Jump to content

د اقلیم د بيړني حالت اعلان

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د اقلیم د بيړني حالت اعلان یو داسې اقدام دی چې د حکومتونو او ساینس پوهانو له‌خوا کېږي او اعلانوي چې بشر د اقلیم له بیړني حالت سره مخ دی. دغه ډول لومړنی اعلان د ۲۰۱۶ کال په ډسمبر میاشت کې یوه محلي حکومت وکړ. له هغه راهیسې (د ۲۰۲۲ کال تر مې میاشت پورې) په ۳۹ هېوادونو کې څه باندې ۲۱۰۰ محلي حکومتونو د اقلیم بیړنی حالت اعلان کړی دی. په هغو قضايي حوزو کې د مېشتو خلکو نفوس تر یو میلیارد اوړي چې د اقلیم بیړنی حالت په کې اعلان شوی دی.[۱][۲][۳]

د ۲۰۱۹ کال د اپرېل میاشتې په ۲۹مه نېټه د وېلز حکومت د اقلیم بیړنی حالت اعلان کړ چې وروسته د ۲۰۱۹ کال د مې میاشتې په لومړۍ نېټه د پارلمان او د وېلز د ملي شورا له‌خوا تصویب شو. دا په نړۍ کې لومړنی هېواد شو چې په رسمي ډول یې د اقلیم بیړنی حالت اعلان کړ.[۴][۵][۶]

کله چې یو حکومت بیړنی حالت اعلانوي، تر دې مخکې چې بیړني یا معادل حالت ته ننوځي بل ګام د اقلیمي بدلون د کمولو لپاره د لومړیتوبونو ټاکل دي. د اقلیم د بیړني حالت په اعلانولو کې یو حکومت دا تصدیقوي چې اقلیمي بدلون رامنځته شوی او تر دې مهاله شوي اقدامات د رامنځته شویو بدلونونو د محدودولو لپاره کافي نه دي. د دا ډول پرېکړې تمرکز پر دې وي چې د انساني فعالیتونو په پایله کې د رامنځته شوي اقلیمي بدلون د مخنیوي لپاره حکومتي تدابیر ونیول شي.[۷][۸][۹]

د بیړني حالت اعلان ښايي په بېلابېلو ملي او محلي حکومتي کچو کې وي او ښايي کړنلارې یې متفاوتې وي. د اقلیم د بيړني حالت اصطلاح نه یوازې رسمي پرېکړو ته ویل کېږي، بلکې د اقلیمي ویجاړۍ د مخنیوي لپاره اقدامات هم په کې شامل دي. دا کار ښايي واکمن چارواکي د اقلیم په اړه د اقدام ته متوجه او متمرکز کړي. د بيړني حالت اصطلاح دغې موضوع ته د لومړیتوب ورکولو او د بيړني ذهنیت د رامنځته کولو لپاره کارول کېږي.

د بیړني اقلیم اصطلاح د اقلیمي فعالینو او اقلیم‌پلوه سیاستوالو له‌خوا په دې خاطر دود شوې ده چې اوږدمهالو ستونزو ته د رسیده‌ګۍ لپاره بیړنی احساس رامنځته کړي. د ملګرو ملتونو پراختیایي پروګرام په ۵۰ هېوادونو کې د عامه افکارو په اړه په یوې سروې کې موندلې چې له ۱.۲ میلیونو ځواب ورکوونکو څخه څلور شپېته سلنه په دې باور دي چې اقلیمي بدلون یو نړیوال بیړنی حالت دی.[۱۰][۱۱]

اصطلاحات

[سمول]

د اقلیم د بيړني حالت اصطلاح تر ۲۰۱۰ کال مخکې د اقلیمي بدلون پر وړاندې په لاریونونو کې کارول کېده چې د ۲۰۰۹ کال په جون میاشت کې په مېلبورن کې "د اقلیم په اړه بیړنی لاریون" یې د بېلګې په توګه یادولی شو. په ۲۰۱۷ کې د ډاربین ښار شورا د "ډاربین د اقلیم بیړنی پلان" په نامه ډېری اقدامات تصویب کړل. د ۲۰۱۸ کال د ډسمبر میاشتې په ۴مه نېټه د روم کلب "د اقلیم بیړني پلان" وړاندې کړ چې د نړیوالې تودوخې د محدودولو لپاره ۱۰ لومړیتوبونه په کې شامل دي. د اقلیمي عدالت د بېلابېلو خوځښتونو په را څرګندېدو سره دې اندېښنې ته بېلابېلو حکومتونو پام اړولی دی.[۱۲][۱۳][۱۴]

