Jump to content

شپاړلسم پاپ بنډیکټ

تړنې سمول
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

شپاړلسم پاپ بنډیکټ (اصلي نوم: یوزف آلویس راټسینګر؛ زوکړه: د ۱۹۲۷ زکال د اپرېل ۱۶مه – مړینه: د ۲۰۲۲ زکال د ډسمبر ۳۱مه) د ۲۰۰۵ زکال د اپرېل له ۱۹مې نېټې څخه د ۲۰۱۳ زکال د فبروري په ۲۸مه نېټه د خپلې استعفا تر مهاله د کاتولیکې کلیسا مشر او د واټیکان د ښاري دولت واکمن و. بنډیکټ په ۲۰۰۵ زکال کې د پاپ د ټاکنې په غونډه کې د دویم پاپ جان پل له مړینې وروسته پاپ وټاکل شو. له استعفا وروسته د «متقاعد پاپ» په نوم پېژندل کېده چې دغه لقب یې د ۲۰۲۲ زکال په ډسمبر میاشت کې د خپلې مړینې ترمهاله وساته. [۱][۲]

راټسینګر په ۱۹۵۱ زکال کې په خپل زیږون ځای باواریا کې کشیش وټاکل شو؛ په دې سره د هغه اکاډمیک ژوند پیل شو او د ۱۹۵۰زکال په وروستیو کې یې د یو مخکښ عیسوي الهیات پوه په توګه شهرت وموند. نوموړی د ۳۱ کلونو په عمر په ۱۹۸۵ زکال کې د یو بشپړ ښوونکي په توګه وګمارل شو. د جرمني په بېلابېلو پوهنتونونو کې د الهیاتو د تدریس له اوږد مهالې دورې وروسته د مونیخ او فرایزینګ لوی کشیش وټاکل شو چې بیا په ۱۹۷۷ زکال کې د پاپ شپږم پل له خوا د کاردینال رتبه ورکړل شوه؛ دا د هغه لپاره ډېره غیر معمول ارتقا وه ځکه چې په معنوي چارو کې یې لږ کاري تجربه لرله. په ۱۹۸۱ زکال کې نوموړی د رومي کوریا (د پاپ او عسیوي نړۍ ترمنځ د اړیکو د تنظیم اداري بنسټ دی) عقیدوي دوکتورینو ته د اړوندې مهمې برخې مشر وټاکل شو. نوموړی له ۲۰۰۲ زکال را وروسته تر هغه مهاله چې پاپ وټاکل شو، د کارډینالانو د کالج یا ډلې مشر و. له پاپ کېدو وړاندې نوموړی «د پېړۍ د یوې ربعې لپاره د واټیکان په صحنه کې یو له اصلي شخصیونو څخه و». هغه د پاپ دویم ژان پل د باوري کس په توګه «له نوموړي راوروسته له نورو ټولو زیات د کلیسا د لومړیتوبونو په ټاکلو او د هغو په هدایت کولو» کې پام وړ اغېز درلود.[۳]

بنډیکټ د عیسویت اړوندې ارزښتمنې لیکنې لرلې چې په ټولیزه بڼه یې له کاتولیک سنتي دوکتورینو، ارزښتونو او عباداتو دفاع کوله. نوموړی په اصل کې یو لیبرال الهیات پوه و، خو له ۱۹۶۸ زکال وروسته یې محافظه کار لیدلوری وموند. بنډیکټ د خپل پاپ توب پر مهال په لویدیځ کې د مخ پر زیاتوالي سیکولرایز کېدو پر وړاندې د اساسي عیسوي ارزښتونو له ټینګښت ملاتړ وکړ. نوموړي د عینیت په فلسفې کې له نسبت پالنې او په ځانګړې توګه د اخلاقي حقایقو څخه انکار د یوویشتمې پېړۍ اصلي ستونزه بلله. له دې سربېره یې د لرغونو لاتیني سنتونو (Tridentine Mass) په ګډون ګڼ شمېر لرغوني دودونه بېرته را ژوندي کړل. هغه د کاتولیک کلیسا او هنرونو ترمنځ اړیکه پیاوړې کړې، د لاتیني ژبې څخه یې ګټنه ترویج او د پاپ سنتي لرغونې جامې یې بېرته دود کړې؛ له همدې امله نوموړی د «ښکلا پېژندنې پاپ» بلل کېږي. نوموړی د ۱۹۸۰مې لسیزې له نیمايي را وروسته د «کلیسا د اصلي فکري قوې» په توګه ګڼل کېده. [۴][۵][۶][۷][۸][۹]

