د فلسطین د وېشلو لپاره د ملګرو ملتونو طرحه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د فلسطین د وېشلو په موخه د ملګرو ملتونو طرحه د ملګرو ملتونو هغه وړاندیز و چې په فلسطین باندې یې د بریتانیا د چارسمبالښت له پای ته رسېدو وروسته په اجباري ډول د فلسطین د وېش غوښتنه لرله. دغه طرحه د ۱۹۴۷ زکال د نومبر په ۲۹مه نېټه د ملګرو ملتونو د عمومي اسمبلۍ له خوا د ۱۸۱م پرېکړه لیک (II) په توګه تصویب شوه. [۱]

دغې طرحې د اورشلیم یا بیت المقدس د ښار لپاره د یو خپلواک عربي او یهودي نړیوال رژیم د جوړېدو لارښوونه کوله. د وېش له دغې طرحې سره یو څلور برخې لرونکي سند شتون درلود چې بیا له پرېکړه لیک سره هم ضمیمه کړای شو او په سیمه باندې یې د بریتانیا د چارسمبالښت د پای، د بریتانیا د وسله والو ځواکونو د تدریجي وتلو او همدارنګه د دواړو هېوادونو او اورشلیم ترمنځ یې د پولې د ټاکنې وړاندوینه کوله. د دغې طرحې لومړۍ برخې په ډاګه کوله چې دغه ماموریت باید ژر تر ژره ترسره او بریتانیا هم باید د ۱۹۴۸ زکال د اګست تر لومړۍ نېټې پورې خپل ټول ځواکونه له سیمې وباسي. ورته مهال نوی دولت باید د ځواکونو له وتو وروسته دوه میاشتو کې چې نه باید د ۱۹۴۸ زکال د اکتوبر له لومړۍ نېټې وځنډېږي، رامنځته شي. دغې طرحې همدارنګه د وړاندیز شوو هېوادونو ترمنځ د اقتصادي همکاریو او همدارنګه د لږکیو او مذهبي ډلو د حقونو څخه د ملاتړ غوښتنه کوله. په داسې حال کې چې د مذاکراتو پر مهال د فلسطین اړوند د ملګرو ملتونو له ځانګړې کمېټې سره یهودي سازمانونو همکاري لرله، خو د فلسطین عربي مشرتابه بیا هغه تحریم کړه. [۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸]

دغه وړاندیز شوې طرحه د هغو د مخالفینو له خوا د یهودي رژیم په ګټه وبلل شوه، ځکه چې ۵۶٪ خاوره یې یهودو ته ځانګړې شوه؛ په داسې حال کې چې د فلسطین د عربو وګړو شمېر د یهودانو د شمېر دوه چنده و. دغه طرحه په زړه نا زړه توګه د یهودي آژانس له خوا په شکمنه بڼه ومنل شوه. له یادې طرحې څخه په فلسطین کې ډېری یهودانو ملاتړ وکړ. یو شمېر یهودي مشرانو بیا هغه په ټول فلسطین کې د راتلونکې قلمروي پراختیا پر لور یو ګام باله. د عربو عالي کمېټې یا عربي اتحادیې او همدارنګه نورو عربي مشرانو او دولتونو هغه رد کړه، ځکه چې د دغې سیمې دوه پر درې برخه وګړي عربان و او همدارنګه ګڼ شمېر ځمکې هم دوی ته اړوند وې. دوی همدارنګه د هر ډول ځمکني وېش منلو ته چمتو نه و او څرګندوله یې چې دغه ډول وېش د ملګرو ملتونو د سازمان په منشور کې د ملي خودمختارۍ یا کورواکۍ اصول له منځه وړي هغه چې له مخې یې وګړو ته دا حق ورکول کېږي د خپل برخلیک اړوند خپله پرېکړه وکړي. هغوی د دغه پرېکړه لیک د اجرا کولو څخه د مخنیوي په موخه د اړینو اقداماتو د ترسره کولو اړوند خپل هوډ څرګند کړ. بالاخره په فلسطین کې کورنۍ جګړه پیل شوه او یاده طرحه پلې نه شوه. [۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

رایه اچونه[سمول]

