کرل شوی ځنګل

کرل شوی ځنګل

(Planted forest)

د تخمونو يا پيژندل شوي نوعو او يا هم مورنۍ نوعې ځای په ځای کول د کرل شوی ځنګل څخه عبارت دي . هغه ساحې چې د انسانانو د ژوند له امله له مينځه تللي دي بايد دوباره احداث شي چې ترڅو پوري بيرته د پخوا په شان ځنګل تري لاسته راشي . د نړۍ اکثرا هيوادونه د ځنګلونو د کرلو لپاره سياسي ، ټولنيز ، اجتماعي ،طبعي ، محيطي منجمنټ او پاليسي لري . چې ددي په نتيجه کې د توليداتو څخه ښه ساتنه کېږي. او د ځنګل څخه په لنډه موده کې اوچت توليد لاس ته راځي د کرل شوی ځنګل مفکوره کومه نوي خبره نه دي د لومړنيو لرګينو نباتاتو نوعه شايد ( ښون ) ونه وي Olea europea د ميلاد څخه دري زره کاله مخکي (3000 BC) پخوانۍ تاريخي شواهد ښودلي دي چې کرل شوی ځنګلونه په اروپا کې موقعيت لري. چې دغه نوعې ( Myrrh tree ) ( Commiphora myrrha ) پځلس سوه کاله مخکي د ميلاد څخه موجودي وي . او جنوب عرب کې د څلور زره مخکي د ميلاد څخه دغه نوعې موجودي وي Frankincense h , Boswellia spp او په چين کې ( Fruit trees ) ، (pines ) ، ( Chines fir) نوعې موجودي وي . او د کوريا په جمهوريت او سريلينکا کې ( Evanse ,2009 ) نوعې موجودي دي. او په مرکزي اروپا کې په لومړنيو تاريخي شواهدو کې دوباره احداث او درجه بندي ميتود په ځنګلي ځمکو کې په داسي شکل سره وه چې ځمکو ته يې د جلغوزيو د ونو د تخمونو په واسطه پراختيا ورکړي وه . 1368 کال په جرمني هيواد په دغه لاندې ښارونو (peter stromer) ، (Nuremberg ) کې وه . په 2010 کال کې د نړۍ د ځنګلونو مساحت (264 ) ميلونه هکتاره وه چې د لاندې دري اهدافو لپاره تري استفاده صورت نيوله . ۱ – د لرګې توليد ۲ – فايبر ۳ – تيل او نور فرعي محصولات ځنګل په لومړي قدم کې د ځمکې ساتنه کوي او د خاورې او اوبو ساتنه په غرني ځمکو کې کوي (FAO-2006 -2010 ) منبع دي.

Indignuses forest

ددي لپاره داسي درجه بندي شوي او تبديل شوي دي په 2000 ميلادي کال کې په ڼړيواله سطحه 13 ميلونه هکتاره ځنګل تخريب شوي دي . چې د بنګلد يش او ګريس د هيوادونو د مساحت په اندازه کېږي . چې بيرته د ځنګل احداث 7.8 ميلونه هکتاره شوي دي . چې دغه له لاسه وتلي اندازه نشي پوره کولي يعني 5.2 ميلونه هکتاره ځمکه دوباره بيرته نه رغول کېږي.دغه سروي (FAO -2000-2010 ) کړي دي .چي دځنګلونو دغه دوامداره تخريب د بي ثباته کرنې او ځنګل کې د تمرين په واسطه تر سره کېږي . د ژوندي او غير ژوندي موجوداتو د اوسيدو لپاره ځنګل هوا ته تغير ورکوي . د ځنګلونو په لمنځه تللو سره د خاورې او اوبو حفاظت او ساتنه نه کېږي . او همدارنګه بيولوژيکي ژوندي موجودات له مينځه ځي او د لرګيو ،فايبر ، تيلو د توليد اندازه کمېږي . په هغه صورت کې کوم وخت چې ددغه منابعو په تقاضا کې زياتوالي راشي نو له دغه تخريب شوي ځنګل څخه حاصلات راټولېږي . کرل شوی ځنګل شايد په نوبتي شکل سره لرګې او د لرګې محصولات توليد کړي په 2010 ميلادي کال کې په نړيواله سطحه (70% ) کرل شوی ځنګل موجود وه چې (2%-3%) پوري په صنعت کې 1.8 بيلونه متره مکعب د نړۍ په مارکيټ کې تقاضا موجوده وه او داسي پيش بيني (Holmgren , Carle ,2008 ) عالمانو په واسطه شوي چې د ځنګل فيصدي بايد په 2030 کال کې 80% زياتوالي وکړي .

