ایمانویل مکرون

ایمانویل مکرون
ایمانویل مکرون
د شخص مالومات
زېږون نوم
پيدايښت
تابعیت	فرانسه
قد
دين
ګوند	خپلواک کاندید (۲۰۰۹–۲۰۱۶)
روغتيايي څرنګوالی	کویډ–19
واک
عملي ژوند
کار/مسلک
مورنۍ ژبه	فرانسوي ژبه
کاروونکي ژبه	فرانسوي ژبه ،  انګرېزي ژبه
د کړنې څانګه	سياست
لاسليک
وېبپاڼه
وېبپاڼه	د تاييدولو سرچينه
	مخ پر IMDB باندې

اېمانوېل ژان میشل فرېډریک مکرون (په فرانسوي ژبه: [emanɥɛl ʒɑ̃ miʃɛl fʁedeʁik makʁɔ̃]؛ چې د ۱۹۷۷م کال د ډسمبر پر ۲۱مه زیږېدلی) یو فرانسوی سیاستوال دی او د ۲۰۱۷م کال د مې له ۱۴مې راهیسې د فرانسې ولسمشر دی.

مکرون د فرانسې په امینس ښار کې زیږېدلی. نوموړي په 'پاریس نانتر پوهنتون' کې فلسفه لوستې او وروسته یې بیا په 'ساینس پو' پوهنتون کې په عامه چارو کې ماسټري کړې او په ۲۰۰۴م کال کې د ادارې له ملي پوهنتون (École nationale d'administration) څخه فارغ شوی. هغه د مالیې عمومي پلټونکې یا تفتیش اداره کې د لوړپوړي ملکي مامور په توګه کار وکړ او وروسته بیا په روتسچایلډ (Rothschild & Co) کمپنۍ کې د پانګونې د برخې بانکي مامور و.

کله چې د ۲۰۱۲م کال په مې میاشت کې فرانسوا اولاند د فرانسې ولسمشر وټاکل شو، له ټاکل کېدو لږ وروسته یې مکرون د ولسمشرۍ د سرمنشي مرستیال وټاکه او په دې توګه نوموړی د ولسمشر اولاند یو لوړپوړی سلاکار شو. وروسته بیا د لومړي وزیر مانوېل والز له خوا د ۲۰۱۴م کال په اګست کې د اقتصاد، صنعت او ډیجیټل چارو د وزیر په توګه د فرانسې په کابینه کې وټاکل شو. په دغه رول کې، مکرون د یو شمېر سوداګرۍ-خوښو اصلاحاتو ملاتړ وکړ. هغه د ۲۰۱۶م کال په اګست میاشت کې له کابینې څخه استعفا وکړه او د فرانسې د ۲۰۱۷م کال د ولسمشرۍ د ټاکنو لپاره یې کمپاین پیل کړ. که څه هم مکرون له ۲۰۰۶م څخه تر ۲۰۰۹م کال پورې د سوسیالیست ګوند غړی و، خو د 'لا ریپبلیک این مارچې' (La République En Marche!) تر بیرغ لاندې یې په ټاکنو کې برخه واخیسته، چې یو منځلاری او اروپایي اتحاد پلوه سیاسي غورځنګ دی او نوموړي د ۲۰۱۶م کال په اپریل کې جوړ کړ.

تر یوې کچې د فیلون افېر (Fillon affair) د قضیې له کبله هم وه چې ماکرون د رایې اچونې په لومړي پړاو کې تر نورو مخکې و، او بالاخره یې د ټاکنو په دویم پړاو کې له ۶۶.۱ سلنه رایو سره مارین لي پین ته ماتې ورکړه او د ۲۰۱۷م کال د مې په ۷مه د فرانسې ولسمشر وټاکل شو. مکرون د ولسمشر کېدو پر مهال ۳۹ کلن و او په دې توګه د فرانسې په تاریخ کې تر ټولو ځوان ولسمشر شو. نوموړي ایډوارډ فیلیپ د لومړي وزیر په توګه وټاکه او یوه میاشت وروسته د فرانسې د ۲۰۱۷م کال په پارلماني ټاکنو کې د مکرون ګوند، لا ریپبلیک این مارچې (LREM)، په ملي شورا کې اکثریت څوکۍ وګټلې. مکرون د خپلې ولسمشرۍ پر مهال د کار په قوانینو او مالیاتو کې د څو اصلاحاتو څارنه کړې ده. د هغه د اصلاحاتو مخالفت، په ځانګړې توګه د تېلو اړوند وړاندیز شوې مالیې پر وړاندې، د ۲۰۱۸م کال د ژېړ واسکټو په لاریونونو او ځینو نورو لاریونونو سره پای ته ورسېد. په ۲۰۲۰م کال کې، نوموړي د فیلیپ تر استعفا وروسته جین کاسټیکس د لومړي وزیر په توګه وټاکه. له ۲۰۲۰م کال راهیسې نوموړي له کووید-۱۹ وبا سره د فرانسې د مبارزې او د واکسین بهیر رهبري پر غاړه لرلې ده.

