Jump to content

ادبي غلا

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

ادبي غلا د بل چا د ژبې، افکارو، سوچونو یا اثارو داسي غلا چي دخپل اصلي کار په توګه معرفي کړل سي. [۱] [۲] [۳] دادبي غلا په هکله دقیق تعریفونه یوله بل سره توپیرونه لري. په ډیرو هیوادونو او کلتورونو کې غلا کول د اکادمیکي بشپړتیا او ژورنالیستیک اخلاقو څخه سرغړونه ګڼل کیږي، او همدارنګه د زده کړي، تدریس، څیړني، عادلانه درناوي او مسؤلیت په شاوخوا کې ټولنیز نورمونه پکښي داخل بلل کیږي. [۴] په دې توګه که چیري یوشخص یا اداره چې د ادبي غلاکولو هوډ لري ډیری وختونه دبېلابیلو مجازاتو یا بندیزونو تابع وي، لکه تعلیق ، له ښوونځي څخه ایستل [۵] کاري [۶] جریمه ، [8] [9] بند ، [۷] [۸] [۹] [۱۰] اوداسي نوري مختلفي جزاګاني.

ادبي غلا عموماً پخپله جرم نه دی، خو د جعل کولو په څېر یې درغلي په محکمه کې مجازات کېدای سي لکه[۱۱] [۱۲] دکاپي حق څخه سرغړونه ، له اخلاقي حقونو څخه سرغړونه اویاهم شکنجې . په پوهنیز ډګر او صنعت کي، دا یو جدي اخلاقي جرم دی. [۱۳]

له افغان اثارو اوتاریخ څخه ادبي غلا

[سمول]

متاسفانه په افغانستان کي د1978 کال ترکودتا وروسته چي په پایله کي یې لوی ناورین رامنځ ته سو یوهم دافغان اثارو څخه دبېلابیلو هیوادونو اوټولنو ادبي غلاوي وې چي زیاتره یې دافغانستان دلویدیځ ګاونډي له لوري ترسره سوې اوپه پایله کي یې لوی شمېر اشخاص، مشهوره څېرې، کلتورونه اونایابه اثار دافغانستان له نوم څخه په ایراني نومونو بدل او ورپوري وتړل سوه. ددې ډول غلاوو مشهوره بیلګي دافغانستان مشهوره اشخاص لکه امام ابوحنیفه، علامه ابن حبان، سیدجمال الدین افغان اوځیني نور وه چي ایراني لیکوالانو دادبي غلاو په پایله کي دځان وګڼل اوهمدرانګه پارسي ژبه چي په اصل کي دافغانستان میراث دی خو تړل سوی په ایران پوري دی.

  1. From the 1995 Random House Compact Unabridged Dictionary:
  2. From the Oxford English Dictionary:
  3. The American Heritage Dictionary (5th ed.), defines plagiarize thus: “To reproduce or otherwise use the words, ideas, or other work of another as one’s own, or without attribution.”
  4. . Delaware. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
  5. . 27 September 2018 https://www.bbc.com/news/education-45640236. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  6. . 19 April 2016 https://money.cnn.com/2016/04/19/media/shaun-king-daily-news-plagiarism-accusations/. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  7. . 8 November 2018 https://www.telegraph.co.uk/news/2018/11/08/jeff-koons-found-guilty-plagiarism-multi-million-pound-sculpture. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  8. . 19 April 2007 https://www.reuters.com/article/us-france-fashion-copying/fashion-designer-galliano-fined-for-copying-imagery-idUSL1930105320070419. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  9. . 5 December 2012 http://www.thenews.pl/1/9/Artykul/120508,Polish-professor-could-face-threeyear-sentence-for-plagiarism. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  10. . 26 November 2014 https://timesofindia.indiatimes.com/india/Ex-VC-of-DU-sent-to-jail-for-plagiarism-released/articleshow/45278628.cms. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  11. . 21 January 2015. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  12. . 9 March 2017. {{cite news}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |Title= ignored (|title= suggested) (help)
  13. Green, Stuart (1 January 2002). "Plagiarism, Norms, and the Limits of Theft Law: Some Observations on the Use of Criminal Sanctions in Enforcing Intellectual Property Rights". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)