Jump to content

د سياسي اقتصاد نيوکه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا


په سياسي اقتصاد نيوکه يا د اقتصاد نيوکه د ټولنيزې نيوکې يو ډول دی، چې هغه بېلابېلې ټولنيزې ټولۍ او جوړښتونه رد کوي، چې په اقتصاد کې د سرچينې د ځانګړي کولو يا تخصيص او د عايد د وېش د بڼو او څرنګوالي په اړه د بحث اصلي بهير جوړوي. دا نيوکه د اقتصادپوهانو د هغه څه کارونه هم نه مني، چې د ګټندويانو د باور له مخې نارښتيني منلي حقيقتونه، ناسمې تاريخي انګېرنې او د بېلابېلو تشرېحي نکلونو معياري کارول دي. دوی هغه څه نه مني، چې دوی يې د پخوانۍ ټولنيزې ټولۍ په توګه د اقتصاد د ثابتولو په موخه د اقتصادپوهانو د تمايل د اصلي بهير په توګه تشرېح کوي. [۱][۲][۳]

هغوی چې د اقتصاد په نيوکه کې ښکېل دي، د هغه نظريې د نه منلو هڅه کوي چې اقتصاد او ډولونه يې بايد د يو څه ترانس تاريخي په توګه درک شي. دوی له بلې خوا استدلال کوي چې دا په پرتليز ډول د سرچينې د وېش يو نوی حالت دی، چې له عصريتوب سره يو ځای راپورته شو. له همدې امله په سياسي اقتصاد نيوکه د سرچينو د وېش په موخه په تاريخي ډول د مشخصو لارو چارو د ګڼو ډولونو له ډلې يوازينی ډول ګڼل کېږي. [۴][۵][۶][۷][۸]

د اقتصاد نيوکه کونکي په خپله د اقتصاد په ورکړل شوي دريځ باندې نيوکه کوي او له همدې امله د اقتصاد د اداره کولو د څرنګوالي په اړه د نظرياتو رامنځته کول نه په نښه کوي. [۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]

د اقتصاد نيوکه کونکي هغه څه چې په خورا عام ډول اقتصاد ګڼل کېږي، د «ځاني ښکاره» يا اعلان شويو «اقتصادي قوانينو» د پايلې اوسېدلو په پرتله د ميتافزيکي مفهومونو بنډلونه او همدا راز ټولنيزې او معياري لارې چارې ګڼي. د همدې له امله دوی د هغو نظريو په پام کې نيولو هڅه کوي، چې د اقتصاد په ډګر کې د عيب لرونکې يا په ساده ډول د درواغجنې پوهې په توګه عمومي موضوعګانې دي. [۱۷][۱۸][۱۹]

نن ورځ د سياسي اقتصاد ګڼې نيوکې شته، مګر هغه څه چې په دوی کې ګډ يا مشترک دي، د هغه څه نيوکه ده چې د سياسي اقتصاد منتقدين يې ديني عقيده بولي. د بېلګې په ډول: د اړينې او ترانس تاريخي ټولنيزې ټولۍ په توګه د اقتصاد ادعاوې. [۲۰][۲۱]

راسکين “Ruskin”

[سمول]

په ۱۸۶۰ ز لسيزه کې جان راسکين د “Unto This Last” تر سرليک لاندې خپله مقاله خپره کړه، چې نوموړي د خپل مرکزي کار په توګه ګڼله. مقاله په اصل کې يوه مجله کې د خپرونو د لړۍ په توګه ليکل شوې وه، چې د مقالو له امله د راپورته شوي سخت مخالفت له امله د خپرونو په ځنډولو سره پای ته ورسېده. په داسې حال کې چې راسکين په عمومي ډول د يو مهم هنري منتقد په توګه پېژندل کېږي، د هنر د تاريخ په اړه د نوموړي څېړنه يوه برخه وه، چې نوموړي ته يې د منځنيو پيړيو له عصري څخه د مخکې ټولنو او د هغوی د ټولنيز سازمان په اړه يو څه پوهه ورکړه، چې په واسطه يې نوموړي کولی شول د يادو پېړيو حالت د خپل وخت له حالت څخه بېل او تر منځ يې توپير وکړي. راسکين د نوي سياسي اقتصاد د يو ميتودولوژيک يا پوهنيزې نيوکې د کارولو هغسې هڅه وکړه، لکه څرنګه چې د کلاسيک اقتصادپوهانو له لورې په پام کې نيول شوې وه. [۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]

