ډايی
| ډايی | |
|---|---|
| قريه دايی | |
| Dayi | |
 د ډايی کلی سیمه د پسرلي په وخت کي
| |
 |
|
| کورډېناټونه: ۳۱°۱۲′شمال ۶۵°۴۸′ختیځ / 31.2°شمال 65.8°ختيځ | |
| د رامنځته کېدو نېټه | ۳۱ ډيسمبر ۱۸۴۹ |
| اداري وېش | |
| هیواد |  Afghanistan
|
| ولایت | کندهار ولايت |
| ولسوالی | دامان ولسوالۍ |
| حکومت | |
| • ډول | ولسوال |
| پراخوالی | |
| نفوس شمېرنه (۲۰۱۲) | |
| • ټولټال | ۲۵۰۰ |
| وروستي مالومات | |
| وخت زون | + 4.30 |
سمول  |
|
ډايي د افغانستان د کندهار ولايت د دامان ولسوالۍ يو کلی دي. په دغې کلی کې د مېشتو خلکو شمېر ۲۵۰۰ وگړو ته رسېږي. ددې کلي شمال طرف ته لنډي کلی ، جنوب طرف ته بیابان دره کلی، شرق طرف ته سیدان کلی او غرب طرف ته یې د کندهار بولدک عمومی سړک دي. دا کلي تقريباً په سنه ۱۲۴۵ ه ش کی جوړ شوي دي. د نظیر خان بارکزی بن فتیح خان بارکزی عمرخانزی درې زامن لومړی ځل د ډنډ ولسوالۍ د مرد قلعه د کلي څه راغلل او دلته دیره سول، ځمکي یې رانیولې چې تقريباً ۷۰۰۰ جریبه ځمکه یې د پوپلزو او محمدزیو څخه و پلورلې. ددې کلي سربراه فعلاً محمد نور يعقوبي دي
کارېزونه
[سمول]د ډايی کلی دوه کارېزه لري خو متأسفانه اوس وچ دي. د نظیر خان بارکزی زوی جلال خان د يوه کارېز کار په خټه باندي پايندخان ته ورکړي وو او پس له يو کال کاره پايندخان وتوانيد چي د کارېز کار بشپړه کړي نو لږ مځکي يې ورکړې چي اوس يې لمسیانو ته پاتي ده چي په قادر خېلو ماسېوا دي چي د ټولو مځکه ۱۲۰ جريبه کيږي.
بيا وروسته ملک حاجی عبدالحکیم چي د ډايی کلی مشر او ملک وو د کليوالو په مشوره د ډايی د دوهم کارېز کار اختر محمد کاکړ ته په خټه ورکړي او يوڅه مځکي يې ورکړې، اختر محمد کاکړ بیا دا مځکي پر حاجي محمدزي وپلورلې چي اوس يی د زامنو په لاس کي دي
د اوبو تقسيم او شبانه روزه
[سمول]د ډايي کلی د خشکابې اوبه پر دوولس شبانه روزه تقسیمېدې چي یوولس نيم يې د نظیر خان بارکزی د ټبر وې او نیم شبانه روز اوبه د قادرخېلو وې چي د کارېز په خټه يې لږ مځکه ګټلې وه.
قادرخېلو به هر وخت د اوبو پر سر جنجالونه کول نو بيا سناتور قدوس خان بارکزی جرګه جوره کړه او دا فيصله يې وکړه چي نور اوبه پر ديارلسو ورځو تقسيموي د نظير خان ټبر دي خپل پر زوړ حساب اوبه لګوي او قادرخېلو ته یې په لنګوټه کي يو شبانه روز اوبه ورکړې چي خط یې د حاجي عبدالحکیم د زامنو سره اوس هم موجود دي.
قادرخېل
[سمول]د نظیر خان بارکزی زامن چي د مرد قلعه څخه ډايی کلی ته راغلل، نو تقريباً شل کاله بعده يې پايندخان بارکزی (مسيزی) ته په خټه کارېز ورکړي چي په مزدوري کي يې لږ مځکه ورکړه، پايندخان درې ودونه کړي وه چي اته زامن يې ځيني درلودل او دمشر زوي نوم يې حاجي قادر وو، نو اوس دوي ټول په قادرخېل باندي مشهوره دي.