کارل مارکس

Permanently protected article
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
کارل مارکس
کارل مارکس
کارل مارکس

د شخص معلومات
زیږون نوم
پيدايښت ۵ مې ۱۸۱۸[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]
مړینه 14 مارچ 1883 (65 کاله)[۲۶][۲][۴][۵][۶][۷][۸][۲۷][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۹][۲۰][۲۱]  د (P570) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
لندن [۲۸][۲۳][۸][۲۹][۱۰]  د (P20) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د مړینې لامل
هديره
استوګنځای
تابعیت
نسل
مذهب
ګوند
رکن
ښځه
اولاد
پلار
مور
خور/ورور
عملي ژوند
تعلیم
تعلیمی اسناد د فلسفې ډاکتر [۶۱][۶۲][۶۳]  د (P512) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
ڈاکٹری مشیر
استاد
کار/مسلک
مورنۍ ژبه آلماني ژبه   د (P103) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کاروونکي ژبه(ي) آلماني ژبه [۷۴][۷۵]  د (P1412) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د کړنې څانګه سياسي وټه ،  وټولنپوهنه ،  وفلسفه   د (P101) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کار ورکوونکی
ځانګړي کړنې
مؤثر
لاسليک
کارل مارکس
کارل مارکس

ويبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  د (P345) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
  د (P935) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ

کارل هينريچ مارکس Karl Heinrich Marx (۱۸۸۳ مارچ ۱۴ – ۱۸۱۸ ز کال د می ۵) يو الماني فيلسوف، د سياسي اقتصاد کره کتونکی، اقتصادپوه، تاريخپوه، ټولنپوه، د سياسي نظرياتو پوه، ژورنالېست او سوسياليست انقلابي و. د نوموړي تر ټولو زيات پېژندل شوي سرليکونه «د کمونيست څرګندونې» تر سرليک لاندې د ۱۸۴۸ ز کال رساله او د Das Kapital په سرليک درې ټوکه رساله ده، چې له ۱۸۶۷ څخه تر ۱۸۸۳ ز کال پورې يې ليکلې ده. د مارکس سياسي او فلسفي فکر پر راتلونکي فکري، اقتصادي او سياسي تاريخ باندې ستر اغېز درلود. د نوموړي نوم د يوه صفت، اسم او د ټولنيزې نظريې د ښوونځي په توګه کارول شوی دی.

کارل مارکس

د المان په Trier کې زېږېدلي مارکس د بن او برلين پوهنتونونو کې حقوق او فلسفه ولوستل. نوموړې په ۱۸۴۳ ز کال کې د ډرامې له کره کتونکې او سياسي فعالې المانۍ Jenny von Westphalen سره واده وکړ. مارکس د خپلو سياسي خپرونو له امله له هېواده وشړل شو او د څو لسيزو لپاره يې له خپلې مېرمنې او ماشومانو سره لندن کې ژوند وکړ. هغه په لندن کې له جرمني متفکر Fredrich Engels سره په همغږۍ د خپل فکر ودې او د خپلو هغو ليکنو خپرولو ته دوام ورکړ، چې د بریتانوي موزيم د لوست خونه (British Museum Reading Room) کې يې څېړلې. د ټولنې، اقتصاد او سياست په اړه د مارکس نيوکه نيزې نظريې، چې په ټوليز ډول د مارکس اصالت (مارکسيزم) په توګه درک کېږي، په دې باور دي چې انساني ټولنې د ټولګي يا صنفي جګړې له لارې پرمختګ کوي. د توليد په پانګه وال سبک يا دود کې دا شخړې په خپله د واکمنو ټولګيو (چې د بورژوا ورته وايي) چې د توليد اسباب اداره کوي او کارکوونکي ټولګيو (چې د مزدورانو ډله ورته وايي) تر منځ څرګندېږي، چې د مزدوۍ په بدل کې د خپل کاري ځواک په پلورلو سره ياد توکي فعالوي. د مادې د تاريخي اصالت په نامه د يوې انتقادي تګلارې څخه په ګټنې مارکس اټکل وکړ، چې پانګه وال اقتصادي نظام (Capitalism) لکه د پخونيو ټولنيز اقتصادي نظامونو غوندې؛ کورني کړکيچونه رامنځته کړي دي او ياد کړکېچونه به په خپل د دې نظام د له منځه تلنې او پر ځای يې د توليد د سوسياليستي دود يا سبک په نوم د يو نوي نظام د راتګ سبب شي. د مارکس له نظره د پانګه وال نظام له مخې به د ټولګي مخالفتونه د خپلې بې ثباتۍ او د کړکېچ پر وړاندې د طبيعت له امله، د کار ټولګي د ټولګی شعور د پرمختګ سبب شي، چې دا په خپل وار د دوی د سياسي واک بري او په پای کې د بې ټولګيتوب (Classless) په نوم د توليدونکو د خپلواکې ټولنې له لورې د کمونيستي ټولنې رامنځته کېدنې ته لاره هواره کړي. مارکس يې د پلي کولو په موخه په فعال ډول فشار راوړ. نوموړي استدلال کاوه، چې کارګر ټولګی بايد د پانګه والۍ د نسکورولو او پر ټولنيزې اقتصادي خپلواکۍ رامنځته کولو په موخه، د مزد اخيستونکي يو منظم اوښتوني عمل وکړي. [۸۱]

