هان چینايان

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

هان چينايان يا هان وګړي د چين اصلي اوسېدونکي د ختيځې اسيا يوه توکميزه ډله ده. دوی د نړۍ تر ټولو ستره توکمزه ډله ده، چې د نړۍ د ټول نفوس شا اوخوا 18٪ برخه جوړوي. هان چينايان په بېلا بېلو فرعي ډلو وېشل شوي دي، چې په جلاجلا چينايي ژبو خبرې کوي.

هان چینايان د چين (د چين د مرکزي سيمو، هانګ کانګ او مکاو په ګډون) اغلبه توکميزه ډله ده، چې شمېر يې 1.4 ميليارده وګړو ته رسېږي، په داسې حال کې چې دوی د ټول نفوس 92٪ برخه جوړوي، ځکه چې دوی په دې هېواد کې تر ټولو ستر ه توکميزه ډله ده، د چينايي نفوس اکثريت او د چينايي تمدن په جوړولو او وده کې تر ټولو زیات اغېزناک دي. په تايوان کې، دوی د نفوس شا اوخوا 97٪ وګړي دي. د چيناي هان د زوزات وګړي همدا راز د سينګاپور د ټول نفوس 75٪ برخه تشکيلوي. د هان ټکی يوازې يوې توکميزې ډلې ته اشاره نه کوي، بلکې د يو ځانګړي کلتوري او تاریخي شاليد لرونکو ځانګړو خلکو سره اړيکه لرونکو د پېژندګلو لور ته هم اشاره کوي، چا چې د چينايي تمدن د جوړولو او پرمختګ برخه کې هم مهمه ونډه درلودلې ده.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]

د هان وګړو اصل په شمالي چېن کې دی، د دوی د نيکونو اصل تر «واشا» پورې رسېږي، کوم چې د کرنيزو قبايلو يو کنفدراسيون (اتحاد) دی، چې د ژړ سيند په څنډو کې اوسېدلي دي. دوی په شمالي چين کې د ژړ سيند د منځنۍ او وروستۍ برخې په شا اوخوا په مرکزي بيدياوو کې مېشت شوي دي. د دې قبايلو دا کنفدراسيون د اوسنيو هان چينايي وګړو نيکونه، او تر څنګ يې د چينايي تمدن سرلاري وو. د جنګېدونکو ايالتونو د پړاو په اوږدو کې، د «ژو» پړاو چينايان راڅرګند شول چې خپل ځانونه د «واشا» (چې تحت اللفظي معنا يې ده، ښکلی عظمت) په توګه تشريح کوي، له دې سره په نښتو او نږدې سيمو کې چې د «ژو» پاچاييو سره پولې لري، او د دوی په شا اوخوا کې له هان چينايانو پرته نور وګړي ميشت و، د هغوی په خلاف چې د بربري (نامهذب/بدوي) په توګه بلل کېږي، هان چينايانو يو متمدن کلتور درلود. د غير هان چينايي توکمه خلکو په ګډون، په ډېرو بهرميشتو چينايي ټولنو کې، د «هوا» وګړي (华人; 華人) يا «هوازو» (华族; 華族) ټکی د هان توکميزو چينايانو لپاره کارېږي، په داسې حال کې چې دوی له «چونګو رين» (中国人; 中國人) سره توپير لري، په کومو ټکو کې د چین تابعيت لرونکې معنا او ضماير پټ دي.[۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

په شمالي چین کې د «واشا» قبيلې، په تېرو دوه زريزو کې په پرله پسې ډول د پوځي فتوحاتو او نېواک له لارې سويلی چين ته خپرې شوې. «واشا» کلتور د ژړ سمندر په حوزه کې د خپل اصلي مرکز څخه د سويل په لور خپور شو، چې بېلا بېل غېر هان نسلي ډلې يي په ځان کې جذب کړې، کومې چې د پېړيو په تېرېدو سره د چينايي تاریخ په بېلا بېلو سيمو کې چينايي کړای شوې.[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]

