د هندي-يوناني پاچايۍ تاريخ

د هندي-يوناني پاچايۍ تاريخ، په شمالي او شمال لوېديځ هندوستان کې له دويمې مخزېږديزې پېړۍ څخه د لومړۍ زېږديزې پېړۍ تر پيل پورې موده پوښي. له دېرشو څخه زيات هندو-يوناني پاچايان وو، چې ډېر ځله به د بيلا بيلو سيمو پر سر، يو له بل سره په سيالۍ وو. ډيری يې يوازې د دوی د سکو په مټ پېژندل شوي دي.

د هندو-يوناني پاچايانو تر منځ ډېر تاریخونه، سيمې او اړيکې ازمايښتي دي او په بنسټيز ډول پر سکه پېژندنې په تحليلونو (د ځايونو، په سکو د ليکونو، نښانونو، فلزکارۍ، طرزونو موندل)، يو څو کلاسلیکو ليکنو، او هندوستاني ليکنو او ډبرليکونو د شواهدو ولاړ دي. د «Demetrius» له پړاو وروسته د پاچايانو، نېټو او سيمو لاندې نوملړ د (Osmund Bopearachchi) او (R. C. Senior) له تر ټولو تازه او پراخه تحليل څخه اخيستل شوی دی.

په شمالي هندوستان بريد، او د هندو-يوناني پاچايۍ په نوم پېژندل کېدونکې پاچايې، په شا اوخوا 200مخزېږديز کې هغه مهال پيل شوه، کله چې د يوناني-باختري پاچا (Euthydemus I) زوی (Demetrius) له هندوکش څخه خپل سرتيري واړول. شونې ده چې (Apollodotus) په سويل کې مخکې تګ کړی وي، په داسې حال کې چې (Menander) وروسته لا زيات د ختيځ پر لور د بريدونو مشري وکړه. د نوموړي له فتوحاتو وروسته، (Demetrius) ته د «ανικητος» ("Anicetus، نه ماتې نه خوړونکی") لقب ورکړل شو، دا هغه لقب و چې له دې وړاندې کوم بل هېڅ پاچا ته نه و ورکړل شوی.^[۱]

د ابتدايي يوناني بريدونو ليکلی شواهد د «Strabo» او «Justin» په يوناني ليکنو، او د نورو د منځه د «Patanjali، Kālidāsa او Yuga Purana» په سنسکريتي لیکو کې پاتې دي. سکې او د ابادۍ ثبوتونه هم د ابتدايي يونانيي لښکرکشيو تر حده تاييد کوي.

د ابتدايي بريدونو شواهد[سمول]

يوناني-رومي سرچينې[سمول]

يوناني-باختريان د هندوکش له پاسه واوښتل او د اراکوشيا د سيمې بيا نيول يې پيل کړل، چېرته چې د چندرګپت له خوا له «Seleucus» څخه د دې سيمې له تر لاسه کولو مخکې يونانيان مېشت وو. د کراکس «Isidore» په دې ځای کې يوناني ښارونه تشریح کوي، چې د يو نوم يې «Demetrias» و، شونې ده چې دا نوم د فاتح «Demetrius» په وياړ ورکړل شوی وي.^[۲]

د Strabo په وينا، یوناني وړاندې تګ د لنډ مهال لپاره په ختيځ هندوستان کې د شونګا تر پلازمېنې پاټلي پترا (اوسمهال پټنه) پورې وشو:
"له دې وروسته د هندوستان په ختيځو برخو کې، موږ ته ټولې هغه برخې معلومې شوي دي، کومې چې د هايپانيس په بله غاړه پرتې دي، او همدا راز د هايپانيس ورهاخوا د ټولو هغو برخو په اړه، د کومو په اړه چې له سکندر وروسته د هغو له خوا يو روايت اضافه کړای شوی دی، څوک چې د هايپانيس څخه مخکې تر ګنګا او پاتلي پترا پورې ولاړل".
— ^[۳]Strabo, 15-1-27

د لومړۍ مخزېږدېزې پېړۍ یوناني تاريخپوه «Apollodorus»، د «Strabo» په حواله ټينګار کوي چې باختري يونانيانو د «Demetrius I» او «Menander» په مشرۍ هندوستان نيولی، له هايپانيس څخه مخکې د هماليا پر لور تللي وو او په دې ډول يې د ستر سکندر تر مشرۍ لاندې يونانيانو په پرتله ستره سيمه اشغال کړې وه:^[۴]