ډېری هغه اروپايي ښارونه او ټولنې چې د اقلیم بيړني حالت یې اعلان کړی، په هم‌مهاله ډول د «کلیما بنډنس» شبکې غړي دي چې دغه شبکه دوی مکلفوي تر څو په هرو پنځو کلونو کې د کاربن ډای اکسایډ د انتشار یا خپرښت کچه ۱۰ سلنه کمه کړي.

اکسفورډ قاموس د اقلیم د بیړني حالت اصطلاح د ۲۰۱۹ کال د کلمې په توګه غوره کړه او دا اصطلاح یې د "یوه داسې وضعیت په توګه تعریف کړې ده چې د اقلیمي بدلون د کمولو یا درولو او د احتمالي چاپېریالي زیانونو د مخنیوي لپاره په کې د بیړني اقدام اړتیا وي." د ۲۰۱۸ کال د سپټمبر او د ۲۰۱۹ کال د سپټمبر میاشتو تر منځ دا اصطلاح څه باندې ۱۰۰۰۰ ځله کارول شوې ده.[۱۵]

تاریخچه

[سمول]

لومړني پړاوونه

[سمول]

په نړۍ کې د اقلیم د بيړني حالت لومړنی دولتي اعلان د اسټرالیا د مېلبورن ایالت په ډاربین ښار کې د اسټرالیا د ګرین کونسلر «ټرینټ مک کارتي» له‌خوا وشو. دغه ښار د ۲۰۱۶ کال د ډسمبر میاشتې په ۵مه نېټه د اقلیم بیړنی حالت اعلان کړ. د ۲۰۱۷ کال په اګست میاشت کې ډاربین د اقلیم په بیړني پلان کې د اقداماتو پر کټګورۍ پرېکړه وکړه. د ډاربین تر اعلان وروسته د نیوجرسي ایالت په هابوکن او د کلفورنیا ایالت په بیرکیلي ښارونو کې هم ورته بیړني حالتونه اعلان شول.[۱۶][۱۷][۱۸]

په ۲۰۱۸ کې تر دغو پرمختګونو وروسته د انګلستان د زرغون ګوند سیاستوالې «کارلا ډینیر» چې هغه مهال د بریسټول ښار د شورا غړې وه، د بریسټول ښار شورا له‌خوا د اقلیم د بيړني حالت په اعلانولو کې مخکښ رول ولوباوه. دا په اروپا کې لومړنی دا ډول اعلان و او د هغو ښارونو او ملي پارلمانونو لپاره بریالیتوب وبلل شو چې د اقلیم بيړني حالتونه یې اعلان کړي وو. د ډینیر دا طرحه د انګلستان په اېنډېپېننډنټ ورځپاڼه کې د "لومړۍ تاریخي طرحې" په توګه تشرېح شوه چې د ۲۰۱۹ کال په جولای میاشت کې د څه باندې ۴۰۰ ځايي چارواکو او پارلمانونو له‌خوا کاپي شوې وه.[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

د ۲۰۱۹ کال د اپرېل میاشتې په ۲۸مه نېټه د سکاټلینډ د حکومت لومړۍ وزیرې «نیکولا سټورجن» د سکاټلند د ملي ګوند په کنفرانس کې د اقلیم بیړنی حالت اعلان کړ؛ د اقلیمي بدلون (د ګازونو د خپرښت د کمولو موخې) قانون د ۲۰۱۹ کال د سپټمبر میاشتې په ۲۵مه نېټه تصویب شو. بله ورځ د وېلز حکومت د اقلیم بیړنی حالت اعلان کړ چې سملاسي د ۲۰۱۹ کال د مې میاشتې په لومړۍ نېټه پارلمان تصویب کړ او لومړنی هېواد شو چې په رسمي ډول د اقلیم بیړنی حالت اعلانوي. تر دې وروسته په هماغه ورځ د بریتانیا پارلمان هم دغه کار وکړ.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰]

