Jump to content

راجيه سبها (د هندوستان پارلمان)

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

راجیه سبا د هند د پارلمان مشرانو جرګه ده او لوک سبھا بيا د ولسي جرګې په نوم یادیږي. راجیه سبا ټولټال 250 څوکۍ لري په داسې حال کې چې اوسنی قانون یوازې 245 غړو ته اجازه ورکوي. 12 غړي د هند د ولسمشر له خوا نومول کیږي. د دوی هر یو نومول شوی غړی بلل کیږي. د ایالتونو او د مرکزي سیمو نور غړي د یوې انتقالي رایې له لارې ټاکل کیږي. د راجیه سبا هر غړی د 6 کلونو لپاره ټاکل کیږي، د غړو درېيمه برخه په هرو 2 کلونو کې تقاعد کیږي. [۱]

راجیه سبا په دوامداره توګه غونډه کوي او د لوک سبا برعکس، راجیه سبا هیڅکله نه منحل کیږي. راجیه سبا د لوک سبا په پرتله لږ ځواکمنه ده ځکه چې د لوک سبا د غړو شمېر ډېر دی مګر د واکونو له مخې دواړه یو شان دي مګر د اکمالاتو په برخه کې د لوک سبھا واکونه ډېر شوي. که د دواړو قانونو ترمينځ په يو بل باندې اختلاف موجود وي نو ګډه غونډه رابلل کيږي خو دا کار په وقفه يي ډول ترسره کيږي، تر دې مهاله يوازې درې ځله ګډه غونډه ترسره شوې ده.

مرستیال ولسمشر د هند د راجیه سبا مشري کوي . او هغه د ټولو غونډو مشري کوي.د راجیه سبھا مرستیال د موجوده غړو څخه ټاکل کیږي او د هغه په نه شتون کې د رییس کار څاري. د راجیه سبا لومړۍ غونډه د ۱۹۵۲ کال د می په ۱۳ نیټه ترسره شوه. [۲] د 2018 اکتوبر 18 پورې، د راجیه سبا غړي کولی شي په 22 ژبو څخه په هرې يوې خبرې وکړي ترڅو د هند د 22 رسمي ژبو استازیتوب وکړي. [۳]

وړتوب

[سمول]

د هند د اساسي قانون 84 ماده د راجیه سبها د غړیتوب لپاره وړتوبونه په لاندې ډول دي: [۴]

  • د هند تبعه اوسي.
  • د اساسي قانون د دریم جدول بند سره سم د هند د ټاکنو کمېسیون په حضور کې سوګند واخلي.
  • باید 30 کاله عمر يې بشپړ کړی وي.
  • ولسي جرګې(ودهان سبها) ته بريالی شوی وي [۵]
  • هیڅ جرمي تورونه ونلري.
  • ذهني ناروغه نه وي.
  • خپله دنده يې شخصي ګټو خوندي کولو لپاره نه وي کړې.
  • د هند د پارلمان له خوا جوړو شوو نورو قوانینو ته غاړه ایښودل.

12 نور غړي چې د ولسمشر له خوا ټاکل کیږي په یوه ځانګړې برخه کې ځانګړې وړتیا یا ښه تجربه لري. د هند د اساسي قانون د ۵۵ مادې له مخې دغه ۱۲ غړي د ولسمشر په ټاکنو کې د رایې ورکولو اجازه نه لري.

بندیزونه

[سمول]

د هند اساسي قانون په راجیه سبا باندې ځینې محدودیتونه وضع کړي چې د لوک سبھا واکونه او اختيارات زیاتوي.

