افغانستان په ۲۰۱۶ ز کال کې

په افغانستان کې په ۲۰۱۶ ز کال کې لاندې پېښې د میاشتو په ترتیب رامنځته شوې دي.

د دولت چارواکي

• ولسمشر: اشرف غني، له ۲۰۱۴ تر اوسه
• اجرایه رئیس: عبدالله عبدالله، له ۲۰۱۴ تر اوسه
• قاضي القضات: عبدالسلام عظیمي

پېښې

د افغانستان جګړه (له ۲۰۰۱ ز کال تر اوسه پورې) دوام لري.

جنوري

• ۱ جنوري – په کابل کې د یوه رستورانت څنګ ته د موټر بم په چاودنه کې ۲ کسه مړه او ۱۵ نور ټپیان شول.
• ۲ جنوري – افغان امنیتي ځواکونو په مزارشریف کې د هند کونسولي ته نږدې له یوې ډلې وسله والو کسانو سره جګړه وکړه. همداشان په همدغه ورځ، له ترهګرۍ سره د مبارزې افغان پولیسو، په نهرسراج ولسوالۍ کې  د طالبانو له زندان څخه ۵۹ بندیان ازاد کړل.
• ۵ جنوري – د هلمند ولایت په مارجه ولسوالۍ کې د هغو پراخو ګډو عملیاتو په ترڅ کې چې د افغانستان د پوځ د ۲۱۵ قل اردو او ایتلافي ځواکونو له خوا پیل شوي و، د امریکا د متحده ایالاتو د ۱۹م SFG د لومړي کنډک د الف ټولي د ځانګړو سرتیرو یو سرتیری مړ او دوه نور ژوبل شول. همداشان په دغو عملیاتو کې ناڅرګند شمېر د افغانستان د ځانګړو ځواکونو سرتیري ووژل شول. په دغو عملیاتو کې د پوځ د ځانګړو عملیاتو یو HH-60 چورلکه هم ویجاړه شوه.

فبروري

• ۱ فبروري – هغه ځانمرګي بریدګر چې د افغانستان د عامه امن او نظم د پولیسو د مرکزي دفتر دروازې ته مخامخ د پولیسو په لیکو کې ولاړ و، ځان ته یې چاودنه ورکړه. په دغه چاودنه کې ۲۰ کسه مړه او ۲۹ نور ټپیان شول. طالبانو د دغه برید مسوولیت پر غاړه واخیست. همداشان په همدې ورځ، د افغانستان په ختیځ به ننګرهار ولایت کې د امریکايي هوايي ځواکونو له خوا په تر سره شوي هوايي برید کې د داعش ۲۹ جنګیالي مړه او د دغې ترهګرې ډلې د راډیو سټیشن یې وېجاړ کړ.
• ۲ فبروري – د افغانستان په ختیځ د پکتیکا په ولایت کې د امریکايي ځواکونو په هوايي برید کې ۱۸ پاکستاني جنګیالي ووژل شول.
• ۵ فبروري – د هلمند ولایت په سنګین ولسوالۍ کې د جګړې په مهال ۴ افغان سرتیري مړه او ۷ نور یې ټپیان شول.
• ۶ فبروري – د سنګین ولسوالۍ د دولتي ودانیو په دفاع کې ۹ افغان سرتیري مړه، ۷ يي ټپيان او ۳ نور یې اسیر ونیول شول.

مارچ

• ۲ مارچ – بریدګرو د جلال اباد ښار د هند پر قونسولي باندې برید وکړ، چې په پایله کې ۵ بریدګر ووژل شول او ۹ نور ټپيان شول.
• ۶ مارچ – د ننګرهار عملیات پای ته ورسېدل؛ افغان ولسمشر، اشرف غني دافغانستان په پارلمان کې اعلان وکړ چې د هېواد په ختیځ کې داعش ماتې وخوړه. په همدې ورځ، په ننګرهار ولایت کې د امریکايي بې پيلوټه الوتکې په مت د داعش ۱۵ غړي ووژل شول.
• ۹ مارچ – نږدې ۱۰ طالب جنګیالیو د هلمند ولایت پر دولتي دفترونو باندې برید وکړ.
• ۱۴ مارچ – د خان نشین ولسوالۍ د طالبانو تر ولکې لاندې راغله.