د دغه پرېکړه لیک تصویب په هغه مهال کې د ملګرو ملتونو د سازمان د ۵۷ غړو هېوادونو دوه پر درې برخه معتبرو رایو ته اړتیا لرله چې په دغو کې د ممتنع غړو رایه نه شمېرل کېده. د نومبر په ۲۶مه نېټه د یهودي پلاوي د فلیباسټر هڅو پر مټ د رایو ورکولو نېټه درې ورځې وځنډېده. د بېلابېلو سرچینو په خبره که چېرې په ټاکل شوې نېټه رایه ورکړل شوې وای دغې طرحې اکثریت رایه ترلاسه کولای شوه، خو دوه پر درې اړتیا وړ رایې یې نه شوای پوره کولی. د مصالحې او همدارنګه په یو واحد دولت کې د فدراسیوني او کانتوني سیسټمونو اړوند بحثونه وشول (دا هغه موارد وو چې وړاندې په کمېټه کې په بشپړه توګه رد شوي وو). له دغه ځنډ څخه په نیویارک کې د یهودانو پلویانو په هغو هېوادونو باندې د فشار راوړو په موخه کار واخیست چې له یاد پرېکړه لیک څخه یې ملاتړ نه کاوه. [۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶]

د طرحې په ګټه د فشار راپورونه[سمول]

یهودانو په سپینه ماڼۍ کې شدیدې لابي ګرۍ ته مخه کړه څو د فلسطین اړوند د ملګرو ملتونو د کمېټې د پلان لپاره تائید ترلاسه کړي؛ د دغې لابي ګرۍ اغېزې بې اهمیته نه وې. دیموکرات ګوند چې خپلې ډېری مرستې یې له یهودانو ترلاسه کولې؛ ولسمشر ټرومن ته یې وویل چې په فلسطین کې له یهودانو څخه د ملاتړ اړوند د ژمنو نه ترسره کول د ګوند لپاره لوی ګواښ دی. ځکه چې په ۱۹۴۶ زکال کې د کانګرس په ټاکنو کې د یهودانو د رایو انحراف د ګوند د پاتې راتلو لامل ګرځېدلی و. د راجر کوهن په خبره، ټرومن چې د هغوی په لابي ګرۍ کې د بند راتلو او «بې ځایه مداخلې» څخه نور ستړی و؛ هغوی یې د معاصر کړکېچ لامل بلل. هغه مهال چې د اکتوبر په ۱۱مه نېټه امریکا د وېش په ګټه رسمي اعلامیه خپره کړه د عامه اړیکو د برخې یوه چارواکي د بندو دروازو ترشاه یوه غونډه کې یهودي بېړنۍ شورا ته وویل: «موږ باید د هېڅ ډول شرایطو له مخې په دې باور نه و، یا هم داسې فکر وکړو چې موږ په فداکاریو دغې بریا ته لاسرسی موندلی بلکې له دې امله ده چې امریکا زموږ د موخې په ګټه رایه ورکړې. موږ د سیاسي تدارکاتو د فشار پر مټ چې په متحده ایالاتو کې د یهودانو د رهبرۍ له خوا واردېږي؛ بریالي شوي یو». د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت د فلسطین د وېش اړوند د ملګرو ملتونو د کمېټې د هغه وړاندیز اړوند له نیوکو وروسته ولسمشر ته یو شمېر مشورې ورکړې چې دغې کمېټې غوښتل د یافا او نقف ډیری عرب نشینه ښارونه هم یهودانو ته ورکړي؛ له همدې امله د صهیونېزم د نړیوال سازمان مشر حییم وایزمن له ځنډ پرته له ترومن سره یوه پټه ناسته وکړه خو هغه یې تر ډېره غوښتنې رد کړې. متحده ایالاتو په پیل کې دواړو لورو ته د رایو د ورکړې په موخه په کوچنیو ایالتونو باندې له فشار راوړو ډډه وکړه، خو رابرټ اې. لاوت راپور ورکړی چې په ملګرو ملتونو کې د امریکايي پلاوي دوسیه د یهودي ډلو د پریمانه فشارونو له امله له ستونزو سره مخ وه او داسې نښې شتون لري چې هغوی له بډو او همدارنګه په لایبیریا او نیکاراګوا باندې د بندیزونو د لګولو له ګواښ ګټنه وکړه. هغه مهال چې د نومبر په ۲۵مه نېټه یادې طرحې لازم اکثریت رایې ترلاسه نه کړې، د لابي ګرۍ چارو یې لا چټکتیا ومونده او ولسمشر یې اړ کړ څو د بهرنیو چارو وزارت مشورې له پامه وغورځوي او کمزورو هېوادونو ته وښيي چې متحده ایالات په کلکه سره د وېش غوښتونکی دی. [۳۷][۳۸][۳۹][۴۰]