د ۲۰۱۳ زکال د فبروري په ۱۱ مه بنډیکټ خپله استعفا اعلان کړه او د هغو لامل یې د زیات عمر لرلو له امله «د ذهني او جسمي وړتیا» نشتون څرګند کړ. د هغه استعفا په ۱۴۱۵ زکال کې د دولسم ګریګوري له مهال را وروسته د پاپ لومړنۍ استعفا او همدارنګه په ۱۲۹۴ زکال کې د پنځم سلسټین له مهاله د پاپ په خپله خوښه لومړنۍ استعفا وه. فرانسېس د ۲۰۱۳ زکال د مارچ په ۱۳مه د نوموړي ځای ناستی وټاکل شو او خپله بنډیکټ په واټیکان کې د کلیساوو د مور په نامه نوې رغول شوې کلیسا (Mater Ecclesiae Monastery) ته کډه وکړه. بنډیکټ د خپلې مورنۍ جرمني ژبې سربېره تر یوه بریده په فرانسوي، ایټالوي، انګریزي او هسپانوي ژبو هم پوهېد. له دې سربېره په پرتګالي، لاتین، بایبلي عبري او بایبلي یوناني ژبو هم پوهېد. همدارنګه یې د فرانسې د اخلاقي او سیاسي علومو د اکاډمۍ په څېر د یو شمېر ټولنیزو علمي ټولنو غړیتوب درلود. هغه پیانو غږوله چې د موزارت او باچ کمپوزونه یې غوره بلل. [۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

د نورو ادیانو اړوند لیدلوري

[سمول]

یهودیت

[سمول]

هغه مهال چې بنډیکټ پاپ شو، د هغه ټاکنې ته د افترا ضد ټولنې (Anti-Defamation League) له خوا هرکلی وویل شو چې «د یهودو له تاریخ او هولوکاسټ سره یې د هغه زیات حساسیت» ته اشاره کړې وه. ورته مهال د بریتانیا لوی خاخام، جاناتان ساکس د هغه د ټاکنې اړوند محتاطانه غبرګون وښود او هیله یې څرګنده چې بنډیکټ به «د پاپ درویشتم جان او پاپ دویم ژان پل په پله باندې په اقدم اېښودو له یهودانو او د اسرائیلو له دولت سره د اړیکو پیاوړتیا ته دوام ورکړي».[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]

اسلام

[سمول]

له اسلامي نړۍ سره د بنډیکټ اړیکې په یو شمېر مهالونو کې ترینګلې وې. د ۲۰۰۶ زکال د سپټمبر په ۱۲مه یې د جرمني په رګنسبورګ پوهنتون کې د اسلام اړوند جنجالي وینا وکړه. نوموړي له پاپ کېدو وړاندې په دغه پوهنتون کې د الهیاتو د ښوونکي په توګه خدمت کړی و او وینا یې هم د «ایمان، عقل او پوهنتون - خاطرات او غبرګونونه» تر عنوان لاندې وه. دغه وینا د ګڼ شمېر سیاسي او مذهبي چارواکو پام وړ وګرځېده. ورته مهال مسلمانو سیاستوالو او مذهبي مشرانو د هغه د دغې وینا اړوند غبرګونونه وښول او هغه یې له سپکاوي ډکه وبلله، هغه په خپله وینا کې د مذهبي تاوتریخوالي په عقلانیت او په دین باندې د هغو پر اغېز ټینګار درلود. مسلمانان په ځانګړې توګه د پاپ له دغې خبرې ډېر وځورېدل چې وه یې ویل: «ماته وښایاست چې محمد(ص) دې څه نوي راوړي وي؛ یوازې دا چې شر او غیر انساني څه ومومۍ د بېلګې په توګه هغه لارښوونه کړې چې ایمان د تورې پر مټ خپور کړۍ» (العیاذ بالله). [۲۳][۲۴]