راسکين اقتصاد د «ډله ييزې ذهني ښوېيدنې يا ډله ييز ټکر» په توګه وګڼه او صنعت کې پر غور يا دقت باندې ټينګار يې د غلامۍ يو ډول وبله. د دې حقيقت له امله چې راسکين د خپل وخت د سياسي اقتصاد «ساده يا لېونی» بللی و، نوموړي وويل چې دې [د اقتصاد په اړه پوهې] نوموړي ته د جمناستيک د پوهې په څېر لېوالتيا په برخه کړه، چې د خپل منلي حقيقت په توګه يې په پام کې لرل، چې انسانانو په حقيقت کې د هډوکو جوړښتونه (اسکليټ) نه درلودل. راسکين اعلان وکړ چې اقتصاد په کټ مټ ورته دريځونو پورې تړلی دی. د نوموړي له نظره دا منلي حقيقتونه له دې فکر سره ورته دي، چې انسانان په بشپړ ډول د هډوکو له جوړښتونو څخه جوړ شوي دي، نه دا چې د هډوکو جوړښتونه نه لري. راسکين وليکل چې نوموړي د دې نظريې د حقيقي ارزښت مخالفت نه دی کړی، مګر يوازې همدومره يې ليکلي دي، چې نوموړی دا خبره نه مني، چې ياده نظريه کولی شي په خپل شته حالت کې په برياليتوب سره نړۍ کې پلې شي. نوموړي د «طبيعي قوانينو»، «اقتصادي شخص» او د «ارزښت» د شته مفکورې د نظرياتو اړوند مسايل غوره کړل او موخه يې د اقتصادپوهانو په فکر کې د مخالفتونو په ګوته کول وو. همدا راز مېل “Mill” باندې د دې فکر له امله نيوکه وشوه، چې «د ولس نظرونه» په مناسب ډول د بازار د بيو په واسطه منعکس شوي وو. [۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]

راسکين ناتوليدي شتمنۍ ته د اشارې کولو په موخه د “Illth” اصطلاح هم رامنځته کړه. ياده اصطلاح لکه څرنګه چې ناروغ “Ill” د ښه “Well” ضد دی، د شتمنۍ چپه يا برعکس مانا لري. نوموړی نن ورځ د يو سياسي مفکر په توګه سم نه پېژندل کېږي، مګر کله چې په ۱۹۰۶ز کال کې د کاګرو د پارلمان د غړي له لومړي نسل څخه يو ژورنالېست وپوښتل، چې کوم کتاب دوی تر ټولو زيات هڅولي دي، نو له شک پرته د جدول د پورتني کتاب په توګه د راسکين “Unto This Last” نومي کتاب ځواب ورکړل شو.  

[...] د شتمن کېدلو هنر په عام مفهوم په بشپړ ډول يا د ځان لپاره د زياتو پيسو د راټولولو وروستی هنر نه دي، مګر د پلان جوړولو هنر دی، چې زموږ ګاونډيان يې ښايي لږ ولري. په کره شرايطو کې دا «زموږ په خوښه د زيات نه زياتې نابرابرۍ د رامنځته کولو هنر» دی. ـ راسکين، د دې پايښت پر لور “Unto This Last”

نيوکه

[سمول]

مارکس او انګيلس د راسکين زياتره نيوکه تعاملي وګڼله. د منځنيو پېړيو په اړه د راسکين هيلې دوی اړ کړل، چې نوموړی د «فيوډالي يوتوپيايي» په توګه رد کړي. [۳۲]

مارکس

[سمول]

