شپاړلسم پاپ بنډیکټ

تړنې سمول
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

شپاړلسم پاپ بنډیکټ (اصلي نوم: یوزف آلویس راټسینګر؛ زوکړه: د ۱۹۲۷ زکال د اپرېل ۱۶مه – مړینه: د ۲۰۲۲ زکال د ډسمبر ۳۱مه) د ۲۰۰۵ زکال د اپرېل له ۱۹مې نېټې څخه د ۲۰۱۳ زکال د فبروري په ۲۸مه نېټه د خپلې استعفا تر مهاله د کاتولیکې کلیسا مشر او د واټیکان د ښاري دولت واکمن و. بنډیکټ په ۲۰۰۵ زکال کې د پاپ د ټاکنې په غونډه کې د دویم پاپ جان پل له مړینې وروسته پاپ وټاکل شو. له استعفا وروسته د «متقاعد پاپ» په نوم پېژندل کېده چې دغه لقب یې د ۲۰۲۲ زکال په ډسمبر میاشت کې د خپلې مړینې ترمهاله وساته. [۱][۲]

راټسینګر په ۱۹۵۱ زکال کې په خپل زیږون ځای باواریا کې کشیش وټاکل شو؛ په دې سره د هغه اکاډمیک ژوند پیل شو او د ۱۹۵۰زکال په وروستیو کې یې د یو مخکښ عیسوي الهیات پوه په توګه شهرت وموند. نوموړی د ۳۱ کلونو په عمر په ۱۹۸۵ زکال کې د یو بشپړ ښوونکي په توګه وګمارل شو. د جرمني په بېلابېلو پوهنتونونو کې د الهیاتو د تدریس له اوږد مهالې دورې وروسته د مونیخ او فرایزینګ لوی کشیش وټاکل شو چې بیا په ۱۹۷۷ زکال کې د پاپ شپږم پل له خوا د کاردینال رتبه ورکړل شوه؛ دا د هغه لپاره ډېره غیر معمول ارتقا وه ځکه چې په معنوي چارو کې یې لږ کاري تجربه لرله. په ۱۹۸۱ زکال کې نوموړی د رومي کوریا (د پاپ او عسیوي نړۍ ترمنځ د اړیکو د تنظیم اداري بنسټ دی) عقیدوي دوکتورینو ته د اړوندې مهمې برخې مشر وټاکل شو. نوموړی له ۲۰۰۲ زکال را وروسته تر هغه مهاله چې پاپ وټاکل شو، د کارډینالانو د کالج یا ډلې مشر و. له پاپ کېدو وړاندې نوموړی «د پېړۍ د یوې ربعې لپاره د واټیکان په صحنه کې یو له اصلي شخصیونو څخه و». هغه د پاپ دویم ژان پل د باوري کس په توګه «له نوموړي راوروسته له نورو ټولو زیات د کلیسا د لومړیتوبونو په ټاکلو او د هغو په هدایت کولو» کې پام وړ اغېز درلود.[۳]

بنډیکټ د عیسویت اړوندې ارزښتمنې لیکنې لرلې چې په ټولیزه بڼه یې له کاتولیک سنتي دوکتورینو، ارزښتونو او عباداتو دفاع کوله. نوموړی په اصل کې یو لیبرال الهیات پوه و، خو له ۱۹۶۸ زکال وروسته یې محافظه کار لیدلوری وموند. بنډیکټ د خپل پاپ توب پر مهال په لویدیځ کې د مخ پر زیاتوالي سیکولرایز کېدو پر وړاندې د اساسي عیسوي ارزښتونو له ټینګښت ملاتړ وکړ. نوموړي د عینیت په فلسفې کې له نسبت پالنې او په ځانګړې توګه د اخلاقي حقایقو څخه انکار د یوویشتمې پېړۍ اصلي ستونزه بلله. له دې سربېره یې د لرغونو لاتیني سنتونو (Tridentine Mass) په ګډون ګڼ شمېر لرغوني دودونه بېرته را ژوندي کړل. هغه د کاتولیک کلیسا او هنرونو ترمنځ اړیکه پیاوړې کړې، د لاتیني ژبې څخه یې ګټنه ترویج او د پاپ سنتي لرغونې جامې یې بېرته دود کړې؛ له همدې امله نوموړی د «ښکلا پېژندنې پاپ» بلل کېږي. نوموړی د ۱۹۸۰مې لسیزې له نیمايي را وروسته د «کلیسا د اصلي فکري قوې» په توګه ګڼل کېده. [۴][۵][۶][۷][۸][۹]

