Jump to content

د فيمينيزم څلورمه څپه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا


څلورمه څپه فيمينيزم د فيمينيزم پلوی هغه خوځښت دی، چې د نږدې ۲۰۱۲ز کال کې پيل شو او د ښځو پر پياوړتيا، د نړيوال جال د توکو کارونه او قاطعيت باندې د تمرکز کولو له مخې پېژندل کېږي. څلورمه څپه پر جنسيتي اصولو او ټولنه کې د ښځو پر ګوښه کېدنه باندې د تمرکز کولو په واسطه د سترې جنسيتي برابرۍ پلټنه کوي. [۱][۲][۳]

د ځواک د تقاطع او يو ځای کېدنې نظامونو باندې او په ټولنيزه ډلبندۍ کې د دوی په دوديز ډول د ګوښه شويو ډلو لکه د سپين يا تور پوستې مېرمنې او ترانس ښځو د ونډې په څرنګوالي باندې ټينګار کوي. د فيمينيزم د څلورمې څپې پلويان په سياست او سوداګرۍ کې د دې ډلو د سترې استازولۍ ننګه کوي او بحث کوي، چې ټولنه به هغه وخت زياته عادلانه وي، چې سياستونه او عملونه د ټولو خلکو ليدلوري همغږي کړي. [۳]

څلورمه څپه فيمينيزم د برابر کار په بدل کې د برابرې اداينې لپاره بحث کوي او دا همدارنګه پر جنسيتي اصولو باندې د غالب کېدلو (د بېلګې په ډول: په خپلواک ډول د احساساتو او حواسو بيانولو، د خپلې غوښتنې له مخې يې په فزيکي ډول څرګندېدلو او دا چې د خپلو بچيانو د مور او پلار په توګه د بوختېدلو له لارې) په موخه د نجونو او مېرمنو لپاره ځانګړي شوې برابرې موکې بايد هلکانو او سړيو ته هم پراخه شي. د چاپي رسنيو، خبرونو او ټولنيزو رسنيو د عامل نظامونو څخه ګټه اخيستنه د ښځو د پياوړتيا لپاره په پلټنه کې او ځواک د ناسم ګټه اخيستونکو پر وړاندې ګډه مرسته، چمتو کول، خبرې کول او د يرغل او ضرر پر وړاندې د عدالت غوښتنه څرګنده ده. [۴]

د چاپي رسنيو، خبرونو او ټولنيزې رسنۍ د عامل نظامونو

تاريخچه او پېژندنه

[سمول]

د فيمينيزم ځيني پلويان بحث کوي، چې په ۱۹۸۰ ز لسيزه کې محافظه کارو څېرو، لکه: Margaret Thatcher او Ronald Reagan د ګواښل شويو لاسته راوړنو فيمينيزم پلوي تر هغې نېټې پورې جوړ شوي دي. په ورته وخت کې په شمالي امريکا، لاتيني امريکا او اروپا کې د فيمينيزم پلويان د دولت اداره کوونکي بنسټونو په ګډون په خپلو ځينو موخو کې بريالي شول، چې په ضمني ډول يې  ښځو حقونو يا حکومت کې د فيمينيزم اصالت ګډون ته وده ورکړه؛ دې بنسټونو که څه هم دولت ته د فيمينيزم اصالت د موخو عملي کولو پر وړاندې د مخنيوي په اجازې ورکولو سره د فيمينيزم پلوي خوځښتونه کمزوري کړل. [۵][۶]

