Jump to content

د کویټ تاریخ

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا


کویت په لویدیځې اسیا کې یو خپلواک دولت دی چې د فارس خلیج په سر کې موقعیت لري. د کویټ جغرافیایي سیمه له لرغونو زمانو راهیسې په ځانګړې توګه په بین النهرین کې د خپل ستراتیژیک موقعیت له امله د انسانانو تر ولکې لاندې ده. په اتلسمې او نولسمو پیړیو کې، کویټ یو پرمختللی سمندري بندر ښار و او د شمالي خلیج په سیمه کې ترټولو مهم سوداګریز بندر و. په عصري دورې کې، کویټ د خلیج د جګړې (۱۹۹۰-۱۹۹۱) له امله پیژندل شوی و.[۱][۲][۳][۴]

لرغونوالی

[سمول]

بین النهرین

[سمول]

د فارس خلیج په حوزې کې له یخونو وروسته سیلابونو، د دجلې – فرات سیند کثافاتو د پام وړ ډیلټا رامنځته کړه چې د اوسني کویټ ډیری ځمکې او اوسني سواحل یې رامنځته کړل. د تاریخ له مخې شمالي کویټ د لرغوني بین النهرین یوه برخه وه. په سویلي کویټ کې د انسانانو د استوګنې یو له لومړنیو شواهدو څخه چې تاریخ یې ۸۰۰۰ کاله مخکې له میلاد پورې رسېږي هغه ځای ده چېرته چې په برګان کې د میسولیتیک توکي وموندل شول.[۵][۶][۷]

د کویټ د ډبرو د نوې دورې اوسیدونکي د نړۍ له لومړنیو سمندري سوداګرو څخه وو. د عبید د دورې (۶۵۰۰ مخکې له میلاد) په بهیر کې، کویټ د بین النهرین او د ختیځ عربستان خلکو ترمنځ د اړیکو مرکزي ځای و. [۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]

لرغونی فارس

[سمول]

د هخامنشي دورې (شاوخوا له۵۵۰ نه تر ۳۳۰ پورې) په جریان کې، د کویټ خلیج بیا آباد شو. فیلاکا د هخامنشي سترواکۍ تر کنټرول لاندې و. آرامي کتیبې شتون لري چې د هخامشيانو د شتون شاهدي ورکوي. په ۱۲۷ مخکې له میلاد کې، کویټ د اشکاني سترواکۍ برخه وه او د چاراسین سلطنت په اوسني کویټ کې د تیریډون په شاوخوا کې تاسیس شو. [۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]

د چاراسین سکې په اکاز، ام نمل او فیلاکا کې کشف شوې. په کویټ کې د اشکانیانو په دورې کې د چاراسین سوداګریز سټیشن شتون درلود. د کویت تر ټولو لومړنی ذکر چې ثبت شوی په ۱۵۰ وروسته له میلاد کال کې د یوناني عالم بطلیموس د جغرافیه په نوم جغرافیایي مقالې کې شوی دی. بطلیموس د کویټ خلیج د Hieros Kolpos (په لاتیني نسخو کې Sacer Sinus) په نوم یاد کړی.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲]

د اسلامي دورې له پیل نه تر وروستیو پورې

[سمول]

په ۶۳۶ میلادي کال کې د راشدین د بریا په پایله کې، کویټ خلیج د اسلامي دورې په لومړیو کې د کاظما ښار (د «کاظمه» یا «کاظمه» په نوم هم پیژندل شوی) ټاټوبی و. د منځنۍ دورې عربي سرچینې د اسلامي دورې په لومړیو کې د کویت خلیج ته ډیری حوالې لري. دغه ښار له عراق څخه حجاز ته د حاجیانو لپاره د سوداګریز بندر او استراحت ځای په توګه کار کاوه. دا ښار په عراق کې د الحیره د سلطنت له خوا کنټرول کېده. د اسلامي دورې په لومړیو کې، د کویټ خلیج د ښېرازې سیمې په توګه پیژندل کیده.[۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۵۴]

د کاظما ښار په کویت کې د هغو کاروانونو لپاره تمځای و چې له فارس او بین النهرین څخه د عربستان ټاپووزمې په لور روان وو. شاعر الفرزدق د کویټ په کاظمه ښار کې زیږیدلی دی، الفرزدق د عربو له سترو کلاسیک شاعرانو څخه شمېرل کیږي.[۵۵][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹][۶۰]

د کویت – نجد جګړه (۱۹۱۹-۲۱)

[سمول]

د کویت-نجد جګړه د لومړۍ نړیوالې جګړې په پایله کې پیل شوه، کله چې عثماني سترواکۍ ماتې او انګرېزانو د انګلیس-عثماني تړون لغوه کړ. د واک خلا، د عثمانیانو له سقوط سره رامنځته شوه، چې د کویټ او نجد (اخوان) ترمنځ یې شخړه کړندۍ کړه. دا جګړه د ۱۹۱۹-۲۰ کلونو په اوږدو کې د ځای ځای سرحدي نښتو پایله وه.