د لرګيو خوځښت او په نړيواله سطحه ورته تقاضا

Drivers of global wood demand) ) په اوږدي موده کې د لرګيو د توليد لپاره نړيواله تقاضا د لاندې فکتورونو پوري اړه لري FAO -2009) ۱ - د نفوسو بدلون(Demographic change)  : د نړۍ نفوس په 1960 کې 2.9 بيلونه په 2008 کې 6.7 بيلونه وه او (50 ) کاله وروسته به 130% زياتوالي وکړي په 1960 کې داسي تخمين شوي وه چې د هر مرکز ځنګل بايد 1.20 هکتاره وه منبع يې (FAO 1960-1966 ) کې . 0.62 hectare په 2005-2006 کال کې ښودلي شوي . داسي ښودل شوي چې په 2030 کال کې په نړيواله سطحه 2.436 بيلونه متره مکعب لرګې په صنعت کې استعمال شي د ځنګل د توليد څخه د بايومس انرژي چې تخمين شوي دي هغه 530 ميلونه په 1970 کال کې شوي دي . اوبايد 1075 ميلونه انرژي په 2030 کې لاسته ته راشي ۲ - دوامداره اقتصادي وده(Continued economic growth) : نړيوال لوي داخلي توليدات (grand domestic product ) زياتوالي کوي لکه د USD په 1970 کې 16 trillion په 2005 کال کې 47 trillion او په 2030 کې تقريبا 100 تريلونه ته وده وکړي . ۳ - سيمه ايز بدلون (Regional shift)  : د GDP په زياتوالي سره (1970 – 2005) کلونو د اقتصادي پراختيا اندازه زياته شوه . چې دغه چټکه وده اقتصاد ته چټک پرمختګ ورکوي په خاصه توګه په اساسي هيوادونو کې په راتلونکي 25 کلونو کې په څرګند ډول زياتوالي وکړي . ۴ - د انرژي پاليسي (Energy policies)  : د انرژي د منابعو دوباره استعمال اوپه صنعتي هيوادونو کې د لرګيو استعمال او دلرګيو د بايومس څخه په زيا ته اندازه استعمال اوجود لري . 2009 -2006 کلونو ترمينځ د بايومس استعمال 51 % زياتوالي کړي وه . د ميوو او سبو د پاتي شونو څخه په نړيواله سطحه په 2009 کال کې 75 ميلونه ټنه بايومس لاسته ته راتللو (2010 wood resources international ). ۵ - د لرګې د ښه والي تبليغات (wood is good campaigns) : پرمختللي نړۍ د لرګې د ارزښت د زياتوالي لپاره هلي ځلي کړي دي چې د نورو محيطي موادو څخه يې د انرژي لپاره کار اخستي نو لرګې د انرژي د دوباره تجديدونکي منابعو او د کاربن په ذخيره کولوکي او د اقليم په تغير کې کومک کوي .

د کرل شوی ځنګل ماهيت

(Nature of planted forest): د ځنګل کرلو څخه د امقصد نه دي چې په سياسي، اجتماعي او محيطي توګه د ځنګل تخريب لپاره تيار شي . دوي کولي شي چې يو زياته اندازه د طبعي ځنګل نه لاسته راوړي . د لرګيو وهل ځنګلي ځمکې کمزوري کوي . د بي ګټي يا کم اهميته زراعتي ځمکې ، بي کيفيته ځمکې د ځنګل په کرلو سره د حيواناتو لپاره د استفادي وړ او همدارنګه cash crap لپاره په زراعت ، هارټيکلچر ، aquaculture کې موثر دي . چې دا يو عام ميتود دی د يو باثباته ژوند لپاره کوم چې په يقيني توګه د غذاي مصونيت او د ستونزو په حلولو کې مرسته کوي . کرل شوی ځنګلونه لرګې ، فايبر ، تيل ، او د لرګې څخه نور مواد تياروي چې تجارت او يو باثباته اهدافو ته دوام ورکوي . او همدارنګه محيطي او اجتماعي خدمات ترسره کوي د تخريب شوي ځنګل بيرته ودانول ، د د ښتو بيرته ابادول . ځنګل د خاورې او اوبو حفاظت ، د کاربن زخيره کوي او د land scope دوباره ابادوي . نباتي ځنګلونه د جنټيکي منابعو حفاظت کوي او د حيواناتو لپاره روزنځی ، سيوري او غذا برابروي او د خلکو لپاره ارزښتناکه خدمتونه برابروي . په خاص ډول په وچو سيمو کې د اوبو څخه ساتنه کوي . د ځنګلونو د ښه منجمنټ په نتيجه کې د طبعي ځنګل څخه ښه استفاده کېږي . او دغه ځنګلونو څخه د ښه حفاظت او د اهدافو په ساتنه کې تري استفاده کېږي او همدارنګه دا تکميلوي او عرضه کوي (REDD) او د REDD زياته اندازه د نوښت او دشين کوريزه ګازونو په خپريدوکي کموالي راولي . د ځنګل تخريب د پرمختيايي هيوادونه کمزوري کوي کرل شوی ځنګلونه مختلفو ارزښتونو لپاره د په ځمکه کې کرل کېږي . ځنګلونه يوه لويه برخه د سرمايه ګذاري دي کوم چې د پلان جوړولو لپاره خبرورکوي مګر په مشخصه توګه منجمنټ يو تجربه دي کوم چې د تاثيراتو مخنيوي کوي اوهمدارنګه په germoplasm , producting nursery او ساحي اماده کول site preparation , establishment , tending , weeding , silviculture او د حاصلاتو راټولول او ساتنه په انتخابولو کې مرسته کوي . بدبختانه کرل شوی ځنګلونه نشي کولي چې د ژوند سطحه پورته يوسي اويا ورته قوت ورکړي ځکه چې نامناسبه څارنه ، نيمګړي تعليمي سطحه ، د تکنالوژي او د تخنيک ټيټوالي دي . ښه پاليسي ، کړنلاره ، قوانينو ، پلان کرل شوی ځنګل ته توان ورکوي . کچيري دا ونشي نو د کرل شوی ځنګل توان به ښه نه وي . او په بعضي کرل شوی ځنګلونو توليد باندې اجتماعي فرهنګي ، او محيطي مخاليفتونوسبب ګرځي تجربو ښودلۍ چې دا يو بي ثباته منجمنټ دي چې د طبعي ځنګل او د يو ځانګړي اکوسيستم د کټ کولو يو مثال دي چې د انسانانو د ژوند او منجمنټ باندې زيات تاثير لري . اسيا د نړۍ 50% ځنګلونه لري اروپا 30% او شمالۍ او مرکزي امريکاکي 10% او جنوبي امريکا کې 4% او افريقا کې 4% او oceania کې 2% ځنګلونه لري . داسروي FAO 2006 ميلادي کال کې کړي دي . ټول کرل شوی ځنګلونه د ټولې نړۍ چې د دولت په ملکيت کې دي 58% دي . 26% small holder ، شخصي اتحادي 16% ښودلي دي . د مختلفو نباتاتو نوعې په مختلفو ساحو کې په دي فيصدي باندې دي . conifer 52% , braod leaves 37% اونامشخص شوي نوعې 11% دي او هغه چې منظم شوي په عمومي شکل سره د کينيفورس جينرا ته لکه pinus , cuninghamit , piciea او larix , cryptomeria , او هغه چې په عمومي شکل سره د پلن پاڼو جينونه عبارت دي Eucalyptus Acacia , Tectona , papulus دي .