د فرانسې ولسمشر

مکرون د ۲۰۱۷ کال د اپرېل په ۲۳مه د ټاکنو له لومړي پړاو وروسته دویم پړاو ټاکنو ته ځان نوماند کړ. هغه د مې پر ۷مه د ولسمشرۍ دویم پړاو ټاکنې د لومړنیو پایلو له مخې په پراخه کچه وګټلې او د ملي جبهې نوماندې مارین لي پین پکې خپله ماتې ومنله. په ۳۹ کلنۍ عمر کې له ولسمشر کېدو سره، هغه د فرانسې په تاریخ کې ترټولو ځوان ولسمشر او تر ناپلیون وروسته د فرانسې ترټولو ځوان د دولت مشر شو. نوموړی همدا راز د فرانسې لومړنی هغه ولسمشر هم دی چې په ۱۹۵۸ کال کې د پنځم جمهوریت له جوړېدو وروسته زېږېدلی دی.

مکرون په رسمي توګه د مې پر ۱۴مه ولسمشر شو. نوموړي پیټریک سټرزودا د خپل دفتر د مشر په توګه او اسماعیل ایمیلین د ستراتیژۍ، اړیکو او ویناوو په برخه کې د خپل ځانګړي سلاکار په توګه وټاکه. د مې پر ۱۵مه یې د جمهوري غوښتونکو ایډوارډ فیلیپ د لومړي وزیر په توګه وټاکه. په همدې ورځ یې خپل لومړی رسمي بهرنی سفر هم وکړ او په برلين کې یې د جرمني له صدراعظمې انګلا مېرکل سره وکتل. دواړو مشرانو د اروپایي اتحادیې لپاره د فرانسې او جرمني د اړیکو پر اهمیت ټینګار وکړ. دوی همدا راز د اروپا لپاره د یوې "مشترکې لار نقشې" پر چمتو کولو هم سره سلا شول او ټینګار یې وکړ چې یو یې هم د اروپایي اتحادیې په تړونونو کې د بدلون مخالف نه دی.

د ۲۰۱۷ کال په پارلماني ټاکنو کې د مکرون ګوند ‘لا ریپبلیک این مارچې’ او د هغه د دیموکراتیک غورځنګ متحدینو اکثریت ترلاسه کړ او له ۵۷۷ څوکیو څخه یې ۳۵۰ هغه وګټلې. خو کله چې جمهوري غوښتونکي د سنا په ټاکنو کې د ګټونکو په توګه راڅرګند شول، د حکومت ویاند کریسټوف کاسټنر وویل چې ټاکنې د هغه د ګوند لپاره یوه "ناکامي" وه.

د ۲۰۲۰ کال د جولای په ۳مه، مکرون ښي اړخی منځلاری ژان کاسټیکس د فرانسې د لومړي وزیر په توګه وټاکه. کاسټیکس یو سوسیال محافظه کار بلل کېږي او د جمهوري غوښتونکو د ګوند غړی و. دغه ټاکنه "د هغه مسیر دوه چنده کول وبلل شول چې په پراخه کچه په اقتصادي شرایطو کې د ښي اړخي منځلاري په توګه لیدل کیږي".

کورنی سیاست

مکرون د ولسمشر په توګه په خپلو لومړیو څو میاشتو کې د عامه اخلاقیاتو، د کار قوانینو، مالیاتو، او د قانون پلي کوونکو ادارو په واکونو کې د اصلاحاتو د یوې ټولګې د تصویب لپاره فشار راوړ.

