غاښونه
 | گرامري او املايي تېروتنې لري. د دې لپاره چې دا مخ د ويکيپېډيا د کيفيت له معيارنو برخمنه شي نو په دې ليکنه کې سمونونه او بدلونونه راولئ. لطفاً د اړونده خپلمنځي تړنو، د ليکنې د متن په ساده کولو او د ليکنې د مخبڼې په ښه کولو کې مرسته وکړئ. د نورو مالوماتو لپاره ښي لور کې د [ښکاره کول] تڼۍ کېښکاږۍ.
په دې ليکنه کې د ويکيسازنې د کړنې سببونه نه دي ورکړ شوي.
|
غاښ یو سپین او کلک جورښ دی چې په انسان او ټول ادوکي لرونکي ځناورو کې شتون لري چې د دې گته دا ده چې هر شي چې زمونږ خورو هغه پري میده کولۍ شو.څیني څناوران هم د غاښ نه د ښکار ډپاره گته پورته کوي.د غاښ جورښ او جنس د ادوکي نه ندۍ او دغاښ جڼس د څو ډوله لایو نه جوري گی چي اکودرم اورته واي. دِ غاښ جورښ په ټول یو مناسبه لغت د:(پستاندار) په ځای کیگدۍ. یو رقم دي چې ډېر قطه ریښه لري. هغه څناوران چې هم په اوبه او هم په سیمه کې ژوندون کوي هغوي غاښونه ډېر اورکي دي یا هم بیخي غاښ نلري. په مارمایی په نوم یو ځناور چې په اوپو کې ژوند کوي غاښونه په هغي ژبه باندې شتون لري.
څو رقمه غاښونه شته په عمر ارخیزي نه؟[سمول]
غاښونه د عمر په اساس دو رقمه دي :
1ـ
- عمري او دايمي : دا غاښونه انۍان اورته یو ښه تمثال دي ږلکه چي گورو انسان غاښونه وختی چي بالغ ښی نور نه راخيجي او تر مرگه پوري اوسره اي. او دۍي هم کيگي چي غاښونې مات او چینجن شي ولي برته نراخیجي
- 2- هرکله بیرته راځیجي:دا ډول غاښونه تر پاي د عمره پوري بیرته د یو مده پوري راخيجي د دي یو ښه تمثال دShark:(ستاسو دي لغته ته یو ښه پشتو نوم کیگدي)دۍ چی هر دو اوني یا 14 ورځي چي تیري شي بیرته راخیجي.
د انسان غاښو جورښ[سمول]
داورکي توب غاشونه (Deciduous Teeth)درس 20 داني دي چي په هر ژامه کي 10 غاښه اي.وخت چی پري تير شي 32غاښه چي عمري اودايمی Permanent Teeth ډي د هغي ځآي نیسي په هره ژامه کي16 غاښه.
دغاښو شکل[سمول]
- مخکیني غاښونه چي 4 داني پاس او 4 داني لاندي شتون لري او ټول8غاښه کیگي.
- په مخکینو 4 غاشوته گاوندي کي په هره ارخ کي یو غاښ شته چی کاري د غوښه پري کول دۍ.
- هره ارخ کي 2 غاښه شته چي ټول 8 عاښه کیگي چي فقط یوه ریښه لري
- په هره ارخ کي 3 د پاي او آخری غاښونو دی ټول 12 غاښه کیگي