وروستي پرمختګونه: د هېوادونو او تحت الحمایه هېوادونو نوملړ

[سمول]

پارلماني یا حکومتي اعلانونه

[سمول]
  • سکاټلنډ (د ۲۰۱۹ کال د اپرېل میاشتې ۲۸مه نېټه - نیکولا سټورجن)[۳۱]
  • وېلز (د ۲۰۱۹ کال د اپرېل میاشتې ۲۹مه نېټه - پارلمان)[۳۲]
  • انګلستان (د ۲۰۱۹ کال د مې میاشتې لومړۍ نېټه - پارلمان)[۳۳]
  • جرسي (د ۲۰۱۹ کال د مې میاشتې دویمه نېټه)[۳۴]
  • د ایرلینډ جمهوریت (د ۲۰۱۹ کال د مې میاشتې ۹مه نېټه)[۳۵]
  • من جزیره (د ۲۰۱۹ کال د مې میاشتې ۱۰مه نېټه – حکومت؛ د ۲۰۱۹ کال د جون میاشتې ۱۸مه نېټه – پارلمان)[۳۶]
  • پرتګال (د ۲۰۱۹ کال د جون میاشتې ۷مه نېټه)[۳۷][۳۸]
  • هولي سی (د ۲۰۱۹ کال جون میاشت)[۳۹]
  • کاناډا (د ۲۰۱۹ کال د جون میاشتې ۱۷مه نېټه)[۴۰][۴۱][۴۲]
  • فرانسه (د ۲۰۱۹ کال د جون میاشتې ۲۷مه نېټه)[۴۳]
  • ارجنټاین (د ۲۰۱۹ کال د جولای میاشتې ۱۷مه نېټه)[۴۴][۴۵]
  • هسپانیا (د ۲۰۱۹ کال د سپټمبر میاشتې ۱۷مه نېټه – پارلمان؛ د ۲۰۲۰ کال د جنورۍ میاشتې ۲۱مه نېټه – حکومت)[۴۶][۴۷][۴۸]
  • اتریش (د ۲۰۱۹ کال د سپټمبر میاشتې ۲۵مه نېټه)[۴۹]
  • مالټا (د ۲۰۱۹ کال د اکتوبر میاشتې ۲۲مه نېټه)[۵۰]
  • بنګله دېش (د ۲۰۱۹ کال د نومبر میاشتې ۱۳مه نېټه)[۵۱]
  • ایټالیا (د ۲۰۱۹ کال د ډسمبر میاشتې ۱۲مه نېټه)[۵۲]
  • اندورا (د ۲۰۲۰ کال د جنورۍ میاشتې ۲۳مه نېټه)[۵۳]
  • مالدیپ (د ۲۰۲۰ کال د فبرورۍ میاشتې ۱۲مه نېټه)[۵۴]
  • سوېلي کوریا (د ۲۰۲۰ کال د سپټمبر میاشتې ۲۴مه نېټه)[۵۵]
  • جاپان (د ۲۰۲۰ کال د نومبر میاشتې ۲۰مه نېټه)[۵۶]
  • نیوزیلینډ (د ۲۰۲۰ کال د ډسمبر میاشتې دویمه نېټه)[۵۷]
  • سینګاپور (د ۲۰۲۱ کال د فبرورۍ میاشتې لومړۍ نېټه)[۵۸][۵۹]
  • هاوايي (د ۲۰۲۱ کال د اپرېل میاشتې ۲۹مه نېټه – د ایالت مقننه)[۶۰]
  • موریس (د ۲۰۲۱ کال د سپټمبر میاشتې ۲۸مه نېټه)[۶۱]

د اروپايي ټولنې غړي هېوادونه

[سمول]