د پیسو بل

[سمول]

د پیسو بدل د هند د اساسي قانون په 110 ماده کې معرفي شوی.کينډۍ:اقتباس که یو بدل لاندې ځانګړتیاوې ولري، دا به د پیسو بدل بلل کیږي

  1. د هر ډول مالیاتو لګول ، تحویل کول ، لېږل ، توپیر یا تنظیم کول.
  2. د پیسو پور اخیستل یا د هند د حکومت له خوا د هر ډول امنیت ورکولو تنظیم کول یا د دې ډول مالي مکلفیتونو پورې اړوند قانون کې تعدیل د هند حکومت له خوا منل شوی یا منل شوی دی.
  3. د هند د واحد مالياتي سيستم(فنډ) ساتل یا د متقابل لګښتونو فنډ په دې ډول کوم فنډ کې زېرمه کول یا ایستل.
  4. د هند د متحد فنډ څخه د فنډونو ضایع کول.
  5. د هر ډول مصارفو په اړه اعلان کول چې دا ډول لګښتونه به د هند جمع شوي فنډ ته د لګښت وړ وي، د دې ډول لګښتونو مقدار زیاتوي.
  6. د اتحادیې یا کوم ایالت د حسابونو چک کول د پیسو د رسېدو په اړه د هند د جمع شوي فنډ یا د هند حکومت حساب یا د داسې پیسو توقیف یا خوشې کول؛ یا
  7. هر هغه حکم چې د هرې فرعي مادې سره تصادفي وي.[۶]

د پیسو قانون یوازې په لوک سبھا کې معرفي کېدی شي، چې د ولسمشر سپارښتنې ته اړتیا لري، که چېرې د پیسو قانون په لوک سبھا کې تصویب شي، راجیه سبا ته لیږل کیږي چیرې چې دا د 14 ورځو څخه زیات نشي ساتل کیدی. ، راجیه سبا کولی شي خپل وړاندیزونه وکړي. که راجیه سبا په 14 ورځو کې لوک سبھا ته بېل ونه لېږي، دا تصویب ګڼل کیږي. لوک سبھا مطلق واک لري چې د راجیه سبا ټول یا ځینې وړاندیزونه رد کړي. [۷]

ګډه غونډه

[سمول]

د هند د اساسي قانون 108 ماده د ګډې غونډې چمتووالي په اړه ده، که چېرې د دواړو مجلسونو څخه یو، یو قانون رد کړي یا یې د شپږو میاشتو لپاره وځنډوي یا که راجیه سبا د لوک سبھا وړاندیزونه ونه مني نو د لوک سبا ګډه غونډه سبا د سپیکر په مشرۍ کې کیږي. څرنګه چې د حکومت اکثریت غړي په لوک سبھا کې دي او لوک سبھا د دواړو جرګو ډېر غړي لري، نو ګډه غونډه معمولا د حکومت له خوا ګټل کیږي که څه هم حکومت په راجیه سبا کې په اقلیت کې وي. د هند د پارلمان په تاریخ کې تر اوسه درې ځله ګډې غونډې جوړې شوې دي:

  • 1961: د جہیز ضد قانون، 1958
  • 1978: د بانکدارۍ خدماتو کمیسیون قانون، 1977
  • 2002: د تروریزم د مخنیوي قانون، 2002

د عدم اعتماد تحریک

[سمول]

د لوک سبھا برعکس، د راجیه سبا هیڅ غړی نشي کولی د حکومت په وړاندې د عدم اعتماد تحریک وړاندې کړي.

چارواکي

[سمول]

هند یو فدرالي حکومت دی او په فدرالي سیسټم کې ایالتونه د راجیه سبا غړي د خپل ايالت استازيتوب کوي چې د ریاست شورا په نوم هم پېژندل کیږي. له همدې امله راجیه سبا د اتحادیې په وړاندې د ایالتونو د ساتنې واک لري.

د اتحادیې - دولت اړیکې

[سمول]

د هند اساسي قانون پارلمان ته اجازه ورکوي چې د دولت په ځانګړو چارو کې قانون جوړ کړي. دا یوازې په راجیه سبا کې امکان لري چېرې چې دا قانون د دوه پر دریمې برخې په اکثریت تصویب کیږي. مرکزي حکومت اجازه نه لري چې د راجیه سبا له تصویب پرته د ایالت په مسله کې کوم قانون جوړ کړي.

د ټول هند خدماتو رامینځته کول

[سمول]

د دوه پر درېيمې برخې اکثریت سره، راجیه سبا غړي کولی شي یو قانون تصویب کړي چې حکومت به د مرکز او ایالتونو لپاره د ټول هند نور خدمات رامینځته کوي. په دې کې قضايي خدمتونه هم شامل دي.