عصري دوره

[سمول]

خپلواکي او د دولت جوړېدل (۱۹۴۶-۸۹)

[سمول]

د ۱۹۴۶ او ۱۹۸۲ کلونو ترمنځ، کویټ د سوکالۍ یوه دوره تجربه کړه چې د تیلو او د هغې د لیبرال فضا له خوا پرمخ وړل کیږي. دا دوره د «زرینې دورې» په نوم یادیږي. په ۱۹۵۰ کې، د عامه کار یو لوی پروګرام کویټانو ته اجازه ورکړه چې د ژوند د عصري معیار څخه خوند واخلي. په ۱۹۵۲ کې، هیواد په فارس خلیج کې د تیلو ترټولو لوی صادروونکی شو. دې پراخې ودې ډیری بهرني کارګران جذب کړل، په ځانګړې توګه د فلسطین، مصر او هند څخه.[۶۱][۶۲][۶۳][۶۴]

د ۱۹۶۱ کال د جون په میاشت کې کویټ د بریټانیې د ساتنې په ختمیدو سره خپلواک شو او شیخ عبدالله السلیم الصباح یې امیر شو. د نوي جوړ شوي اساسي قانون له مخې، کویټ په ۱۹۶۳ کال کې خپلې لومړنۍ پارلماني ټاکنې تر سره کړې. کویت په فارس خلیج کې لومړنی عربي دولت و چې اساسي قانون او پارلمان یې جوړ کړ.[۶۵][۶۶][۶۷][۶۸][۶۹][۷۰][۷۱]

د خلیج جګړه (۱۹۹۰-۹۱)

[سمول]

د ۱۹۹۰ په دوبي کې، وروسته له دې چې عراق OPEC ته شکایت وکړ چې کویټ په رومیلا سیمې کې د کیندلو په واسطه د پولې سره نږدې له یوې سیمې څخه تیل غلا کوي تاوتریخوالی نور هم زیات شو. د ۱۹۹۰ کال د جولای په لومړیو کې، عراق د کویټ د چلند په اړه چې د دوی سهمیې ته درناوی نه کوي شکایت وکړ، او په ښکاره ډول یې د نظامي اقدام ګواښ وکړ. په ۲۳ مه نېټه، CIA راپور ورکړ چې عراق د عراق او کویټ پولې ته ۳۰۰۰۰ پوځیان استولي او په فارس خلیج کې د متحده ایالاتو سمندري بیړۍ د تیارسۍ په حال کې دي.[۷۲][۷۳][۷۴][۷۵][۷۶]

صدام په دې باور و چې د عراق پر ضد توطیه په لاره ده – کویت له ایران سره خبرې پیل کړې او د عراق سیال سوریې، مصر ته د سفر زمینه برابره کړې وه. د دفاع د وزیر له کتنې وروسته معلومه شوه چې سوریې په راتلونکو ورځو کې په رښتیا هم پر عراق د برید پلان درلود. صدام سمدلاسه په سوریه کې د مرکزي استخباراتو د یوځای کولو لپاره له بودیجې څخه کار واخیست او په پای کې یې د راتلونکي پېښېدونکي هوایی برید مخه ونیوله.