کارل مارکس په انساني تاريخ کې د تر ټولو اغېزناکو څېرو په توګه ياد شوی دی او کار يې ستايل شوی هم دی او نيوکه هم پرې شوې ده. په اقتصاد کې د کارکوونکي او له شتمنۍ سره يې د اړيکې په اړه د نوموړي کار د ځينو اوسنيو نظرياتو لپاره بنسټ کېښود. په ټوله نړۍ کې زيات روښانفکران، کارګرې اتحاديې، هنرمندان او سياسي ډلې د مارکس له کار څخه اغېزمن شوي دي، چې زياتو يې يا د نوموړي نظريو کې سمون راوړی او يا يې خپله ورسره سمون کړی دی. مارکس په نمونه يي ډول د معاصرې ټولنيزې پوهې د اصلي معمارانو په توګه ياد شوی دی. [۸۲][۸۳][۸۴][۸۵][۸۶]

ژوند ليک

ماشومتوب او لومړنۍ زده کړې : ۱۸۳۶-۱۸۱۸ز کلونه

کارل هينرېچ مارکس (Karl Heinrich Marx) د ۱۸۱۸ می پر ۵ نېټه وزېږېد. پلار يې Heinrich Marx (۱۸۳۸ – ۱۷۷۷ز کلونه) او مور يې Henriette Pressburg (۱۸۶۳ – ۱۷۸۸) نومېده. نوموړی د Trier په Brukengasse 664 کې وزېږېد، چې يو لرغونی ښار دی او هغه وخت د پروس د ښکته راين ولايت (Province of Lower Rhine) يوه برخه و. د نوموړي کورنۍ په اصل کې نامذهبي يهودۍ وه، مګر د هغه له زوکړې څخه مخکې په رسمي ډول عيسويت ته اوښتې وه. د کارل مارکس مورنی نيکه يو هالنډي ښاغلی يا ښوونکی  [rabbi: په يهودانو کې د نمانځنې لقب دی؛ مشر، ښاغلي يا استاد ته کارول کېږي] و، په داسې حال کې چې پلرني اړخ يې له ۱۷۲۳ ز کال راهيسې د Trier مشران يا ښاغلي سمبال کړي دي، چې دا يې د پلرني نيکه Meire Halevi Marx له لورې اخيستل شوې ونډه وه. پلار يې چې له کوچنیوالي څخه د Herschel په نوم پېژندل شوی، په خپله ليکه [نسب يا کورنۍ] کې لومړنی شخص و چې د بې دينۍ (سيکولر) زده کړې يې تر لاسه کړې. نوموړي د يو څه لوړ منځني ټولګي په مناسب عايد درلودلو سره يو وکيل شو او د وکيل په توګه د عايد تر څنګ يادې کورنۍ د Moselle يو شمېر د انګورو باغونه هم درلودل. هرشيل (Herschel) د خپل زوی له زوکړې څخه مخکې او په Rhineland کې د يهودي خپلواکۍ له منځه وړنې څخه وروسته د پروشيا د پروتستانت دولتي کليسا سره د يو ځای کېدلو لپاره له يهود پالنې څخه واوښت او د Yiddish Herchel پر سر يې د Heinrich مخکينی ذکر شوی الماني نوم تر لاسه کړ. [۸۷][۸۸][۸۹][۹۰]

