نامیبیا
| د نامیبیا هیواد ولسمشریزه | |
|---|---|
 بيرغ
 رسمي نښان
| |
موخه: "یوال, عدالت, خپواکي" | |
سرود: "نامیبیا د ننګیالیو سیمه"
| |
| کينډۍ:Switcher | |
| پلازمېنه او لوي ښار | ویندهوک ۲۲°۳۴′ سویل ۱۷°۵′ ختیځ / 22.567°سويل 17.083°ختيځ |
| رسمي ژبې | انګلیسي |
| قومي ډلې (۲۰۱۴) |
|
| دين (۲۰۱۳) | کينډۍ:Ublist |
| پيژندګلوي | نامیبیایان |
| حکومت | پارلمان پارلماني سیستم ولسمشریز ولسمشریزه[۹][۱۰] |
• ولسمشر | هیفیکپونی لوکاس پوهامبا |
| نانګولو مبومبا | |
| سارا کوګینګلوا-اماهیلا | |
| ناتومبو ناندی-ندایتوا | |
• څارنوال | پتر شیوت |
| قانون جوړونه | ولسي جرګه |
| مشرانو جرګه | |
| ملي شورا | |
| خپلواکي له سویلي افریقا | |
| ۹ فبروري ۱۹۹۰ | |
• خپلواکي | ۲۱ مارچ ۱۹۹۰ |
| سیمه | |
• اوبه (٪) | ناچیزه |
| ټولټال سيمه | ۸۲۵,۶۱۵ |
| د کثافاتو نړيوال ريکاډ | ۲۳۵th |
• ۲۰۱۱ سرشمېرنه | ۲,۱۱۳,۰۷۷[۱۱] |
| کثافت | ۳.۲ |
| ن خ د ت (پي پي پي) | ۲۰۱۸ د اټکل له مخې |
• ټول | $۲۷.۵۰۵ بیلیونه[۱۲] |
• پر نفر | $۱۱,۵۱۶[۱۲] |
| نا خالص داخلي تولید (نومي) | ۲۰۱۸ د اټکل له مخې |
• ټول | $۱۴.۱۴۸ بیلیونه[۱۲] |
• پر نفر | $۵,۹۲۳[۱۲] |
| ګيني (۲۰۱۵) | ۵۹.۱[۱۳] Error: Invalid Gini value |
| د بشري پرمختيا اندازه (۲۰۱۹) | ▲ ۰.۶۴۶[۱۴] Error: Invalid HDI value · ۱۳۰th |
| پيسې | د نامیبیا ډالر (NAD) د سویلي افریقا رند (ZAR) |
| وخت زون | وخت (يو ټي سي+۲) |
| د موټر چلولو لورې | چپ |
| د ټیلیفون کوډ | +۲۶۴ |
| انټرنېټ کوډ | .na |
نیمیبیا چې په رسمي توګه د نامیبیا ولسمشریزه ده د افریقا په سویل ختیځ کې پروت یو هیواد دی. پلازمینه یې ویندهوک رسمی ژبه انګلیسي او مساحت یې ۴۱۸'۸۲۵ کیلومتره مربع دی. نامیبیا ۰۷۷'۱۱۳'۲ میلیونه وګړي د پیسو واحد یې د نامیبیا ډالر (NAD) دی او په ۲۱ د مارچ ۱۹۹۰م کال له سویلي افریقا نه خپلواکی ترلاسه کړی.
نامیبیا، په رسمي ډول د نامیبیا جمهوریت، په جنوبي افریقا کې یو هېواد دی. لوېدیځه پوله یې د اتلانتیک سمندر دی. دا هېواد له شمالي لوري له زامبیا او انګولا سره، له ختیځ لوري له بوتسوانا او له سويل او ختیځ لوري له سوېلي افریقا سره ځمکنۍ پولې لري. که څه هم دا هېواد له زمبابوې سره پوله نه لري، تر ۲۰۰ مترو (۶۶۰ فوټو) لږ د زمبیزي سیند د بوټسوانان ښي غاړه دواړه هېوادونه جلا کوي. نامیبیا د ۱۹۹۰ ز کال د مارچ په ۲۱ نېټه د نامیبیا د خپلواکۍ له جګړې وروسته له جنوبي افریقا څخه خپلواکي ترلاسه کړه. پلازمینه او ترټولو لوی ښار یې ویندهوک دی. نامیبیا د ملګرو ملتونو، د سوېلي افریقا د پراختیایي ټولنې (SADC)، د افریقایي ټولنې او د مشترک المنافع هېوادونو غړی دی. [۱۷][۱۸]