اروپايي او د لاتينې امريکا څلورمه څپه فيمينيزم په ۱۹۹۰ ز لسيزه کې پيل شو. Lipstick فيمينيزم او د مستهلک پلوی (consumerist) فيمينيزم د دې پای ته رسولو په موخه پيل وکړ، چې د امريکايي پوهانو له لوري د وړاندې شوې نادر يا نااشنا نظريه (queer theory) د فيمينيزم پلوي فعالانو له لورې نه منل کېدله. څلورمه څپه فيمينيزم په بطي ډول د رسنيو او انټرنيټ په واسطه په نړيوال ډول پرمختګ وکړ. ياده څپه د ښځو له هغه نوي نسل څخه راښکاره شوه، چې په عالي ښوونځي، انسټيټوټ او پوهنتون کې يې د خپلو زده کړو په واسطه د پخوانيو څپو په اړه په پراخه ډول نه وې خبرې شوې. د فيمينيزم په اړه پوهه يې په نارسمي ډول تر لاسه کړې وه او او يوه حقيقي ټولنه يا ښوونځي يې رامنځته کړ، چې د فيمينيزم پلويانو په کې زده کړل چې «شخصي يا ځاني سياسي دی»، دا له جوړې شوې فيمينيسټ زده کړې څخه نه دی راڅرګند شوی. څلورمه څپه فيمينيزم، لکه: د نورو مخکينيو څپو، په دې دوره کې د يوې مفردې نظريې، هستۍ يا يوې ډلې د شتون په اړه نه و. دا څپه په ډله ييزو ډلو کې له يو بل سره د يو ځای کولو په اړه وه، چې د ښځو پر وړاندې د تاوتريخوالي پای ته رسولو د يوې عامې موخې پر لور په ګډه کار وکړي او تر څنګ يې ښځې د خپلې خوښې لارې په غوره کولو سره خپلواکه کړي. څلورمه څپه د نورو ښځو د دوه اړخيزې ژمنتيا او ملاتړ په اړه وه. [۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

په هسپانيا کې د خوځښت ريښې د ۱۹۹۷ ز ډسمبر پر ۱۷ مه نېټه د Ana Orantes قتل ته رسېږي. نوموړې د خپل خاوند له لوري د ناوړه ګټې اخيستنې څخه د کړېدلو په اړه پر Canal Sur عام ډول وينا لپاره په Gananda کې خپل کور کې په اور ووژل شوه. د څلورمې څپې لومړني هسپانوي فيمينيزم د لومړنيو ټولنيزو شبکو په توګه تلويزيون او ورځپاڼو څخه ګټه پورته کړه. د Orantes مرګ د کور له محرميت څخه د باندې د جنسيتي تاوتريخوالي موضوع غوره کړه او ملي پاملرنې ته يې وړاندې کړه او پايله يې د RTVE د سياستونو بدلون و، چې د جنسيت پر بنسټ د ستېشن له لورې د ورکړل شوي راپور د څرنګوالي او جنسيتي تاوتريخوالي په بڼه و. د هېواد په نورو تلوېزيوني شبکو او رسنيزو ادارو کې هم ورته خبرې اترې او بحثونه وشول. د نارينه ملګرو او مېړونو له لورې د وهل شويو ښځو په اړه ټوکې په هسپانوي تلویزيون کې نورې د منلو وړ نه وې. د EI Mundo، El Pais او Infolibre ژورنالېستان په څلورمه څپه کې د هسپانيې د لومړنيو ګډونوالو له منځه وو، په رسنيو کې يې د ځينو مسئلو په اړه خبرې کولو سره خپل دريځونه کارول؛ زياتره د جنسيتي تاوتريخوالي او په رسنيو کې يې پېژندنې يا ښکاره کولو باندې متمرکز وو. وروسته يې د هسپانوي جنسيتي برابرې اداينې ستونزو او د دوی لپاره د ښيښه يي چت [نازکه ملاتړ يا ساتندوی] په اړه خبرې کول پيل کړل او حقيقي تشو ته د فعال اوسېدلو اصالت په پام کې نيولو ته يې وده ورکړه. [۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰]

په دې دوره کې د دې خوځښت پيل په لاتيني امريکا، ارجنټاين او پولینډ کې وشو. د دې نړيوالې هيلې يو څه په ځانګړي ډول د پولینډ برخه کې، په ۱۹۹۵ز کال بېجينګ کې د ښخو په اړه نړيوال کنفرانس څخه تر لاسه شوه. [۲۱][۲۲]

ټولنيزو رسنيو د څلورمې څپې فيمينيزم پلوي خوځښت پر وده باندې پراخ اغېز درلود. ۲۰۱۸ کېدای شي هغه کال وي، چې څلورمه څپه فيمينيزم په کې په هسپانيه، ارجنټاين او برازيل کې د خورا ډېرو چمتو شويو ښځو کوڅو ته په راوتلو سره د يو شمېر بېلابېلو عواملو د پايلې په توګه تر ټولو لوړ ټکي ته ورسېد. د دوی چمتو کوونکې د هسپانيې د قضايه قوې حقانیت هم د لومړي ځل لپاره وګواښاوه، په داسې حال کې چې په پخوانيو څپو کې زيات تمرکز پر سياسي مشرۍ او د مقننه ډلې پر عملونو باندې و. ياده څپه به په هسپانيه کې ښایي د Vox په ګډون له يو ستر ګواښ سره مخامخ شي. Vox يوه لرې ښې لاسې سياسې ډله وه، چې په Andalusia کې يې چوکۍ وګټلې. ياده ډله يا ګوند مخالفه وه او غوښتل يې داډله له پښو وغورځوي. په ارجنټاين کې د خوځښت تر ټولو لوړ ټکی به کېدای شي، د جنين له منځه وړنې حقونو مسئلې شاوخوا وه، چې د غاړې په شنو دستمالونو سره يې په زرګونو ښځې وکتلې، چې کوڅو ته راوځي. [۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