"يونانيان د هندوستان مالکان شول او د سکندر په پرتله دوی ډېرې قبيلې نيولې وې – په ځانګړي ډول د Menander په مټ، ځکه ځينې يې هغه په شخصي ډول او نور يې د باختريانو د پاچا د Euthydemus د زوی Demetrius له خوا رام شوې". — ^[۵]Apollodorus, quoted in Strabo 11.11.1

رومي تاريخپوه «Justin» هم د هندو-یوناني پاچايۍ يادونه کړې ده، يو "Demetrius، د هندوانو پاچا" ("Regis Indorum") په اړه وضاحت ورکوي، او تشريح کوي چې د هغه له نيولو وروسته «Eucratides» په بدل کې هندوستان په خپلې واکمنۍ کې شامل کړ" ("Indiam in potestatem redegit") (په درېيمه مخزېږديزه پېړۍ کې د Megasthenes د سفارتونو له زمانې څخه هندوستان د هند ټولې نيمې لويې وچې په توګه پېژندل کېدو، او د Eratosthenes په څېر جغرافيه پوهانو يې نقشه جوړه کړې وه). Justin همدا راز Apollodotus او Menander هم د هندوستانيانو د پاچايانو په توګه ياد کړي دي.^[۶]^[۷]

یوناني او هندوستاني سرچينې ښودنه کوي چې يونانيان تر پاټلي پترا پورې ولاړل، تر دې چې بېرته شاتګ ته اړ کړای شول. شونې ده چې دا مخکې تګ د « Menander» په نوم د تر ټولو مهم هندو-يوناني پاچا (A.K. Narain او Keay 2000) د واکمنۍ پر مهال شوی وي، او غالباً دا د لنډمهالي بڼې پوځي مخکې تګ و، شونې ده چې د سيمه ييزو هندوستاني ايالتونو سره په اتحاد کې شوی وي. دايمي هندو-يوناني واک یوازې د کابل له درې څخه نيولې بیا تر پنجاب پورې او له هغې څخه يو څه مخکې تر ختيځ پورې غزېدلی و.

په سويل کې، يونانيانو د سند او ګجرات له سيمو څخه لاندې ممبي (بمبي) سره نږدې سورت تر سيمې (يوناني: Saraostus) پورې ځايونه ونيول، په کومو کې چې مهم بندر «باري ګازا» (باهروچ) هم شامل دی، لکه چې ډېرو ليکوالانو تاييد کړې ده (Strabo 11; د Erythraean Sea Periplus, څپرکی. 41/47) او لکه څه ډول چې د هندو-يوناني واکمن «Apollodotus I» له سکو څخه ثابتېږي:^[۸]

"يونانيانو... يوازې پټالينا ونه نیو، بلکې همدا راز، پاتې ساحل يې هم ونيو، کوم ته چې د Saraostus او Sigerdis پاچايي ويل کېږي". — Strabo 11.11.1

د لومړۍ پېړۍ د Erythraean Sea (Periplus) په باري ګازا کې ګڼې يوناني ودانۍ او کلاوې تشريح کوي، په داسې حال کې چې دا په تېروتنې سره سکندر ته منسوبې شوي دي، او په دې سيمه کې د هندو-يوناني سکو د چلېدو ګواهي ورکوي:

"د دې هېواد ګڼ مېشته ښار مياننګر دی، له کومه ځايه چې د وړيو ډېر رخت باري ګازا ته راوړل کېږي، په دې سيمو کې د سکندر د جګړو نښې تر اوسه موجودې دي، لکه لرغوني قبرونه، د کلاوو دېوالونه او لويې څاه ګانې". — Periplus, Chap. 41

"په باري ګازا کې اوس هم د يونان د سپينو زرو لرغونې سکې موجودې دي، چې له دې هېواد څخه دي، په يوناني تورو ليکل لري، همدا راز د هغو خلکو وسايل چې له سکندر، Apollodorus او Menander څخه وروسته يې واکمني وکړه". — Periplus Chap. 47