اپریل

• د اپریل لومړۍ ورځې –د ننګرهار ولایت په کوټ ولسوالۍ کې د هغه ۳۶ ساعته ماموریت په ترڅ کې چې د امریکا له خوا د داعش پر واضعو باندې بریدونه تر سره شول، په پایله کې د ځانګړو عملیاتو ځواکونو وکولای شول تر څو ولسوالۍ ته ورشي او د همدې ولسوالۍ ځینې سیمې د هغو له شتون څخه پاکې کړي.
• ۶ اپریل –  په ننګرهار ولایت کې د افغان ځواکونو او داعش تر منځ د جګړې په مهال، د داعش د قومندان، قاري یوسف په ګډون ۳۹ جنګیالي ووژل شول او ۱۵ نور یې ټپیان شول.
• ۱۱ اپریل – په جلال اباد ښار کې پر موټر سایکل سپور یوه ځانمرګي بریدګر، په ملي اردو کې ۱۲ هغه جذب شوي سرتیري چې د اردو په موټر کې سپاره و او د روزنې په خاطر د کابل پر خوا روان وو، په خپلې چاودنې سره ووژل.
• ۱۵ اپریل – افغان او امریکايي ځواکونو د لوګر ولایت په خروار ولسوالۍ کې د القاعدې د یوه شکمن غړي، ابو عبدالله پر کور برید وکړ. په دغه برید کې، دوه کسان له وسلو او د جاسوسۍ له وسایلو سره یو ځای ونیول شول او ۱۲ کسه نور (چې ۷ یې د چیچین وګړي و) د درېو ماشومانو په ګډون ووژل شول.

مې

• ۵ مې – افغان ځانګړو ځواکونو د ناټو ځواکونو په ملاتړ هغه څه باندې ۶۰ کسان چې په نوزاد ولسوالۍ کې له طالبانو سره بندیان و، ازاد کړل. په دغو عملیاتو کې ۲ طالب جنګیالي ووژل شول او زیات شمېر یې ژوندي ونیول شول.
• ۷ مې – په کندهار ولایت کې د رومانیا د ځانګړو ځواکونو دوه سرتیري د طالبانو د غړو/پلویانو په یوه برید کي ووژل شول.
• ۸ مې – افغان حکومت هغه ۶ طالب بندیان چې د ملکي وګړو او امنیتي ځواکونو پر وړاندې یې درانه جرمونه تر سره کړي و، د قربانیانو د کورنیو د غوښتنې له مخې اعدام کړل. په همدې ورځ، دوه د سپرلیو بسونه او یو د تیلو ټانکر د غزني په لویه لاره کې سره ټکر شول، چې له امله یې ۷۳ کسان ووژل شول او ۵۰ نور ټپیان شول. همداشان په همدې ورځ، طالب جنګیالو د لښکرګاه ښار په څنډو کې پر یوې امنیتي پوستې برید وکړ او ۱۵ امنیتي ځواکونه یې ووژل، خو د پولیسو چارواکو بیا ویل چې ۱۴ بریدګر تر تېښتې وړاندې ووژل شول.