افریقا په سوېلي صحرا کې تر ټولو وچ هېواد، نامیبیا له تاریخ پخوا زمانو راهیسې د سان، دامارا او ناما خلکو له لوري تر استوګنې لاندې وه. د ۱۴مې پېړۍ په شاوخوا کې، د بنټو وګړو کډوال د بنټو پراختیا د یوې برخې په توګه دې هېواد ته راغلل. له هغه وخته را په دې خوا، د بنټو ډلې، چې تر ټولو لوی یې اوامبو دی، د دې هېواد برلاسی نفوس ګڼل کېږي. د نولسمې پېړۍ له وروستیو راهیسې، دوی د دې هېواد اکثریت جوړوي. [۱۹]
په ۱۸۷۸ ز کال کې، د کیپ د غوره هیلې (د کیپ مستعمره)، بیا بریتانوي مستعمرې، د والس خلیجګي بندر او د پینګوین د ټاپوګانو ساحل ضمیمه کړل؛ چې په په ۱۹۱۰ ز کال کې د سوېلي افریقا د نوې ټولنې بشپړې برخې شوې. په ۱۸۸۴ کال کې، د آلمان سترواکۍ د دې خاورې په زیاتره برخه حاکمیت رامنځ ته کړ، چې د آلمان د سوېل لویدیځ افریقا په نوم مستعمره یې را منځ ته کړه. دې مستعمرې کرنه او زیربنا پراخه کړه. د ۱۹۰۴ز کال او ۱۹۰۸ز کلونو ترمنځ، دې مستعمېرې د هیرو او ناما خلکو په وړاندې د نسل وژنې مرتکب شوه. د جرمني واکمني په ۱۹۱۵ ز کال کې د جنوبي افریقا د ځواکونو پر مټ په ماتې سره پای ته ورسېده. په ۱۹۲۰ ز کال کې، د لومړۍ نړیوالې جګړې له پای وروسته، د ملتونو ټولنې سوېلي افریقا ته مستعمېرې د اختیار دنده وسپارله. د حاکم ځواک په توګه، سوېلي افریقا، د نژادي بېلوالي او مقرراتو په ګډون، خپل قوانین پلي کړل. له ۱۹۴۸ ز کال راهیسې، چې ملي ګوند واک ته وټاکل شو، په دې قوانینو کې د سوېلي افریقا د اپارتایډ پلي کول شامل وو چې هغه وخت د سوېل لوېدیځې په نوم یاده شوه.
د شلمې پېړۍ په وروستیو کې، کې د بومي افریقایي سیاسي فعالینو له لوري، چې د خپلواکۍ په لټه کې وو، د سیاسي نمایندګۍ لپاره پاڅونونه او غوښتنې د دې لامل شوې چې ملګري ملتونه په ۱۹۶۶ ز کال کې د سیمې مستقیم مسؤلیت په غاړه واخلي، خو په حقیقت کې د سوېلي افریقا حاکمیت موجود و. په ۱۹۷۳ زکال کې، ملګرو ملتونو د سوېل لوېدیځې افریقا د خلکو سازمان (SWAPO) د نامیبیا د خلکو د رسمي استازي په توګه په رسمیت وپېژنده. دا ګوند د اوامبو وګړو تر واک لاندې دی، چې په سیمه کې لوی اکثریت دي. د پرله پسې چریکي جګړې وروسته، سوېلي افریقا په ۱۹۸۵ ز کال کې په نامیبیا کې موقته اداره جوړه کړه. نامیبیا په ۱۹۹۰ ز کال کې له جنوبي افریقا څخه بشپړه خپلواکي ترلاسه کړه. خو والس خلیج او پینګوین ټاپوګان تر ۱۹۹۴ ز کال پورې د جنوبي افریقا تر کنټرول لاندې پاتې شوې.
نامیبیا ۲.۵۵ میلیونه وګړي لري او یو باثباته څو ګوندي پارلماني ډیموکرتیک نظام دی. کرنه، ګرځندوی او د کانونو صنعت – لکه د الماسو، یورانیم، سرو زرو، سپینو زرو او عمومي فلزاتو د کانونو په ګډون – د دې هېواد اقتصاد بنسټ جوړوي، په داسې حال کې چې د تولید سکتور نسبتاً کوچنی دی. د نمیب لویه دښته چې دې هېواد له هغه نوم اخیستی د دې لامل شوې ده چې نامیبیا په ټولیز ډول په نړۍ کې یو له خورا لږ نفوس لرونکي هېوادونو څخه وي. [۲۰]
ایداري وېش
نامیبیا هیواد په ۱۴ ولایتونو او ۱۲۱ ولسوالیو ویشل شوی.
