مهاتا ګاندي

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له مهاتما گاندي نه مخ گرځېدلی)
مهاتما
موهنداس گاندهي
(گجراتی: મોહનદાસ ગાંધી د (P1559) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
په زاړه عمر کې د ګاندي د مخ یو انځور چی سپینی چشمی یی پر سترګو او د خندا په حال کی وو
په زاړه عمر کې د ګاندي د مخ یو انځور چی سپینی چشمی یی پر سترګو او د خندا په حال کی وو
په زاړه عمر کې د ګاندي د مخ یو انځور چی سپینی چشمی یی پر سترګو او د خندا په حال کی وو

د شخص معلومات
زیږون نوم (گجراتی: મોહનદાસ ગાંધી د (P1477) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پيدايښت ۲ اکتوبر ۱۸۶۹(1869-10-02)
مړینه 30 جنوري 1948 (79 کاله)[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]  د (P570) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د مړینې لامل مرمۍ زخم[۱۸][۱۹]  د (P509) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
استوګنځای لندن (۱۸۸۸–۱ جون ۱۸۹۱)[۲۰]
هند (۱ جون ۱۸۹۱–۱۸۹۳)[۲۰]
سویلي افریقا (۱۸۹۳–۱۹۱۵)[۲۰]  د (P551) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
هيواد غړيتوب  هندوستان
قد 164 سانتي متره  د (P2048) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مذهب هندويزم[۶]  د (P140) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مور پوتلیباي گاندی
عملي ژوند
کار/مسلک سياستوال[۲۱][۲۲][۲۳][۱۵]
خبريال[۲۰]
فیلسوف[۲۴][۲۰]
ليکوال[۲۵]  د (P106) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مورنۍ ژبه ګجراتي[۶]  د (P103) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کاروونکي ژبه(ي) هندي[۶]
انگليسي[۶]
ګجراتي[۲۶][۶]  د (P1412) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د کړنې څانګه فلسفه  د (P101) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مؤثر هنري ډېوېډ تورو
لېو نيكولايوويچ تولستوى
گوتاما بودا
جي کی چيسترتون  د (P737) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
تحریک سابه خوړونکي[۶]  د (P135) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پوځي خدمت
لاسليک
مهاتا ګاندي
مهاتا ګاندي

ويبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  د (P345) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
  د (P935) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ

موهنداس کرمچند گاندهي چي وروسته د مهاتما گاندهي په نوم مشهوره شو، د هند له مهمو سياستوالو گڼل کېږي، چې د عدم تشدد د سياست پلوى و.

زوکړه[سمول]

د ١٨٦٩ م مېلادي کال د اکتوبر په دويمه نېټه د هند د گجرات په ولايت کښي زېږېدلی. د گاندهي پلار کرمچند گاندهي د گجرات ولايت يو پانگه وال او سياستوال و. د گاندهي کورنۍ يوه مذهبي کورنۍ وه چي د هندو مذهب د ويشنو ډلي سره يه تړاو درلود. د گاندهي په پلرني کور کې د لاچارانو او مسکينانو سره ډېره مرسته کېدله. دبيلگي په توگه د گاندهي کورنۍ لا چاره ناروغان خپل کور ته بيول او هلته يه د هغوی درملنه او خدمت کول.

ماشوم گاندهي

مېرمن[سمول]

د گاندهي مور او پلار هغه وخت گاندهي ته واده وروکړی چي د ده عمر ١٣ کاله و. د گاندهي مېرمنه کاستوربه نکانجي هم د واده پر وخت ١٣ کلنه وه.

مهاتما گاندهي او دهغه مېرمنه (١٩٠٢ م)

زدکړي او مسلک[سمول]

مهاتما گاندهي

د ١٨٨٨ او ١٨٩١ مېلادي کلونو تر منځ گاندهي په لندن کښي د حقوقو لوړي زدکړي وکړې او په ١٨٩١ کښی بېرته و بمبی ته راستون شو. چيري چي ده د يوه وکيل په توگه کار کاوه. د ١٨٩٣ او ١٩١٥ مېلادي کلونو په مېنځ کښي گاندهي په سويلي افريکا کښي ژوند کاوه. په سويلي افريکا کښي گاندهي ته لاپسي څرگنده شوه چي انگرېزان د هنديانو سره تعاصبي او ناسم چلن کوي.

همدا و چي په سويلي افريکا کښي گاندهي د هنديانو د حقوقو لپاره مبارزه پېل کړه. گاندهي د ناټال انډين کانگرېس په نامه ي غورځنگ جوړ کړی . دغه غورځنگ په سويلي افريکا کښي د هنديانو سره د ناوړه او تعاصبي چلن په وړاندي مبارزه کوله.

سياست[سمول]

په ١٩١٥ مېلادي کال گاندهي و هندوستان ته ستون شو چير ي چي د ده د خدماتو اود هندیانو د حقوقو د مبارزې لپاره د مهاتما ياني ستره ارواح نوم ورکړل شوی و. پداسي حال کښي چي گاندهي خپل ځان د دغه نوم وړ نه گڼی نو د د ژوند تر آخره يه د مهاتما نوم نه خوښاوه. په ١٩٢٠ مېلادي کال گاندهي د هند د گانگرېس گوند مشر شو . د گاندهي په مشرتابه کښي دغه گوند د هند د خپلواکۍ تر ټولو مهمه او د عامو هنديانو گوند وگرځېده. په ١٩٣٠ م مېلادي کال کښي گاندهي د هنديانو څخه د انگرېزانو پر ضد د صلح آمېزه اولسي نافرمانۍ غوښتنه وکړه. پدې ترڅ کښي د مالگي مشهوره مارش هم شمېرل کيږي. د مالگي مارش د انگرېزي مالگي د بازاري انحصار نه د خلاصون يو کوښښ و.