د ۲۰۱۳ زکال د فبروري په ۱۱ مه بنډیکټ خپله استعفا اعلان کړه او د هغو لامل یې د زیات عمر لرلو له امله «د ذهني او جسمي وړتیا» نشتون څرګند کړ. د هغه استعفا په ۱۴۱۵ زکال کې د دولسم ګریګوري له مهال را وروسته د پاپ لومړنۍ استعفا او همدارنګه په ۱۲۹۴ زکال کې د پنځم سلسټین له مهاله د پاپ په خپله خوښه لومړنۍ استعفا وه. فرانسېس د ۲۰۱۳ زکال د مارچ په ۱۳مه د نوموړي ځای ناستی وټاکل شو او خپله بنډیکټ په واټیکان کې د کلیساوو د مور په نامه نوې رغول شوې کلیسا (Mater Ecclesiae Monastery) ته کډه وکړه. بنډیکټ د خپلې مورنۍ جرمني ژبې سربېره تر یوه بریده په فرانسوي، ایټالوي، انګریزي او هسپانوي ژبو هم پوهېد. له دې سربېره په پرتګالي، لاتین، بایبلي عبري او بایبلي یوناني ژبو هم پوهېد. همدارنګه یې د فرانسې د اخلاقي او سیاسي علومو د اکاډمۍ په څېر د یو شمېر ټولنیزو علمي ټولنو غړیتوب درلود. هغه پیانو غږوله چې د موزارت او باچ کمپوزونه یې غوره بلل. [۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

د نورو ادیانو اړوند لیدلوري[سمول]

یهودیت[سمول]

هغه مهال چې بنډیکټ پاپ شو، د هغه ټاکنې ته د افترا ضد ټولنې (Anti-Defamation League) له خوا هرکلی وویل شو چې «د یهودو له تاریخ او هولوکاسټ سره یې د هغه زیات حساسیت» ته اشاره کړې وه. ورته مهال د بریتانیا لوی خاخام، جاناتان ساکس د هغه د ټاکنې اړوند محتاطانه غبرګون وښود او هیله یې څرګنده چې بنډیکټ به «د پاپ درویشتم جان او پاپ دویم ژان پل په پله باندې په اقدم اېښودو له یهودانو او د اسرائیلو له دولت سره د اړیکو پیاوړتیا ته دوام ورکړي».[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]

اسلام[سمول]

له اسلامي نړۍ سره د بنډیکټ اړیکې په یو شمېر مهالونو کې ترینګلې وې. د ۲۰۰۶ زکال د سپټمبر په ۱۲مه یې د جرمني په رګنسبورګ پوهنتون کې د اسلام اړوند جنجالي وینا وکړه. نوموړي له پاپ کېدو وړاندې په دغه پوهنتون کې د الهیاتو د ښوونکي په توګه خدمت کړی و او وینا یې هم د «ایمان، عقل او پوهنتون - خاطرات او غبرګونونه» تر عنوان لاندې وه. دغه وینا د ګڼ شمېر سیاسي او مذهبي چارواکو پام وړ وګرځېده. ورته مهال مسلمانو سیاستوالو او مذهبي مشرانو د هغه د دغې وینا اړوند غبرګونونه وښول او هغه یې له سپکاوي ډکه وبلله، هغه په خپله وینا کې د مذهبي تاوتریخوالي په عقلانیت او په دین باندې د هغو پر اغېز ټینګار درلود. مسلمانان په ځانګړې توګه د پاپ له دغې خبرې ډېر وځورېدل چې وه یې ویل: «ماته وښایاست چې محمد(ص) دې څه نوي راوړي وي؛ یوازې دا چې شر او غیر انساني څه ومومۍ د بېلګې په توګه هغه لارښوونه کړې چې ایمان د تورې پر مټ خپور کړۍ» (العیاذ بالله). [۲۳][۲۴]

پاپ د خپلو دغو څرګندونو له امله بخښنه وغوښته؛ د ترکیې هېواد ته یې سفر وکړ چې ډېری وګړي یې مسلمانان دي او هلته یې د استانبول په سلطان احمد جومات کې دعا وکړه. بنډیکټ د ۲۰۰۸ زکال د مارچ په ۵مه نېټه پلان جوړ کړ چې د ۲۰۰۸ زکال په مني کې له مسلمانو علماوو او مذهبي مشرانو سره په روم کې د کاتولیکانو او مسلمانانو په ګډه غونډه کې وګوري. دغه غونډې د ۲۰۰۸ زکال د نومبر له ۴مې نېټې څخه تر ۶مې نیټې دوام وکړ چې د کاتولیکانو او مسلمانانو ترمنځ د بحث لومړنۍ غونډه وه. له دې وروسته پاپ بنډیکټ د ۲۰۰۹ زکال د مۍ په نهمه د اردن په پلازمېنه عمان ښار کې د شهزاده غازي بن محمد سره یوځای د ملک حسین له جومات څخه لیدنه وکړه. [۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]

سرچينې[سمول]

