Jump to content

د جنسيت د تنخوا توپير

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د جنسيت د اداينې يا تنخوا توپير، د نارينه او ښځينه کارکوونکو د تنخواګانو تر مينځ د منځنۍ کچې توپير دی. ښځو ته په عمومي ډول د نارينه وو په پرتله لږه تنخوا ورکول کېږي. د تنخوا توپير په دوه ډوله دی: د غير تنظيم شوې تنخوا توپير، د تنظيم شوې تنخوا توپير په مقابل کې. وروستنۍ توپير په نمونه يي ډول د کار کولو ساعتونو، غوره شوو مسلکونو، زده کړې او کاري تجربې کې توپيرونه په پام کې نيسي. په متحده ايالاتو کې د بېلګې په توګه: د ښځينه وو غير تنظيم شوې منځنۍ کچې کلنۍ تنخوا، د نارينه منځنۍ کچې تنخوا ٪۷۹ ده، د تنظيم شوې ٪۹۵ منځنۍ کچې په پرتلنې. [۱][۲][۳][۴][۵]

لاملونه يې په حقوقي، ټولنيزو او اقتصادي عواملو پورې تړاو لري او د "مساوي کار لپاره مساوي تنخوا" څخه پراختيا مومي.[۶]

د جنسيت د تنخوا توپير د عامه تګلارې له اړخه يوه ستونزه کېدای شي، ځکه چې دا اقتصادي محصول کموي او دا معنا ورکوي چې ، مېرمنې (په ځانګړې توګه په زاړه عمر کې) ډېر احتمال لري چې، د خير ښېګڼې په تادياتو پورې اړه ولري.[۷][۸][۹]

تاريخي ليد

[سمول]

د جنسيت تنخوا د تاريخي مطالعې له مخې

د ۲۰۲۱ ز د تاريخي جنسيت د تنخوا تناسب، د يوې مطالعې پر اساس په سويلي اروپا کې مېرمنو د ۱۳۰۰ز او ۱۸۰۰ زکلونو تر منځ د غير مسلکي نارينه وو په پرتله شاوخوا نيمايي عايد تر لاسه کړ. په شمالي او لويديځه اروپا کې دا تناسب ډېر لوړ و، مګر د ۱۵۰۰ - ۱۸۰۰ ز کلونو په موده کې لږ شو.[۱۰]

د ډوريس ويچسلباومر (Doris Weichselbaumer) او روډولف وينټر-ايبمر (Rudolf Winter-Ebmer) له خوا، له ۶۰ څخه د زياتو هېوادونو له ۲۶۰ څخه ډېر د تنخواګانو د توپير مطالعاتو، د ۲۰۰۵ز خپاره شوي مېټا ارزونې وموندل، چې له ۱۹۶۰ ز کلونو څخه تر ۱۹۹۰ ز کلونو پورې په ټوله نړۍ کې د اومه (په مستعار نوم غير تنظيم شوې) تنخوا توپيرونه، د پام وړ يعنې له ٪۶۵ څخه تر ٪۳۰ پورې لږ شوي دي. د دې کمښت لويه برخه د ښځو لپاره د کار بازار دشتوالي له امله وه. (د بېلګې په توګه: ښه زده کړه، روزنه او د کار ضميمه).[۱۱]

په ۱۹۹۸ز کې د تنخواګانو د توپير په اړه، د ۴۱ ازماېښتي مطالعاتو بل مېټا تحليل د اټکل شوې تنخوا په تشو کې د ورته وخت ميلان يا حرکت يعنې په کال کې نږدې ٪۱ کمښت وموند.[۱۲]

د بریتانيا د CMI له خوا د ۲۰۱۱ ز مطالعې په پایله کې: که چېرې د ښځينه اجرائيوي رئيسانو لپاره د تنخواګانو وده، په اوسنيو بیو کې دوام وکړي؛ د ښځينه او نارينه اجرائيوي عوایدو تر مينځ واټن به تر ۲۱۰۹ ز پورې ناڅرګند نه وي.[۱۳]

محاسبه

[سمول]