د «هان وګړي» ټکی په لومړي ځل په شمالي او سويلي واکمنو کورنيو کې راڅرګند شو، چې د هان واکمنې کورنۍ څخه يې اغېز اخيستی و، کومه واکمنه کورنۍ چې د چين په تاريخ کې لومړی زرين پړاو بلل کېږي. د يوې متحدې او اړوندې سترواکۍ په توګه، د هان چين د هغه مهال د ختيځې اسيا د جيوپولتيکي اغېز د مرکز په توګه سر راپورته کړ، چې په خپل ختيځ اسيايي ګاونډيو يې ډېره لاسبري درلوده، او د وګړو د شمېر، جغرافيايي او کلتوري رسيدګۍ له پلوه له رومي سترواکۍ سره د پرتلې وړ وه. د هان واکمنې کورنۍ برم او شهرت د لرغوني «واشا» په ډېرو خلکو اغېز وکړ، تر دې چې هغوی هم خپل ځانونه د هان خلکو په توګه معرفي کړل. تر نن ورځې، هان چينايانو خپل توکميز نوم له دې واکمنې کورنۍ څخه اخيستی دی، او چينايي رسم الخط ته هان ټکي ويل کېږي.[۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹]

نومونه[سمول]

د هان نوم دې ته د ورته واکمنې کورنۍ له نوم اخيستل شوی دی، کومه چې د لنډ مهالې «شينګ» واکمنې کورنۍ ځای ناستې وه، او د ختيځې اسیا په ډېره برخه د خپل واک او اغېز له امله دا واکمنه کورنۍ له تاريخي پلوه د شاهي چينايي پړاو لومړی زرين عصر بلل کېږي. د بين النسلي او د نوي نړيوال اغېز څخه مخکې د دې واکمنې کورنۍ د اهميت په پايله کې، چينايانو د «هان خلکو» (汉人; 漢人) په توګه د خپلو ځانونو په معرفي کولو پيل وکړ، دا هغه نوم دی چې تر اوسه دوی ته ويل کېږي. په ورته توګه، له هغه وخته چينايي ژبې (汉语; 漢語) ته هم د هان ژبې نوم ورکړل شو. د اکسفرډ په قاموسونو کې، هان په دې ډول تعريف شوي دي چې، "په چین کې اغلبه توکميزه ډله". د اسيا او اقيانوسيه د خلکو په دايرة المعارف کې، هان په چين، همدا راز په تايوان او سینګاپور کې اغلب نفوس بلل شوی دی. د ميريم-ويبسټر قاموس تر مخې، هان "چينايي وګړي دي، په ځانګړي ډول په دې نفوس کې د غير چينايي (لکه مغول) عناصرو څخه توپير ورکول کېږي".[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶]

د هان واکمنې کورنۍ بنسټګر سترواک، «ليو بينګ» د «شين» واکمنې کورنۍ له سقوط وروسته د «هانزهونګ» د سيمې پاچا وټاکل شو، دا هغه لقب و چې د «چو-هان» د شخړې پر مهال «د هان پاچا» (汉王; 漢王) په ټکو کې رالنډ کړای شو. له بلې خوا د «هانزونګ» نوم، د هان له سيند څخه اخيستل شوی دی، کوم چې د دې سيمې د بيدياوو څخه بهېږي.[۴۷]