  1. ↑ "Benedict XVI will be 'Pope emeritus'". The Vatican Today. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۱ مارچ ۲۰۱۳ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۱۳. Benedict XVI will be "Pontiff emeritus" or "Pope emeritus", as Fr. Federico Lombardi, S.J., director of the Holy See Press Office, reported in a press conference on the final days of the current pontificate. He will keep the name of "His Holiness, Benedict XVI" and will dress in a simple white cassock without the mozzetta (elbow-length cape). الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. ↑ Petin, Edward (26 February 2013). "Benedict's New Name: Pope Emeritus, His Holiness Benedict XVI, Roman Pontiff Emeritus". د لاسرسي‌نېټه ۲۳ جون ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. ↑ Walsh, Mary Ann (2005). From Pope John Paul II to Benedict XVI: an inside look at the end of an era, the beginning of a new one, and the future of the church. Rowman & Littlefield. د کتاب پاڼې 135. د کتاب نړيواله کره شمېره 1-58051-202-X. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. ↑ (په 6 June 2008 باندې). Vatican to publish entire work by bestselling author Pope Benedict XVI. The Times.
  5. ↑ (په 20 September 2011 باندې). Disillusioned German Catholics: From Liberal to Conservative. Der Spiegel.
  6. ↑ Gledhill, Ruth "Pope set to bring back Latin Mass that divided the Church", The Times, 11 October 2006. Retrieved 21 November 2010 WebCitation archive
  7. ↑ Tom Kington in Rome (په 31 August 2012 باندې). Pope Benedict to open new Latin academy in the Vatican. The Guardian.
  8. ↑ (په 17 February 2013 باندې). Pope Benedict XVI, the pontiff of aesthetics. Los Angeles Times.
  9. ↑ (په 21 March 2013 باندې). Men in White: Pope to meet Benedict XVI. The Sydney Morning Herald.
  10. ↑ (په 27 April 2005 باندې). In 6 Languages, Benedict XVI Gets Comfortable With His Audience. The New York Times.
  11. ↑ Babbel.com; GmbH, Lesson Nine. "The Tale of the Polyglot Pope". Babbel Magazine (په انګلیسي ژبه کي). د لاسرسي‌نېټه ۰۴ سپټمبر ۲۰۲۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. ↑ "Pope Benedict XVI: Quick Facts". United States Conference of Catholic Bishops. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۶ جون ۲۰۱۱ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ نومبر ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. ↑ (په 13 May 2005 باندې). Pope Benedict's creature comforts. BBC News.
  14. ↑ (په 31 December 2022 باندې). The significant — and controversial — statements that shaped Pope Benedict XVI's legacy.
  15. ↑ Winfield, Nicole (31 December 2022). "Benedict XVI, pope who resigned to spend final years in quiet, dies at 95". PBS NewsHour. د لاسرسي‌نېټه ۳۱ ډيسمبر ۲۰۲۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  16. ↑ "ADL Welcomes Election of Cardinal Ratzinger as New Pope". د اصلي آرشيف څخه پر ۱۵ جنوري ۲۰۱۳ باندې. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. ↑ (په 20 April 2005 باندې). In quotes: Reaction to Pope election. BBC News.
  18. ↑ "Vatican to release Benedict XVI's letter on the use of the Tridentine Mass tomorrow". Catholicnewsagency.com. 6 July 2007. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۵ اپرېل ۲۰۰۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۷ فبروري ۲۰۱۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. ↑ "Mikulanis says ADL jumped gun, got its facts wrong" San Diego Jewish World. Vol. 1, Number 67. 6 July 2007. Retrieved 2 October 2011 WebCitation archive
  20. ↑ (په 24 February 2009 باندې). O'Malley meets Jews over Holocaust flap. The Boston Globe.
  21. ↑ (په 27 January 2009 باندې). What Is Not True About the Good Friday Prayer for Jews.
  22. ↑ Cernera, Anthony J. and Eugene Korn (26 November 1986). "The Latin Liturgy and the Jews". America. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۲ جون ۲۰۱۱ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۲ فبروري ۲۰۱۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. ↑ (په 17 September 2006 باندې). Pope sorry for offending Muslims. BBC News.
  24. ↑ (په 16 September 2006 باندې). In quotes: Muslim reaction to Pope. BBC
  25. ↑ "Apostolic Journey to München, Altötting and Regensburg: Meeting with the representatives of science in the Aula Magna of the University of Regensburg (September 12, 2006) | BENEDICT XVI". vatican.va. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. ↑ "Apostolische Reise nach München, Altötting und Regensburg: Treffen mit den Vertretern der Wissenschaft in der Aula Magna der Universität Regensburg (12. September 2006) | BENEDIKT XVI". vatican.va. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. ↑ "Pope to hold seminar with Muslims". CNN. 5 March 2008. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ جنوري ۲۰۲۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. ↑ "Final Statement of Catholic-Muslim Forum". Zenit. 6 November 2008. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۸ جون ۲۰۱۱ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۲ اکتوبر ۲۰۱۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. ↑ Saleh, Fakhri "Arab Reactions to the Pope's Visit Signs of Hope" Qantara.de 18 May 2009. Retrieved 3 February 2011 WebCitation archive
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=شپاړلسم_پاپ_بنډیکټ&oldid=297595" نه اخيستل شوی