د جنسيت د تنخوا غير تنظيم شوې توپير يا د جنسيت د تنخوا توپير، په نمونه يي ډول په ټاکل شوې نمونه کې د ټولو نارينه او ښځينه کارکوونکو لپاره د تنخواګانو تر منځ منځنی يا مطلوب توپير دی. دا په عمومي ډول، "د نارينه او ښځينه کارکوونکو د منځني ناخالص ساعتوار [يا کلني] عايد تر مينځ توپير د نارينه ناخالص عايد٪ " د فيصدي يا تناسب په توګه ښودل کېږي.[۱۴]

ځيني ​​هېوادونه د ملي جنسيت د تشو د محاسبې لپاره يوازې د بشپړ وخت کاري نفوس کاروي. نور هېوادونه د هېواد له ټول کاري نفوس څخه د نمونې پر بنسټ دي (د نيم وخت کارکوونکو په ګډون). په دې حالت کې د بشپړ وخت معادل (FTE) د کار شوو ساعتونو تنخوا، د مساوي اندازې لپاره د تنخوا تر لاسه کولو لپاره کارول کېږي.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]

د  نا دولتي سازمانونو محاسبه، په بېلابېلو نمونو کې کاروي. ځيني سازمانونه شريکوي چې محاسبه څنګه او په کوم ډول معلوماتو باندې تر سره شوې وه. د جنسيت د تنخوا توپير، د بېلګې په توګه: د توکم، ښار او دندې له مخې يا په يوه اداره کې اندازه کېدی شي.[۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰]

د بېلابېلو لاملونو لپاره تنظيمول

[سمول]

د تنخواګانو پرتله کو،ل د معلوماتو سيټونو "په دننه کې، نه په اوږدو کې" د نورو فکتورونو يا عواملو کنټرولولو سره په يو ځانګړي فکتور تمرکز کولو کې مرسته کوي. د بېلګې په ډول: د دې لپاره چې د جنسيت د تنخوا په توپير کې د افقي او عمودي توپير رول له منځه يوسو، تنخوا په يوه ځانګړي وظيفوي فعاليت کې د جنسيت په واسطه سره پرتله کېدی شي. د دې لپاره چې د کار په بازار کې له ملي ورهاخوا توپيرونه له مينځه يوسو؛ اندازه کوونه کولی شي، پر ځای يې په يوې جغرافيايي سيمې تمرکز وکړي.[۳۱]

دلاېل

[سمول]

د جنسيت د تنخواګانو غير تنظيم شوې توپير، په خپله د تبعيض اندازه نه ده. دا د ښځو او نارينه وو په منځنۍ تنخوا کې توپيرونه، يو ځای کوي، چې د پرتله کولو د باروميټر (د اتموسفير د معلومولو اله يا هوا سنج) په توګه خدمت وکړي. د تنخواګانو توپيرد حرفوي بېلوالي (په لوړو تنخوا لرونکو صنعتونو کې ډېر نارينه او په ټيټو تنخوا لرونکو صنعتونو کې مېرمنې)، عمودي بېلوالي (په لوړ پوړو کې لږې مېرمنې او له همدې امله ښه تنخوا ورکول) د مساوي تنخواګانو غير ګټور قانون، د مېرمنو په ټوله کې د اداينې کاري ساعتونه او د کار بازار ته د ننوتلو پر وړاندې خنډونه، لکه: د زده کړې کچه او د واحد مور او پلار کچې له امله دی.[۳۲]

ځيني ​​ بدلونونه چې د غير تنظيم شوي جنسيت تنخوا توپير په تشرېح کولو کې مرسته کوي؛هغه اقتصادي فعاليت، کاري وخت او د دندې موده راښیي. د جنسيت مشخص عوامل په وړتيا او تبعيض کې د جنډر د توپير، د تنخوا ټوليز جوړښت او د صنعت په سکتورونو کې د تنخواګانو د توپير په ګډون، ټول د جنسيت د تنخوا په توپير اغېزه کوي.[۳۳]

د صنعت برخه

[سمول]

حرفوي يا افقې توپير، په تنخوا کې نابرابرۍ ته اشاره کوي، چې له حرفوي عايداتو سره تړاو لري.[۳۴][۳۵]