د راپورونو له مخې له دغې طرحې سره موافقینو په نورو هېوادونو فشار راووړ څو مثبته رایه ورکړي. د ۲۶ بانفوذه امریکايي سناتورانو لاسلیک لرونکی یو ټلګراف کمزورو هېوادونو ته ولېږل شو او له هغوی څخه د یادې طرحې د ملاتړ غوښتنه وشوه. دغه مهال د متحده ایالاتو سنا، چین ته د مرستو یوه ۶۰ میلیون ډالري ټولګه په پام کې نیولې وه. ګڼ شمېر هېوادونو د هغو فشارونو یادونه کړې چې په ځانګړې توګه په دوی راوړل شوي و: [۴۱][۴۲][۴۳]

  • متحده ایالات (په ګټه رایه): ولسمشر ټرومن وروسته څرګنده کړه، «حقیقت دا و چې نه یوازې د ملګرو ملتونو په چاپېر کې فشاري خوځښتونو شتون درلود، بلکې په سپینه ماڼۍ کې هم بل هېڅ وخت دغه ډول فشار نه و وارد شوی او ماڼۍ یې د دایمي ګواښونو سره مخ کړې وه. فکر نه کوم چې بل کوم وخت دې په سپینې ماڼۍ داسې فشار او پروپاګند شتون لرلی وي چې ما تجربه کړ. یو شمېر سخت دریځو یهودي مشرانو – چې په سیاست او سیاسي ګواښونو کې یې د ښکېل کېدو انګېزه لرله – زه یې سخت ستړی او وځورولم». [۴۴]
  • هند (پر ضد رایه): د هند لومړي وزیر جواهر لعل نهرو په ډېرې غصې او سپکاوي سره د ملګرو ملتونو د رایو د تنظیم د ډول اړوند خبرې وکړې. هغه وویل چې یهودانو هڅه وکړه څو هند ته په میلیونونو روپۍ بډې ورکړي او همدارنګه یې په ملګرو ملتونو کې زموږ سفیرې خور لکشمي پانډېټ ته هره ورځ ګواښ کاوه چې که چېرې «سمه رایه ورنکړي» ژوند یې له ګواښ سره مخ دی.[۴۵]
  • لایبریا (موافقه رایه): د متحده ایالاتو لپاره د لایبریا سفیر له دې شکایت وکړ چې د متحده ایالاتو پلاوي له څو هېوادونو سره د مرستې د قطع کولو ګواښ کړی و. د فایرسټون طبیعي رابړ د شرکت مشر هاروې اس. فایرسټون چې د دغه هېواد یو له مخکښو پانګوالو څخه و؛ د دغه پریکړه لیک د تصویب په موخه یې په دولت فشار راووړ. [۴۶][۴۷][۴۸]

سرچينې[سمول]