گاندهي په ستياگراهي(صلحه غوښتونکي) جامو کښي

د ١٩٤٢ مېلادي کال د جون په دريمه نېټه گاندهي په ډاگه د برطانيې نه د هند دخپلواکۍ غوښتنه وکړه. همدا و چي انگرېزانو گاندهي زنداني کړ. خو د ناروغۍ له امله گاندهي د دو کالو بند وروسته بېرته خوشي کړل شو. په سويلي افريکا او همدا ډول په هند کښي گاندهي د انگرېزانو له خوا په څو څو ځله زنداني کړل شو. گاندهي خپل د ژوند مجموعا ٨ کاله په زندان کښی تېر کړل.

د ١٩٤٧ مېلادي کال د جون په ٣ يمي نېټي د برطانيې لوی وزير کلېمنټ اټلي د هند د خپلواک کولو او په دو برخو ياني هندوستان او پاکستان کښي د وېشلو اعلان وکړی. گاندهي د ستر هند د ويشلو مخالف و. خو کله چي د هند د تقسيم پر وخت کورني جگړې ته ورته حالت را منځ ته شو يوازي د گاندهي هلي ځلې وې چي دغه اخ وډب يه ډېر ژر قرار کړی.

مړينه[سمول]

څو سخت دريځه ملتپال هنديان د مهاتما گاندهي د صلحي دپاليسۍ نه ناخوښه وه. د دغو سخت دريځو په آند بايد د خپلواکۍ لپاره او بيا وروسته د پاکستان سره د کشمير په مسله د واک او توپک نه کار اخيستل شوی وای. په دغو سخت دريځو کښي ناتو رام گودسه هم و. دغه کس پر مهاتما گاندهي باندي هغه وخت په دهلي کښي د توپنچې درې ډزي وکړي چي مهاتما گاندهي د بيانيې ورکول لپاره د خلکو د ډلي په مېنځ کښي روان و. درې واړه مردکي د گاندهي پر سينه ولگېدل او گاندهي خپل ژوند دلاسه ورکړی.

نور[سمول]

دگاندهي مجسمه

د هند ستره وزيره ايندرا گاندهي او د هغې زوی چي هم د هند ستر وزير و په آر کښي د مهاتما گاندهي سره هيڅ خپلوي نه درلوده. ډېر خلک فکر کوي چي دغه د گاندهي د کورنۍ وه خو دغه خبره ناسمه ده.

اخذونه[سمول]

باندني تړنې[سمول]

ټولنې[سمول]

سرچينې[سمول]

  1. پیوستون : 118639145  — د نشر نېټه: ۹ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  2. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11904030r — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
  3. SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6110pkc — subject named as: Mahatma Gandhi — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  4. Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/22952 — subject named as: Mohandas Karamchand Gandhi — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  5. Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/30535 — subject named as: Mahatma Gandhi — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ Mahatma Gandhi Biography — د نشر نېټه: ۲۲ جولای ۲۰۱۸ — نشرونه لخوا د: biography
  7. subject named as: Mohandas Karamchand Gandhi — Filmportal ID: https://www.filmportal.de/5237e24523334846ac1e310fb935f6ee — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  8. InPhO ID: https://www.inphoproject.org/thinker/3053 — subject named as: Mahatma Gandhi — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Internet Philosophy Ontology project
  9. https://brockhaus.de/ecs/julex/article/gandhi-mohandas-karamchand — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سمونګر: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus او Wissen Media Verlag
  10. Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/gandhi-mohandas-karamchand — subject named as: Mahatma Gandhi — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سمونګر: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus او Wissen Media Verlag
  11. Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0028943.xml — subject named as: Mohandas Karamchand Gandhi — سرليک: Gran Enciclopèdia Catalana — خپرونکی: Grup Enciclopèdia
  12. GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=gandhimohan — subject named as: Mahatma Gandhi
  13. Diamond Catalogue ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/3754 — subject named as: Mohandas Karamchand Gandhi
  14. Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/22640 — subject named as: Mahatma (Mohandas Karamčand) Gandhi — سرليک: Proleksis enciklopedija او Opća i nacionalna enciklopedija
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ https://cs.isabart.org/person/152624 — د نشر نېټه: ۱ اپرېل ۲۰۲۱
  16. subject named as: Mahatma Gandhi — Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000000342 — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  17. NNDB people ID: https://www.nndb.com/people/653/000065458/
  18. https://books.google.com/books?id=x-dsbNz7syQC&pg=PT12 — پاڼه: 12
  19. https://books.google.com/books?id=x-dsbNz7syQC&pg=PT12
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ Mahatma Gandhi Biography — د نشر نېټه: ۲۲ جولای ۲۰۱۸
  21. پیوستون : 118639145  — د نشر نېټه: ۲۵ جون ۲۰۱۵ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  22. http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/03_march/31/arts.shtml
  23. Mahatma Gandhi biography — د نشر نېټه: ۲۲ جولای ۲۰۱۸
  24. http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19472498.2013.863008
  25. BDRC Resource ID: https://library.bdrc.io/show/bdr:P3CN9065
  26. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11904030r — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License