کرل شوی ځنګل اود نړيوالي پاليسۍ د کارجوړښت

Planted forests and the international policy framework دامريکا متحده ايالاتو نړيوال پرمختيايي کانفرانس (UNCED) د ځمکې په سر Rio de gineiro عالم په 1992 کال کې د ځنګل د کرلو اهميت په هکله يو با ثباته او ښه منجمنټ او د ځنګل اساسات ټاکلي دي . chapter 11 Agenda 21 that states منبع يې دغه دي . د کرل شوی ځنګل په قوانينو کې د دايمي زراعتي نباتاتو لکه د يو باثباته او محيطي منابعو او د بيا تجديد شوي انرژي او د صنعتي خامو موادو استعمال د ځنګل د پرمختګ سبب ګرځي . دوي د پخوانيو کرل شوی ځنګلونو او د لومړنيو ځنګلونو تيارول کوم چې درخواست شوي وه د بيرته ابادولو لپاره مناسبه پراختيا ورکړه (UNCED -1992 ) . پرلپسي دغه دواړو د دولتونو تر منځ د ځنګلونو د ځنګلونو قانون intergovernmental panel of forests (IPF ) او د دولتونو تر منځ په ځنګلونو باندې د بحث ميدانintergovernmental forum on forests (IFF ) د يو با ثباته ځنګل جوړښت ته پرمختګ ورکړي وه . او کوم چې د کرل شوی ځنګل سره ارتباط يې ورکړي وه . نړيوال متخصيصين د کرل شوی ځنګل په قانون کې د يو با ثباته د ځنګل په منجمنټ کې د چلۍ او د ملګرو هيوادونو خلک وه . او په 1999 کال IFF اداري د کار سپارښتنه کړي وه د يو ښه او با ثباته منجمنټ لپاره . د ملګرو ملتونو د ځنګلونو قانونThe united nation forum on forests ( UNFF ) اداري تاسيس په 2000 کال کې د ځنګل ټولو قسمتونو ته پرمختګ ورکړي دي . او د يو اوږدي مودي لپاره يې کار کړي دي د ځنګل د کرلو مشوره او سپارښتنه د UNFF اداري د امر په اساس چې د UNFF نړيوال متخصيصينو مجلس په نيوزيلاينډ کې د نهو ملګرو هيوادونو او د څلورو نړيوالو ادارو لخوا دکرل شوی ځنګلونو په قوانينو او يو باثباته منجمنټ لپاره کار کوه او هدف يې دادي چې کرل شوی ځنګلونو ته څنګه پرمختګ ورکړي چې ترڅو پوري هيوادونه حمايه شي او د نظريو به موافقي سره UNFF سره په پروګرامونو کې ونډه واخلي او کار وکړي

د نړۍ د ځنګلاتو کانګرس يا قانون جوړونکي ډله

iWorld forestry congress ( WFC ) په 2009 کال کې داسي ښودلي چې د نړۍ د نفوسو تقاضا د ځنګل د منابعو لپاره مخ په وده دي چې د ځنګل کرل په راتلونکي کې زياتوالي وکړي چې د ښارونو او landscape زراعتي ځمکو او تخريب شوو ځنګل لپاره مهم دي . د WFC په وروستي اعلاميه کې راغلي چې کرل شوی ځنګل دا وخت برابروي چې د کمي ځمکې څخه زيات اجناس او خدمات توليد کړو او دا يو موثر عامل دي د اقليم په تغيرولو کې . د ځمکې په ساتلو کې هم مرسته کوي او محيطي فايدي لري چې ددي د پرمختګ او منجمنټ لپاره يو با ثباته کارته ضرورت دي . داسي يو نظر موجود دي چې د انرژي خطر به نورو ځمکو باندې فشار اوتاثير يې په اوبو باندې او تنوع حيات باندې دي چې د يو اوږدي مودي لپاره د ګټو اټکل کېږي . د ټولي استعمال شوي ځمکې اندازه ټاکل کوم چې په ډيره اندازه د ارزښت او خدمت د نظر په اساس ورته ضرورت دي او کرل شوی ځنګل پکي زيات اهميت لري په اقتصادي ، اجتماعي ، سياسي ، او د تکنالوژي په تطبيق کې د کرل شوی ځنګل د توليد په پورتوالي اوساتلو کې په محل او landscape سطحي په ساتلو کې مرسته کوي . ( WFC – 2009 )