د ۲۰۱۹ کال د نومبر میاشتې په ۲۸مه نېټه اروپایي پارلمان د اقلیم بيړنی حالت اعلان کړ. په دې نېټه اروپايي اتحادیې د ۲۸ غړو هېوادونو استازیتوب کاوه چې اتریش، بلجیم، بلغاریا، کرواشیا، قبرس، چک جمهوریت، ډنمارک، استونیا، فنلنډ، فرانسه، جرمني، یونان، هنګري، ایرلنډ، ایټالیا، لاتویا، لیتوانیا، لوګزامبورګ، مالټا، هالنډ، پولنډ، پرتګال، رومانیا، سلواکیا، سلووینیا، هسپانیا، سویډن او انګلستان په کې شامل وو.[۶۲][۶۳]

هغه هېوادونه او قضايي حوزې چې د اقلیم بیړنی حالت یې اعلان کړی دی

[سمول]

دا مهال د داسې سوابقو د ثبتولو لپاره هېڅ نړیواله اداره نه‌شته چې کومو قضايي حوزو د اقلیم بيړنی حالت اعلان کړی دی. سي.اي.ډي.اې.اېم.ای.اې یوه ډله ده چې د اقلیم د بیړني حالت لپاره عدالت‌غوښتنه کوي او په ټوله نړۍ کې د ملي، دولتي او محلي قضايي حوزو په ګډون د هغو قضايي حوزو بشپړ لېست لري چې د اقلیم بیړنی حالت یې اعلان کړی دی. دا لېست په دوامدار ډول تازه کېږي، ځکه چې نورې قضايي حوزې هم د اقلیم بیړني حالتونه اعلانوي.[۶۴]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ Ripple, William; Wolf, Christopher; Newsome, Thomas; Barnard, Phoebe; Moomaw, William (5 November 2019). "World Scientists' Warning of a Climate Emergency". BioScience, Biz088, American Institute of Biological Science (Oxford Academic; Oxford University Press). بياځلي په 14 December 2019.
  2. ↑ "History of Climate Emergency Action by Councils". CACEonline.org. Council Action in the Climate Emergency. خوندي شوی له اصلي څخه په 30 October 2020.
  3. ↑ "CEDAMIA list of global declarations". CEDAMIA. Climate Emergency Declaration and Mobilisation In Action. بياځلي په 23 February 2020.
  4. ↑ "Wales' first ever climate change conference set to take place in Cardiff". ITV Consumer Limited. ITV News. 16 October 2019. بياځلي په 16 September 2021.
  5. ↑ "Welsh Government makes climate emergency declaration". Welsh Government. Welsh Government. بياځلي په 19 September 2021.
  6. ↑ "'Climate emergency' declared by Welsh Government". BBC News. 29 April 2019. بياځلي په 19 September 2021.
  7. ↑ "How a council can enter into full emergency mode". CACE. Council and Community Action in the Climate Emergency. بياځلي په 5 January 2020.
  8. ↑ Gorey, Colm (10 May 2019). "What Does Declaring a Climate Emergency Actually Mean?". Silicon Republic. بياځلي په 12 December 2019.
  9. ↑ Resolution, Climate Emergency. "What is a Climate Emergency Declaration". The Climate Mobilization. The Climate Mobilization. بياځلي په 12 December 2019.
  10. ↑ Freedman, Andrew (5 November 2019). "More than 11,000 scientists from around the world declare a 'climate emergency'". The Washington Post. بياځلي په 6 November 2019.
  11. ↑ The Peoples' Climate Vote. United Nations Development Programme. 26 January 2021. خوندي شوی له اصلي څخه په 28 January 2021. 64% of people said that climate change was an emergency – presenting a clear and convincing call for decision-makers to step up on ambition.
    - The highest level of support was in SIDS (Small Island Developing States, 74%), followed by high-income countries (72%), middle-income countries (62%), then LDCs (Least Developed Countries, 58%).
    - Regionally, the proportion of people who said climate change is a global emergency had a high level of support everywhere - in Western Europe and North America (72%), Eastern Europe and Central Asia (65%), Arab States (64%), Latin America and Caribbean (63%), Asia and Pacific (63%), and Sub-Saharan Africa (61%).
    - Four climate policies emerged as the most popular globally:
    1. Conservation of forests and land (54% public support);
    2. Solar, wind and renewable power (53%);
    3. Climate-friendly farming techniques (52%); and