سرچینې

[سمول]
  1. ↑ Macmillan, Palgrave (2016). "Kuwait". The Statesman's Yearbook. The Stateman's Yearbook: 727–731. doi:10.1007/978-1-349-68398-7_258. ISBN 978-1-137-44008-2.
  2. ↑ Furlong, TOM (1991-04-14). "The Rocky Road That Faces Many Kuwaiti Merchants". Los Angeles Times. Before oil was discovered in Kuwait 53 years ago, the country was largely a nation of merchant traders. Its natural harbor made Kuwait a hub of Middle East commerce and a center for boat building.
  3. ↑ "Kuwait: A Trading City". Eleanor Archer. 2013. خوندي شوی له the original on 25 July 2020.
  4. ↑ Ronald B. Lewcock (1978). Traditional Architecture in Kuwait and the Northern Gulf. p. 13. ISBN 9780090646807. Kuwait had become the most important port in the northern part of the Gulf and the fame of its seafaring community spread far and wide.
  5. ↑ "The Post-glacial Flooding of the Persian Gulf, animation and images". University of California, Santa Barbara.
  6. ↑ "The Archaeology of Kuwait" (PDF). Cardiff University. pp. 5–427.
  7. ↑ Robert Carter (2011). "The Neolithic origins of seafaring in the Arabian Gulf". Archaeology International. 24 (3): 44. doi:10.5334/ai.0613.
  8. ↑ Robert Carter (2019). "The Mesopotamian frontier of the Arabian Neolithic: A cultural borderland of the sixth–fifth millennia BC". Arabian Archaeology and Epigraphy. 31 (1): 69–85. doi:10.1111/aae.12145.
  9. ↑ Robert Carter (2010-10-25). Maritime Interactions in the Arabian Neolithic: The Evidence from H3, As-Sabiyah, an Ubaid-Related Site in Kuwait. BRILL. ISBN 9789004163591.
  10. ↑ Robert Carter. "Boat remains and maritime trade in the Persian Gulf during the sixth and fifth millennia BC" (PDF).
  11. ↑ Robert Carter. "Maritime Interactions in the Arabian Neolithic: The Evidence from H3, As-Sabiyah, an Ubaid-Related Site in Kuwait".
  12. ↑ "How Kuwaitis lived more than 8,000 years ago". Kuwait Times. 2014-11-25.
  13. ↑ Robert Carter (2002). "Ubaid-period boat remains from As-Sabiyah: excavations by the British Archaeological Expedition to Kuwait". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. 32: 13–30. JSTOR 41223721.
  14. ↑ Robert Carter; Graham Philip. "Beyond the Ubaid: Transformation and integration in the late prehistoric societies of the Middle East" (PDF).
  15. ↑ "PAM 22". pcma.uw.edu.pl.
  16. ↑ Weekes, Richard (2001-03-31). "Secrets of world's oldest boat are discovered in Kuwait sands". The Daily Telegraph. بياځلي په 21 August 2013.
  17. ↑ "Failaka Island - Silk Roads Programme". UNESCO.
  18. ↑ "Traders from Ur?". Archaeology Magazine. بياځلي په 21 July 2013.
  19. ↑ "Kuwait's archaeological sites reflect human history & civilizations (2:50 – 3:02)". Ministry of Interior News. خوندي شوی له اصلي څخه په 2021-12-11.
  20. ↑ Glassner, Jean-Jacques; Herron, Donald M. (1990). The Invention of Cuneiform: Writing in Sumer. p. 7. ISBN 9780801873898. {{cite book}}: |work= ignored (help)
  21. ↑ Nyrop, Richard F. (2008). Area Handbook for the Persian Gulf States. p. 11. ISBN 9781434462107. From about 4000 to 2000 B.C. the civilization of Dilmun dominated 250 miles of the eastern coast of Arabia from present-day Kuwait to Bahrain and extended sixty miles into the interior to the oasis of Hufuf (see fig. 2). {{cite book}}: |work= ignored (help)
  22. ↑ Calvet, Yves (1989). "Failaka and the Northern Part of Dilmun". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. 19: 5–11. JSTOR 41223078.
  23. ↑ Bonnéric, Julie (2021). "Guest editors' foreword". Arabian Archaeology and Epigraphy. 32: 1–5. doi:10.1111/aae.12195. S2CID 243182467.
  24. ↑ کينډۍ:Cite document
  25. ↑ Kaveh Farrokh (2007). Shadows in the Desert: Ancient Persia at War. p. 124. ISBN 9781846031083. With Babylon and Seleucia secured, Mehrdad turned to Charax in southern Mesopotamia (modern south Iraq and Kuwait).
  26. ↑ Julian Reade, ed. (1996). Indian Ocean In Antiquity. p. 275. ISBN 9781136155314.
  27. ↑ "Hellenism in the East" (PDF). Amelie Kuhrt, Susan Sherwin-White. 1987. To the south of Characene, on Failaka, the north wall of the fort was pushed forward, before occupation ceased around 100 BC.