کارل مارکس په ۱۹ پېړۍ کې ښايي د خپل «د سياسي اقتصاد نیوکه» نومي درې ټوکه کتاب په درلودلو سره د سياسي اقتصاد خورا نامتو نيوکه کونکی وي؛ ياد کتاب د مارکس د خورا نامتو کتابونو له ډلې څخه دی. که څه هم د مارکس ملګري فردريک انګيلس په ۱۸۴۴زکال کې «د سياسي اقتصاد د نیوکې ځانګړتياوې» تر سرليک لاندې کتاب له مخې د سياسي اقتصاد نيوکه کې ښکېل شو، چې د هغه څه په بنسټ ايښودنه کې يې مرسته وکړه، چې مارکس غوښتل په اړه يې نور هم مخکې لاړ شي. د مارکس د سياسي اقتصاد نيوکه د توليد حالت او د بورژوا ټولنې د نظريې څېړل او سپړنه او د هغې د رښتينې بېلېدنې نيوکه رانغاړي، چې هغه بنسټيز اقتصاد دی. د بېلګې په ډول: ټولنيزې ټولۍ په هغه څه کې شته، د کوم لپاره چې مارکس د توليد پانګوال حالت دی. لکه: مجرد يا ذهني کار. مارکس د سياسي اقتصاد د لرغونتياوو خلاف د ښکاره پديدو د ايډيالوژيکي پردې د پورته کولو او د معيارونو ټاکلو، منلو حقيقتونو، ټولنيزو اړيکو، بنسټونو او داسې نورو هغو عواملو په اړه اندېښنه درلوده، چې پانګه بيا توليدوي. [۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲]

د مارکس د سياسي اقتصاد په مرکزي کتابونو کې “Grundrisse”، “A Contribution to the Critique of Political Economy” او “Das Kapital” شامل دي. د مارکس کتابونه زياتره وخت په اړخيز يا ضمني ډول نومول شوي دي. د بېلګې په ډول “A Contribution to the Critique of Political Economy” يا “Capital” نومي کتاب “A Critique of Political Economy” ياد شوی دی. مارکس په خپل کتاب “Das Kapital” کې څو ځله د انګيلس د “Outlines of a Critique of Political Economy” مقالې يادونه کړې ده. که څه هم د تروتسکي پلويان او نورو لينن پلوي په څرګند يا ضمني ډول د دې استدلال کولو هڅه کوي، چې ياد کتابونه اقتصادي نظريې رامنځته کوي او يادې نظريې لري، چې په ځانته يا خپلواک ډول څېړل کېدلی شي. د اقتصاد په اړه د مارکس د کتاب په اړه يو عمومي درک دا هم و، چې د نوموړي کار د شوروي د ټينګې عقيدې په واسطه وړاندې شوی و. دا چې دا يو حالت يا قضيه ده، نو ځکه يوه د بحث وړ موضوع پاتې کېږي، چې ايا د مارکس د سياسي اقتصاد نيوکه د سياسي اقتصاد د نيوکې په توګه او که د ارتودوکس ژباړنې له مخې د اقتصاد د يوې بلې نظريې په توګه بايد درک شي. د سياسي اقتصاد نيوکه په مارکسيزم کې تر ټوول مهمه او مرکزي پروژه ګڼل کېږي، چې په پوهنيزو کړيو او له هغوی څه د باندې يې پراخه شمېر پرمختللو لارو چارو ته لارښوونه کړې ده او لا هم لارښوونې ته دوام ورکوي. [۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵]