  1. ↑ "A/RES/181(II) of 29 November 1947". United Nations General Assembly. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ جنوري ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. ↑ Galina Nikitina, The State of Israel: A Historical, Economic and Political Study / By Galina Nikitina / 1973, Progress Publishers / p. 56.
  3. ↑ Палестина / Л. А. Беляев, С. Б. Григорян, П. А. Рассадин (с 1939), М. Ю. Рощин // Большая российская энциклопедия : (в 35 т.) / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
  4. ↑ Galina Nikitina, The State of Israel: A Historical, Economic and Political Study / By Galina Nikitina / 1973, Progress Publishers / p. 56.
  5. ↑ William B. Quandt, Paul Jabber, Ann Mosely Lesch The Politics of Palestinian Nationalism, University of California Press, 1973 p.7.
  6. ↑ Part II. – Boundaries recommended in UNGA Res 181 Molinaro, Enrico The Holy Places of Jerusalem in Middle East Peace Agreements Page 78
  7. ↑ "United Nations Special Committee on Palestine: Report to the General Assembly: Volume 1". 3 September 1947. د کتاب پاڼې 51. A/364(SUPP). د لاسرسي‌نېټه ۲۰ اپرېل ۲۰۱۷. The primary objectives sought in the foregoing scheme were, in short, political division and economic unity: to confer upon each group, Arab and Jew, in its own territory, the power to make its own laws, while preserving both, throughout Palestine, a single integrated economy, admittedly essential to the well-being of each, and the same territorial freedom of movement to individuals as is enjoyed today. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  8. ↑ The Question of Palestine and the UN, "The Jewish Agency accepted the resolution despite its dissatisfaction over such matters as Jewish emigration from Europe and the territorial limits set on the proposed Jewish State."
  9. ↑ "BBC NEWS". news.bbc.co.uk. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ اکتوبر ۲۰۲۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  10. ↑ "1923-1948: Nationalism, immigration, and "economic absorptive capacity"". الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  11. ↑ David McDowall (1990). Palestine and Israel: The Uprising and Beyond. I.B. Tauris. د کتاب پاڼې 193. د کتاب نړيواله کره شمېره 9780755612581. Although the Jewish Agency accepted the partition plan, it did not accept the proposed borders as final and Israel's declaration of independence avoided the mention of any boundaries. A state in part of Palestine was seen as a stage towards a larger state when opportunity allowed. Although the borders were 'bad from a military and political point of view,' Ben Gurion urged fellow Jews to accept the UN Partition Plan, pointing out that arrangements are never final, 'not with regard to the regime, not with regard to borders, and not with regard to international agreements'. The idea of partition being a temporary expedient dated back to the Peel Partition proposal of 1937. When the Zionist Congress had rejected partition on the grounds that the Jews had an inalienable right to settle anywhere in Palestine, Ben Gurion had argued in favour of acceptance, 'I see in the realisation of this plan practically the decisive stage in the beginning of full redemption and the most wonderful lever for the gradual conquest of all of Palestine. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. ↑ Sean F. McMahon, The Discourse of Palestinian-Israeli Relations, Routledge 2010 p. 40. "The Zionist movement also accepted the UN partition plan of 1947 tactically. Palumbo notes that “[t]he Zionists accepted this scheme [the UN partition plan] since they hoped to use their state as a base to conquer the whole country.” Similarly, Flapan states that “[Zionist] acceptance of the resolution in no way diminished the belief of all the Zionist parties in their right to the whole of the country [Palestine]”; and that “acceptance of the UN Partition Resolution was an example of Zionist pragmatism par excellence. It was a tactical acceptance, a vital step in the right direction — a springboard for expansion when circumstances proved more judicious.”
  13. ↑ Michael Palumbo (1990). Imperial Israel : the history of the occupation of the West Bank and Gaza. Bloomsbury. د کتاب پاڼې 19. د کتاب نړيواله کره شمېره 9780747504894. The Zionists accepted this scheme [the UN partition plan] since they hoped to use their state as a base to conquer the whole country الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. ↑ Simha Flapan, The Birth of Israel: Myths and Realities, Pantheon, 1988, کينډۍ:ISBN, Ch. 1 Myth One : Zionists Accepted the UN Partition and Planned for Peace, pages 13-53 "Every school child knows that there is no such thing in history as a final arrangement— not with regard to the regime, not with regard to borders, and not with regard to international agreements. History, like nature, is full of alterations and change. David Ben-Gurion, War Diaries, Dec. 3, 1947"
  15. ↑ "Benny Morris's Shocking Interview". History News Network. officially accepted the partition plan, but invested all their efforts towards improving its terms and maximally expanding their boundaries while reducing the number of Arabs in them. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  16. ↑ The Question of Palestine and the UN, "The Jewish Agency accepted the resolution despite its dissatisfaction over such matters as Jewish emigration from Europe and the territorial limits set on the proposed Jewish State."
  17. ↑ Eugene Rogan (2012). The Arabs: A History – Third Edition. Penguin. د کتاب پاڼې 321. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-7181-9683-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  18. ↑ The Question of Palestine and the UN, "The Jewish Agency accepted the resolution despite its dissatisfaction over such matters as Jewish emigration from Europe and the territorial limits set on the proposed Jewish State."
