مصري ژبه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

مصري يا مصري ژبه يوه گڼ آريزه د افريقا په لويه وچه کې د افریقا ـ اسیا تر نامه لاندې د ژبې له کورنۍ څخه د مصر يوه لرغونې ژبه گڼل کېږي . د همدې ژبې د لیکلو د لرغونو لاسوندونو څخه داسې ښايي چې تر ۳۴۰۰ مخزېږدي پورې ېې لرغونتيا رسېږي . کومه چې د ژبو په کتار کې تر ټولو لرغونې ژبه ثبت شوې ده . مصري ژبه تر اوومې زېږدي پېړۍ پورې په مصر کې وېل کېده او د کوپټک چې عربي کې ورته قبطي وايي د ( رسم ډوله لیک) په بڼه کې لیکل کېده . د نن ورځې د مصر ملي ژبه د مصر عربي ژبه ده . دې ژبې په تدریجي توگه وروسته د اسلام د امپراتورۍ د غځېدو څخه په ورځني ژوند کې د کوپټک مصري لرغونې ژبې ځای ونیؤ ه . قبطي لرغونې مصري ژبه تر نن پورې د يونان په قبطيواله کلیسا کې چې د عيسايي برخې دودپالو (گريک اورتوډاکس) نومېږي يوه ورځينۍ مذهبي د عبادت ژبه ده . دا ژبه هم خورا په لويه کچه خلگ لري .

مصري ژبې او پېرونه

ژبپوهانو د مصر ژبې په ټولگو وېشلي او په شپږو پېرونو ېې بېلې کړي دي .

آرکايک مصري ( مخکې له ۲۶۰۰ مخ .ز ، د لومړي ټول واکمنۍ پېر ژبه )

لرغونی مصري پېر ( ۲۶۸۶ مخ .ز ــ ۲۱۸۱ مخ. ز ، د زاړه پېر د سلطنت ژبه )

منځوی مصري پېر ( ۲۰۵۵ مخ.ز ــ ۱۶۵۰ مخ.ز ، د منځوي پېر سلطنت څخه تر د آمرنا پېر پورې ېې د ادبیاتو روانه لړۍ تر ۴مې هجري پېړۍ پورې )

وروسته مصري پېر( ۱۰۶۹ مخ.ز ــ ۷۰۰ مخ.ز ، د درېمې پرمختللي پېر څخه آمرنا پېر ته )

(ديموتيقي)( ۷مې مخ.ز پېړۍ ــ ۵مې هجري پېړۍ ، د روميانو د وخت څخه وروسته پېر ته )

کوپټک (قبطي) پېر ( ۱ړۍ هجري ـــ ۱۷مې هجري ، لومړنيو د روميانو وخت څخه و لومړنيو نويو وختونو پورې)


په عربي کې ورته نومان پدې ډول دي


د ځينو لیکنو تشریح او غږونه)





تشریحي چوکاټ
دمصري لیکونو(ابېڅو) نښې نښانې غږونگ (فونیټيکس توري پښتو يا عربي غږونه
A
A ا الف,
i
ي
ii
أو
y
y ي يا مصاعف (اي)
a
ˁ ع عين (ع)
w
أو
W
w و واو (و)
b
b ب بې (ب)
p
p پ
f
f ف
m
m م
n
n ن
r
r ر
h
h هـ
H
ح
x
خ
X
ښ ،خ
s
أو
z
s س
S
š ش
q
ق قاف (ق)
k
k ك
g
g گ
t
t ت
T
تش
d
d د
D
ج