سرچينې

[سمول]
  1. Henderson, Willie (2000). John Ruskin's political economy. London: Routledge. ISBN 0-203-15946-2. OCLC 48139638. [...]Ruskin attempted a methodological/scientific critique of political economy. He fixed on ideas of 'natural laws', 'economic man' and the prevailing notion of 'value' to point out gaps and inconsistencies in the system of classical economics.
  2. Murray, Patrick (March 2020). "The Illusion of the Economic: Social Theory without Social Forms". Critical Historical Studies. 7 (1): 19–27. doi:10.1086/708005. ISSN 2326-4462. S2CID 219746578.
  3. Louis, Althusser; Balibar, Etienne (1979). Reading Capital. Verso Editions. p. 158. OCLC 216233458. 'To criticize Political Economy' means to confront it with a new problematic and a new object: i.e., to question the very object of Political Economy
  4. Fareld, Victoria; Kuch, Hannes (2020), From Marx to Hegel and Back, Bloomsbury Academic, p. 142,182, doi:10.5040/9781350082700.ch-001, ISBN 978-1-3500-8267-0, S2CID 213805975, بياځلي په 17 September 2021
  5. Mortensen. "Ekonomi". Tidskrift för litteraturvetenskap. 3:4: 9.
  6. Postone, Moishe (1995). Time, labor, and social domination : a reinterpretation of Marx's critical theory. pp. 130, 5. ISBN 0-521-56540-5. OCLC 910250140.
  7. Jönsson, Dan. "John Ruskin: En brittisk 1800-talsaristokrat för vår tid? - OBS". sverigesradio.se (in سویډنی). Sveriges Radio. خوندي شوی له اصلي څخه په 5 March 2020. بياځلي په 24 September 2021. Den klassiska nationalekonomin, som den utarbetats av John Stuart Mill, Adam Smith och David Ricardo, betraktade han som en sorts kollektivt hjärnsläpp ... [Transl. Ruskin viewed the classical political economy as it was developed by Mill, Smith, and Ricardo, as a kind of "collective mental lapse.]
  8. Postone 1993، مم. 44,192–216.
  9. Henderson, Willie (2000). John Ruskin's political economy. London: Routledge. ISBN 0-203-15946-2. OCLC 48139638. [...]Ruskin attempted a methodological/scientific critique of political economy. He fixed on ideas of 'natural laws', 'economic man' and the prevailing notion of 'value' to point out gaps and inconsistencies in the system of classical economics.
  10. Louis, Althusser; Balibar, Etienne (1979). Reading Capital. Verso Editions. p. 158. OCLC 216233458. 'To criticize Political Economy' means to confront it with a new problematic and a new object: i.e., to question the very object of Political Economy
  11. Ramsay, Anders (21 December 2009). "Marx? Which Marx? Marx's work and its history of reception". www.eurozine.com. خوندي شوی له اصلي څخه په 12 February 2018. بياځلي په 16 September 2021.
  12. Ruccio, David (10 December 2020). "Toward a critique of political economy | MR Online". mronline.org. خوندي شوی له اصلي څخه په 15 December 2020. بياځلي په 20 September 2021. Marx arrives at conclusions and formulates new terms that run directly counter to those of Smith, Ricardo, and the other classical political economists.
  13. Louis, Althusser; Balibar, Etienne (1979). Reading Capital. Verso Editions. p. 158. OCLC 216233458. 'To criticize Political Economy' means to confront it with a new problematic and a new object: i.e., to question the very object of Political Economy
  14. Ruskin, John. Unto this Last. pp. 128–129.
  15. Peperell, Nicole. "Beyond reification: Reclaiming Marx's Concept of the Fetish Character of the Commodity" (PDF). Kontradikce: A Journal for Critical Thought. The critical edge of Marx's analysis does not derive, therefore, from any sort of declaration that this impersonal social relation does not exist, or is not 'truly' impersonal. Instead, it derives from the demonstration of how such a peculiar and counter-intuitive sort of social relationکينډۍ:Snd one that possesses qualitative characteristics more normally associated with our interactions with non-social realityکينډۍ:Snd comes to be unintentionally generated in collective practice.
  16. Murray, Patrick (March 2020). "The Illusion of the Economic: Social Theory without Social Forms". Critical Historical Studies. 7 (1): 19–27. doi:10.1086/708005. ISSN 2326-4462. S2CID 219746578.
  17. Patterson, Orlando; Fosse, Ethan. "Overreliance on the Pseudo-Science of Economics". The New York Times. خوندي شوی له اصلي څخه په 2015-02-09. (OpEd)