د يو anglosphere [انګليسي کره] فيمينيزم پلوې برخه کې ژورنالېست Pythia Peay د ۲۰۰۵ ز کال په لومړيو کې د څلورمې څپې د شتون لپاره بحث وکړ، چې پر ټولنيز عدالت او مدني حقونو باندې تمرکز وکړي او په ۲۰۱۱ ز کې Jennifer Baumgardner د څلورمې څپې د پيل نېټه ۲۰۰۸ ز کال وګڼله. ټويټر چې يوه ټولنيزه شبکه ده او له ۱۸ تر ۲۹ کلنې ډلې [وګړو] کې خورا پېژندل شوی دی؛ په ۲۰۰۶ ز کې جوړ شو، چې فيمينيزم يې نور هم د لاسرسي وړ کړ او د فيمنيزم هشټېګ يې راپورته کړ. [۲۷][۲۸][۲۹]

په ۲۰۱۳ ز کې د ديموکراتيک تيکزاس دولتی سناتور Wedny Davis په تکزاس کې د ۱۳ ساعته بې ځايه وينا او خبرې وکړي، چې د هڅو موخه يې د جنين  د له منځه وړنې په خلاف د مسودې د تصويب مخنيوی و. نورو ښځو د تکزاس ايالت مرکز ته نږدې د راغونډېدلو په واسطه خپل ملاتړ څرګند کړ او هغوی چې په فزيکي ډول نه وې، د “#StandWithWendy” هشټېګ يې وکاروه. په ورته ډول ښځو د درک شويو جنسيتي پوښتنو (لکه: په ظاهري بڼه يا  خوښې يا مينې ژوند باندې تمرکز کول) اعتراض وکړ، چې د #askhermore هشټېګ په ټويټ کولو سره زياتره د ښځينه ...[۳۰]