په لويه کچه نامذهبي Heinrich د روښانفکرۍ شخص و، چې د ايمانوېل کېنټ (Immanuel Kant) او والټېر (Voltaire) فيلسوفانو د نظرياتو لېوال و. د يو لرغوني ليبرال په توګه يې په پروس کې د اساسي قانون او سمونونو په پارونه کې برخه واخيسته، چې هغه وخت بشپړه يا مطلقه پاچاهي وه. هنرېچ مارکس (Heinrich Marx) په ۱۸۱۵ ز کال کې د وکيل په توګه کار پيل کړ او په ۱۸۱۹ ز کال کې يې خپله کورنۍ Porta Nigra ته نږدې د لس خونو ملکيت [کور] ته ولېږدوله. د نوموړي ښځه Henrietter Pressburg يوه هالنډۍ يهوده وه. نوموړې د يوې نېکمرغه سوداګرې کورنۍ غړې وه، چې وروسته يې د Philips Electronics په نوم د برېښنايي توکو شرکت رامنځته کړ. د Henrietter خور Sophie Pressburg (۱۸۵۴ – ۱۷۹۷ز کال کې له لاين فيليپس “Lion Philips” (۱۸۶۶ – ۱۷۹۴) سره واده وکړ او د ګيرارد (Gerard) او انتون فيليپس (Anton Philips) دوی مور او د فريټس فيليپس (Frits Philips) مشره نيا وه. Lion Phililps د تمباکو يو بډايه هالنډي توليدونکی او صنعت کار و. کارل (Karl) او جيني مارکس (Jenny Marx) له هېواده د شړنې (تبعيد) پر مهال د پورونو لپاره زياتره پر همدې [لاين فيليپس] باندې تکيه وکړه. [۹۱][۹۲][۹۳]

د مارکس د ماشومتوب په اړه ډېر معلومات نه شته. د نهه کوچنيانو درېيم (مارکس) هغه وخت تر ټولو مشر زوی شو، چې ورور يې Moritz په ۱۸۱۹ ز کال کې مړ شو. مارکس او ژونديو خويندو او وروڼو Sophie, Hermann, Henriette, Louise, Emilie او Caroline ته د ۱۸۲۴ ز کال اګسټ کې په Lutheran کليسا کې د تعميد غسل ورکړل شو او مور ته يې د ۱۸۲۵ ز کال په نومبر کې ياد مراسم تر سره شول. نوموړی د ۱۸۳۰ ز کال کال تر هغې مودې پورې له خپل پلار څخه خصوصي زده کړې تر لاسه کړې، چې د Trier عالي ښوونځي (Gymnasium zu Trier ) کې شامل شو. د ياد ښوونځي سرمعلم هيوګو وايټټينبېچ (Hugo Wyttenbach) د کارل مارکس د پلار ملګری و. د ښوونکو په توګه د زياتو ليبرالي انسان پالو د ګومارنې له امله Wyttenbach د سيمه یيز محافظه کار حکومت د غوصې سبب شو. په پای کې پوليسو په ۱۹۳۲ ز کال کې ښوونځی باندې بريد وکړ او ويې موندله، چې د زده کوونکو په منځ کې د سياسي ليبراليزم پلوي ادبيات خپرېدل. د پارونکي عمل په توګه د دې ډول موادو وېش ته په پام سره چارواکو د مارکس د شتون پر مهال سمونونه رامنځته کړل او يو څو کارکوونکي يې بدل کړل. [۹۴][۹۵][۹۶][۹۷]

مارکس د ۱۸۳۵ز کال په اکتوبر کې د ۱۷ کلنۍ په عمر د فلسفې او ادبياتو د لوستنې په هيله د بن پوهنتون (University of Bonn) ته يون وکړ، مګر پلار يې د يو څه زيات عملي ډګر په توګه پر حقوقو ټينګار وکړ. د کمزورې سينې “weak chest” په نوم حالت [ناروغۍ] له امله مارکس په ۱۸ کلنۍ کې له فوځي دندې څخه وبخښل شو. په بون کې د پوهنتون دورې پر مهال نوموړی د شاعرانو کلب سره يو ځای شو. ياد کلب د سياسي بنسټپالو لرونکې ډله وه، چې د پوليسو له لورې څارل کېده. هغه د Tavern Club په نوم د څښاک ټولنې سره هم يو ځای شو (جرمني: )، چې زياتې نظريط په کې بحث شوې او يو وخت يې د کلب د مرستيال رئيس په توګه خدمت وکړ. د دې تر څنګ مارکس په ځينو شخړو کې هم لاس درلود، چې ځينې يې د پام وړ يا سختې شوې. لکه: د ۱۸۳۶ ز کال په اګسټ مياشت کې نوموړي د پوهنتون د (Borussian Korps) له يو غړي سره په دوه اړخيز [دوه په دوه] جګړه کې برخه واخيسته. که څه هم په لومړۍ دوره کې يې نمرې ښې وې، مګر ژر خرابې شوې چې له امله يې پلار اړ شو، چې نوموړی د برلين يو څه سخت او علمي پوهنتون ته ولېږدوي. [۹۸][۹۹][۱۰۰][۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳][۱۰۴]