  18. Badeen, Dennis; Murray, Patrick. "A Marxian Critique of Neoclassical Economics' Reliance on Shadows of Capital's Constitutive Social Forms" (PDF). crisiscritique.org (PDF). بياځلي په 2022-09-13.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  19. "The Poverty of Philosophy - Chapter 2.1". www.marxists.org. بياځلي په 16 September 2021.
  20. Louis, Althusser; Balibar, Etienne (1979). Reading Capital. Verso Editions. p. 158. OCLC 216233458. 'To criticize Political Economy' means to confront it with a new problematic and a new object: i.e., to question the very object of Political Economy
  21. Ruda, Frank; Hamza, Agon (2016). "Introduction: Critique of Political Economy" (PDF). Crisis and Critique. 3 (3): 5–7. خوندي شوی له the original (PDF) on 2021-11-16. بياځلي په 2022-09-13.
  22. Ruskin, John (1877). Unto This Last, and Other Essays on Political Economy. Sunnyside, Orpington, Kent: George Allen – via Project Gutenberg.
  23. Jönsson, Dan. "John Ruskin: En brittisk 1800-talsaristokrat för vår tid? - OBS". sverigesradio.se (in سویډنی). Sveriges Radio. بياځلي په 16 September 2021.
  24. Swann, G M Peter (2001). ""No Wealth But Life": When Does Mercantile Wealth Create Ruskinian Wealth?" (PDF). European Research Studies Journal. IV (3–4): 5–18.{{cite journal}}: CS1 maint: url-status (link)
  25. "Ruskin the radical: why the Victorian critic is back with a vengeance". The Guardian (in انګليسي). 30 August 2018. خوندي شوی له اصلي څخه په 30 August 2018. بياځلي په 12 November 2021.
  26. Henderson, Willie (2000). John Ruskin's political economy. London: Routledge. ISBN 0-203-15946-2. OCLC 48139638. [...]Ruskin attempted a methodological/scientific critique of political economy. He fixed on ideas of 'natural laws', 'economic man' and the prevailing notion of 'value' to point out gaps and inconsistencies in the system of classical economics.
  27. Ruskin, John. Unto this Last. pp. 128–129.
  28. Jönsson, Dan. "John Ruskin: En brittisk 1800-talsaristokrat för vår tid? - OBS". sverigesradio.se (in سویډنی). Sveriges Radio. خوندي شوی له اصلي څخه په 5 March 2020. بياځلي په 24 September 2021. Den klassiska nationalekonomin, som den utarbetats av John Stuart Mill, Adam Smith och David Ricardo, betraktade han som en sorts kollektivt hjärnsläpp ... [Transl. Ruskin viewed the classical political economy as it was developed by Mill, Smith, and Ricardo, as a kind of "collective mental lapse.]
  29. "From Labor to Value: Marx, Ruskin, and the Critique of Capitalism". victorianweb.org. بياځلي په 12 November 2021.
  30. Henderson, Willie (2000). John Ruskin's political economy. London: Routledge. p. 100. ISBN 0-203-15946-2. OCLC 48139638. Ruskin's criticism of Mill is that he based the science of political economy on 'the opinions of the public' as expressed by market prices, i.e. on 'fuddled' thought induced by contemplating the shadow of value rather than thinking upon, by implication, a true (Platonic) object of cognition.
  31. Henderson, Willie (2000). John Ruskin's political economy. London: Routledge. ISBN 0-203-15946-2. OCLC 48139638. [...]Ruskin attempted a methodological/scientific critique of political economy. He fixed on ideas of 'natural laws', 'economic man' and the prevailing notion of 'value' to point out gaps and inconsistencies in the system of classical economics.
  32. Jönsson, Dan. "John Ruskin: En brittisk 1800-talsaristokrat för vår tid? - OBS". sverigesradio.se (in سویډنی). Sveriges Radio. بياځلي په 16 September 2021.
  33. Conttren, V. (2022). "István Mészáros: The Critique of Political Economy". Conttren, V. doi:10.17605/OSF.IO/65MXD. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  34. "Deutsch-Franzosische Jahrbucher" [German-French Yearbooks]. www.marxists.org. بياځلي په 16 September 2021.
  35. Liedman, Sven-Eric. "Engelsismen" (PDF). Fronesis (in سویډنی) (28): 134. Engels var också först med att kritiskt bearbeta den nya nationalekonomin; hans "Utkast till en kritik av nationalekonomin" kom ut 1844 och blev en utgångspunkt för Marx egen kritik av den politiska ekonomin [Engels was the first to critically engage the new political economy his Outlines of a Critique of Political Economy came out in 1844 and became a starting point for Marx's own critique of the political economy]
