو کې NDP له حکومت څخه بهر ته اړ کړ؟ د ټولنیز کریډیټ ګوند چې اوس د بینټ زوی بل بینټ لخوا رهبري کیږي بیرته حکومت ته راستون شو. ډیری پروژې د بینټ جونیر په دوره کې بشپړې شوې، په ځانګړې توګه په وینکوور کې د کوکیهلا لویه لار او ایکسپو 86. د کوکیهاله لویې لارې پروژه وروسته له هغه د رسوایۍ موضوع شوه چې د لومړي وزیر ورور د پروژې له اعلان دمخه د دې پروژې اړوند کافي ځمکه اخیستې وه. په هرصورت، د دې ټولو شیانو سره سره، د ټولنیز کریډیټ ګوند بیا د بینټ جونیر په مشرۍ د 1979 په ټاکنو کې وګټل. بینټ جونیر تر 1986 پورې د ګوند مشري کوله.
برتانوي کولمبیا له 1990 راهیسې
[سمول]جانسټن د ۱۹۹۱ کال په عمومي ټاکنو کې ماتې وخوړه. NDP د مایک هارکورټ په مشرۍ ټاکنې وګټلې. مایک د وینکوور پخوانی ښاروال و. که څه هم د پارکینګ او محافظت ساحو جوړونه په دغه ولایت کې مشهوره وه او سیاحت ته یې ډېره وده ورکړې وه، خو د سرچینو د کمزوري اقتصاد له امله اقتصادي پرمختګ په ټپه ولاړ و. په هرصورت، هارکورټ د بنګو ګیټ وروسته استعفا ورکړه، په برتانیا کولمبیا کې یو بل سیاسي رسوایی. په دې کې د هارکورټ نوم په مستقیم ډول نه دی اخیستل شوی، خو هغه بیا هم استعفا ته ترجیح ورکړه. ګلین کلارک، د کارګرانو د فدراسیون پخوانی رییس، د ګوند د نوي مشر په توګه وټاکل شو. په ۱۹۹۶ کال کې یې د دویم ځل لپاره دغه چوکۍ وګټله، خو دا ځل یې د نورو په پرتله کمې رایې ترلاسه کړې. د کلارک دوره په برتانیا کولمبیا کې ډیری بدلونونه ولیدل. بیکارۍ راپورته شوه او کلیدي صنعتونه له سختو وختونو سره مخ شول. له همدې امله اقتصادي وده ورو وه. د فاسټ فیری سکینډل سره په ګوند کې ډیرې رسوایې رامینځته شوې. په دې کې به د دغه ولایت د کښتۍ جوړولو صنعت په نویو لیکو کې پراختیا ومومي. کلارک تورن شوی و چې د ښکار د جوازونو د صادرولو په بدل کې یې ګټې ترلاسه کړې وې. دې کار هغه استعفا ته اړ کړ.
د ګورډن کیمبل د BC لیبرال ګوند په آرامۍ سره د 2001 په عمومي ټاکنو کې NDP ته ماتې ورکړه. دوی له ټولټال ۷۹ څوکیو څخه ۷۷ څوکۍ وګټلې. کمپبل یو شمیر نوي اصلاحات معرفي کړل، پشمول د ګړندي فیری پروژې څخه خلاصیدل ، د عایداتو مالیه ټیټ کول ، او CN ریل ته د BC ریل پلورل. کیمبل وروسته په هاوایی کې د رخصتۍ پرمهال د شرابو موټر چلولو په تور ونیول شو ، چې یوه نوې دسیسه یې راپورته کړه. په هرصورت، د 2005 په ټاکنو کې، کمپبل بیا هم خپل ګوند وګټلو. په دې توګه نوموړی په لسو کلونو کې لومړنی لومړی وزیر شو چې پرته له استعفا یې خپله دوره په بریالیتوب سره بشپړه کړه. هغه د بیل بینیټ څخه وروسته لومړی لومړی وزیر شو چې دوه پرله پسې دوره یې وګټله. د کمپبل حکومت د متحدینو سره کار وکړ ترڅو د وینکوور لپاره د 2010 ژمي المپیک خوندي کړي. د برتانیا کولمبیا اقتصاد په جزوي ډول د کیمبل لاندې روغ شو.