    4. Investing more in green businesses and jobs (50%).     {{cite book}}: |website= ignored (help) (Page has download link to 68-page PDF.)
  12. ↑ "National Climate Emergency Rally Melbourne June 2009". Greenlivingpedia. Greenlivingpedia. بياځلي په 12 December 2019.
  13. ↑ "The Club of Rome Climate Emergency Plan". The Club of Rome. خوندي شوی له the original on 8 December 2019. بياځلي په 12 December 2019.
  14. ↑ "Extinction Rebellion Home". Extinction Rebelion. بياځلي په 12 December 2019.
  15. ↑ Rice, Doyle (2019-11-21). "'Climate emergency' is Oxford Dictionary's word of the year". USA TODAY (in American English). خوندي شوی له اصلي څخه په 22 November 2019. بياځلي په 2019-12-03.
  16. ↑ "Darebin City Council | cedamia". cedamia.org. بياځلي په 2019-12-30.
  17. ↑ Julia Lagoutte, 'What next after declaring a climate emergency?', Big Green Politics Podcast (30 July 2019).
  18. ↑ 'Change starts here: Carla Denyer', Green World (9 August 2019).
  19. ↑ Matthew Taylor, 'Bristol plans to become carbon neutral by 2030', The Guardian (14 November 2018).
  20. ↑ Lindsay Brown, 'Climate change: What is a climate emergency?', BBC News (3 May 2019).
  21. ↑ James Ellsmoor, 'Climate Emergency Declarations: How Cities Are Leading The Charge', Forbes (20 July 2019).
  22. ↑ Julia Lagoutte, 'What next after declaring a climate emergency?', Big Green Politics Podcast (30 July 2019).
  23. ↑ 'Change starts here: Carla Denyer', Green World (9 August 2019).
  24. ↑ Alex Morss, 'If a city as green as Bristol will struggle to meet emissions targets, how can the rest of the country?', The Independent (19 July 2019).
  25. ↑ "The climate emergency will shape policy across the UK". Pinset Masons. Pinset Masons. بياځلي په 19 September 2021.
  26. ↑ "Nicola Sturgeon declares 'climate emergency' at SNP conference". BBC News. 28 April 2019.
  27. ↑ "Wales' first ever climate change conference set to take place in Cardiff". ITV Consumer Limited. ITV News. 16 October 2019. بياځلي په 16 September 2021.
  28. ↑ "Welsh Government makes climate emergency declaration". Welsh Government. Welsh Government. بياځلي په 19 September 2021.
  29. ↑ "'Climate emergency' declared by Welsh Government". BBC News. 29 April 2019. بياځلي په 19 September 2021.
  30. ↑ "UK Parliament declares climate emergency". BBC News. 1 May 2019.
  31. ↑ "Nicola Sturgeon declares 'climate emergency' at SNP conference". BBC News. 2019-04-28. بياځلي په 2019-11-29.
  32. ↑ "'Climate emergency' declared by Welsh Government". BBC News. 2019-04-29. بياځلي په 2019-11-19.
  33. ↑ "UK Parliament declares climate change emergency". BBC News. 2019-05-01. بياځلي په 2019-05-19.
  34. ↑ "Climate emergency declared in Jersey". ITV.com. 2019-05-02. بياځلي په 2019-05-19.
  35. ↑ "Irish parliament declares climate emergency". The Guardian. 2019-05-10. بياځلي په 2019-05-19.
  36. ↑ "This is a climate change emergency". IOMToday. 2019-05-10. بياځلي په 2019-05-19.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  37. ↑ "Parliament votes for government to declare "state of climate emergency"". Portugal Resident. 2019-06-07. خوندي شوی له the original on 29 June 2019. بياځلي په 2019-10-27.
  38. ↑ "Portuguese parliament declared climate emergency – and made sure it meant nothing". climaximo.pt. 2019-06-08. بياځلي په 2019-10-27.
  39. ↑ Pope Francis made a pledge for a climate emergency in June 2019, at a meeting with oil executives. "Pope Francis declares 'climate emergency' and urges action". BBC. 2019.
  40. ↑ "VOTE NO. 1365, 42ND PARLIAMENT, 1ST SESSION". ourcommons.ca. 2019-06-17. بياځلي په 2022-08-18.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  41. ↑ "Canada's House of Commons has declared a national climate emergency". ctvnews.ca. 17 June 2019.