په کرل شوی ځنګل کې منجمنټ او اساسات

(Principles for responsible management of planted forests) د FAO کميټه د هيوادونو د پرمختګ ، ظرفيت ، تخنيکي ، معياري پاليسي ، منجمنت او د ځنګل په کرلو کې لري . ددي کميټي هدف دادي چې د اجناسو او خدماتو په زياتوالي او ذخيره کې د کرل شوی ځنګل څخه د يو باثباته ګټي د يو باثباته ژوند لپاره څنګه کار واخلي . او د ځمکې استعمال په مشخصه توګه د ځنګل په جوړولو کې او د هغه څخه د مختلف فوايد په لاس راوړل لکه لرګې ، تيل ، فايبر ، او همدارنګه د محيط په پاک ساتلو کې رول لري . د هغو موهمه قوانينو عملي کول چې د تخريب شوي ځنګل څخه د اجناسو او خدماتو په تر لاسه کولو کې هوسا والی راولي ( Evans – 2009 ) . د ځنګل په کرلو کې اقتصادي ، اجتماعي ، محيطي تاثيرات مهم دي . FAO پيشنهاد وکړو خپلو اعضاوو هيوادونو ته چې تول بايد خپل مشکلات په خپلو کارونو حل او پرمختګ وکړي ددي لپاره بايد يو ځواب ويوونکي منجمنت ولري . کرل شوی ځنګل لپاره تر څو دغه ځنګلونه نور هم ارتقا وکړي او ټول خپل ځنګلونه په يو باثباته ځنګلونو تبديل کړي .

د ځنګل د کرلو د ښه مديريت لپاره اساسات او نظریې

ښه څارنه Good governance

د کرل شوی ځنګل لپاره ستراتيژي جوړښت او څارنه د ځمکې استعمال ، دځمکې ساتنه ، ځنګل پوهنه ،د ځنګل صنعت ، د لرګې مارکيټ د قوانينو له مخي مشخص کېږي . کوم چې د وخت ، شکل او خطر تاسيس تنظيموي . د کرل شوی ځنګل په اساس د ملکيتونو خاوندانو تر کنترول لاندې وي . د FAO  په مرسته د يو ښه اقتصادي چاپيريال لپاره دولت ته يو ښه اقتصادي سهوليت برابروي . قانوني او بنيادي حالت د سرمايه ګذارو لپاره برابروي او داسي يو سيستم برابروي چې د ټولو سرمايه ګذارو او تجارانو لپاره يو ښه فرصت د کار برابروي او يو ښه منجمنت لپاره پلان برابروي ترڅو د يو با ثباته ځنګل منجمنت وشي . او دوي درخواست کوي د څارني د سيستم نو په نتيجه کې ښه څارنه د ملکيت خاوندانو ته د ښي ګټي لپاره  تياري کوي چې تر څو پوري ددوي ضرورتونه پوره شي او ښه اداره يې وشي .

مرتبطي تصميم نيونې او ددجایزو طریقې جوړول

(integrated decision making and multi stakeholder approaches) جوړشوي منجمنت کوم چې مغلق دي د ځنګل د کرلو لپاره د محلي ټولنو ، کرهڼي ، حيواناتو ، تخريب شوي ځنګل او Agroforestry لپاره استعمالېږي . په يقيني توګي سره هغه چې انتقالوي په زړه پوري او ځواب ويوونکي منجمنټ د کرل شوی ځنګل لپاره نو FAO مرسته کونکي او جوړونکي پاليسي کوم چې په ضروري توګي سره داخلي سکتورونو ته او يو زياته اندازه قانوني تصميمونه جوړوي او پراسس کوي يې د stakeholder څخه پلان ، منجمنټ ، او monitoring کوي د کرل شوی ځنګل نه . او وړاندي کوي اهداف کوم ته چې ډول ډو ل ضرورت وي . کوم مخالفتونه چې د ځمکې د استعمال په صورت کې رامينځ ته کېږي بايد په ټينګه سره هغه يو ځای او مشکل يې حل شي ځکه چې نړيوال قانون دي د محلي ټولنو لپاره . هغه خلک چې ځمکې ساتي او د ځمکو نمايندګي او کنترول کوي نو په رسمي ډول سره بايد رضايت ښکاره کړي په خپلو کارونو کې او تنظيم يې کړي .