برتانیا کولمبیا په ټول هیواد کې ورته نفوس بدلونونه درلودل. وینکوور د هانګ کانګ څخه د ډیری خلکو ځای دی چې هغه مهال هجرت وکړ کله چې هانګ کانګ چین ته لیږدول شوی و. برتانیا کولمبیا هم د کاناډا دننه د خلکو لوی نفوس لري. دا په وروستیو لسیزو کې عام شوی دی ځکه چې ډیری خلک دلته حرکت کوي، د طبیعي ښکلا، معتدل اقلیم او آرام ژوند سره د اقتصادي پرمختګ لخوا راجلب شوي. په 1971 کې، برتانیا کولمبیا د کاناډا د ټول نفوس 10 سلنه برخه وه چې اوس په 2006 کې 13 سلنې ته لوړه شوې ده. د دې تر څنګ له کلیوالو سیمو څخه ښارونو ته د مهاجرت بهیر هم په چټکۍ سره مخ په زیاتیدو دی. ځینې خلک د غوره اسانتیاو له امله بیرته کلیو ته کډه کوي، مګر بیا هم د وینکوور ښاري سیمه د دې ولایت د 52 سلنه نفوس کور دی.
نفوس
[سمول]برتانوي کولمبیا متنوع نفوس لري. د دوی ډېری هغه اوسېدونکي دي چې په تېرو دېرشو کلونو کې دغه ولايت ته کډه شوي دي. آسیایان د پام وړ شمیر اقلیتي ډلې دي. د دوی په منځ کې د چینایي، جاپاني، فیلیپیني او کوریایانو مناسب شمیر شتون لري. سوري او جنوبي وینکوور هم د پام وړ سکه نفوس لري.
سیاست
[سمول]سټیون پوائنټ، د برتانیا د کولمبیا مرستیال والي، د کاناډا د ملکې استازیتوب کوي. د هغه په نشتوالي کې، وفاقي کابینه کولی شي په لنډمهاله توګه هر څوک بدل کړي. دا موقف معمولا د برتانیا کولمبیا د لوی قاضي لخوا ساتل کیږي.
دغه ولايت د ولسي جرګې ۷۹ غړي لري چې د ټاکنو له لارې ټاکل کېږي. دا ټاکنې د امریکا ټاکنیز نظام ته ورته دي. په هرصورت، اوس د دې سیسټم د بدلون په اړه فکر کیږي. دا ولایت اوس مهال د برتانیا د کولمبیا لیبرال ګوند لخوا اداره کیږي، چې لومړی یې ګورډن کیمبل دی. هغه د ۲۰۰۱ کال په ټاکنو کې تاریخي بریا ترلاسه کړه. د هغه ګوند له ټولټال ۷۹ څوکیو څخه ۷۷ یې ګټلي دي.
د برتانیا د کولمبیا لېبرال ګوند د فدرالي لېبرال ګوند سره تړاو نه لري، او نه هم دوی خپل نظرونه سره شریکوي.
برتانوي کولمبیا د کارګرانو قوي اتحادیې لري چې په دودیز ډول د NDP ملاتړ کوي.
اقتصاد
[سمول]د برتانوي کولمبیا اقتصاد په پراخه کچه په طبیعي سرچینو پورې تړلی دی، د ځنګل صنعت مرکزي سره. په هرصورت، کان کیندنې هم د وخت په تیریدو سره ډیر پرمختګ کوي. په طبیعي منابعو کې د کار موندنې کچه په چټکۍ سره راټیټه شوې، مګر د بیکارۍ کچه اوس مهال په دېرشو کلونو کې ترټولو ټیټه ده، په سلو کې 4.5. د کار نوي فرصتونه د ساختماني او خدماتو سکتورونو پورې اړه لري. ځنګلونه او کانونه د برتانیا کولمبیا اقتصاد لپاره مهم دي. په هرصورت، په دې سکتورونو کې د کار فرصتونه په تدریجي ډول کمیږي. دا مهال دلته د بېکارۍ کچه څلور نیم سلنه ده چې په تېرو دېرشو کلونو کې تر ټولو ټیټه ده. د کار نوي فرصتونه تر ډیره په ساختماني او سوداګرۍ کې رامینځته کیږي. اوس مهال، د وینکوور سیمه په شمالي امریکا کې د لاس انجلس او نیویارک وروسته دریم لوی فلم تولید مرکز دی.
د برتانیا د کولمبیا د تاریخ په اوږدو کې، اقتصاد بدلون موندلی او دې بدلونونو په سیاست، کلتور او سوداګرۍ ژوره اغیزه کړې ده. د کانونو په نرخونو کې کمښت د کانونو په استخراج مستقیم اغیز لري.