  36. Murray, Patrick (March 2020). "The Illusion of the Economic: Social Theory without Social Forms". Critical Historical Studies. 7 (1): 19–27. doi:10.1086/708005. ISSN 2326-4462. S2CID 219746578. "There are no counterparts to Marx's economic concepts in either classical or utility theory." I take this to mean that Marx breaks with economics, where economics is understood to be a generally applicable social science.
  37. "Marx Ekonomikritik". Fronesis (in سویډنی) (28). بياځلي په 1 September 2021.
  38. Bellofiore, Riccardo (2016). "Marx after Hegel: Capital as Totality and the Centrality of Production" (PDF). Crisis & Critique. 3 (3): 31. خوندي شوی له the original (PDF) on 2022-06-01. بياځلي په 2022-09-13.
  39. Jung, Henrik (1 January 2019). "Slagen av abstraktioner: Förnuftiga och reala abstraktioner i Marx ekonomikritik". Lychnos: Årsbok för idé- och lärdomshistoria (in سویډنی). ISSN 0076-1648. Marx consistently reveals the social abstraction of the substance of value and capital, i.e. abstract labour, as a Realabstraktion dominating individuals in bourgeois society through money and capital.
  40. Louis, Althusser; Balibar, Etienne (1979). Reading Capital. Verso Editions. p. 158. OCLC 216233458. 'To criticize Political Economy' means to confront it with a new problematic and a new object: i.e., to question the very object of Political Economy
  41. Fareld, Victoria; Kuch, Hannes (9 January 2020). From Marx to Hegel and back capitalism, critique, and utopia. Ann Arbor, Michigan: Bloomsbury Academic. pp. 150, 143. ISBN 978-1-350-08268-7. OCLC 1141198381.
  42. Freeman, Alan. "The psychopathology of Walrasian Marxism" (PDF). Munich Personal RePEc Archive. خوندي شوی (PDF) له اصلي څخه په 10 April 2018. 'Economic' categories, appearing as inhuman things with a mind of their own – prices, money, interest rates – are for Marx the disguised form of relations between people.
  43. Balibar, Étienne (2007). The philosophy of Marx. London: Verso. p. 18. ISBN 978-1-84467-187-8. OCLC 154707531. The expression 'critique of political economy' figures repeatedly in the title or programme of Marx's main works [...] To these we may add a great many unpublished pieces, articles and sections in polemical works.
  44. Conttren, V. (2022). "István Mészáros: The Critique of Political Economy". Conttren, V. doi:10.17605/OSF.IO/65MXD. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  45. Ruda, Frank; Hamza, Agon (2016). "Introduction: Critique of Political Economy" (PDF). Crisis and Critique. 3 (3): 5–7. خوندي شوی له the original (PDF) on 2021-11-16. بياځلي په 2022-09-13.
  46. Volkov, Genrikh Nikolaevich (1982). The Basics of Marxist-Leninist Theory. Progress guides to the social sciences (in انګليسي). Moscow: Progress. pp. 51, 188, 313. OCLC 695564556.
  47. Ernest, Mandel (1973). An introduction to Marxist economic theory. Pathfinder. ISBN 0-87348-315-4. OCLC 609440295.
  48. Brooks, Mick. "An introduction to Marx's Labour Theory of Value". In Defence of Marxism (in بريتانوی انګلیسي). بياځلي په 16 September 2021.
  49. Ruda, Frank; Hamza, Agon (2016). "Introduction: Critique of Political Economy" (PDF). Crisis and Critique. 3 (3): 5–7. خوندي شوی له the original (PDF) on 2021-11-16. بياځلي په 2022-09-13.
  50. "Programme of the French Worker's Party". www.marxists.org. بياځلي په 27 October 2021.
  51. "Excerpt from discussion on SPSM listserv on whether Capital can be understood as a "Critique" of Political economy or as "Marxist" political economy, highlighting the view of Juan Inigo". www.marxists.org.
  52. Wolff, Jonathan; Leopold, David (2 September 2021). Zalta, Edward N. (ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University – via Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  53. Ramsay, Anders. "Marx? Which Marx? Marx's work and its history of reception". www.eurozine.com. خوندي شوی له اصلي څخه په 12 February 2018. بياځلي په 16 September 2021.
  54. Volkov, Genrikh Nikolaevich (1982). The Basics of Marxist-Leninist Theory. Progress guides to the social sciences (in انګليسي). Moscow: Progress. pp. 51, 188, 313. OCLC 695564556.
  55. Postone 1993.