د لرغونو ليکوالانو (Pliny, Arrian, Ptolemy او Strabo» څخه، د ولايتونو، واليانو يا ساده سيمه ييزو دندو يو نوملړ او د هندو-يوناني پاچايۍ په داخل کې يوناني ښارونه تشخيصيدای شي(که څه هم ځينې يې ورک شوي دي)، چې د سند له حوزې څخه نيولې بيا د ګنګا د پورته درې تر حوزې پورې رسېږي. ^[۹]

سرچينې[سمول]

↑ The title "Anicetus" for Demetrius is visible on the pedigree coins minted by Agathocles.
↑ In the 1st century BCE, the geographer Isidorus of Charax mentions Parthians ruling over Greek populations and cities in Arachosia: "Beyond is Arachosia. And the Parthians call this White India; there are the city of Biyt and the city of Pharsana and the city of Chorochoad and the city of Demetrias; then Alexandropolis, the metropolis of Arachosia; it is Greek, and by it flows the river Arachotus. As far as this place the land is under the rule of the Parthians." "Parthians stations", 1st century BCE. Mentioned in Bopearachchi, "Monnaies Greco-Bactriennes et Indo-Grecques", p52. Original text in paragraph 19 of Parthian stations.
↑ The word for "advance" is "προελθοντες", meaning a military expedition. Strabo 15-1-27
↑
Strabo quoting Apollodorus on the extent of Greek conquests:
- "Apollodorus, for instance, author of the Parthian History, when he mentions the Greeks who occasioned the revolt of Bactriana from the Syrian kings, who were the successors of Seleucus Nicator, says, that when they became powerful they invaded India. He adds no discoveries to what was previously known, and even asserts, in contradiction to others, that the Bactrians had subjected to their dominion a larger portion of India than the Macedonians; for Eucratides (one of these kings) had a thousand cities subject to his authority." Strabo 15-1-3 Full text
- "The Greeks who caused Bactria to revolt grew so powerful on account of the fertility of the country that they became masters, not only of Ariana, but also of India, as Apollodorus of Artemita says: and more tribes were subdued by them than by Alexander—by Menander in particular (at least if he actually crossed the Hypanis towards the east and advanced as far as the Imaüs), for some were subdued by him personally and others by Demetrius, the son of Euthydemus the king of the Bactrians." (Strabo 11.11.1 Full text)
↑ "Indicae quoque res additae, gestae per Apollodotum et Menandrum, reges eorum": "Also included are the exploits in India by Apollodotus and Menander, their kings" Justin, quoted in E.Seldeslachts, p284
↑ Justin on Demetrius "King of the Indians": "Multa tamen Eucratides bella magna uirtute gessit, quibus adtritus cum obsidionem Demetrii, regis Indorum, pateretur, cum CCC militibus LX milia hostium adsiduis eruptionibus uicit. Quinto itaque mense liberatus Indiam in potestatem redegit." ("Eucratides led many wars with great courage, and, while weakened by them, was put under siege by Demetrius, king of the Indians. He made numerous sorties, and managed to vanquish 60,000 enemies with 300 soldiers, and thus liberated after four months, he put India under his rule") Justin XLI,6
↑ "Indicae quoque res additae, gestae per Apollodotum et Menandrum, reges eorum": "Also included are the exploits in India by Apollodotus and Menander, their kings" Justin, quoted in E.Seldeslachts, p284
↑ "Menander became the ruler of a kingdom extending along the coast of western India, including the whole of Saurashtra and the harbour Barukaccha. His territory also included Mathura, the Punjab, Gandhara and the Kabul Valley", Bussagli p101)
↑
Greek provinces in India according to Classical sources:
- Patalene - the whole Indus delta region, with an apparent capital in "Demetrias-in-Patalene;" presumably founded by Demetrius (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55/ Strabo 11.11.1)
- Abiria - North of the Indus delta and apparently named for the Ahbira peoples, presumably in residence of the region. (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55).
- Prasiane - North of Abiria and East of the main Indus channel. (Pliny, Natural history, VI 71)
- Surastrene - Southeast of Patalene, comprising the Kathiawar peninsula and parts of Gujarat to Bharuch (modern Saurashtra and Surat), with the city of "Theophila". (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55/ Strabo 11.11.1/ Periplus, Chap.41–47).
- Sigerdis - a coastal region beyond Patalene and Surastrene, thought to correspond to Sindh. (Strabo 11.11.1)
- Souastene - subdivision of Gandhara, comprising the Swat Valley (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).
- Goryaea - smaller district located between the lower Swat river and the Kunar (Bajaur), with the city of "Nagara, also called Dionysopolis". (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).
- Peucelaitas - denotes the immediate district around Pushkalavati (Greek: Peucela). (Arrian, On India, IV 11)
- Kaspeiria - comprising the upper valleys of the Chenab, Ravi, and Jhelum (i.e., southern Kashmir). (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).
- Pandouorum - Region of the Punjab along the Hydaspes river, with the "city of Sagala, also called Euthydemia" and another city named "Bucephala" (Ptolemy, Geographia, VII 1), or "Bucephalus Alexandria" (Periplus, 47).
- Kulindrene - as related by Ptolemy, a region comprising the upper valleys of the Sutlej, Jumna, Beas, and Ganges. This report may be inaccurate, and the contents of the region somewhat smaller. (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