  42. ↑ "National climate emergency declared by House of Commons". globalnews.ca. 2019-06-17.
  43. ↑ "L'Assemblée nationale vote "l'urgence écologique et climatique"". FIGARO (in فرانسوي). 2019-06-27.
  44. ↑ Himitian, Evangelina (2019-07-18). "La Argentina declaró la emergencia climática y ecológica". La Nación (in هسپانوي).
  45. ↑ "Argentine senate approves historic climate change bill". bnamericas.com. 2019-07-18. بياځلي په 2019-10-07.
  46. ↑ dice, Chorche (17 September 2019). "El Congreso apoya la declaración de emergencia climática en España". lamarea.com.
  47. ↑ http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Iniciativas?_piref73_2148295_73_1335437_1335437.next_page=/wc/servidorCGI&CMD=VERLST&BASE=IW13&PIECE=IWC3&FMT=INITXD1S.fmt&FORM1=INITXLUS.fmt&QUERY=%28I%29.ACIN1.+%26+%28EMERGENCIA+CLIMATICA%29.ALL.&DOCS=4-4 Congress of Deputies
  48. ↑ Rejón, Raúl (21 January 2020). "El Gobierno se compromete a poner en marcha en 100 días las medidas para eliminar las emisiones de CO2 en 2050". ElDiario.es. بياځلي په 23 January 2021.
  49. ↑ tagesschau.de. "Österreich ruft Klimanotstand aus". tagesschau.de (in الماني). بياځلي په 2019-09-26.
  50. ↑ "Government, Opposition declare climate emergency - TVM News". بياځلي په 23 January 2021.
  51. ↑ "Bangladesh declares climate change a "planetary emergency" - World". ReliefWeb. 15 November 2019.
  52. ↑ "Il Parlamento impegna il Governo italiano a dichiarare emergenza climatica". Greenreport: economia ecologica e sviluppo sostenibile. 12 December 2019. بياځلي په 23 January 2021.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  53. ↑ "Andorra declara l'estat d'emergència ecològica | Sostenible". www.sostenible.cat. بياځلي په 23 January 2021.
  54. ↑ "Parliament passes resolution to declare climate emergency in Maldives". SunOnline International. بياځلي په 23 January 2021.
  55. ↑ "South Korea national assembly declares 'climate emergency'". www.businessgreen.com. 28 September 2020. بياځلي په 23 January 2021.
  56. ↑ "気候非常事態宣言を決議 参院". 時事通信社. 2020-11-20. خوندي شوی له the original on 2020-11-26. بياځلي په 2020-11-22.
  57. ↑ "New Zealand declares a climate change emergency". The Guardian. 2 December 2020. بياځلي په 23 January 2021.
  58. ↑ Mohan, Matthew; Co, Cindy; Ang, Hwee Min (2021-02-01). "Raising carbon tax, improving public sector's sustainability standards among MPs' proposals to tackle climate change". CNA (in انګليسي). بياځلي په 2021-02-18.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  59. ↑ Kurohi, Rei (2021-02-01). "Singapore Parliament declares climate change a global emergency". The Straits Times (in انګليسي). بياځلي په 2021-02-18.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  60. ↑ Kelley, Alexandra (2021-04-29). "Hawaii to become the first state to declare climate emergency". TheHill (in انګليسي). بياځلي په 2021-05-06.
  61. ↑ ION News - Conférence de presse de Kavy Ramano après la... (in انګليسي), بياځلي په 2021-09-30
  62. ↑ "The European Parliament declares climate emergency | News | European Parliament". europarl.europa.eu (in انګليسي). 2019-11-28. بياځلي په 2019-11-28.
  63. ↑ Rankin, Jennifer (2019-11-28). "'Our house is on fire': EU parliament declares climate emergency". The Guardian (in بريتانوی انګلیسي). ISSN 0261-3077. بياځلي په 2019-11-29.
  64. ↑ "Global Map of Climate Emergency Declarations". CEDAMIA. CEDAMIA. بياځلي په 29 December 2020.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_اقلیم_د_بيړني_حالت_اعلان&oldid=337741" نه اخيستل شوی