دا هم وگورﺉ

سرچينې

  1. http://www.bbc.co.uk/pashto/news/story/2007/01/070114_im-history-political-thouths.shtml
  1. پیوستون : 118578537  — د نشر نېټه: ۹ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11914934t — د نشر نېټه: ۲۶ جون ۲۰۲۰ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.، Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. او Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — منښتلیک: Open License
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11914934t — دوتنه: Heinrich Gemkow — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ د برېتانيکا انلاين پوهنغونډ پېژند: https://www.britannica.com/biography/Karl-Marx — subject named as: Karl Marx — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6fr00h5 — subject named as: Karl Marx — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Itaú Cultural ID: https://enciclopedia.itaucultural.org.br/pessoa486813/karl-marx — subject named as: Karl Marx — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — دوتنه: Itaú Cultural — خپرونکی: Itaú Cultural — ISBN 978-85-7979-060-7
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/680 — subject named as: Karl Heinrich Marx — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ ۸٫۵ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/680 — subject named as: Karl Heinrich Marx — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331
  9. Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/680 — subject named as: Karl Heinrich Marx — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/680 — subject named as: Karl Heinrich Marx — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 767
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ subject named as: Karl Marx — Filmportal ID: https://www.filmportal.de/b3674625fdb940859425e2689aa6e35b — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3539 — subject named as: Karl Marx — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ BD Gest' author ID: https://www.bedetheque.com/auteur-12987-BD-.html — subject named as: Karl Marx — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ https://brockhaus.de/ecs/julex/article/marx-karl-heinrich — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0040875.xml — subject named as: Karl Marx — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — خپرونکی: Grup Enciclopèdia
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=marx — subject named as: Karl Marx
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ Roglo person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=7929&url_prefix=https://roglo.eu/roglo?&id=p=karl;n=marx — subject named as: Karl Marx
  18. Diamond Catalogue ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/21826 — subject named as: Karl Heinrich Marx
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/9108 — subject named as: Karl Marx
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1370/ — د نشر نېټه: ۱۴ فبروري ۲۰۲۱
  21. ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ https://cs.isabart.org/person/14572 — د نشر نېټه: ۱ اپرېل ۲۰۲۱
  22. پیوستون : 118578537  — د نشر نېټه: ۱۰ ډيسمبر ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ پیوستون : 118578537  — د نشر نېټه: ۲۸ سپټمبر ۲۰۱۵ — سمونګر: Alexander Prokhorov — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نسخهدريم — موضوع: Маркс Карл — خپرونکی: The Great Russian Encyclopedia
  24. https://www.marxists.org/archive/marx/bio/marx/eng-1869.htm
  25. https://www.marxists.org/archive/marx/bio/marx/eng-1869.htm — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ د ټولټال کار کتنه په: https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/18443456 — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 1 — اعداد: 36485 (late edition) — نشرونه لخوا د: The Sydney Morning Herald
  27. Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/680 — subject named as: Karl Heinrich Marx — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  28. دوتنې ټوليزه پېژندنه: https://d-nb.info/gnd/118578537 — د نشر نېټه: ۱۳ اگسټ ۲۰۱۵ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  29. دوتنې ټوليزه پېژندنه: https://d-nb.info/gnd/118578537 — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  30. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  31. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 768 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  32. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7
  33. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  34. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 768 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  35. https://www.bruzz.be/event/brussel-was-de-belangrijkste-mijlpaal-het-leven-van-karl-marx-2018-05-04
  36. دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 532 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  37. ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  38. https://web.archive.org/web/20071016041336/http://www.echo.msk.ru/programs/vsetak/54463/ — آرشيف اصل
  39. ISBN 978-0-7425-1166-8
  40. https://www.marxists.org/archive/marx/works/1843/critique-hpr/intro.htm#05
  41. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  42. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 768 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  43. The Peerage person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4638&url_prefix=https://www.thepeerage.com/&id=p71451.htm#i714503 — د نشر نېټه: ۷ اگسټ ۲۰۲۰
  44. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  45. ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ ۴۵٫۲ دوتنه: Darryl Roger Lundy — پیدا کوونکی: Darryl Roger Lundy
  46. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  47. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  48. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  49. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  50. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 767 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  51. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  52. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  53. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  54. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  55. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 767 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  56. دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — نشرونه لخوا د: Volume 23