[1] The title "Anicetus" for Demetrius is visible on the pedigree coins minted by Agathocles.

[2] In the 1st century BCE, the geographer Isidorus of Charax mentions Parthians ruling over Greek populations and cities in Arachosia: "Beyond is Arachosia. And the Parthians call this White India; there are the city of Biyt and the city of Pharsana and the city of Chorochoad and the city of Demetrias; then Alexandropolis, the metropolis of Arachosia; it is Greek, and by it flows the river Arachotus. As far as this place the land is under the rule of the Parthians." "Parthians stations", 1st century BCE. Mentioned in Bopearachchi, "Monnaies Greco-Bactriennes et Indo-Grecques", p52. Original text in paragraph 19 of Parthian stations.

[3] The word for "advance" is "προελθοντες", meaning a military expedition. Strabo 15-1-27

[4] Strabo quoting Apollodorus on the extent of Greek conquests:
"Apollodorus, for instance, author of the Parthian History, when he mentions the Greeks who occasioned the revolt of Bactriana from the Syrian kings, who were the successors of Seleucus Nicator, says, that when they became powerful they invaded India. He adds no discoveries to what was previously known, and even asserts, in contradiction to others, that the Bactrians had subjected to their dominion a larger portion of India than the Macedonians; for Eucratides (one of these kings) had a thousand cities subject to his authority." Strabo 15-1-3 Full text

"The Greeks who caused Bactria to revolt grew so powerful on account of the fertility of the country that they became masters, not only of Ariana, but also of India, as Apollodorus of Artemita says: and more tribes were subdued by them than by Alexander—by Menander in particular (at least if he actually crossed the Hypanis towards the east and advanced as far as the Imaüs), for some were subdued by him personally and others by Demetrius, the son of Euthydemus the king of the Bactrians." (Strabo 11.11.1 Full text)

[5] "Apollodorus, for instance, author of the Parthian History, when he mentions the Greeks who occasioned the revolt of Bactriana from the Syrian kings, who were the successors of Seleucus Nicator, says, that when they became powerful they invaded India. He adds no discoveries to what was previously known, and even asserts, in contradiction to others, that the Bactrians had subjected to their dominion a larger portion of India than the Macedonians; for Eucratides (one of these kings) had a thousand cities subject to his authority." Strabo 15-1-3 Full text

[6] "The Greeks who caused Bactria to revolt grew so powerful on account of the fertility of the country that they became masters, not only of Ariana, but also of India, as Apollodorus of Artemita says: and more tribes were subdued by them than by Alexander—by Menander in particular (at least if he actually crossed the Hypanis towards the east and advanced as far as the Imaüs), for some were subdued by him personally and others by Demetrius, the son of Euthydemus the king of the Bactrians." (Strabo 11.11.1 Full text)

[5] "Indicae quoque res additae, gestae per Apollodotum et Menandrum, reges eorum": "Also included are the exploits in India by Apollodotus and Menander, their kings" Justin, quoted in E.Seldeslachts, p284

[6] Justin on Demetrius "King of the Indians": "Multa tamen Eucratides bella magna uirtute gessit, quibus adtritus cum obsidionem Demetrii, regis Indorum, pateretur, cum CCC militibus LX milia hostium adsiduis eruptionibus uicit. Quinto itaque mense liberatus Indiam in potestatem redegit." ("Eucratides led many wars with great courage, and, while weakened by them, was put under siege by Demetrius, king of the Indians. He made numerous sorties, and managed to vanquish 60,000 enemies with 300 soldiers, and thus liberated after four months, he put India under his rule") Justin XLI,6