په جاکوبس (۱۹۹۵ ز) کې بويډ (Boyd) او همکارانو يې، د کار افقي وېش ته، چې له مخې يې د نارينه وو لپاره په "لوړې تکنالوژۍ" او ښځينه وو لپاره "High-touch" (شخصي پاملرنې او خدمت کې ښکېلتيا) ته په داسې حال کې ورګرځي، چې له لوړې ټيکنالوژۍ سره په مالي ډول د ډېرو مکافاتو نسبت ورکول کېږي. نارينه ډير احتمال لري چې په یو څه لوړه تنخوا، خطرناکو صنعتونو، لکه: کان کيندنه، ساختمان يا توليد برخې وي او ان د اتحاديې له خوا يې ملاتړ وشي. برعکس ښځې ډېر احتمال لري، چې د منشيتوب يا کتابت اړوند دندو کې وي او په خدماتي صنعت کې کار وکړي.[۳۶][۳۷]

په ۱۹۹۰ ز کلونو کې د متحده ايالاتو د کار ځواک يوې مطالعې وړانديز وکړ، چې په کسب، صنعت او د اتحاديې حالت کې د جنسيت توپيرونه، د تنخوا د توپير يو اټکل شوې ٪۵۳ تشرېح کوي. د امريکا په اقتصادي ژورنال ((لوی اقتصاد)) کې د ۲۰۱۷ ز کال يوې څېړنې وموندله، چې د خدماتو د برخې مخ په زياتېدونکي اهميت، په تنخوا او ساعتونو کې د جنسيت توپير په کمولو کې رول لوبولی دی. په ۱۹۹۸ ز کې په انساني پانګه او صنعت کې د دواړو توپيرونو لپاره تنظيمول، دنده او د اتحاديو د جوړول اصولو، د امريکايي مېرمنو د منځنیوعايداتو اندازه، د امريکايي نارينه وو له ٪۸۰ څخه ٪۹۱ ته زياتوي.[۳۸][۳۹]

د متحده ايالاتو د ملي ساينس يا پوهې بنسټ (National Science Foundation) کلنۍ سرشمېرنې، د ۲۰۱۷ ز مطالعې د ساينس په بېلابېلو برخو کې د تنخوا توپير په ګوته کړی. د لوړې تنخوا ورکولو په برخو کې د نارينه وو خورا لوی تناسب شتون لري. لکه: رياضي او کمپيوټر ساينس دوه تر ټولو د لوړې تنخوا ورکونکي ساينسي ساحې دي. نارينه په هغو برخو کې د دوکتورا د درجې شاوخوا ٪۷۵ لپاره مسوول دي، (هغه تناسب چې له ۲۰۰۷ راهيسې په سختۍ سره بدل شوی) او تمه ده چې نارينه ۱۱۳۰۰۰$ تنخوا د ښځو لپاره د ۹۹۰۰۰$ تنخوا په پرتله ترلاسه کړي. په ټولنيزو علومو کې د دوکتورا په پام کې نيولو سره د نارينه او ښځينه تر منځ توپير د نارينه وو ۶۶۰۰۰ ډالر د ښځو د ۶۲۰۰۰ ډالرو تنخوا په پرتله د پام وړ کم و. په هرحالت، په ځينو برخو کې ښځې ډېره مزدوري يا تنخوا تر لاسه کوي: په کيميا کې مېرمنې ۸۵۰۰۰ ډالر تنخوا تر لاسه کوي، چې دا معاش د هغوي د نارينه همکارانو په پرتله نږدې ۵۰۰۰ ډالر زيات دی.[۴۰]

د لوړ پوړو اجرائيوي تنخوامعلوماتو په اړه د مارنينګ سټار (Morningstar) ارزونې څرګنده کړه، چې لوړ پوړو اجرائيوي مېرمنو په ۲۰۱۹ ز کې د نارينه اجرائيوي رئيسانو له خوا ترلاسه شوي د هر ډالر لپاره ۸۴،۶ پيسې ترلاسه کړې. ګڼې ښځې په C-Suite (په يوه اداره کې په اجرائيوي سطحه مديريتي بستونه) کې، له ۷ څخه تر ۱ پورې پاتې شوې دي.[۴۱][۴۲]

