ټريپانوسوما
 | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ټرېپانوسوما کروزي, crithidia.
| ||||||||||||
| ساينسي ډلبندۍ | ||||||||||||
|
 | همدا مخ د ژباړلو لپاره نومول شوی ددې ليکنې په ژباړلو کې د پښتو ويکيپېډيا سره ستاسو مرستې ته اړ يو. يواځې هغه کارونکي چې په همدې ژبې لاسبری لري، کولای شي دا مخ پښتو ته واړوي. که چېرته تاسو د دغه مخ د ژباړې اړونده لارښوونې او يا هم کوم وړانديزونه لری، نو مهرباني وکړی د همدې مخ د خبرو اترو په برخه کې خپلې څرگندونې وليکی. د ژباړې لپاره نومېدلي، نور مخونو دلته وگورۍ. |
ټريپانوسوما د ټريپانوسومونو يو ډول دی، دا يوتوکميز يا مونوفايلېټيک[۱] ډلې يوسلولي پرازيتي پروټوزوه دی. دا نوم د يوناني ژبې وييکو trypaô (زړه تنگی) او soma (بدن) نه اشتقاق شوی، په کومه توگه چې دا ژوندی خوځېږي، پخپله دا څرگندوي چې دا نوم ولې ورته ورکړل شوی. د ژواکپوهنې له مخې بېلابېل داسې کک توکمونه يا مايکرواورگانيزمونه دي چې انسانان اغېزمن کوي، او ډېری يې انسانان په ډول ډول ناروغيو اخته کوي، يو د دغو نه د ټريپانوسومياسېز ناروغي يا د خوب ناروغي ده. دا ناروغۍ اکثراً د بې شمزيو ژونديو نه انسانانو ته ورځي د بېلگې په توگه د يوې غوماشې د چيچلو سره همدا کک توکمونه د انسانانو بدن ته لار پېدا کوي چې بلاخره په يوه يا بل ډول ناروغي بدلېږي.
د ټريپانوسوما د کک توکمونه (مايکرواورگانيزم) د ژوند څرخ ډېر پېچلی دی چې پدې کې بېلابېل مورفولوژيکي يا جوسه-پېژنديک پړاوونه شامل دي، په ځانگړې توگه هغه توکمونه چې د بې شمزيو نه نورو ته لېږدول کېږي. دوی په بې شمزيو کوربنو کې د ډېرو بېلابېلو بڼه جوړونکو پړاونو نه تېرېږي، خو په شمزۍ لرونکو کې کوربنو کې دغه سلولونه يوه ځانگړې بڼه ځانته جوړوي چې د ټريپوماسټيگوټ په نامه يادېږي، په ټريپوماسټيگوټي بڼه کې ددغه ژوندي فلاجېلوم د شا له لورې نه د مخ و لورې ته غځېدلی دی او په همدې دا فلاجېلوم يو څپورې پردې پورې تړلی دی.
د ټريپانوسوما په کورنۍ کې دا لانديني توکمونه شامل دي:
- ټ. اېويم, دا ټرېپانوسوما دا ډول په مارغانو کې ټريپانوسمياسېز منځ ته راوړي.
- ټ. بويسوني, in elasmobranch
- ټ. بروسي, دا ډول په انسانانو کې د خوب ناروغي او په په مالونو کې لکه پسونه، غواگانې او همداسې نور کورني ژويو کې د ټريپانوسومياسېز طاعون منځ ته راوړي.
- ټ. کاراسي, په تازه اوبو کې ټيلي اوسټ
- ټ. کروزي, چې په انسانانو کې د چاگاس ناروغۍ سبب گرځي
- ټ. congolense, which causes nagana in cattle, horses, and camels
- ټرېپانوسوما ايکوينيوم وگېس 1901, اسونه په تابانيدا اخته کېږي، سوېلي امريکا
- ټ. ايکويپيرډم, which causes dourine or Covering sickness in horses and other Equidae
- ټ. ايوانسي, which causes one form of the disease surra in certain animals (single case report of human انتان په 2005 کې په هند کې[۲] and was successfully treated with suramin.[۳])
- ټرېپانوسوما لېويسي, په مږکانو کې
- ټرېپانوسوما مېلوفېگيوم پسه په مېلوفېگس اووينوس اخته کېږي
- ټرېپانوسوما percae in fish: Perca fluviatilis
- ټرېپانوسوما rangeli, believed to be nonpathogenic to humans
- ټ. روټاټوريم in amphibian,
- ټ. simiae, which causes nagana in animals
- ټ. suis, which causes a different form of surra
- ټ. theileri, a large trypanosome infecting ruminants
- ټ. triglae in marine teleosts
- ټ. وايوېکس, which causes the disease nagana
سرچينې
- ↑ Hamilton, PB (2004). [اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۱". "Trypanosomes are monophyletic: evidence from genes for glyceraldehyde phosphate dehydrogenase and small subunit ribosomal RNA."]. Int J Parasitol 34 (12): 1393–1404. PMID 15542100.
- ↑ World Health Organization. (2005). "A new form of human trypanosomiasis in India. Description of the first human case in the world caused by ټرېپانوسوما ايوانسي". Wkly Epidemiol Rec 80 (7): 62–3. PMID 15771199. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=Abstract&list_uids=15771199&query_hl=2.
- ↑ Joshi PP, Chaudhari A, Shegokar VR, et al. (2006). [اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۱". "Treatment and follow-up of the first case of human trypanosomiasis caused by ټرېپانوسوما ايوانسي in India"]. Trans R Soc Trop Med Hyg 100 (10): 989–91. doi:10.1016/j.trstmh.2005.11.003.
- Report on Trypanosomes, Thomas, (London, 1905)
- Tropical diseases, Sir Patrick Manson, (fifth edition, London, 1914)
- Tropical Medicine and Hygiene, C. W. Daniels, (New York, 1914)
- The Trypanosomiases, Edited by Ian Maudlin, Peter H Holmes, Michael A Miles (CAB International, 2004, ISBN 0-85199-475-X)