د افغانستان او متحده ایالاتو ترمنځ د ستراتیژیکو همکاریو تړون

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د افغانستان او متحده ایالاتو تر منځ د ستراتیژیکو همکاریو تړون (SASPA) چې په رسمي ډول یې نوم د افغانستان اسلامي جمهوریت او د امریکا متحده ایالاتو ترمنځ د اوږدمهاله ستراتیژیکو همکاریو تړون دی، د افغانستان د پخواني حکومت او د امریکا متحده ایالاتو ترمنځ یو تړون و چې له افغانستان څخه د متحده ایالاتو د ځواکونو له وتلو وروسته د افغانستان او متحده ایالاتو تر منځ د اړیکو لپاره اوږد مهاله چوکاټ چمتو کوي. دې تړون د ۲۰۱۲ کال د جولای په ۴ عملي بڼه ومونده، لکه څنګه چې د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیرې هیلري کلینټن د ۲۰۱۲ کال د جولای په ۸ د توکیو په کنفرانس کې د افغانستان په اړه وویل: "د یو شمېر هیوادونو په څېر چې دلته یې استازي شته، متحده ایالاتو او افغانستان د ستراتیژیک همکاریو یو تړون  لاسلیک کړ چې څلور ورځې وړاندې یې عملي بڼه وموندله." دا تړون د دوه اړخیزه امنیتي تړون (BSA) په  نوم هم  پراخ شو چې دواړه هېوادونه یې د یو کال په اوږدو کې خبرو اترو ته اړ کړل او بلآخره د ۲۰۱۴ کال د سپټمبر په ۳۰  "د افغانستان اسلامي جمهوریت او د امریکا متحده ایالاتو ترمنځ د امنیتي او دفاعي همکارۍ تړون (SADCA)" لاسلیک شو.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

هغه پیښې چې د دې تړون لامل شوې[سمول]

د ۲۰۱۲ کال په مارچ او اپرېل میاشتو کې، متحده ایالات او افغانستان دوه هوکړو ته ورسېدل، چې په ۲۰۱۴ کال کې د تلپاتې آزادۍ د عملیاتو او د نړیوالو سوله ساتو ځواکونو له ختمېدو وروسته یې په افغانستان کې د متحده ایالاتو د ښکیلتیا لپاره چارچوکاټ وړاندې کاوه.  [۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]

لومړی هوکړه د ۲۰۲۳ کال د مارچ په ۹ لاسلیک شوه چې له متحده ایالاتو څخه یې افغانستان ته د بګرام هوايي ډګر ته نږدې د پروان د زندان د چارو سپارل چمتو کړل. د الجزیرې د معلوماتو پر بنسټ "د تړون له مخې به په څو ورځو کې یو افغان جنرال په پروان کې په دنده وګمارل شي، خو د شپږو میاشتو مهال وېش به هم ورکړل شي چې په تدریجي ډول افغان اړخ ته بندیان انتقال کړي. امریکا به د ۱۲ میاشتو لپاره لوژیستیکي مرستې ته دوام ورکړي او د هر ډول توقیف شوو کسانو د خوشې کېدو په اړه به تر هغه چې یو دایمي تړون تصویب نشي، د متحده ایالاتو او افغانستان ګډ کمیسیون  پرېکړه کوي." همدارنګه، دې تفاهم لیک په هېواد کې د متحده ایالاتو د ټولو توقیف ځایونو مسؤلیت له متحده ایالاتو څخه افغانستان ته ولېږدو.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

دویمه هوکړه، چې د ۲۰۱۲ کال د اپرېل په ۸ لاسلیک شوه، د ځانګړو عملیاتو مسؤلیت افغان ځواکونو ته وسپارل شو. د هوکړې یوه برخه د افغان پوځ قطعاتو ته د لانجمنو شپنیو او د ځایي خلکو تر منځ د بدنامو عملیاتو د زیات کنټرول ورکول او د افغانستان د تر قضایي صلاحیت لاندې د دې عملیاتو راوستل وو، چې د متحده ایالاتو د پوځیانو وڼډه ملاتړ ته بدله شوه. دا سند د افغان جنرال عبدالرحیم وردک او امریکايي جنرال جان الن تر منځ لاسلیک شو. الن د تړون د لاسلیک پر مهال وویل: "نن موږ د امریکا-افغانستان د ستراتیژیکو همکاریو په لور یو ګام نږدې شوي یو. تر ټولو مهمه دا چې نن موږ د یوه خوندي او خپلواک افغانستان لپاره خپل ګډ هدف او لیدلوري ته یو ګام نور هم وړاندې ورغلي یو." [۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]