| نقشه | # | ولایت | مرکز | نفوس | مساحت (ک.م.) | د وګړو وېش (نفر په ک.م.) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| کينډۍ:د نامیبیا نښلونکې نقشه | ||||||
| ۱ | زامبزی | کاتیما مولیلو | ۹۰٬۵۹۶ | ۱۴٬۷۸۵ | ۶٫۱ | |
| ۲ | ارونګو | سواکوپموند | ۱۵۰٬۸۰۹ | ۶۳٬۵۳۹ | ۲٫۴ | |
| ۳ | هارداپ | مارینتال | ۷۹٬۵۰۷ | ۱۰۹٬۷۸۱ | ۰٫۷ | |
| ۴ | ایلکاراس | کیتمانسهوپ | ۷۷٬۴۲۱ | ۱۶۱٬۵۱۴ | ۰٫۵ | |
| ۵ | کاوانګو | روندو | ۲۲۳٬۳۵۲ | ۴۸٬۷۴۲ | ۴٫۶ | |
| ۶ | خوماس | ویندهوک | ۳۴۲٬۱۴۱ | ۳۶٬۹۶۴ | ۹٫۲ | |
| ۷ | کوننه | اپوو | ۸۶٬۸۵۶ | ۱۱۵٬۲۶۰ | ۰٫۸ | |
| ۸ | اهانګونا | اینهانا | ۲۴۵٬۴۴۶ | ۱۰٬۷۰۶ | ۲۲ | |
| ۹ | اماهکه | ګوبابیس | ۷۱٬۲۳۳ | ۸۴٬۹۸۱ | ۰٫۸ | |
| ۱۰ | اموساتی | اوتاپی | ۲۴۳٬۱۶۶ | ۲۶٬۵۵۱ | ۹٫۱ | |
| ۱۱ | اوشانا | اشاکاتی | ۱۷۶٬۶۷۴ | ۸٬۶۴۷ | ۲۰ | |
| ۱۲ | اشیکوتو | اموتهیا | ۱۸۱٬۹۷۳ | ۳۸٬۶۸۵ | ۴٫۷ | |
| ۱۳ | اتجوزوندجوپا | اتجیوارونګو | ۱۴۳٬۹۰۳ | ۱۰۵٬۴۶۰ | ۱٫۴ |
تاریخ
کلتور
جغرافیه
اقتصاد
- ↑ "Communal Land Reform Act, Afrikaans" (PDF). Government of Namibia. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۲۵ فبروري ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Communal Land Reform Act, German" (PDF). Government of Namibia. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة)[مړه لينکونه] - ↑ "Communal Land Reform Act, Khoekhoegowab" (PDF). Government of Namibia. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۲۵ فبروري ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Communal Land Reform Act, Otjiherero" (PDF). Government of Namibia. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة)[مړه لينکونه] - ↑ "Communal Land Reform Act, Oshiwambo" (PDF). Government of Namibia. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۱ مارچ ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Communal Land Reform Act, Rukwangali" (PDF). Government of Namibia. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۲۵ فبروري ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Communal Land Reform Act, Setswana" (PDF). Government of Namibia. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۲۵ فبروري ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Communal Land Reform Act, Lozi" (PDF). Government of Namibia. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۲۵ فبروري ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسينېټه ۱۸ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑
- ↑
- ↑ "Census data" (PDF). cms2.my.na. د لاسرسينېټه ۰۱ اکتوبر ۲۰۲۰. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ "Report for Selected Countries and Subjects". IMF.org. International Monetary Fund. د لاسرسينېټه ۲۰ جنوري ۲۰۱۹. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. نړیوال بانک. د لاسرسينېټه 20 January ۲۰۱۹. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة); تحقق من التاريخ في:|access-date=(مساعدة) - ↑ "Human Development Report 2020" (PDF) (په انګلیسي ژبه کي). United Nations Development Programme. December ۱۵, ۲۰۲۰. د لاسرسينېټه December ۱۵, ۲۰۲۰. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة); تحقق من التاريخ في:|access-date=, |date=(مساعدة) - ↑ "Namibia Demographic and Health Survey 2013" (PDF). The Namibia Ministry of Health and Social Services (MoHSS) and ICF International. September 2014. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "CountryMeters – Namibia population". CountryMeters. د لاسرسينېټه ۰۷ فبروري ۲۰۱۸. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Wells, John C. (2008), Longman Pronunciation Dictionary (الطبعة 3rd), Longman, د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1405881180 الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Roach, Peter (2011), Cambridge English Pronouncing Dictionary (الطبعة 18th), Cambridge: Cambridge University Press, د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0521152532 الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Peter Shadbolt (24 October 2012). "Namibia country profile: moving on from a difficult past". CNN. الوسيط
|CitationClass=تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Spriggs, A. (2001) کينډۍ:WWF ecoregion
- ليکنې په کومو کې چي د افریکانسي ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د الماني ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د naq ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د هیریرو ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د كیونیاما ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د kwn ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د تسوانیه ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د loz ژبې توري موجود دي
- د انځورونو لپاره د تخریب شوي نحو څخه کار اخیستل سوي پاڼې
- Country articles requiring maintenance
- Pages using infobox country with unknown parameters
- د افریقایي اتحادیه غړي هیوادونه
- نېمبیا
- مخونه د غبرګونيزي تيروتنې سره
- ټول هغه مخونه چی مړه لينکونه لري
- ليکنې په کومو کي چي د انګلیسي (en) ژبې سرچينې موجودې دي