مؤثر سازماني او شخصي ظرفيت

(Effective organizational and personal capacity): د ځنګل کرلو لپاره دولتي ، شخصي سکتورونه ، بااستعداده اشخاص ، وړ او لايقه عالمان ، تخنيک درلودونکي کسانو داسي خدمتونه وړاندي کړي کوم چې يو ښه منجمنټ لري د ځنګل د کرلو په ټولو برخو کې او FAO ټولنو او اورګانونو د پرمختګ لپاره يو ښه توانايي د ځنګل د کرلو لپاره خپره کړي او منجمنټ سره د اهدافه اغيزه کوي، په جوړښت د څارني او کار او stakeholder دلچسپي ښيي د اقتصادي منابعو د پرمختګ د اداکولو لپاره . هغه لازم او ضروري شرايط کوم چې د يو موثر اورګان څخه او ظرفيت لرونکو يا استعداد لرونکو خلکو څخه لاس ته راغلي وي . او د ځنګل په کرلو کې يې يو په زړه پوري اداره او منجمنټ ټاکلي دي او په تحقيق او پرمختګ کې جواب ويونکي وي . په دوامداره توګه مسلکي او تعليم لرونکي خلک کوم چې ټولني ته نوي او مروج خدمتونه وړاندي کوي او يو ضروري اساسات يې بولي او د نباتاتو په اصلاح کې رول لوبوي . تخنيکي او اداري تصميمونه د اورګانونو کوم چې به يې ړومبي توبورکوو هغه ضرورتونو ته چې stakeholder ته ډير مهم دي د FAO دغه ګټور پروګرامونه چې ټول واک او اختيار يې ورکړي دي چې د محل ټول مشکلات په ټولو هيوادونو کې حل کړي د څارني په صورت کې ددولت په توليد کې ډير زيات سهوليتونه رامينځ ته کړي او رقابت کونکي ځايي په ځای کوي چې تر څوپوري ځنګل ته ځواب ويونکي وي .

د اجناسو او خدماتو د ارزښتونو پيژندل

Recognizing value of goods and services  :

د ځنګل کرل چې دي په يو څرګند ډول سره د اشخاصو اقتصادي حالت په اسانه شکل سره لوړوي بعضي توليدات او خدمتونه با وجود د محلي او تجارت لپاره ټاکل کېږي . علاوه ددي نه چې ددغه توليداتو توليد پکي ساتل کېږي د ځنګل کرلو يوه مهمه برخه مارکيټ ته مواد ذخيره کوي او د غيري مارکيټ فايدي لپاره يې شامله وي . لرګين او غير لرګين توليدات ، اجتماعي ، فرهنګي او محيطي خدمتونه ټولني ته وړاندي کوي FAO  سازمان د اقتصاد او تجارت لپاره او د ځنګل د يو ښه منجمنټ لپاره يو با ارزښته طريقه ترتيب کړي دي او لازم تدابير يې نيولي دي د ځنګل د لوړ ارزښتونو لپاره او دلرګينو او غيرلرګينو (فرعي محصولات ) موادو توليداتو لپاره خدمتونه وړاندي کوي او ددوي لپاره يې يو عمومي قانون وضع کړي او ترتيب کړي دي . FAO  کميټه د ښه اقتصاد او د يو با ارزښته مارکيټ لپاره او د کرل شوی ځنګل د پشپړه ولو لپاره په يو اوچته توګه يو ښه منجمنت ترتيب رامينځ ته کړي ده . FAO  سازمان يو ځای او هماهنګ کوي پانګوالو او مشتريانو لپاره خدمتونه کوم چې ټولني ته ګټه ورسوي د يو با ثباته ژوند لپاره ، د ځمکې د استعمال لپاره ، او د ځنګل د  ښه منجمنت لپاره  يې يو ه ښه تګلاره رامينځته کړي دي . 

پانګه اچونکي لپاره يوښه محيط برابرول

(Enabling environmental for investment): 

د ځنګل د ساحي له مينځه تلل په جريان دي څو کلونو کې او بيرته دوباره ددغه ځمکې ابادول په ځنګلداره ځمکې باندې دا د ځنګل يو اوږد وخت لپاره منجمنټ ته ضرورت لري .کرل شوی ځنګل د اوږدي مودي لپاره پانګه برابروي او د غريبو دولتونو لپاره يوه زياته اندازه د توليد ښه قيمتونه برابروي او مشخص کوي د يو با ثباته منجمنت لاندې ملي او شخصي پانګه اچونکي. بايد د ځنګل د کرلو پروژي په زياته اندازه په هيوادونو کې پرمخ يوړل شي . FAO د پانګي اچوني محيط لپاره دولتونه تشويق کړل او د ځمکو لپاره يې يوه ښه منجمنټ او پاليسي منځ ته راوړه او يو متحد او لاسته راوړنو ډک قانون يې مينځ ته راوړو . د پانګه اچونکو لپاره متوسط او کوچني قانون کوم چې دي باور وړ وه د يو اوږد وخت دسرمايي او د يو ښه حاصل د لاسته راوړلو په خاطر وه طرحه ګړي وه چې تر څو پوري پانګي ته پرمختګ ورکړي او تياري کړي په مستقيم او غير مستقيم ډول سره ټولني ته اقتصادي فايدي او د تجارت ترمينځ تعادل وساتي . مخه نيول د هغه ناروا ګټو کوم چې د ځنګل د کرلو د ارزښت څخه زياته وي او د مشتريانو د نا رضايت سبب وګرځي .