د هان واکمنې کورنۍ څخه مخکې، لرغونو چينايي پوهانو، په سم ډول د چين د تشریح کولو لپاره په خپلو متنونو کې د «واشا» (华夏; 華夏) اصطلاح کارولې وه، په داسې حال کې چې چينايي وګړي يا خو د "مختلف هوا" (诸华; 諸華) په توګه تشريح کېدل، يا د «مختلف ژويا» (诸夏; 諸夏) په توګه. دې يوه اصطلاح منځ ته راوړه، کومه چې اوسمهال بهر ميشتو چينايانو له خوا د چينايي اوسېدونکو لپاره د توکميزې پېژندګلو په توګه استعمالېږي – «هوارين» (توکميز چینايي خلک)، «هواکايو» (چينايي کډوال يعنې بهر ميشتي چينايان)، او همدا راز د چين تحت اللفظي نوم – چونګهوا (مرکزي چين). چونګهوا تر ډېره بريده د چينايي خلکو کلتور ته اشاره کوي، که څه هم دا د «چونګهوا مينزو» سره مساوي هم بلل کېږي. ځينې بهر مېشتې چينايي ټولنې د «چونګورين» (中国人; 中國人) پر ځای د «هوارين» او «هواکايو» ټکي استعمالوي، کوم چې د دوی لپاره، د دولت په اړه د دوی د سياسي اندونو له امله، د چین د خلکو جمهوریت د استوګنو معنا لري.[۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲]

سرچينې[سمول]