سرچينې او ياداښتونه

[سمول]
  1. ↑ "Gender Pay Gap". www.genderequality.ie.
  2. ↑ "Progress on the Gender Pay Gap: 2019 - Glassdoor". Glassdoor Economic Research (in American English). 2019-03-27. بياځلي په 2021-03-09.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  3. ↑ O'Brien, Sara Ashley (April 14, 2015). "78 cents on the dollar: The facts about the gender wage gap". CNN Money. New York. بياځلي په May 28, 2015. 7% wage gap between male and female college grads a year after graduation even controlling for college major, occupation, age, geographical region and hours worked.
  4. ↑ The Simple Truth About The Gender Wage Gap (Report). 1310 L St. NW, Suite 1000 Washington, DC 20005. Spring 2018. خوندي شوی له the original on February 2017. بياځلي په 19 March 2018.{{cite report}}: CS1 errors: dates (link) CS1 maint: location (link)
  5. ↑ Gurchiek, Kathy (April 2, 2019). "Study: Global Gender Pay Gap Has Narrowed but Still Exists". SHRM. بياځلي په May 25, 2020. Average Cents/Pence Earned by Women Per Dollar/Pound/Euro of Male Earnings: .95
  6. ↑ https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/7896990/3-06032017-AP-EN.pdf
  7. ↑ Bandara, Amarakoon (3 April 2015). "The Economic Cost of Gender Gaps in Effective Labor: Africa's Missing Growth Reserve". Feminist Economics. 21 (2): 162–186. doi:10.1080/13545701.2014.986153. ISSN 1354-5701. S2CID 154698810.
  8. ↑ Klasen, Stephan (5 October 2018). "The Impact of Gender Inequality on Economic Performance in Developing Countries". Annual Review of Resource Economics. 10 (1): 279–298. doi:10.1146/annurev-resource-100517-023429. ISSN 1941-1340.
  9. ↑ Mandel, Hadas; Shalev, Michael (1 June 2009). "How Welfare States Shape the Gender Pay Gap: A Theoretical and Comparative Analysis". Social Forces. 87 (4): 1873–1911. doi:10.1353/sof.0.0187. ISSN 0037-7732. S2CID 20802566.
  10. ↑ Pleijt, Alexandra de; Zanden, Jan Luiten van (2021). "Two worlds of female labour: gender wage inequality in western Europe, 1300–1800†". The Economic History Review (in انګليسي). 74 (3): 611–638. doi:10.1111/ehr.13045. ISSN 1468-0289.
  11. ↑ Weichselbaumer, Doris; Winter-Ebmer, Rudolf (2005). "A Meta-Analysis on the International Gender Wage Gap" (PDF). Journal of Economic Surveys. 19 (3): 479–511. CiteSeerX 10.1.1.318.9241. doi:10.1111/j.0950-0804.2005.00256.x. S2CID 88508221.
  12. ↑ Stanley, T. D.; Jarrell, Stephen B. (1998). "Gender Wage Discrimination Bias? A Meta-Regression Analysis". The Journal of Human Resources. 33 (4): 947–973. doi:10.2307/146404. JSTOR 146404.
  13. ↑ Goodley, Simon (2011-08-31). "Women executives could wait 98 years for equal pay, says report". The Guardian. London. بياځلي په August 31, 2011. While the salaries of female executives are increasing faster than those of their male counterparts, it will take until 2109 to close the gap if pay grows at current rates, the Chartered Management Institute reveals.
  14. ↑ "Gender pay gap statistics - Statistics Explained". ec.europa.eu.
  15. ↑ "How Pew Research measured the gender pay gap".
  16. ↑ "Australia's Gender Pay Gap Statistics" (PDF). Australian Government Workplace Gender Equality Statistics. 20 February 2020 (PDF). بياځلي په 9 November 2021.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  17. ↑ "Gender pay gap statistics - Statistics Explained". ec.europa.eu.
  18. ↑ "What is the gender pay gap? - The Workplace Gender Equality Agency". web.archive.org. 31 October 2015. خوندي شوی له the original on 2015-10-31. بياځلي په 7 February 2019.
  19. ↑ "The Gender Pay Gap Explained" (PDF). بياځلي په 7 February 2019.
