د کردانو او بلوڅانو اړیکې

د کردانو او بلوڅانو اړیکې د کردانو او بلوڅانو ترمنځ اړیکې بیانوي.

د کردستان او بلوچستان بیرغونه

تاریخ

بلوڅان هغه ډله ده چې له کردانو سره نږدې تاریخي اړیکې لري، د جینیات او ژبې له مخې. کرد او بلوڅان، چې دواړه ایرانیان دي، د منځنۍ اسیا له اندرانوو څخه زیږیدلي، مخکې له دې چې لویدیځ ته له یو بل سره مهاجر شي. په داسې حال کې چې په حلب کې، بلوڅان وروسته د کسپین سیمې ته او بیا د نن ورځې بلوچستان ته مهاجر شول، دوی په څلورمه پیړۍ کې له حلب څخه ووتل او په اوومه پیړۍ کې په بلوچستان کې میشت شول. حلب لا هم د کردانو ډېر نفوس لري. بلوڅانو تر شلمې نیټې پورې د خپل اصل په اړه څه نه دي لیکلي، مخکې له دې چې دوی په لویه کچه دا د شفاهي دود له لارې تیر کړي. بلوچستان ته له مهاجرت وروسته بلوڅي ژبه د فارسي، اردو، پښتو او دراوډي ژبو تر اغېز لاندې راغله. سره له دې چې لا هم ورته والی شته او دواړه لوېدیځ ایراني ژبې سره له دې چې د اوږدې مودې لپاره سره جلا شوي، بیا هم یو بل ته نږدې ژبې دي. بلوڅان او کردانو، میسوپوتامیا ته د مهاجرت دمخه هم د البرز په غرونو کې ژوند کاوه. د بورز کلمه، چې معنی یې "لوړ" ده، یوازې په بلوچي او کردانو کې موندل کیږي. کرد او بلوڅان دواړه د میډیا څخه د نسل ادعا کوي. د دې ادعاوو تر څنګ چې آیا بلوڅان د کردانو اولادونه دي، یا که کردان د بلوڅانو اولادونه دي، دوی دواړه د یو بل سره تړاو لري او د مهاجرت څخه مخکې یوه ډله وه. دلته کردان د بلوڅي ژبې تخلصونه او د قبیلې نومونه لري او بلوڅان هم د کرد ژبې تخلصونه او د قبیلې نومونه لري. د بلوڅانو او کردانو عصري جنیټیک ازموینې یو اړیکه تایید کړه.

په عصري تاریخ کې، بلوڅان او کردان، دواړه بې وطنه او په مختلفو هیوادونو کې ویشل شوي، تل یو بل سره مینه لري. بلوڅان په خپله سیمه کې ډیر سیکولر او د ډیموکراسۍ زغمونکي په توګه پیژندل شوي. کردان هم د منصفانه سیکولر په توګه پیژندل شوي. د سیکولرانو تر څنګ، حتی د کردانو او بلوڅو تر منځ اسلامپالو هم د خپلو خپلواکۍ د غورځنګونو په ملاتړ کې له یو بل سره همکاري کړې ده. په هرصورت، مذهبي کردانو او بلوڅانو دواړو د کردستان او بلوچستان په غورځنګونو کې برخه اخیستې ده. ښځو د کردانو او بلوڅو په دواړو خوځښتونو کې لوی رول لوبولی دی. د پاکستان د حکومت پر ضد د بلوڅو ښځو په مشرۍ د احتجاجونو له څپې وروسته، د کردانو یوې ډلې د "روژاوا څخه د بلوچستان ټولو ښځو او خلکو ته" تر سرلیک لاندې یو پیغام واستاوه چې په کې یې وویل چې "تر پایه پورې، موږ ستاسو سره ولاړ یو او موږ. یو بل به نه پریږدي". بلوڅ ډلو په عراق کې د ۲۰۱۷ کال د کردستان د خپلواکۍ ټولپوښتنه کې پراخ ملاتړ څرګند کړ. هغه کُردان چې د صدام حسین له حکومته وتښتېدل او پاکستان ته ولاړل، لکه بلوچان، چې ډېر کله د پاکستاني چارواکو له خوا ورسره بد چلند کېږي. ایران، چیرته چې کرد او بلوڅان دواړه اوسیږي، د دوی ترمنځ خورا د پام وړ پیوستون شتون لري. دوی په لاریونونو کې له یو بل سره ملګري دي او شعارونه یې ورکول چې "کردان او بلوڅان وروڼه دي، ټول د مشر وینې تږي دي." دوی دواړه په ایران کې لوی شمیر بندیان جوړوي. د ایران اسلامي جمهوریت معمولاً تور لګوي چې اسرائیل او امریکا د بلوڅو او کردانو په خوځښتونو کې فعال دي. ترکیه په داسې حال کې چې د کردانو فعالان یې نیولي، بلوڅ فعالان یې هم نیولي او پاکستان او ایران ته یې سپارلي دي. الله نظر بلوچ د کردانو ملاتړ وکړ. د BLA او YPG ترمنځ د همکارۍ راپورونه هم ورکړل شوي، او په افغانستان کې د کرد-بلوڅ جبهې د جوړولو پلان لري ترڅو په ترکي او پاکستاني اډو بریدونه وکړي، او همدارنګه په کردستان او بلوچستان کې د بېلتون غوښتونکو تمویل وکړي.