[7] "Indicae quoque res additae, gestae per Apollodotum et Menandrum, reges eorum": "Also included are the exploits in India by Apollodotus and Menander, their kings" Justin, quoted in E.Seldeslachts, p284

[8] "Menander became the ruler of a kingdom extending along the coast of western India, including the whole of Saurashtra and the harbour Barukaccha. His territory also included Mathura, the Punjab, Gandhara and the Kabul Valley", Bussagli p101)

[9] Greek provinces in India according to Classical sources:
Patalene - the whole Indus delta region, with an apparent capital in "Demetrias-in-Patalene;" presumably founded by Demetrius (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55/ Strabo 11.11.1)

Abiria - North of the Indus delta and apparently named for the Ahbira peoples, presumably in residence of the region. (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55).

Prasiane - North of Abiria and East of the main Indus channel. (Pliny, Natural history, VI 71)

Surastrene - Southeast of Patalene, comprising the Kathiawar peninsula and parts of Gujarat to Bharuch (modern Saurashtra and Surat), with the city of "Theophila". (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55/ Strabo 11.11.1/ Periplus, Chap.41–47).

Sigerdis - a coastal region beyond Patalene and Surastrene, thought to correspond to Sindh. (Strabo 11.11.1)

Souastene - subdivision of Gandhara, comprising the Swat Valley (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

Goryaea - smaller district located between the lower Swat river and the Kunar (Bajaur), with the city of "Nagara, also called Dionysopolis". (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

Peucelaitas - denotes the immediate district around Pushkalavati (Greek: Peucela). (Arrian, On India, IV 11)

Kaspeiria - comprising the upper valleys of the Chenab, Ravi, and Jhelum (i.e., southern Kashmir). (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

Pandouorum - Region of the Punjab along the Hydaspes river, with the "city of Sagala, also called Euthydemia" and another city named "Bucephala" (Ptolemy, Geographia, VII 1), or "Bucephalus Alexandria" (Periplus, 47).

Kulindrene - as related by Ptolemy, a region comprising the upper valleys of the Sutlej, Jumna, Beas, and Ganges. This report may be inaccurate, and the contents of the region somewhat smaller. (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

[12] Patalene - the whole Indus delta region, with an apparent capital in "Demetrias-in-Patalene;" presumably founded by Demetrius (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55/ Strabo 11.11.1)

[13] Abiria - North of the Indus delta and apparently named for the Ahbira peoples, presumably in residence of the region. (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55).

[14] Prasiane - North of Abiria and East of the main Indus channel. (Pliny, Natural history, VI 71)

[15] Surastrene - Southeast of Patalene, comprising the Kathiawar peninsula and parts of Gujarat to Bharuch (modern Saurashtra and Surat), with the city of "Theophila". (Ptolemy, Geographia, VII 1, 55/ Strabo 11.11.1/ Periplus, Chap.41–47).

[16] Sigerdis - a coastal region beyond Patalene and Surastrene, thought to correspond to Sindh. (Strabo 11.11.1)

[17] Souastene - subdivision of Gandhara, comprising the Swat Valley (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

[18] Goryaea - smaller district located between the lower Swat river and the Kunar (Bajaur), with the city of "Nagara, also called Dionysopolis". (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

[19] Peucelaitas - denotes the immediate district around Pushkalavati (Greek: Peucela). (Arrian, On India, IV 11)

[20] Kaspeiria - comprising the upper valleys of the Chenab, Ravi, and Jhelum (i.e., southern Kashmir). (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

[21] Pandouorum - Region of the Punjab along the Hydaspes river, with the "city of Sagala, also called Euthydemia" and another city named "Bucephala" (Ptolemy, Geographia, VII 1), or "Bucephalus Alexandria" (Periplus, 47).

[22] Kulindrene - as related by Ptolemy, a region comprising the upper valleys of the Sutlej, Jumna, Beas, and Ganges. This report may be inaccurate, and the contents of the region somewhat smaller. (Ptolemy, Geographia, VII 1, 42).

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]