د الجزیرې د راپور پر بنسټ، تمه کېده چې د امریکا او افغانستان ستراتیژیکه ملګرتیا " به د څو زرو امریکایي سرتیرو لپاره د پاتې کېدو او د افغان ځواکونو د روزنې او د ترهګرۍ ضد عملیاتو کې د ملاتړ شرایط چمتو کړي. دا به د دې ځواکونو قانوني وضعیت، د دوی عملیاتي اصول او د دوی د استقرار ځای مشخص کړي." د اوباما ادارې هیله درلوده چې د شیکاګو د ۲۰۱۲ کال د ناټو له سرمشریزې غوڼدې څخه مخکې د امریکا او افغانستان ستراتیژیک تړون نهایي شي، خو د افغانستان او امریکا د حکومتونو تر منځ له یو کلنو خبرو وروسته، د امریکا له خوا د دې تړون د نهايي کولو هڅې د ځينو پېښو له امله، چې امریکا هم په کې ښکېل وه، لکه د قرآن کریم د نسخو سوځول او د افغانستان په سوېل کې د ۱۷ افغانانو وژل کېدل، پېچلې شوې وې.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

تاریخچه[سمول]

د ۲۰۱۲ کال د اپرېل په ۲۲ نېټه، له یو نیم کال خبرو اترو وروسته، افغانستان او متحده ایالاتو د SASPA مسوده د بیاکتنې لپاره نهایی کړه چې ورپسې د افغانستان او متحده ایالاتو ولسمشرانو لاسلیک کړه.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹]

په پلام کې وو چې SASPA  لږ تر لږه د لسو کلونو لپاره عملي بڼه ولري او په افغانستان کې د امریکا د راتلونکې وڼدې لپاره، لکه مرستې او د حکومتوالۍ مشورې، ټولنیزه او اقتصادي پراختیا، د بنسټونو جوړول، سیمه ایزه همکاري او د امنیت په برخه کې، چوکاټ چمتو کړي. د افغانستان د اقتصادي پراختیا، روغتیایي پروګرامونو، ښوونې او روزنې او ټولنیزو نوښتونو په برخه کې د امریکا متحده ایالاتو مرستې د دې تړون برخه وې. د متحده ایالاتو د سرتېرو وضعیت او په ۲۰۱۴ کال کې د ناټو ځواکونو له وتلو وروسته د دوی د عملیاتو جزیات په SASPA کې نه وو راغلي، خو هغه به د ځواکونو، د وضعیت په جلا تړون کې تر پوښښ لاندې راځي. په افغانستان کې پوځي اډو ته د متحده ایالاتو اوږدمهاله لاسرسی او همدارنګه په افغانستان کې د متحده ایالاتو د اډو کچه یا موقعیت هم د SASPA برخه نه وه.[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰]

د افغانستان د بهرنیو چارو وزیر، زلمي رسول وویل چې په افغانستان کې به د امریکا دایمي اډې نه وې. نوموړي د افغانستان ملي شورا ته وویل چې متحده ایالات "په افغانستان کې د پوځي اډو له درلودلو سره لېوالیتا نه لري چې زموږ ګاونډیان ورته د خطر په سترګه وګوري"، خو د افغانستان د ملي امنیت سلاکار رنګین دادفر سپنتا د افغانستان پارلمان ته وویل "د ستراتیژیک تړون له لاسلیک ورسته به د هوکړې په صورت کې یو جلا امنیتي تړون لاسلیک شي چې په افغانستان کې د متحده ایالاتو د دایمي اډو شتون ته اجازه ورکړي یا ور نه کړي." د SASPA په مسوده کې د لویو موضوعاتو په اړه (لکه اقتصادي پراختیا او امنیت) شرایط موجود وو  چې د دواړو هېوادونو ګډې اندیښنې وې، خو یوه امریکایي چارواکي د هغه د نوم د نه اخیستلو په شرط، ټایمز مجلې ته وویل "هغه مشخصات چې د چوکاټ له پوښښ څخه بهر دي باید په راتلونکي کې په تفاهم لیکونو، تړونونو یا نورو اسنادو کې له شرایطو سره سم تر بحث لاندې او په ګوته شي." د مسودې د متن د هوکړې په لار خنډونه د متحده ایالاتو د ځواکونو له خوا شپني عملیات او د متحده ایالاتو تر کنترول لاندې د توقیف ځایونو ستونزې وې. نیویارک ټایمز د ۲۰۱۲ کال د اپرېل په میاشت کې په دې اړه راپور ورکړ: "د مارچ په میاشت کې دواړو خواوو تفاهم لیک لاسلیک کړ چې په هېواد کې د ټولو توقیف ځایونو مسوولیت افغانانو ته وسپاري او د دې میاشتې په پیل کې یې د شپنیو عملیاتو وروستی واک افغان امنیتي ځواکونو ته ورکړ چې اوس د امریکا له مرستې پرته ټول عملیات ترسره کوي. د دې دوو ستونزو په حل سره، ستراتیژیکه ملګرتیا په چټکۍ سره بشپړه شوه." [۵۱][۵۲][۵۳][۵۴]