پاپ د خپلو دغو څرګندونو له امله بخښنه وغوښته؛ د ترکیې هېواد ته یې سفر وکړ چې ډېری وګړي یې مسلمانان دي او هلته یې د استانبول په سلطان احمد جومات کې دعا وکړه. بنډیکټ د ۲۰۰۸ زکال د مارچ په ۵مه نېټه پلان جوړ کړ چې د ۲۰۰۸ زکال په مني کې له مسلمانو علماوو او مذهبي مشرانو سره په روم کې د کاتولیکانو او مسلمانانو په ګډه غونډه کې وګوري. دغه غونډې د ۲۰۰۸ زکال د نومبر له ۴مې نېټې څخه تر ۶مې نیټې دوام وکړ چې د کاتولیکانو او مسلمانانو ترمنځ د بحث لومړنۍ غونډه وه. له دې وروسته پاپ بنډیکټ د ۲۰۰۹ زکال د مۍ په نهمه د اردن په پلازمېنه عمان ښار کې د شهزاده غازي بن محمد سره یوځای د ملک حسین له جومات څخه لیدنه وکړه. [۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ "Benedict XVI will be 'Pope emeritus'". The Vatican Today. Archived from the original on 1 March 2013. نه اخيستل شوی 28 February 2013. Benedict XVI will be "Pontiff emeritus" or "Pope emeritus", as Fr. Federico Lombardi, S.J., director of the Holy See Press Office, reported in a press conference on the final days of the current pontificate. He will keep the name of "His Holiness, Benedict XVI" and will dress in a simple white cassock without the mozzetta (elbow-length cape).
  2. ↑ Petin, Edward (26 February 2013). "Benedict's New Name: Pope Emeritus, His Holiness Benedict XVI, Roman Pontiff Emeritus". نه اخيستل شوی 23 June 2018.
  3. ↑ Walsh, Mary Ann (2005). From Pope John Paul II to Benedict XVI: an inside look at the end of an era, the beginning of a new one, and the future of the church. Rowman & Littlefield. p. 135. ISBN 1-58051-202-X.
  4. ↑ Owen, Richard (6 June 2008). "Vatican to publish entire work by bestselling author Pope Benedict XVI". The Times. London. نه اخيستل شوی 10 February 2019.
  5. ↑ "Disillusioned German Catholics: From Liberal to Conservative". Der Spiegel. 20 September 2011. نه اخيستل شوی 17 February 2013.
  6. ↑ Gledhill, Ruth "Pope set to bring back Latin Mass that divided the Church", The Times, 11 October 2006. Retrieved 21 November 2010 WebCitation archive
  7. ↑ Tom Kington in Rome (31 August 2012). "Pope Benedict to open new Latin academy in the Vatican". The Guardian. London. نه اخيستل شوی 12 March 2013.
  8. ↑ Allen, Charlotte (17 February 2013). "Pope Benedict XVI, the pontiff of aesthetics". Los Angeles Times. نه اخيستل شوی 17 February 2013.
  9. ↑ "Men in White: Pope to meet Benedict XVI". The Sydney Morning Herald. 21 March 2013. نه اخيستل شوی 31 December 2022.
  10. ↑ "In 6 Languages, Benedict XVI Gets Comfortable With His Audience". The New York Times (په انګليسي). 27 April 2005. ISSN 0362-4331. نه اخيستل شوی 4 September 2022.
  11. ↑ Babbel.com; GmbH, Lesson Nine. "The Tale of the Polyglot Pope". Babbel Magazine (په انګليسي). نه اخيستل شوی 4 September 2022.
  12. ↑ "Pope Benedict XVI: Quick Facts". United States Conference of Catholic Bishops. Archived from the original on 16 June 2011. نه اخيستل شوی 4 November 2007.