سرچینې

[سمول]
  1. ↑ Abrahams, Jessica (14 August 2017). "Everything you wanted to know about fourth wave feminism—but were afraid to ask". Prospect. خوندي شوی له اصلي څخه په 17 November 2017. بياځلي په 17 November 2017.
  2. ↑ Grady, Constance (2018-03-20). "The waves of feminism, and why people keep fighting over them, explained". Vox (in انګليسي). بياځلي په 2020-06-27.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Munro, Ealasaid (September 2013). "Feminism: A Fourth Wave?". Political Insight. 4 (2): 22–25. doi:10.1111/2041-9066.12021. S2CID 142990260. Republished as Munro, Ealasaid (5 September 2013). "Feminism: A fourth wave?". The Political Studies Association. خوندي شوی له اصلي څخه په 2 December 2018. بياځلي په 1 December 2018. / "Feminism: A fourth wave? | The Political Studies Association (PSA)". Feminism: A fourth wave? | The Political Studies Association (PSA) (in انګليسي). بياځلي په 2020-06-27.
  4. ↑ Phillips, Ruth; Cree, Viviene E. (21 February 2014). "What does the 'Fourth Wave' Mean for Teaching Feminism in Twenty-First Century Social Work?" (PDF). Social Work Education. 33 (7): 930–43. doi:10.1080/02615479.2014.885007. hdl:20.500.11820/a5072043-e5e5-4cf1-af19-2207db4e19f7. ISSN 0261-5479. S2CID 144660611.
  5. ↑ "La cuarta ola feminista ha llegado y esto es lo que debes saber". Código Nuevo (in هسپانوي). 2018-03-05. خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  6. ↑ Vega Ugalde, Silvia (2013). "Comentarios al Dossier: "Nuevas voces feministas en América Latina: ¿continuidades, rupturas, resistencias?"". Iconos. Revista de Ciencias Sociales (in انګليسي) (46): 103–109. doi:10.17141/iconos.46.2013.58. ISSN 1390-1249. خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 26 April 2019.
  7. ↑ Urzaiz, Begoña Gómez (2017-12-21). "Ana de Miguel: "Considerar que dar las campanadas medio desnuda es un acto feminista es un error garrafal"". S Moda EL PAÍS (in اروپايي هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  8. ↑ Guilló Girard, Clara Inés (2018). El sentido de ser víctima y la víctima como sentido: tecnologías de enunciación de la violencia de género (PDF) (Doctorate thesis) (in هسپانوي). UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID. خوندي شوی (PDF) له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 25 April 2019.
  9. ↑ webdeveloper. "Estudio sobre la recuperación integral de las mujeres víctimas de violencia de género en Cantabria". Dirección General de Igualdad y Mujer (in اروپايي هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  10. ↑ "Somos la Cuarta Ola; el feminismo estratégico". Kamchatka (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  11. ↑ Cuaderno, El (2018-10-29). "Entrevista a Beatriz Gimeno". El Cuaderno (in اروپايي هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  12. ↑ "¿Qué significa que somos la Cuarta Ola feminista?". Las Gafas Violetas (in هسپانوي). 2019-03-07. خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  13. ↑ Digital, Estrella. "La cuarta ola del movimiento feminista". Estrella Digital (in اروپايي هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  14. ↑ Aragón, El Periódico de (5 November 2018). "Pepa Bueno: 'Estamos en una cuarta ola imparable de feminismo'". El Periódico de Aragón (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  15. ↑ "Yolanda Besteiro defiende un 8-M que se sienta "en cada uno de los rincones del planeta", también en los pueblos". Lanza Digital (in اروپايي هسپانوي). 2019-03-09. خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  16. ↑ Albalat, Miriam Ruiz Castro / J. G. (2018-11-06). "Juicio a 'la Manada', segunda parte". elperiodico (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  17. ↑ "Lo que Vox no te cuenta sobre la Ley contra la violencia de género". Cuartopoder (in هسپانوي). 2019-01-09. خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  18. ↑ ConcienciaCultural. "Nuria Coronado, periodista y activista de género: "Sin feminismo, no hay democracia" | Conciencia Cultural" (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  19. ↑ "FEMINISMO AL PODER". Qué Leer (in هسپانوي). 2019-03-08. خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  20. ↑ Matiushkov Badia, Tatiana; Martínez García, Luisa del Carmen (2018). Las narrativas de Twitter sobre violencia machista. Universitat Autònoma de Barcelona. خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 25 April 2019.
  21. ↑ "Cinzia Arruzza: "Las mujeres son las que están enfrentando el ascenso de la extrema derecha en todo el mundo"". Infobae (in اروپايي هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  22. ↑ "Czwarta Fala Feminizmu". Nowa Orgia Myśli (in پولنډي). 2018-02-12. خوندي شوی له اصلي څخه په 22 March 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  23. ↑ Albalat, Miriam Ruiz Castro / J. G. (2018-11-06). "Juicio a 'la Manada', segunda parte". elperiodico (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 25 April 2019. بياځلي په 2019-04-25.
  24. ↑ Hidalgo, Mamen (2018-11-06). "Las feministas reivindican la Cuarta Ola del movimiento y estos son sus motivos". elperiodico (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  25. ↑ "40 años de igualdad en la Constitución: "Nos creímos que seríamos iguales, pero no valía solo con eso"". abc (in هسپانوي). 2018-12-06. خوندي شوی له اصلي څخه په 26 April 2019. بياځلي په 2019-04-26.
  26. ↑ Clarín.com (22 November 2018). "La cuarta ola feminista: mujeres al poder, pañuelos verdes y la lucha por el fin del patriarcado". www.clarin.com (in هسپانوي). خوندي شوی له اصلي څخه په 22 November 2018. بياځلي په 2019-04-26.
  27. ↑ Peay, Pythia (2005). "Feminism's Fourth Wave". Utne Reader. No. 128. Topeka, Kansas: Ogden Publications. pp. 59–60. خوندي شوی له اصلي څخه په 8 September 2016. بياځلي په 7 October 2017.
  28. ↑ Bennett 2014.
  29. ↑ Baumgardner 2011، م. 250.
  30. ↑ Chittal, Nisha (26 March 2015). "How Social Media is Changing the Feminist Movement". MSNBC. خوندي شوی له اصلي څخه په 19 April 2016. بياځلي په 21 April 2016.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_فيمينيزم_څلورمه_څپه&oldid=277980" نه اخيستل شوی