سرچينې[سمول]

  1. ↑ "Enduring Strategic Partnership Agreement between the Islamic Republic of Afghanistan and the United States of America" (PDF). U.S. Department of State. www.state.gov. 1 May 2012. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۳۰ اگسټ ۲۰۱۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۴ جولای ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. ↑ "White House Fact Sheet: The U.S.-Afghanistan Strategic Partnership Agreement". Fox News Insider. 1 May 2012. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ مې ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. ↑ Sweet, Lynn (1 May 2012). "U.S.-Afgan strategic agreement: Roadmap to Chicago NATO Summit. Briefing transcript". Chicago Sun-Times. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۷ مې ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ مې ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. ↑ "Press Briefing by Senior Administration Officials on Strategic Partnership Agreement between the United States and Afghanistan". thebullreport.com. د لاسرسي‌نېټه ۱۴ مې ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)[مړه لينکونه]
  5. ↑ Clinton, Hillary (8 July 2012). "Press Releases: Intervention at the Tokyo Conference on Afghanistan". NewsRoomAmerica.com. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۵ نومبر ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ جولای ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. ↑ "Archived copy" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۲ جولای ۲۰۲۱ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۶ سپټمبر ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)صيانة CS1: الأرشيف كعنوان (link)
  7. ↑ Rod Nordland (په 9 March 2012 باندې). U.S. and Afghanistan Agree on Prisoner Transfer as Part of Long-Term Agreement. The New York Times.
  8. ↑ Mirwais Harooni (په 9 March 2012 باندې). Afghanistan and U.S. sign prison transfer deal. Reuters
  9. ↑ (په 10 March 2012 باندې). Afghanistan and US sign prison transfer deal. Al Jazeera
  10. ↑ (په 8 April 2012 باندې). Afghanistan and US sign 'night raid' deal. Al Jazeera
  11. ↑ Nick Paton Walsh (په 8 April 2012 باندې). U.S., Afghanistan sign key 'night raids' deal. CNN
  12. ↑ (په 8 April 2012 باندې). Afghanistan gets veto power over NATO night raids. MSNBC News
  13. ↑ Kate Clark (21 March 2012). "The Bagram Memorandum: Handing over 'the Other Guantanamo'". The Afghanistan Analysts Network. The Afghanistan Analysts Network. مؤرشف من الأصل في ۰۸ اپرېل ۲۰۱۳. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. ↑ Rod Nordland (په 9 March 2012 باندې). U.S. and Afghanistan Agree on Prisoner Transfer as Part of Long-Term Agreement. The New York Times.
  15. ↑ Mirwais Harooni (په 9 March 2012 باندې). Afghanistan and U.S. sign prison transfer deal. Reuters
  16. ↑ (په 10 March 2012 باندې). Afghanistan and US sign prison transfer deal. Al Jazeera
  17. ↑ (په 10 March 2012 باندې). Afghanistan and US sign prison transfer deal. Al Jazeera
  18. ↑ Kate Clark (21 March 2012). "The Bagram Memorandum: Handing over 'the Other Guantanamo'". The Afghanistan Analysts Network. The Afghanistan Analysts Network. مؤرشف من الأصل في ۰۸ اپرېل ۲۰۱۳. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. ↑ (په 22 April 2012 باندې). With Pact, U.S. Agrees to Help Afghans for Years to Come.
  20. ↑ (په 8 April 2012 باندې). U.S. Transfers Control of Night Raids to Afghanistan.
  21. ↑ (په 8 April 2012 باندې). Afghanistan and US sign 'night raid' deal. Al Jazeera
  22. ↑ Nick Paton Walsh (په 8 April 2012 باندې). U.S., Afghanistan sign key 'night raids' deal. CNN
  23. ↑ (په 8 April 2012 باندې). Afghanistan gets veto power over NATO night raids. MSNBC News
  24. ↑ (په 8 April 2012 باندې). U.S. Transfers Control of Night Raids to Afghanistan.
  25. ↑ (په 9 April 2012 باندې). Afghan deal on night raids presages longterm US presence. The Christian Science Monitor.
  26. ↑ Spencer Ackerman (9 April 2012). "U.S. Commandos Can Raid Afghan Homes – And Ask Permission Later". Wired. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. ↑ Kate Clark (9 April 2012). "Handing over Night Raids". The Afghanistan Analysts Network. The Afghanistan Analysts Network. مؤرشف من الأصل في ۰۸ اپرېل ۲۰۱۳. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. ↑ (په 8 April 2012 باندې). Afghanistan and US sign 'night raid' deal. Al Jazeera
