حرکتي وسيله

د حرکت وسیله يا حرکتي وسيله چې په انګليسي کې ورته Motor system وايي د حسي سیسټم څېر، د عصبي سیسټم په ټولو کچو کې د جوړښتونو او لارو پېچلې شبکه شامله ده . د حرکت عمل د عضلاتو او عصبي برخو ترمنځ د متحرک او پیچلي اړیکو له امله رامینځته کیږي. د دماغ مختلفې برخې، د سپراسپینل موټرو لارې او د نخاعي موټرو نیورونونه د حرکتي سیسټم برخه ګڼل کیږي. په دغو برخو کې هر ډول ټپ د حرکت اختلال لامل کیږي، چې شدت یې د زیان په ساحه او د هغې حد پورې اړه لري. البته، د عصبي سیسټم حسي برخې هم په حرکت کې برخه اخلي، که څه هم دوی د حرکت سیسټم برخه نه وي. د حرکتي کنټرول د عصبي سیسټم د حسي او موټرو برخو د همغږي او دوه اړخیز عمل پایله ده.

د حرکتي سيستم برخې:

د حرکتي سيستم ترټولو مهمې عصبي برخې دا دي:

• د مغزو کورټیکس په کورټیکس کې د موټرو درې ساحې د موټرو کنټرول اغیزه کوي، کوم چې دا دي:
  • د لومړني موټرو ساحه
  • د پریموټر ساحه یا د ثانوي موټرو ساحه
  • د اضافي موټرو ساحه
• د سپراسپینل لارې چې پکې شامل دي:
  • پیرامیډال لار
  • Corticobulbar tract
  • د اهرام څخه بهر لارې
• سیربیلم او اړوندې لارې
• Basal ganglia او اړونده لارې
• نخاع
• د ټیټ موټرو نیورون

وروستۍ عام لاره او د حرکت وسیله

وروستۍ عام لاره Final common pathway د شیرینګټن لخوا وړاندیز شوې، د حرکتي سيستم یا عصبي سیسټم یوه برخه ده چې د عضلاتو انقباض او د حرکتي عمل کې د مؤثره پردی میکانیزم په توګه دخیل دی.

د وروستۍ عام لارې برخې عبارت دي له:

• د الفا ټیټ موټرو نیورون چې د "الفا موټرو نیورون" په نوم یادیږي. دا نیورون په هغه سیمه کې د عضلاتو ریشې رامینځته کوي چې د نیوروموسکولر جنکشن په نوم یادیږي. هر الفا موټور نیورون د عضلاتو ریشې یو مشخص شمیر رامینځته کوي، کوم چې د موټرو واحد په نوم یادیږي.
• د عضلاتو واحد د عضلاتو فایبرونو سیټ چې د الفا موټرو نیورون لخوا رامینځته کیږي د عضلاتو واحد بلل کیږي.
• منځګړی نیورونونه د نخاعی سینګ په مخکینۍ سینګ کې.

په لویو عضلاتو کې (لکه د تیبیالیس انتریر)، د موټرو واحد د 1000 عضلاتو فایبر یا ډیر لري، او په کوچنیو عضلاتو کې (لکه lumbricals)، د موټرو واحد د 10 عضلاتو فایبرونه لري .

کله چې د اعصاب جریان د الفا موټرو نیورون ته ورسیږي، دا پیغام د نیوروموسکولر جنکشن ساحه کې د عضلاتو واحد ته لیږدول کیږي، او په دې توګه، کله چې اغیزمن موټری واحدونه محرک شي، د کنکال عضلات قرارداد کوي او په پایله کې، حرکت واقع کیږي.

اړوندې پوښتنې

• عصبي سیسټم
• د حرکت کنټرول
• پورتنۍ موټور نیورون
• د ټیټ موټرو نیورون

سرچینې

• Barbara F. Westmoreland/ Medical Neuroscience; 1994
• Hall, John (2011). Guyton and Hall textbook of medical physiology (12th ed.). Philadelphia, Pa.: Saunders/Elsevier. p. 3. ISBN 978-1-4160-4574-8.