  13. ↑ Willey, David (13 May 2005). "Pope Benedict's creature comforts". BBC News. Archived from the original on 24 March 2011. نه اخيستل شوی 2 February 2010.
  14. ↑ Parker, Claire (31 December 2022). "The significant — and controversial — statements that shaped Pope Benedict XVI's legacy". The Washington Post. ISSN 0190-8286. نه اخيستل شوی 31 December 2022.
  15. ↑ Winfield, Nicole (31 December 2022). "Benedict XVI, pope who resigned to spend final years in quiet, dies at 95". PBS NewsHour. نه اخيستل شوی 31 December 2022.
  16. ↑ "ADL Welcomes Election of Cardinal Ratzinger as New Pope". Archived from the original on 15 January 2013.
  17. ↑ "In quotes: Reaction to Pope election". BBC News. 20 April 2005. Archived from the original on 5 March 2012. نه اخيستل شوی 31 January 2009.
  18. ↑ "Vatican to release Benedict XVI's letter on the use of the Tridentine Mass tomorrow". Catholicnewsagency.com. 6 July 2007. Archived from the original on 15 April 2009. نه اخيستل شوی 17 February 2013.
  19. ↑ "Mikulanis says ADL jumped gun, got its facts wrong" San Diego Jewish World. Vol. 1, Number 67. 6 July 2007. Retrieved 2 October 2011 WebCitation archive
  20. ↑ Paulson, Michael (24 February 2009). "O'Malley meets Jews over Holocaust flap". The Boston Globe. Archived from the original on 26 February 2009. نه اخيستل شوی 20 June 2009.
  21. ↑ "What Is Not True About the Good Friday Prayer for Jews". Zenit News Agency. 27 January 2009. Archived from the original on 9 November 2011. نه اخيستل شوی 20 June 2009.
  22. ↑ Cernera, Anthony J. and Eugene Korn (26 November 1986). "The Latin Liturgy and the Jews". America. Archived from the original on 12 June 2011. نه اخيستل شوی 2 February 2010.
  23. ↑ "Pope sorry for offending Muslims". BBC News. 17 September 2006. Archived from the original on 20 August 2011. نه اخيستل شوی 2 February 2010.
  24. ↑ "In quotes: Muslim reaction to Pope". BBC. 16 September 2006.
  25. ↑ "Apostolic Journey to München, Altötting and Regensburg: Meeting with the representatives of science in the Aula Magna of the University of Regensburg (September 12, 2006) | BENEDICT XVI". vatican.va.
  26. ↑ "Apostolische Reise nach München, Altötting und Regensburg: Treffen mit den Vertretern der Wissenschaft in der Aula Magna der Universität Regensburg (12. September 2006) | BENEDIKT XVI". vatican.va.
  27. ↑ "Pope to hold seminar with Muslims". CNN. 5 March 2008. نه اخيستل شوی 8 January 2023.
  28. ↑ "Final Statement of Catholic-Muslim Forum". Zenit. 6 November 2008. Archived from the original on 8 June 2011. نه اخيستل شوی 2 October 2011.
  29. ↑ Saleh, Fakhri "Arab Reactions to the Pope's Visit Signs of Hope" Qantara.de 18 May 2009. Retrieved 3 February 2011 WebCitation archive
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=شپاړلسم_پاپ_بنډیکټ&oldid=297595" نه اخيستل شوی