  57. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  58. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  59. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  60. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  61. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 768 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  62. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 331 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  63. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  64. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  65. دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 531 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  66. BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1370/ — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  67. BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1370/ — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 767, 768 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  68. BeWeb person ID: https://www.beweb.chiesacattolica.it/persone/persona/1370/ — دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 531 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  69. https://cs.isabart.org/person/14572 — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  70. https://cs.isabart.org/person/14572 — دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 531 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  71. https://cs.isabart.org/person/14572 — دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 531 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  72. https://cs.isabart.org/person/14572 — د نشر نېټه: ۱۴ جون ۲۰۱۹
  73. د ټولټال کار کتنه په: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — سمونګر: Charles Dudley Warner — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  74. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11914934t — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
  75. CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/9185123
  76. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — نشرونه لخوا د: Volume 7 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  77. دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 531 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  78. دوتنه: Lewis Samuel Feuer ، David McLellan او Ed. — پاڼه: 531 — نشرونه لخوا د: Volume 23 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  79. دوتنه: Louis Althusser — سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 37 — نشرونه لخوا د: For Marx (German edition, 2011) — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  80. سرليک: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist. — پاڼه: 771 — ارزښت: Script error: The function "قالب رمز لغة" does not exist.
  81. Karl Marx: Critique of the Gotha Program Archived 27 October 2007 at the Wayback Machine..
  82. Roberto Mangabeira Unger. Free Trade Reimagined: The World Division of Labor and the Method of Economics. Princeton: Princeton University Press, 2007.
  83. John Hicks, "Capital Controversies: Ancient and Modern." The American Economic Review 64.2 (May 1974) p. 307: "The greatest economists, Smith or Marx or Keynes, have changed the course of history ..."
  84. Joseph Schumpeter Ten Great Economists: From Marx to Keynes. Volume 26 of Unwin University books. Edition 4, Taylor & Francis Group, 1952 کينډۍ:ISBN
  85. Little, Daniel. "Marxism and Method". مؤرشف من الأصل في ۱۰ ډيسمبر ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۱۰ ډيسمبر ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  86. Kim, Sung Ho (2017). "Max Weber". In Zalta, Edward N. (المحرر). Stanford Encyclopaedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. مؤرشف من الأصل في ۱۸ مارچ ۲۰۱۹. د لاسرسي‌نېټه ۱۰ ډيسمبر ۲۰۱۷. Max Weber is known as a principal architect of modern social science along with Karl Marx and Emil Durkheim. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  87. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, p. 7; Wheen 2001, pp. 8, 12; McLellan 2006, p. 1.
  88. Carroll, James (2002). Constantine's Sword: The Church and the Jews – A History (په انګلیسي ژبه کي). Houghton Mifflin Harcourt. د کتاب پاڼې 419. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-547-34888-9. مؤرشف من الأصل في ۲۴ سپټمبر ۲۰۲۰. د لاسرسي‌نېټه ۰۲ اپرېل ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  89. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, pp. 4–6; McLellan 2006, pp. 2–4.
  90. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, pp. 4–5; Wheen 2001, pp. 7–9, 12; McLellan 2006, pp. 2–3.
  91. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, pp. 5, 8–12; Wheen 2001, p. 11; McLellan 2006, pp. 5–6.
  92. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, p. 7; Wheen 2001, p. 10; McLellan 2006, p. 7.
  93. Wheen 2001, chpt. 6
  94. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, p. 12; Wheen 2001, p. 13.
  95. McLellan 2006, p. 7.
  96. Karl Marx: Dictionary of National Biography. Volume 37. Oxford University Press. 2004. د کتاب پاڼي 57–58. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-19-861387-9. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  97. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, pp. 12–15; Wheen 2001, p. 13; McLellan 2006, pp. 7–11.
  98. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, pp. 15–16; Wheen 2001, p. 14; McLellan 2006, p. 13.
  99. Wheen 2001, p. 15.
  100. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, p. 20; McLellan 2006, p. 14.
  101. Wheen 2001, p. 16; McLellan 2006, p. 14
  102. (په 14 October 2017 باندې). Karl Marx: the drinking years.کينډۍ:Cbignoreکينډۍ:Subscription required
  103. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, pp. 21–22; McLellan 2006, p. 14.
  104. Nicolaievsky & Maenchen-Helfen 1976, p. 22; Wheen 2001, pp. 16–17; McLellan 2006, p. 14.