د مارکيټ د قانون پيژندل

(Recognition of the role of the market) :

په مارکيټ کې صنعتي لرګې ته ارتباط ورکوي اودخپلو ملکونو يا هيوادونو مشتريانو ، صنعت کارانو ته پرمختګ ورکوي . نړيوال اقتصاد ته ترقي ورکوي نړيوال مارکيټ ته پرمختګ ورکوي صنعتي ځنګلونه په نړيواله درجه بندي کې او په مشخصه توګه لومړني او دوهمي لرګې توليد کړي . FAO  داسۍ وايي کچيري د کرل شوی ځنګل محيط ونه ساتل شي او صحيح منجمنټ يې ونه شي نو شايد د مارکيټ نه ټيت پاتي شي او په نتيجه کې به مارکيټ ته ښه لاس رسي پيدا نکړي . او که چيري د کرل شوی ځنګل نه ښه منجمنت او ساتنه وشي نو په نتيجه کې ملي او بين المللي مارکيټ ته ځواب ويوونکي واوسي او اهداف يې د لاسته راوړلو او قبليدو وړ وي او دوباره پانګه اچونه د پانګي اچونکي لپاره ګته ورسوي د کار کونکي او محلي اقتصاد لپاره . د FAO  د معلوماتو په اساس د مارکيت په قانون کې يو مشتري بايد هوښيار او پوه وي او په دي پوه شي چې د ځنګل توليدات څنګه دي او په راتلونکي کې په کوم ښه شکل سره تبادله کړي او مارکيټ روښانه کړي اوحمايه يې کړي چې ترڅوپوري دي نتيجي ته ورسېږي چې يوه سمه پاليسي ، قانوني رژيم او يو ښه تجربه تهيه کړي . 