  28. ↑ "The European Exploration of Kuwait". خوندي شوی له the original on 23 March 2014. بياځلي په 21 July 2013.
  29. ↑ Bennett D. Hill; Roger B. Beck; Clare Haru Crowston (2008). A History of World Societies, Combined Volume (PDF). p. 165. له اصلي څخه خوندي شوی په 3 December 2013. Centered in the fertile Tigris- Euphrates Valley, but with access to the Persian Gulf and extending south to Meshan (modern Kuwait), the Sassanid Empire's economic prosperity rested on agriculture; its location also proved well suited for commerce.{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  30. ↑ Bonnéric, Julie (2021). "A consideration on the interest of a pottery typology adapted to the late Sasanian and early Islamic monastery at al-Qusur (Kuwait)". Arabian Archaeology and Epigraphy. 32: 70–82. doi:10.1111/aae.12190. S2CID 234836940.
  31. ↑ Pieńkowska, Agnieszka (2021). "Failaka Island in the Late Islamic Period. Investigations at the fishing village of Kharaib al-Dasht". Arabian Archaeology and Epigraphy. 32: 115–127. doi:10.1111/aae.12189. S2CID 233612913.
  32. ↑ Avner Falk (1996). A Psychoanalytic History of the Jews. p. 330. ISBN 9780838636602. In 224 he defeated the Parthian army of Ardavan Shah (Artabanus V), taking Isfahan, Kerman, Elam (Elymais) and Meshan (Mesene, Spasinu Charax, or Characene).
  33. ↑ Abraham Cohen (1980). Ancient Jewish Proverbs. ISBN 9781465526786. The large and small measures roll down and reach Sheol; from Sheol they proceed to Tadmor (Palmyra), from Tadmor to Meshan (Mesene), and from Meshan to Harpanya (Hipparenum).
  34. ↑ "LE TELL D'AKKAZ AU KOWEÏT TELL AKKAZ IN KUWAIT" (PDF). p. 2. خوندي شوی له the original (PDF) on 30 December 2013.
  35. ↑ Gachet, J. (1998). "Akkaz (Kuwait), a Site of the Partho-Sasanian Period. A preliminary report on three campaigns of excavation (1993–1996)". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. 28: 69–79.
  36. ↑ Weekes, Richard (2001-03-31). "Secrets of world's oldest boat are discovered in Kuwait sands". The Daily Telegraph. بياځلي په 21 August 2013.
  37. ↑ Connan, Jacques; Carter, Robert (2007). "A geochemical study of bituminous mixtures from Failaka and Umm an-Namel (Kuwait), from the Early Dilmun to the Early Islamic period". Jacques Connan, Robert Carter. 18 (2): 139–181. doi:10.1111/j.1600-0471.2007.00283.x.
  38. ↑ "Tell Akkaz in Kuwait.", The Journal of the American Oriental Society
  39. ↑ "Christianity in the Arab-Persian Gulf: an ancient but still obscure history", Julie Bonnéric
  40. ↑ Kurt Ray (2003). A Historical Atlas of Kuwait. The Rosen Publishing Group, Inc. pp. 10. ISBN 9780823939817.
  41. ↑ Dipiazza, Francesca Davis (2008). Kuwait in Pictures. pp. 20–21. ISBN 9780822565895. {{cite book}}: |work= ignored (help)
  42. ↑ "Investigating an Early Islamic Landscape on Kuwait Bay: the archaeology of historical Kadhima". Durham University.
  43. ↑ Dipiazza, Francesca Davis (2008). Kuwait in Pictures. pp. 20–21. ISBN 9780822565895. {{cite book}}: |work= ignored (help)
  44. ↑ Brian Ulrich. "Kāzimah remembered: historical traditions of an early Islamic settlement by Kuwait Bay". British Museum, Seminar for Arabian Studies.
  45. ↑ "Investigating an Early Islamic Landscape on Kuwait Bay: the archaeology of historical Kadhima". Durham University.
  46. ↑ "Kadhima: Kuwait in the early centuries of Islam". academia.edu.
  47. ↑ "The Soft stone from Kadhima: evidence for trade connections and domestic activities". Kuwait NCCAL, Durham University.
  48. ↑ Brian Ulrich. "From Iraq to the Hijaz in the Early Islamic Period: History and Archaeology of the Basran Hajj Road and the Way(s) through Kuwait".
  49. ↑ Kennet, Derek; Blair, Andrew; Ulrich, Brian; Al-Duwīsh, Sultan M. (2011). "The Kadhima Project: investigating an Early Islamic settlement and landscape on Kuwait Bay". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. 41. jstor.org: 161–172. JSTOR 41622130.
  50. ↑ Brian Ulrich. "From Iraq to the Hijaz in the Early Islamic Period: History and Archaeology of the Basran Hajj Road and the Way(s) through Kuwait".