جون

• ۱۲ جون – د افغان او پاکستاني سرتیرو تر منځ د خیبر دري د تلو راتلو پر لار جګړه ونښته، چې تر شپې یې دوام وکړ او په پایله کې یو پاکستان سرتیری ټپي، یو افغان مړ او شپږ نور ټپیان شول.
• ۱۴ جون – طالب جنګیالیو د روزګان ولایت پر چارچینو ولسوالۍ ډله ییز برید وکړ، چې د څو ورځو جګړو نه وروسته د یو شمېر نړیوالو سلاکارانو او د ځانګړو عملیاتو د ځواکونو له خوا له حکومتي ځواکونو سره مرسته وشوه. په دې جګړه کې ۷۷ طالب جنګیالي ووژل شول او ۳۶ نور یې ټپیان شول، په داسې حال کې چې ۱۲ افغان امنیتي ځواکونه مړه او پنځه نور یې ټپیان شول.

جولای

• ۲ جولای – سیمه ییزو چارواکو اعلان وکړ چې د هغو پوځي عملیاتو په پایله کې چې یوه اونۍ وړاندې پیل شوي و، داعش ته وفاداره ۲۲۵ جنګیالي ووژل شول.
• ۹ جولای – په ننګرهار کې د امریکا د بې پیلوټه الوتکې په هوايي برید کې چې موخه یې د داعش-خراسان ډله وه د طارق ګیدار د ډلې مشر عمر خلیفه او څلور نور جنګیالي په کې ووژل شول.
• جولای ۱۳- د ننګرهار ولایت د اچین په ولسوالۍ کې له ترهګرۍ سره د مبارزې دری بریدونه تر سره شول.
• ۱۴ جولای – د امریکا د یوې بې پیلوټې الوتکې په برید کې په ننګرهار ولایت کې د داعش اړوند یوې راډیو سټیشن ویجاړ شو.

اګسټ

• ۱ اګسټ – په کابل کې د یوه برید له امله یو تن مړ او ۴ نور ټپیان شول.
• ۴ اګسټ – طالب جنګیالیو د هرات ولایت په چشت شریف ولسوالۍ کې پر بهرنیو ګرځندویانو باندې برید وکړ چې له امله یې څو کسان ټپیان شول.
• ۷ اګسټ – د امریکايي ځواکونو دری سرتیري د جلال اباد ښار ته نږدې په سره روډ ولسوالۍ کې د یوه موټر بم د چاودنې له امله ټپیان شول. همداشان په دې ورځ، په امریکايي پوهنتون کې یو امریکايي او بل اسټرالیايي ښوونکی وتښتول شول.

سپټمبر

• له ۵ تر ۶ سپټمبر – په کابل ښار کې د بریدونو له امله څه باندې ۴۰ کسان مړه او همداشان څه باندې ۱۰۰ کسه ټپیان شول.
• ۸ سپټمبر – طالبان د ترینکوټ ښار ته دننه شول، خو څو ساعته وروسته د افغانستان د دفاع وزارت وویل چې طالبان له ښار څخه په شا شړل شوي دي.
• د سپټمبر نیمايي – د القاعدې ډلې د اعلامیې له مخې، امریکايي ځواکونو «د پاکستان د پوځ د معلوماتو له مخې په یوه ځمکني عملیاتو کې»، اسامه ابراهیم په زابل ولایت کې وواژه. ابراهیم (چې په امجد بهايي سره مشهور و) یو پاکستانی جهادپال، د القاعدې شبکې د مشرتابه غړی «د السحاب رسنۍ» او د القاعدې د رسمي رسنیو د تولید د برخې مشر و.
• ۱۸ سپټمبر – په روزګان ولایت کې د امریکا په یوه تېر وتي هوايي برید کې لږ تر لږه ۷ افغان پولیس ووژل شول.
• ۲۸ سپټمبر – په ننګرهار ولایت کې د امریکا د یوې بې پیلوټې الوتکې په برید کې ۱۸ کسان ووژل شول (۱۵ ملیشې او دری ملکي وګړي).