سیاسي دریځونه

مکرون ته تر ډېره بریده د یوه منځلاري په سترګه کتل کېږي. ځینې کتونکي هغه یو سوسیال لیبرال بولي او نور یې بیا یو سوسیال ډیموکرات ګڼي. د فرانسې په سوسیالست ګوند کې د غړیتوب پر مهال، نوموړي د ګوند د منځدریځې څانګې ملاتړ وکړ، چې سیاسي دریځ یې د بل کلنټن، ټوني بلیر، او ګیرارډ شروډر له خوا پر مخ وړونکي دریمې لارې سیاست سره تړاو لري او مخکښ ویاند یې پخوانی لومړی وزیر مانویل والز و.

اقتصاد

مکرون د آزاد بازار او د عمومي بودجې د کسر کمولو ملاتړ کړی دی. هغه لومړی ځل په ډاګه له لي مونډ (Le Monde) سره د ۲۰۱۵ کال په یوه مرکه کې د ځان لپاره د لیبرال کلمه وکاروله. هغه وویل چې "نه ښي اړخی او نه هم کیڼ اړخی" دی او دا چې هغه د "ټولنیز پیوستون" پلوي کوي. د ۲۰۱۶ کال په اګست کې له فیلیپ ډي ویلیرز سره په وېنډي کې د پوی دو فو د لیدنې پرمهال، هغه وویل: "صداقت ما دې ته اړ باسي چې ووایم زه سوسیالیست نه یم." مکرون څرګنده کړه چې هغه د "کیڼ اړخي حکومت" برخه و، ځکه چې هغه غوښتل د هر وزیر په څېر "د خلکو ګټو ته کار وکړي." په خپل کتاب انقلاب کې، چې د ۲۰۱۶ کال په نومبر کې خپور شوی، مکرون خپل ځان هم "کیڼ اړخي" او هم "لیبرال... که د لیبرالیزم معنا یو څوک پر انسان باندې باور ګڼي" بللی دی.

بهرنی سیاست

مکرون په ۲۰۱۷ کال کې د فرانسې له لوري د الجزایر استعمار د "بشریت ضد جرم" وباله. هغه دا هم وویل: "دا واقعیا وحشیانه ده او دا د هغه تېر تاریخ برخه ده چې له کبله یې موږ باید له هغو کسانو بښنه وغواړو پر کومو چې موږ دا کړنې ترسره کړې دي." د ۲۰۲۱ کال په جنوري کې، مکرون وویل چې د فرانسې له لوري د الجزایر د استعمار، استعماري سرغړونو یا د الجزایر د خپلواکۍ په جګړه کې د فرانسې د ښکیلتیا له کبله "هېڅ پښېماني او بښنه" نشته. پرځای به یې هڅې د پخلاینې لپاره وي.

شخصي ژوند

ماکرون له بریګیټ تروګنیکس (Brigitte Trogneux) سره واده کړی، چې ۲۴ کاله تر هغه مشره او په امینس کې د هغه د لا پروویډنس عالي لیسې پخوانۍ ښوونکې وه. دوی دواړو د تیاتر په یوه ورکشاپ، چې د نوموړې له لوري وړاندې کېده، سره ولیدل چې هغه مهال نوموړی ۱۵ کلن زده کوونکی و او نوموړې ۳۹ کلنه ښوونکې وه، او کله چې نوموړی ۱۸ کلن شو، سره جوړه شول. د هغه مور او پلار په پیل کې هڅه وکړه چې دوی سره جلا کړي او په همدې موخه یې نوموړی پاریس ته ولېږه چې د زده کړو وروستی کال بشپړ کړي، ځکه دوی احساس کاوه چې د نوموړي د کم عمرۍ او ځوانۍ له کبله دا یوه نامناسبه اړیکه جوړه شوې ده. خو بیا هم، دا جوړه د مکرون له فراغت وروسته بېرته سره یوځای شوه او بالاخره یې په ۲۰۰۷ کال کې واده وکړ. د نوموړي مېرمن له پخواني واده څخه درې ماشومان لري خو نوموړی بیا خپل اولاد نه ترې لري. د ۲۰۱۷ کال د ولسمشرۍ په کمپاین کې د تروګنیکس رول خورا مهم وګڼل شو او د مکرون د نږدې متحدینو په وینا، ټروګنیکس له ماکرون سره د وینا کولو په څېر مهارتونو په وده کې مرسته کړې ده.