  1. 中華民國國情簡介 [ROC Vital Information]. Executive Yuan (په چينايي ژبه کي). 2016. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۸ فبروري ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ اگسټ ۲۰۱۶. Lua error in Module:Lang at line 988: attempt to call field 'is_Latin' (a nil value). الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. Executive Yuan (2014). The Republic of China Yearbook 2014 (PDF). Government Information Office. د کتاب پاڼې 36. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-986-04-2302-0. مؤرشف (PDF) من الأصل في ۲۰ اگسټ ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۱۱ جون ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. "Home" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۶ فبروري ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۴ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. Ebrey, Patricia Buckley (2023), "Rethinking Han Chinese Identity", China Review, 23 (2): 58–59, doi:10.1093/jdh/epw042 الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. Karl Hack; Kevin Blackburn (2012). War Memory and the Making of Modern Malaysia and Singapore. NUS Press. د کتاب پاڼې 96. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-9971-69-599-6. مؤرشف من الأصل في ۰۸ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. Liu, Xingwu (2004). "Han". In Ember, Carol R.; Ember, Melvin (المحررون). Encyclopedia of Medical Anthropology. Springer US. د کتاب پاڼي 703–17. doi:10.1007/0-387-29905-X_73. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-306-47754-6. The name "Han" was derived from the Han River, an upper tributary of the Yangtze River. It was further strengthened by the famous Han Empire (206 BC–220 AD) which lasted for several hundred years when the people began active interactions with the outside world. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. Cioffi-Revilla, Claudio; Lai, David (1995). "War and Politics in Ancient China, 2700 B.C. to 722 B.C.: Measurement and Comparative Analysis". The Journal of Conflict Resolution. 39 (3): 467–494. doi:10.1177/0022002795039003004. ISSN 0022-0027. JSTOR 174577. S2CID 156043981. مؤرشف من الأصل في ۱۹ مې ۲۰۲۲. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ اگسټ ۲۰۲۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  8. Minahan, James B. (2015). Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. ABC-CLIO. د کتاب پاڼي 89–90. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-61069-017-1. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. Schliesinger, Joachim (2016). Origin of Man in Southeast Asia 2: Early Dominant Peoples of the Mainland Region. Booksmango. د کتاب پاڼي 13–14. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  10. Liu, Hong (2017). Chinese Business: Landscapes and Strategies. Routledge. د کتاب پاڼې 34. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-138-91825-2. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  11. Wilkinson, Endymion Porter (2015). Chinese History: A New Manual. Harvard University Asia Center. د کتاب پاڼې 709. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-674-08846-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. Yuan, Haiwang (2006). The Magic Lotus Lantern and Other Tales from the Han Chinesen. Libraries Unlimited. د کتاب پاڼې 6. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-59158-294-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. Schliesinger, Joachim (2016). Origin of Man in Southeast Asia 2: Early Dominant Peoples of the Mainland Region. Booksmango. د کتاب پاڼي 13–14. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. Duara, Prasenjit (2003). Sovereignty and authenticity : Manchukuo and the East Asian modern. Lanham. د کتاب پاڼې 7. OCLC 50755038. د کتاب نړيواله کره شمېره 0-7425-2577-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  15. Gyanendra Pandey; Peter Geschiere (2003). The Forging of Nationhood. Manohar. د کتاب پاڼې 102. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-81-7304-425-0. مؤرشف من الأصل في ۱۴ ډيسمبر ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۰۵ اکتوبر ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  16. Erica Fox Brindley (2015). Ancient China and the Yue: Perceptions and Identities on the Southern Frontier, c. 400 BCE–50 CE. Cambridge University Press. د کتاب پاڼي 9–10. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-316-35228-1. مؤرشف من الأصل في ۱۴ اپرېل ۲۰۱۶. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ جنوري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. Chang, Hui-Ching; Holt, Richard (20 November 2014). Language, Politics and Identity in Taiwan: Naming China. Routledge. د کتاب پاڼي 162–64. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-135-04635-4. مؤرشف من الأصل في ۰۹ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  18. Sheng Lijun (2002). China and Taiwan: Cross-strait Relations Under Chen Shui-bian. Institute of Southeast Asian Studies. د کتاب پاڼې 53. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-981-230-110-9. مؤرشف من الأصل في ۰۸ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. Karl Hack; Kevin Blackburn (2012). War Memory and the Making of Modern Malaysia and Singapore. NUS Press. د کتاب پاڼې 96. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-9971-69-599-6. مؤرشف من الأصل في ۰۸ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  20. Holcombe, Charles (2017). A History of East Asia: From the Origins of Civilization to the Twenty-First Century (الطبعة 2nd). Cambridge University Press. د کتاب پاڼې 49. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-10754489-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  21. Perkins, Dorothy (1998). Encyclopedia of China: History and Culture. Checkmark Books. د کتاب پاڼې 202. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8160-2693-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  22. Wilkinson, Endymion Porter (2015). Chinese History: A New Manual. Harvard University Asia Center. د کتاب پاڼې 709. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-674-08846-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. Schliesinger, Joachim (2016). Origin of Man in Southeast Asia 2: Early Dominant Peoples of the Mainland Region. Booksmango. د کتاب پاڼې 14. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  24. Schliesinger, Joachim (2016). Origin of Man in Southeast Asia 2: Early Dominant Peoples of the Mainland Region. Booksmango. د کتاب پاڼي 10–17. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  25. Dingming, Wu (2014). A Panoramic View of Chinese Culture. Simon & Schuster. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. Minahan, James B. (2015). Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. ABC-CLIO. د کتاب پاڼې 91. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-61069-017-1. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. Dingming, Wu (2014). A Panoramic View of Chinese Culture. Simon & Schuster. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. Wilkinson, Endymion Porter (2015). Chinese History: A New Manual. Harvard University Asia Center. د کتاب پاڼې 709. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-674-08846-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. Perkins, Dorothy (1998). Encyclopedia of China: History and Culture. Checkmark Books. د کتاب پاڼې 202. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8160-2693-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  30. Tanner, Harold Miles (2010). China: A History: From the Great Qing Empire through the People's Republic of China, 1644–2009. Hackett Pub Co. د کتاب پاڼې 83. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-60384-204-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  31. Ueda, Reed (2017). America's Changing Neighborhoods: An Exploration of Diversity through Places. Greenwood. د کتاب پاڼې 403. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-4408-2864-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  32. Eno, R. The Han Dynasty (206 B.C. – A.D. 220) (PDF). Indiana University Press. د کتاب پاڼې 1. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۱ جولای ۲۰۱۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ جنوري ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  33. Li, Xiaobing (2012). China at War: An Encyclopedia: An Encyclopedia. Pentagon Press (نشر 30 June 2012). د کتاب پاڼې 155. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-81-8274-611-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  34. Minahan, James B. (2015). Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. ABC-CLIO. د کتاب پاڼې 92. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-61069-017-1. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  35. Cohen, Warren I. (2000). East Asia At The Center: Four Thousand Years of Engagement With The World. Columbia University Press. د کتاب پاڼې 59. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  36. Minahan, James B. (2015). Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia. ABC-CLIO. د کتاب پاڼې 92. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-61069-017-1. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  37. Walker, Hugh Dyson (2012). East Asia: A New History. AuthorHouse. د کتاب پاڼې 119. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  38. Kang, David C. (2012). East Asia Before the West: Five Centuries of Trade and Tribute. Columbia University Press. د کتاب پاڼي 33–34. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-231-15319-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  39. Eno, R. The Han Dynasty (206 B.C. – A.D. 220) (PDF). Indiana University Press. د کتاب پاڼې 1. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۱ جولای ۲۰۱۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۲ جنوري ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  40. Schaefer, Richard T. (2008). Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society. Sage Publications. د کتاب پاڼې 279. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-4522-6586-5. مؤرشف من الأصل في ۲۹ جون ۲۰۱۶. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ اگسټ ۲۰۱۶. Although the term han has its roots in the Han dynasty (206 BC–220 AD), which began around the Yellow River and then spread out, the concept really became nationalized early in this century. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  41. Tanner, Harold Miles (2010). China: A History: From the Great Qing Empire through the People's Republic of China, 1644–2009. Hackett Pub Co. د کتاب پاڼې 83. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-60384-204-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  42. Ueda, Reed (2017). America's Changing Neighborhoods: An Exploration of Diversity through Places. Greenwood. د کتاب پاڼې 403. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-4408-2864-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  43. Hsu, Cho-yun; Lagerwey, John (2012). Y.S. Cheng, Joseph (المحرر). China: A Religious State. Columbia University Press. د کتاب پاڼې 126. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  44. "Definition of Han by Oxford". Oxforddictionaries.com. د اصلي آرشيف څخه پر ۳۰ جون ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ ډيسمبر ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  45. "Definition of Han by Merriam-Webster". Merriam-webster.com. مؤرشف من الأصل في ۱۳ ډيسمبر ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ ډيسمبر ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  46. West, Barbara A. (2010). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-4381-1913-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  47. Liu, Xingwu (2004). "Han". In Ember, Carol R.; Ember, Melvin (المحررون). Encyclopedia of Medical Anthropology. Springer US. د کتاب پاڼي 703–17. doi:10.1007/0-387-29905-X_73. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-306-47754-6. The name "Han" was derived from the Han River, an upper tributary of the Yangtze River. It was further strengthened by the famous Han Empire (206 BC–220 AD) which lasted for several hundred years when the people began active interactions with the outside world. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  48. Sheng Lijun (2002). China and Taiwan: Cross-strait Relations Under Chen Shui-bian. Institute of Southeast Asian Studies. د کتاب پاڼې 53. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-981-230-110-9. مؤرشف من الأصل في ۰۸ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  49. Chang, Hui-Ching; Holt, Richard (20 November 2014). Language, Politics and Identity in Taiwan: Naming China. Routledge. د کتاب پاڼي 162–64. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-135-04635-4. مؤرشف من الأصل في ۰۹ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  50. Liu, Xingwu (2004). "Han". In Ember, Carol R.; Ember, Melvin (المحررون). Encyclopedia of Medical Anthropology. Springer US. د کتاب پاڼي 703–17. doi:10.1007/0-387-29905-X_73. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-306-47754-6. The name "Han" was derived from the Han River, an upper tributary of the Yangtze River. It was further strengthened by the famous Han Empire (206 BC–220 AD) which lasted for several hundred years when the people began active interactions with the outside world. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  51. Karl Hack; Kevin Blackburn (2012). War Memory and the Making of Modern Malaysia and Singapore. NUS Press. د کتاب پاڼې 96. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-9971-69-599-6. مؤرشف من الأصل في ۰۸ مارچ ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۱۲ اکتوبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  52. Leung, Genevieve Y.; Wu, Min-Hsuan (2012). "Linguistic landscape and heritage language literacy education". Written Language & Literacy. 15 (1): 114–140. doi:10.1075/wll.15.1.06leu. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)