اکټوبر

• د اکټوبر له ۲ تر ۳ – طالب جنګیالو د اکټوبر پر دویمه ماښام مهال پر کندوز ښار باندې له څلورو خواو هممهاله برید وکړ او دا ښار یې تر خپلې ولکې لاندې راوست. د امریکا د ځانګړو عملیاتو ځواکونه د اکټوبر په ۲ له افغان ځواکونو څخه د ملاتړ په موخه سیمې ته ورسېدل، په داسې حال کې چې افغان هوايي ځواکونو د ځمکنیو ځواکونو په ملاتړ ګڼ هوايي بریدونه تر سره کړل. د ملي دفاع وزارت ویاند، برید جنرال دولت وزیري وویل چې «د افغانستان امنیتي او دفاعي ځواکونو د هوايي ځواکونو په ملاتړ وکولای شول د دښمن بریدونو ته ځواب ورکړي او اوس مهال وضعیت په بشپړ ډول د هغوی په کنټرول کې دی».
• د اکټوبر ۴- د ځانګړو ځواکونو د ۱۰ مې ډلې د دویم کنډول د لومړي ټولي یو امریکايي سرتیری د ننګرهار ولایت د اچین په ولسوالۍ کې د داعش-خراسان ډلې پر وړاندې د عملیاتو په درشل کې له افغان ځواکونو سره د عملیاتو پر مهال هغه وخت ووژل شو کله چې د سړک غاړې ماین وچاودید. دا لومړی ځل و چې یو امریکايي سرتیري په افغانستان کې د داعش پر وړاندې د جګړې په مهال ووژل شو.

نومبر

• ۳ نومبر – د همدې ورځې په لومړیو ساعتونو کې، د افغان سرتیرو او ناټو ځواکونو له خوا یو ګډ برید تر سره شو، چې موخه یې په کندوز ولایت کې د طالبانو یو لوړپوړی قومندان و. وروسته دا ځواکونه د دښمن له خوا محاصره  او د هغوی تر برید لاندې راغلل. په همدې وخت کې هغوی د امریکا د هوايي بریدونو غوښتونکي شول. که څه هم افغان هوايي ځواک له هغوی سره مرسته وکړه، خو امریکايي الوتکو بیا پر طالبانو باندې بمبار وکړ، چې په پایله کې د امریکا د ځانګړو خواکونو د لسم ګروپ د دویم کنډک دوه سرتیري مړه او څلور نور ټپیان شول او همداشان د افغان ځانګړو ځواکونو څلور سرتیري مړه او ۷ نور یې ټپیان شول. د کندوز امنیې قومندانۍ ویاند وویل چې د جمعې له سهار راهیسې (د نومبر ۴)، ۲۴ ملکي وګړو ته مرګ ژوبله اوښتې چې په هغو کې ښځې او ماشومان هم شامل و. همداشان په دې جګړه کې لس نور کسان هغه مهال ټپیان شول چې د طالبانو تر کنټرول لاندې د بوز کندهاري په کلي کې جګړه وشوه. د کندوز امنیه قومندان وویل چې د طالبانو دوه هغه مهم قومندانان چې د همدې برید موخه و سره له نورو ۶۳ جنګیالیو سره یو ځای ووژل شول.

ډیسمبر

• ۱۸ ډیسمبر – د فراه ولایت په لویه لاره کې د سپرلیو له یوه بس موټر سره د تیلو د ټانکر د ټکر له امله ۱۴ کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړ.
• د ډیسمبر له ۲۱ تر ۲۲ – د طالبانو درېو وسله والو کسانو په کابل کې د هلمند د خلکو د استازي، میرولي کور باندې برید وکړ چې له امله یې ۸ کسه مړه او ۶ نور یې ټپیان شول. امنیتي ځواکونو وکولای شول چې بریدګر ووژني او له ۱۰ ساعته محاصرې وروسته ۱۸ ګروګان نیولي کسان را ازاد کړي.
• د ډیسمبر ۳۱ – د امریکا سرتیري له افغانستان څخه ووتل، خو یوازې په څلورو اډو (کابل، کندهار، بګرام او جلال اباد) کې یې ۸۴۰۰ سرتیري پرېښودل.