د ترانسپورت وسیله
تاریخ
[سمول]ټرانسپورټ د برتانیا کولمبیا په تاریخ کې مهم رول لوبولی دی. د راکي غرونه او لویدیځ ته د غرونو نور سلسلې ځمکې ته د لاسرسي په وړاندې یو لوی خنډ جوړوي. دا خنډ په 1885 کې د ټرانسکانټینینټل ریل پټلۍ په جوړولو سره لرې شو. مخکیني اتلانو د پیس سیند کانونو له لارې راکیز ته راتلو او تګ ته دوام ورکړ. له دې لارې د پوستکي سوداګري هم کېدله. په غرونو کې ډیر لږ تجارت شوی. د 1885 دمخه، د کاناډا نورو برخو څخه برتانوي کولمبیا ته د رسیدو لپاره، یو څوک باید د امریکا، کیپ هارن یا آسیا له لارې د سمندر له لارې لاړ شي. ټول واردات او صادرات د سمندر له لارې کېدل، اصلي بندرونه یې ویکتوریا او نیو ویسټ منسټر دي.
تر 1930 کلونو پورې، د برتانیا کولمبیا او پاتې کاناډا ترمنځ یوازینۍ ځمکنۍ لار د ریل له لارې وه. هغه کسان چې په موټر کې سفر کوي د امریکا څخه تیریږي. په 1932 کې د بین المللي سړک جوړیدو دغه ولایت د ځمکې له لارې د هیواد له نورو برخو سره وصل کړ. دا سړک وروسته د ټرانس کاناډا لویې لارې په نوم یاد شو. سړکونه او لویې لارې د ځمکې، خړپړتیا او متنوع ځمکو له امله، په برتانیا کولمبیا کې د مختلفو سیمو سره د نښلولو لپاره په زرګونو کیلومتره لویو لارو ته اړتیا وه. په ۱۹۵۰ او ۱۹۶۰ کلونو کې د نوي هراړخیز پلان له مخي په دغه ولایت کې سړکونه په خراب حالت کې وو. اوس د دغه ولايت په جنوبي او مرکزي سيمو کې ازادې لارې شتون لري. د ولایت نورو برخو ته د رسیدو لپاره دوه لین لویې لارې شتون لري چې په غرنیو سیمو کې پراخیږي. د ولايتي لويې لارې جوړول او ساتنه د ولايتي ادارې دنده ده.
د راکي غرونو سلسلې ته د تګ لپاره څلور مختلفې لارې شتون لري. له جنوب څخه تر شمال پورې د دوی نومونه په لاندې ډول دي. د Crows Nest لویه لاره چې د سپاروډ څخه تیریږي، د ټرانس کاناډا لویه لاره چې د بنف ملي پارک څخه تیریږي، د ژیړ هیډ لویه لاره د جاسپر ملي پارک له لارې او د ډاوسن کریک له لارې 2 لویه لاره. د دې تر څنګ څو لویې لارې له دغه ولایت څخه متحده ایالاتو ته ځي چې واشنګټن، ایداهو او مونټانا له ولایت سره نښلوي. تر ټولو اوږده لویه لار 97 ده، چې 2,081 کیلومتره اوږدوالی لري، د برتانوي کولمبیا له اوسویګوس څخه پیل کیږي، د واشنګټن په پوله کې او د یوکون په شمال کې د واټس جهيل ته تیریږي.
معرفي شوي ډولونه
[سمول]برتانوي کولمبیا ته معرفي شوي ډولونه: عام ډنډیلیون، د غاړې غاړې تیغ، د پاسیفیک اویسټر، نسواري ټراوټ، تور snail، اروپایی ستورینګ، کاوبرډ، نیپ ویډ، بیلفروګ، ارغواني لوزسټریف، سکاچ بروم، اروپایی غوږ ویګ، خیمه کشونکی، بیریلی د آسیا اوږده سینګ لرونکی بیټل، انګلیسي ivy، fallow deer، Thitle، gorse، ناروې موږک، crested myna او اروپایی یا آسیایي جاسپر میت. په دې وروستيو کې د دغه ولايت د شمالي سيمو په ځنګلونو کې د غرنۍ مرغۍ ورښتونه رامنځته شوي دي. د سپروس بګ هم پدې سیمو کې یوه ستونزه رامینځته کیږي.