  20. ↑ "Breaking down the gender wage gap" (PDF). dol.gov. خوندي شوی له the original (PDF) on 28 July 2018. بياځلي په 7 February 2019.
  21. ↑ Bureau, US Census. "Income and Poverty in the United States: 2016". www.census.gov. {{cite web}}: |last= has generic name (help)
  22. ↑ "Do South African women earn 27% less than men?". Africa Check.
  23. ↑ "Australia's Gender Pay Gap Statistics" (PDF). Australian Government Workplace Gender Equality Statistics. 20 February 2020 (PDF). بياځلي په 9 November 2021.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  24. ↑ "How Pew Research measured the gender pay gap".
  25. ↑ "The Gender Wage Gap: 2017 Earnings Differences by Race and Ethnicity". Institute for Women's Policy Research. بياځلي په 2021-11-09.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  26. ↑ Kiersz, Sonam Sheth, Shayanne Gal, Andy. "7 charts that show the glaring gap between men and women's salaries in the US". Business Insider.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  27. ↑ Beautiful, Information is. "Gender Pay Gap". Information is Beautiful.
  28. ↑ "New Numbers Show the Gender Pay Gap Is Real". Bloomberg.com. 2018-03-29. بياځلي په 2020-09-26.
  29. ↑ Titcomb, James (26 March 2018). "Google reveals UK gender pay gap of 17pc". The Telegraph – via www.telegraph.co.uk.
  30. ↑ "Microsoft publishes gender pay data for UK". Microsoft News Centre UK. 29 March 2018.
  31. ↑ Beautiful, Information is. "Gender Pay Gap". Information is Beautiful.
  32. ↑ https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3888793/8979317/KS-TC-18-003-EN-N.pdf
  33. ↑ Blau, Francine D.; Kahn, Lawrence M. (November 2000). "Gender Differences in Pay". Journal of Economic Perspectives. 14 (4): 75–100. doi:10.1257/jep.14.4.75. S2CID 55685704.
  34. ↑ "Social Research Update 16: Occupational Gender Segregation". sru.soc.surrey.ac.uk. بياځلي په 2019-01-16.
  35. ↑ "Segregation | Eurofound". www.eurofound.europa.eu. بياځلي په 2019-01-16.
  36. ↑ Gender inequality at work. Jacobs, Jerry A., 1955-. Thousand Oaks, California: Sage Publications. 1995. ISBN 978-0803956964. OCLC 31013096.{{cite book}}: CS1 maint: others (link)
  37. ↑ Blau, Francine D.; Kahn, Lawrence M. (2007). "The Gender Pay Gap: Have Women Gone as Far as They Can?" (PDF). Academy of Management Perspectives. 21 (1): 7–23. doi:10.5465/AMP.2007.24286161. S2CID 152531847.
  38. ↑ Rachel, Ngai, L.; Barbara, Petrongolo (2017). "Gender Gaps and the Rise of the Service Economy" (PDF). American Economic Journal: Macroeconomics. 9 (4): 1–44. doi:10.1257/mac.20150253. ISSN 1945-7707. S2CID 13478654.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  39. ↑ Blau, Francine (2015). "International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences". International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition). Elsevier. 757–763. DOI:10.1016/B978-0-08-097086-8.71051-8. ISBN 9780080970875. 
  40. ↑ Woolston, Chris (2019-01-22). "Scientists' salary data highlight US$18,000 gender pay gap". Nature. 565 (7740): 527. doi:10.1038/d41586-019-00220-y. PMID 30670866.
  41. ↑ Cook, Jackie (February 22, 2021). "What Will it Take to Close the Gender Pay Gap for Good?". Morningstar.com (in انګليسي). بياځلي په 2021-02-24.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  42. ↑ Thorbecke, Catherine (February 17, 2021). "Gender pay gap persists even at executive level, new study finds". ABC News (in انګليسي). بياځلي په 2021-02-23.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_جنسيت_د_تنخوا_توپير&oldid=335484" نه اخيستل شوی