د کرنې د ارزښتونو څارنه او پيژندنه

(Recognition and maintenance and cultural values) : د ځنګل د کرلو په ساحه کې کوچنيو خريدارانو او دهقانانو په متناسب ډول زياتوالي رامينځ ته کړي دي په يوه پراخه نړۍ کې . د کرل شوی ځنګل پروګرامونه کولاي شي مرسته وکړي د ټولني سره او اقتصادي پراختيا کې ترڅو پوري چې تطبيق کړي د ځنګل قانون او کارونه . او واړه پانګه اچونکي تمرين او بلد تيا نلري د ځنګل د قانون سره . د زياتو پرمختللو هيوادونو کليوالي وګړي د ځنګل کرل او احياء کول په خپل ژوند پوري مربوط ګڼي اويو زيات تعداد خلک تطبيقوي د ځنګل کرل په خپل راتلونکي کې په مشخصه توګه کنترول د هغو غير پرمختيايي ساحو د ځنګل کوم چې په يواځي ډول سره اقتصادي او د ځمکې د استعمال سره د ژوند وړ وي په زياتي اندازه سره دوهمي تطبيق يې لرګې دي او دريمي يې د خدمت سکتور دي . کولاي شو چې فکر وکړو په يو خاصه او څرګند شوي برخه د سرمايي کوم چې ډير ارزښت لري په ضافه والي د فعاليت په فيصدي کې او په محلي اقتصاد کې او د ځنګل د کاري قوي تر مينځ ارتباط پيداکوي. او ددغه حالت لاندې کرل شوی ځنګل په مستقيم ډول د غذا په ساتلو کې مرسته کوي کوم چې FAO اساسي تاکيد کوي د ځنګل پوهني د سازمان او کرنېزي خصوصي اساسي مسايلو ته ادامه ورکوي په اسانه توګه او مشکلات له مينځه اوړي . د کرل شوی ځنګل د اداري لپاره يو باثباته تعريف او ټينګار کول دي په اجتماعي مسوليتونود ځنګل او منظم کول دي په شان د يو زيات اجتماعي او فرهنګي مسوليتونواوهمدارنګه رقابت او مشکل حلونکي د ځنګل اداره چې دي شايد پيدا کړي يا ولټوي يو ښه ممکن تعادل په مابين د مخالفت کونکو د تقاضا کې هغه چې درخواست يې د حلولو کړي دي او ګډون کونکي د تصميم جوړوي او پروسس کوي اجتماعي اغيزي. او ترتيبوي اجتماعي او فرهنګي ارزښتونه او مراقبت يا څارنه يې کوي. د اجتماعي او فرهنګي خدمتونو مخالفت ته اود ټولني ، فرهنګي ارزښتونو ته شايد پاملرنه ، پلان او د ځنګل د استعمال لپاره جوړ کړي . چې مشاهده يې کړو د يو محلي ټولني د ارزښتونو سره يو زيات شمير وړي اتحاديي يا کوچني پانګه اچونکي ضرورت لري چې ترڅو پوري هغوی تمرين شي او نوي مروج شوي شيان ورته وړاندي شي تحقيقات ورته وشي چې تر څو پوري مارکيټ کې کامياب او خپله فايده شريکه کړي. FAO حمايه کوي د کار وسايل لپاره د ټولنې او اقتصادي بنسټو. سروي ګاني کوي او د يو اوږد وخت لپاره . د کرل شوی ځنګل منع کول يا مخه نيول دي د غيري قانوني کړنوله لاري يې وهي اوله مينځه يې اوړي. بايد داسي فکر ورته وشي چې بي خطره او صحتمنده کارونه د چارپيريال لپاره کوم ته چې ملي او نړيوال معيارونه درناوي کوي اود ټولني د ښکلا ساحه وساتل شي. او د ځمکې ښکلا archaeological لرغون پيژندني cultural فرهنګي سوداګري traditional, spiritual يا selentific ساينسي، د ښکلا ضد aesthetic او نور اجتماعي فرهنګونو د ژغورني په اهميت کې مرسته وکړي شي. او مخالفتونه له مينځه يوسي پدغه متن باندې FAO فکر کړي دي. چې ترڅو پوري تطبيق کړي د خپلي خوښي کار يا عمل تصديق کونکي پروګرامونه د يو قبول شوي ميکانيزم لپاره او د کرل شوی ځنګل د اداري لپاره. کرل شوی ځنګل شايد اغيزه ولري د چارپيريال پر ذخايرو باندې. ===د ځنګل د چاپيريال او ښه صحت څخه دوامداره ډول څارنه کول=== (Maintenance of environmental sustainability and forest health): کرل شوی ځنګل شايد د چاپيريال په زيرمو باندې يوه ښه اغيزه ولري ديو کار د پلان ، اداري څخه ګټه اخستنه او د ميکانيزمونو منيټورينګ کول شايد يوه ښه نقشه وي په يو مثبتي لاري باندې . او اغيزه يې په منفي يا ټيټي نقطي باندې وي . FAO يو قانون او پاليسي د کار لپاره ترتيب او تهيه کړه چې تر څو پوري قانون عملي شي . د يو ښه منجمنټ اغيزه په چاپيريال باندې دادي چې دکرل شوی ځنګل څخه په مفيده اندازي سره ګټه واخلي او ځنګلونه وکرل شي . هغه خلکو سره ارتباط ساتل چې د ځنګل په ښه صحت کې رول لوبوي او مرستي کوي او د حشراتو لپاره يو ښه محيط برابروي او د وحشي نوعو د خطر لپاره هر راز کومکونه کوي چې مختلفي نوعې له مينځه لاړي نشي اودنورو تر حملي لاندې رانشي . استعمال د herbicides , pesticides , fungicides اونور کيمياوي مواد کوم چې د يو قانون څخه پاس شوي او قبول شوي په معياري اندازي سره بايد وټاکل شي کرل شوی ځنګل برابروي په مشخص دوران کې يو ه غذا چې mycoflora, foliar دي برابروي . د اوبو منابعو لپاره FAO يو ښه اداره د هغي د ساتلو لپاره برابره کړي دي او متحد کوي ګډون کونکي د کرل شوی ځنګل اوبه تنظيموي او برابروي يې کوم چې په نړۍ کې ورته تقاضا موجوده دي . خاورې د تخريب څخه ساتي او دوباره په ځمکه کې د ځنګل په شين کيدلو کې مرسته کوي په tropical او sub tropical ساحو کې په راتلونکي کې د خاورې د قلت سره مخ کېږي او خاوره په کمه اندازه پکي پيدا کېږي او دا ځکه چې هلته ځنګل اوجود نلري او بل د خاورې د تخريب عامل دادي چې هلته د زراعت شتوالي او د نباتاتو شتوالي اوجود نلري دوباره شين کيدنه ، د حد نه زيات څړ موجود دي او بله داچي د خاورې لپاره يوه ښه اداره موجوده نه دي . هغه د biotechnology اتحادي چې په کرل شوی ځنګل کې ليدل کېږي او په پراخه اندازي سره نوي نوي معلومات لاسته راوړي چې ښه بيلګه يې د ونو جنيتيک برخه دي او د موادو توليد دي چې محيط ته ، اقتصاد ته ، او ټولني ته بدلون ورکوي . biotechnology کسان پدي بحث کوي چې په ځنګل کې شپږ جنسونه اوجود لري . چې عبارت دي له ( Pinus , populus , Eucalyptus , picea , Quercus , Acacia جنسونو څخه .

