پنجاب ايالت(برتانوي هند)
پنجاب ايالت په 1849 کې د برتانوي واکمنۍ پرمهال د برتانوي هند یو ولایت و. د ختیځ هند شرکت ، د وروستي تاریخي نظامي او دفاعي اهمیت په پېژندلو سره، دا د برتانوي هند سره ضمیمه کړه. پنجاب یو له هغو وروستنیو سیمو څخه دی چې د برتانوي هند سره یوځای کیږي، په هغه وخت کې مهاراجا رنجیت سنګ د مغلو وروسته دلته واکمني کوله. دا پنځه ډویژنونه، لاهور، ډهلي، جالندر، راولپنډۍ، ملتان او ډېری نوابي ریاستونه لري ، چې د بهاولپور ایالت يې د پام وړ سيمه ده.
د پنجاب په سیمه يیزه ژبه کې د پنج کلمه پنځه او آب مانا سیند دی. د پنجاب مانا د پنځو سیندونو ځمکه ده چې د پنځو سیندونو له امله ورکړل شوې چې دا اوبه کوي چې د راوي، ستلج، جهلم، چناب او بیاس څخه عبارت دي، د دې پنځو سیندونو نومونه په رګ وید کې هم ثبت شوي دي. موهنجو دارو: د چندراګوپتا موریا د سلطنت پاچاهي ۵۵۰ قبل مسیح ده چې پلازمېنه یې ټکسلا ده، په ټکسیلا په ۳۲۴ ق م کې د لوی سکندر له خوا برید شوی و او د جهلم سیند پر غاړه د پورس سره تاریخي جګړه شوې وه. په ۷۱۲ م کې محمد بن قاسم د پنجاب جنوبي برخې ملتان ته راغی چې د عربو د راتګ دوره وه. له ده وروسته د پښتنو لوديانو پاچاهي تر ډېره د ملتان او د ملتان په شاوخوا سيمو کې جاري وه، چې له هغه وروسته داسيمې غزنويانو ونيولی، په ترتيب سره غوريانو او له هغه راورسته يو ځل بيا د لوديانو لاسته ورغلې او بلاخره چې کله بابر هند ونيو، نو دا سيمې مغلو ته په لاس ورغلې او د تیموریانو د مغلو امپراتورانو له واکمنۍ وروسته مهاراجا رنجیت سنګ پنجاب ونیوه او بیا انګریزانو په اتلس سوه نهه څلوېښت کې ونیوله. په 1947 کې د هند د وېش په پایله کې، پنجاب هم په دوو برخو ووېشل شو: ختیځ پنجاب د هند برخه شوه او لوېدیځ پنجاب د پاکستان برخه شوه. دا مهال د هند پنجاب ، چندي ګړ ، ډیلي، هریانا ، هماچل پردېش او د پاکستان پنجاب ، اسلام آباد او خیبر پښتونخوا (تر 1901 پورې) شامل دي.
تاریخ
[سمول]د پنجاب په تاریخ کې د غم دور او د مخزېږديز سیمه د 1700 څخه تر 500 مخزېږديز پورې اوسېدله، د فبروري په 21، 1849 کې، برتانوي ځواکونو د ګجرات په جګړه کې سیکهانو ته ماتې ورکړه - د ختیځ هند په غیږ کې د پنجاب په وړاندې د انګلستان بریا. کمپنۍ – پنجاب د ۱۸۴۹ کال د اپریل په دوهمه د برتانوي راج برخه شو – دې سیمې برتانیې ته ډېر عسکر ورکړل چې د بوتان امپراطورۍ یې د نړۍ بېلابېلو سیمو ته وغځوله – ۱۹۰۱ کال د سیند سیند په اوږدو کې د سرحدي سیمو په جلا کولو سره یو نوی ولایت جوړ شو. د شمال لویدیځ سرحدي صوبه – چې اوس د خیبر پښتونخوا په نوم یادیږي – جوړه شوه.
اداره
[سمول]class="wikitable "
نور وګوره
[سمول]- د پنجاب سیمه
- د سکه امپراتورۍ
- برتانوي راج