  51. ↑ Kennet, Derek; Blair, Andrew; Ulrich, Brian; Al-Duwīsh, Sultan M. (2011). "The Kadhima Project: investigating an Early Islamic settlement and landscape on Kuwait Bay". Proceedings of the Seminar for Arabian Studies. 41. jstor.org: 161–172. JSTOR 41622130.
  52. ↑ "Kāzimah". academia.edu.
  53. ↑ Proceedings of the Seminar for Arabian Studies Volumes 9–12. 1979. p. 53. Although the town of al-Hira might have been too far northward to be considered a part of Eastern Arabia it is dealt with here as such because the kingdom of al- Hira controlled Kazima (Kuwait).
  54. ↑ "New field work at Kadhima (Kuwait) and the archaeology of the Early Islamic period in Eastern Arabia". SOAS. بياځلي په 2022-03-18.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  55. ↑ "Farazdaq center lauds Info. Min. care for youth". Kuwait News Agency. 22 May 2014.
  56. ↑ "The Archaeology of Kuwait" (PDF). Cardiff University. pp. 5–427.
  57. ↑ "Failaka and Miskan Island 2004-2009. Primary Scientific Report on the Activities of the Kuwaiti-Slovak Archaeological Mission".
  58. ↑ "Investigating an Early Islamic Landscape on Kuwait Bay: the archaeology of historical Kadhima". Durham University.
  59. ↑ Agnieszka Pieńkowska, Marek Truszkowski (2021). "Failaka Island in the Late Islamic Period. Investigations at the fishing village of Kharaib al-Dasht". Arabian Archaeology and Epigraphy. 31 (1): 69–85. doi:10.1111/aae.12189.
  60. ↑ Marta Mierzejewska (2019). "Islamic harbour in Kharaib al-Dasht Bay? Some remarks on the pottery collection from the Underwater Survey along the coast of Failaka Island". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  61. ↑ Gonzales, Desi (November–December 2014). "Acquiring Modernity: Kuwait at the 14th International Architecture Exhibition". Art Papers. خوندي شوی له the original on 26 April 2017. بياځلي په 29 July 2015. {{cite journal}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  62. ↑ [[[:کينډۍ:Google books]] Acquiring Modernity: Kuwait's Modern Era Between Memory and Forgetting]. National Council for Culture, Arts and Letters. 2014. p. 7. ISBN 9789990604238. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  63. ↑ Al-Nakib, Farah, ed. (2014). "Kuwait's Modernity Between Memory and Forgetting". Academia.edu. p. 7.
  64. ↑ Alia Farid (2014). "Acquiring Modernity: Kuwait at the 14th International Architecture Exhibition". aliafarid.net. خوندي شوی له the original on 21 February 2015.
  65. ↑ James Paul & Martin Spirit; Robinson, Peter (2008). "Kuwait: The first crisis 1961". Riots, Rebellions, Gunboats and Peacekeepers. بياځلي په 17 Jan 2010.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  66. ↑ Mobley, Richard A. (2007–2008). "Gauging the Iraqi Threat to Kuwait in the 1960s - UK Indications and Warning". Central Intelligence Agency. بياځلي په 17 Jan 2010.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  67. ↑ Helene von Bismarck, "The Kuwait Crisis of 1961 and its Consequences for Great Britain’s Persian Gulf Policy", in British Scholar, vol. II, no. 1 (September 2009) pp. 75-96
  68. ↑ Helene von Bismarck, "The Kuwait Crisis of 1961 and its Consequences for Great Britain’s Persian Gulf Policy" British Scholar, vol. II, no. 1 (September 2009) pp. 75-96
  69. ↑ "Independence for Kuwait: UK protection withdrawn" The Guardian, June 20, 1961
  70. ↑ Harry Brown (October 1994). "The Iraq-Kuwait boundary dispute: historical background and the UN decisions of 1992 and 1993". IBRU Boundary and Security Bulletin. خوندي شوی له the original on 9 October 2020. بياځلي په 1 April 2020.
  71. ↑ US diplomatic cable mentioning the incident
  72. ↑ Derek Gregory (2004). The Colonial Present: Afghanistan. Palestine. Iraq. Wiley. ISBN 978-1-57718-090-6. بياځلي په 28 June 2010.
  73. ↑ Simons, Geoff (2003). Iraq: from Sumer to post-Saddam (3 ed.). Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-1770-6.
  74. ↑ Yousseff M. Ibrahim, "Iraq Threatens Emirates And Kuwait on Oil Glut" New York Times, 18 July 1990
  75. ↑ Michael R. Gordon, "U.S. Deploys Air and Sea Forces After Iraq Threatens 2 Neighbors" New York Times, 25 July 1990
  76. ↑ Finlan (2003). pp. 25–26.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_کویټ_تاریخ&oldid=335768" نه اخيستل شوی