د مختلفو ژونديو موجوداتو ساتنه

(Conservation of biological diversity): FAO پد رسميت سره وپيژندل او ساتنه يې وکړه د بيولوژيکي موجوداتو او جنيتکي منابعو څخه چې د هغو د اساسي برخي نه د ځنګل کرلو منجمنټ دي. يو ښه تاثير کرل شوی ځنګل داري دادي چې ساتنه کوي د تنوع حيات څخه او د هغوی منابعو ته پراخوالي ورکوي. هغه پخواني حالت دوباره اختياروي. FAO نه قبلوي په عوض دي ددغو ځنګلونو شيان indigenous forests او مشخص لومړي ځنګل، ايکالوژيکي دا ځکه چې د پام وړ ايکوسيستم لري مثال wetlands, peatlands دي. او حاصل ورکوي کرهنيزي ځمکې او کرل شوی ځنګل په شان د هغه دليل سبب کوم چې غواړو چې تخريب شي يو باارزښته ايکوسيستم ،کوم چې کواښ سره مخ دي. د ژوند سره دغه ساحي شايد بيرته يو ځای شي او ثابت کړي کرل شوی ځنګل پروګرامونه او د ځمکې ښکلا ، منظم کول او پرمختګ ورکوي په مينځ د يو طبيعي ايکوسيستم کي. FAO ساتندوي يې کوي په درست ډول کنترول کوي د ښکلا دځنګل نه. دکرل شوي او طبيعي ځنګل د ساحي نه په بعضي دليلونو indigenous forest کمزوري کوي او په مکمله توګه يې و يجاړوي لکه ( د کانونوپه کار اچونه، اور، حرارت او امراض او طبيعي اقليم ځنګل له مينځه اوړي لکه مثال hurricanes, droughts, land slider, avalanches دي. کچيري پاتي شوني موجودي وي نو په مناسبه ډول سره طبعي شنه کيدنه رامينځ ته کېږي او يو مناسب شکل غوره کوي. بيا دوباره شين کيدني سره د يو مناسب برخي چې برابر وي نوعې يا Species چې توجه ورته وشي.د کرل شوی ځنګل منيجمنټ شايد يو هدف وي چې پراختيا ورکوي ژونديو موجوداتو ،حيواناتو او نباتاتو په مشت او يو ځای نوعو په لاسته راوړلوکي. او په کرونده کې په خپله خوښه نوري نوعې هم وکرو. FAO تشويقوي تاسيس کونکي د نباتاتو د ځنګل او طبيعي يا indigenous species او خارجي نوعې او دوي تشويقوي وي چې ترڅو پوري په پراخه پيمانه توليد وکړي او خپل چارپيريال د خطرنه اوباسي . اوتنوع حيات زياتوالي وکړي . دغه نوعې شايد وساتل شي هغه ځکه چې ارزښت لرونکي دي د خطر په صورت کې دغه نوعې تر حملي لاندې راځي او له مينځه ځي او په نتيجه کې تنوع حيات کې د نوعو کموالي راځي .

د ځمکې د ښکلا اداره کول

د کرل شوی ځنګل متقابل عمل سره اغيزه يې په ځمکو چې استعمال شوي وي د ژوند کولو لپاره او د چارپيريال ساتني لپاره يو ځاي کوي،جوړونکي طرح يا پلان او اداره شايد چې نږدي تماس وساتي د ځمکې د ښکلا سره او water sheet سره په يقيني توګه هغه چې سرچينو ته نږدي دی کوي کوم چې قبول شوي دي او تاثير يې په اجتماعي اقتصادي او محيطي معيارونو باندې وي. د ځنګل د ښکلا اداره چې دي په ډيره کچه سره مهم ګڼي چې ښه ښکلا ورکوي کرل شوی ځنګلونو ساحو ته او يو خوندور محيط رامينځ ته کړي. هغه د اوبو ساحي کوم چې په طبعي ډول سره ذحيره کېږي. د خطر د حس کولو په وخت کې موقتي او غير موقتي ډول سره اوبه شايد ډير زيان ورسوي. منټورينګ پروګرامونه شايد د ښه کيفيت اويو ښه مقدار لرونکي عمل وي د کرل شوی ځنګل لپاره .FAO ساتندوي يې کوي د داخلي اوخارجي سکتورونو چې ترڅوسره يوځاي شي او همدارنګه د محلي ټولنو لپاره د زده کړي برخو کې تعليمي پروګرامونه برابروي. او په عمومي توګه نور خارجي پروګرامونه برابروي. چې ترڅو پوري يوه ښه پوهه او يو داخلي ارتباط د اداره کولو د کرل شوی ځنګل کې برابر کړي. هغه ځنګلونه چې په طبيعي ډول سره مينځ ته راځي ددي ساحي ځمکې بايد په نظرکي نيولو سره وساتل شي. همدارنګه واښه لرونکي ځمکې چې Grass land او Crop land بلل کېږي د داسي ځمکو استعمال بايد په صيحح معنا سره وشي. FAO اداره د ځمکو د ښکلا لپاره بيلا بيلي کړنې سرته رسولي دي او دا support کوي او يو نړيواله ملګرتيا يا partnership لپاره کوشش کوي ترڅو چې د طبعي ځنګلونواوکرل شوی ځنګلونويا فرعي ځنګلون د ساحو څخه ساتنه وشي او ذخيره شي ترسو په يو نړيوال سټنډرډ يا موډل باندې بدل شي او يو طبعي ښکلا رامينځ ته کړي.

سرچینې

راټولوونکی حفیظ الله ضیاء سیدجمالدین افغاني پوهنتون کرنې پوهنځی ځنګلونوڅانګه

1- Carle, J. & Holmgren, P. 2008. Wood from planted forests: a global outlook 2005-2030. Forest Products Journal, 58(12): 6–18.

2- El Lakany, M.H. 2004. Are genetically modified trees a threat to forests? Unasylva 217: 45–47.

3- Evans, J. 1999. Sustainability of forest plantations: the evidence. Report commissioned by DFID. London, UK.

4- Evans, J., ed. 2009. Planted forests: uses, impacts and sustainability. Wallingford, UK, CABI & FAO.

5- FAO. 1966. World forest inventory 1963. Rome. Available at: www.fao.org/ docrep/007/ad907t/AD907T02.htm

6- FAO. 2000. FAO statement on biotechnology. Press release 00/17, March. Rome.