جوړښت

[سمول]

په راجیه سبا کې د څوکیو تخصیص د ایالتونو او مرکزي سیمو د نفوس د تناسب په اساس ترسره کیږي. [۸] ټول غړي د دولتي شورا څخه ټاکل کیږي، نو د اتحادیې سیمې چې دولتي شورا لري په راجیه سبا کې استازیتوب نه کوي، لکه انډامان او نیکوبار ټاپوګان ، چندیګړ ، دادرا او نګار حویلی ، دامان او دیو او لکشادویپ . 12 غړي د هند د ولسمشر له خوا نومول کیږي. د هند د اساسي قانون د څلورم مهالوېش له مخې، په راجیه سبا کې ۲۱۶ څوکۍ وې، چې ۱۲ یې د ولسمشر له خوا نومول کېږي او له ۲۰۴ ایالتونو څخه ټاکل کېږي. [۹] اوس مهال 245 څوکۍ لري چې 233 غړي یې د ایالتونو استازیتوب کوي او 12 یې د ولسمشر لخوا ټاکل کیږي. [۱۰]

په راجيه سبا کې د ایالت / مرکزي سیمې استازي

[سمول]
ایالت/مرکزي سیمه څوکۍ
اندرا پردېش [۱۱] 11
اروناچل پردېش 1
آسام 7
بېهار (هند) 16
چتیس ګر 5
ګوا 1
ګوجرات (هند) 11
هریانا 5
هماچل پردیش 3
جمو او کشمیر 4
جھرکند 6
کرناټکا 12
کیرالا ۹
مدیا پردیش 11
مهاراشترا ۱۹
مانیپور 1
میګالیا 1
میزورم 1
ناګالند 1
ډيلي 3
نومړی 12
اوډیشا 10
پودوچیري 1
پنجاب، هند 7
راجستان 10
سکيم 1
تامل ناډو ۱۸
تلنګانه [۱۱] 7
تریپوره 1
اترپردیش ۳۱
اتراکنډ 3
لوېدیځ بنګال 16
ټول ۲۴۵

نور وګوره

[سمول]
  • لوک سبا
  1. Deshmukh, Yashwant (11 June 2016). "Crucial polls today: A guide to calculus of Rajya Sabha for dummies". Firstpost. Archived from the original on 19 June 2016. نه اخيستل شوی 20 June 2016.
  2. "OUR PARLIAMENT". Indian Parliament. Archived from the original on 17 May 2011. نه اخيستل شوی 11 May 2011.
  3. "Rajya Sabha MPs can now speak in 22 Indian languages in House".
  4. "Council of States (Rajya Sabha) – rajyasabha.in". Archived from the original on 18 June 2012.
  5. "HANDBOOK FOR RETURNING OFFICERS – FOR ELECTIONS TO THE COUNCIL OF STATES AND STATE LEGISLATIVE COUNCILS" (PDF). Election Commission of India. 1992. pp. 400–426. Archived from the original (PDF) on 10 January 2017. نه اخيستل شوی 2 August 2017.
  6. د هند اساسي قانون، 110 ماده،
  7. "Website of the Rajya Sabha – Legislation".
  8. "642 Sidharth Chauhan, Bicameralism: comparative insights and lessons". Archived from the original on 18 May 2015. نه اخيستل شوی 15 May 2015.
  9. "Composition of Rajya Sabha – Rajya Sabha At Work" (PDF). rajyasabha.nic.in. Rajya Sabha Secretariat, New Delhi. Archived from the original (PDF) on 5 March 2016. نه اخيستل شوی 20 October 2015.
  10. "Composition of Rajya Sabha – Rajya Sabha At Work" (PDF). rajyasabha.nic.in. Rajya Sabha Secretariat, New Delhi. Archived from the original (PDF) on 5 March 2016. نه اخيستل شوی 20 October 2015.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ http://articles.economictimes.indiatimes.com/2014-05-30/news/50211274_1_c-m-ramesh-telangana-palvai-govardhan-reddy. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Date= ignored (|date= suggested) (help); Unknown parameter |Publisher= ignored (|publisher= suggested) (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)