  29. ↑ (په 10 March 2012 باندې). Afghanistan and US sign prison transfer deal. Al Jazeera
  30. ↑ Mirwais Harooni (په 9 March 2012 باندې). Afghanistan and U.S. sign prison transfer deal. Reuters
  31. ↑ (په 18 April 2012 باندې). U.S. says 2014 troop pullout is on track in Afghanistan.
  32. ↑ "What will Afghan anger mean for US policies?". Al Jazeera. 14 March 2012. د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  33. ↑ "US condemns soldiers' actions in Afghanistan". Al Jazeera. 19 April 2012. د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  34. ↑ Vogt, Heidi (22 April 2012). "US, Afghanistan reach deal on strategic pact". The Associated Press. MilitaryFeed.com (United States Military News Aggregator. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۱ جون ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  35. ↑ (په 22 April 2012 باندې). With Pact, U.S. Agrees to Help Afghans for Years to Come.
  36. ↑ Paton Walsh, Nick (22 April 2012). "U.S., Afghan officials initial proposal on future ties". CNN. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  37. ↑ "Afghanistan and US agree deal on strategic partnership". BBC. 22 April 2012. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  38. ↑ Taylor, Rob (22 April 2012). "Afghanistan and U.S. agree on strategic pact text". Reuters. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  39. ↑ (په 22 April 2012 باندې). Afghanistan, U.S. reach pact on post-2014 American support.
  40. ↑ "Enduring Strategic Partnership Agreement between the Islamic Republic of Afghanistan and the United States of America" (PDF). U.S. Department of State. www.state.gov. 1 May 2012. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۳۰ اگسټ ۲۰۱۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۴ جولای ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  41. ↑ "پیمان راهبردی افغانستان با امریکا امضا خواهد شد". TOLO News. TOLO News. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  42. ↑ Vogt, Heidi (22 April 2012). "US, Afghanistan reach deal on strategic pact". The Associated Press. MilitaryFeed.com (United States Military News Aggregator. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۱ جون ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  43. ↑ (په 22 April 2012 باندې). Afghanistan, U.S. reach pact on post-2014 American support.
  44. ↑ Taylor, Rob (22 April 2012). "Afghanistan and U.S. agree on strategic pact text". Reuters. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  45. ↑ (په 22 April 2012 باندې). With Pact, U.S. Agrees to Help Afghans for Years to Come.
  46. ↑ (په 22 April 2012 باندې). With Pact, U.S. Agrees to Help Afghans for Years to Come.
  47. ↑ Vogt, Heidi (22 April 2012). "US, Afghanistan reach deal on strategic pact". The Associated Press. MilitaryFeed.com (United States Military News Aggregator. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۱ جون ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  48. ↑ Taylor, Rob (22 April 2012). "Afghanistan and U.S. agree on strategic pact text". Reuters. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  49. ↑ "Afghan official: U.S. pledges defense for Afghanistan for at least decade after drawdown". The Associated Press. CBS News. 23 April 2012. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  50. ↑ (په 22 April 2012 باندې). Afghanistan and US agree on strategic partnership document.
  51. ↑ "Afghan-US Pact Will Not Apply Until Parliament Approves". TOLO News. TOLO News. 23 April 2012. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ اپرېل ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  52. ↑ (په 23 April 2012 باندې). A New U.S.-Afghan Strategic Partnership: Should the Taliban Be Afraid?.
  53. ↑ (په 23 April 2012 باندې). Afghanistan Strategic Partnership Agreement: U.S. Takes Steps To Shore Up Post-2014 Ties.
  54. ↑ (په 22 April 2012 باندې). With Pact, U.S. Agrees to Help Afghans for Years to Come.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_افغانستان_او_متحده_ایالاتو_ترمنځ_د_ستراتیژیکو_همکاریو_تړون&oldid=303089" نه اخيستل شوی