  19. ↑ Sami Hadawi, Bitter Harvest: A Modern History of Palestine, Olive Branch Press, (1989)1991 p.76.
  20. ↑ Perkins, Kenneth J.; Gilbert, Martin (1999). "Israel: A History". The Journal of Military History. 63 (3): 149. doi:10.2307/120539. ISSN 0899-3718. JSTOR 120539. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  21. ↑ Best, Antony (2004), International History of the Twentieth Century and beyond, Routledge, د کتاب پاڼې 531, doi:10.4324/9781315739717-1, د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-315-73971-7, د لاسرسي‌نېټه ۲۹ جون ۲۰۲۲ الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  22. ↑ Live by the Sword: Israel's Struggle for Existence in the Holy Land, James Rothrock, p.14
  23. ↑ Lenczowski, G. (1962). The Middle East in World Affairs (3rd Edition). Ithaca, NY: Cornell University Press. p. 723
  24. ↑ Article "History of Palestine", Encyclopædia Britannica (2002 edition), article section written by Walid Ahmed Khalidi and Ian J. Bickerton.
  25. ↑ Itzhak Galnoor (1995). The Partition of Palestine: Decision Crossroads in the Zionist Movement. SUNY Press. د کتاب پاڼي 289–. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-7914-2193-2. د لاسرسي‌نېټه ۰۳ جولای ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. ↑ Ben-Dror 2007، صص. 259-260: "The Arabs overwhelmingly rejected UNSCOP’s recommendations. The Arabs’ list of arguments against the majority’s conclusions was indeed a long one. A Palestinian historian summarized it by saying ‘Everything about it was Zionist’. When one takes into consideration the majority’s recommendations and the enthusiasm with which these recommendations were accepted by the Zionist leadership, then one can indeed affirm that claim. UNSCOP recommended an independent Jewish state, although the Arabs firmly objected to the principle of independence for the Jews, and did so in a way very generous to the Jews. More than half of the area of Palestine (62 percent) was allocated to be a Jewish state and the Arab state was supposed to make do with the remaining area, although the Palestinian Arab population numbered as much as twice the Jewish population in the land. The pro-Zionist results from UNSCOP confirmed the Arabs’ basic suspicions towards the committee. Even before the onset of its inquiry in Palestine, argued the Arabs, most of its members took a pro-Zionist stand. In addition, according to the Arabs, the committee’s final object – the partition – was pre-decided by the Americans. According to this opinion, the outcome of the UNSCOP inquiry was a foregone conclusion. This perception, which led the Palestinian Arabs to boycott the committee, is shared by some modern studies as well."
  27. ↑ Mansfield, Peter (1992), The Arabs, Penguin Books, د کتاب پاڼي 172–175, د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-14-014768-1 الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. ↑ Barr, James (2012). A Line in the Sand: Britain, France and the Struggle that Shaped the Middle East. London: Simon & Schuster. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-84739-457-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. ↑ Assembly Delays Vote on Palestine, NY Times, 27 November 1947
  30. ↑ "PALESTINE". Parliamentary Debates (Hansard). 11 December 1947. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  31. ↑ "Servant of God". google.co.uk. 1983. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  32. ↑ U.N. Puts off Vote on Palestine a Day: Compromise is Aim, NY Times, 29 November 1947
  33. ↑ Barr, James (2012). A Line in the Sand: Britain, France and the Struggle that Shaped the Middle East. London: Simon & Schuster. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-84739-457-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  34. ↑ Unitary Palestine Fails in Committee, NY Times, 25 November 1947
  35. ↑ U.N. Puts off Vote on Palestine a Day: Compromise is Aim, NY Times, 29 November 1947
  36. ↑ The Palestine Mandate "the Mandatory should be responsible for putting into effect the [Balfour] declaration originally made on November 2nd, 1917"
  37. ↑ Michael Joseph Cohen, Truman and Israel, University of California Press 1990 p.162.
  38. ↑ John J. Mearsheimer, Stephen M. Walt, The Israel Lobby and US Foreign Policy,(2007) Penguin Books 2008 p.371, n.8. Truman also remarked:'In all of my political experience I don't ever recall the Arab vote swinging a close election'.(p.142).
  39. ↑ Michael Joseph Cohen (1990) Truman and Israel University of California Press. pp.163–154: "Greece, the Philippines, and Haiti – three countries utterly dependent on Washington – suddenly came out one after another against its declared policy ...Abba Hillel Silver reported to the American Zionist Emergency Council: 'During this time, we marshalled our forces, Jewish and non-Jewish opinion, leaders and masses alike, converged on the Government and induced the President to assert the authority of his Administration to overcome the negative attitude of the State Department which persisted to the end, and persists today. The result was that our Government made its intense desire for the adoption of the partition plan کينډۍ:Sic to the wavering governments."'
  40. ↑ Michael Joseph Cohen, Truman and Israel, University of California Press 1990 161–163
  41. ↑ Chinese Put Needs at Several Billion, New York Times, 30 November 2015
  42. ↑ House, Debating Aid, Veers to Attacks on U.S. Policies, NY Times, 5 December 1947
  43. ↑ Bennis, Phyllis (2003). Before and After. Interlink Publishing Group Incorporated. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-56656-462-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  44. ↑ Lenczowski, George (1990). American Presidents and the Middle East. Duke University Press. د کتاب پاڼې 157. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8223-0972-7. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة), p. 28, cite, Harry S. Truman, Memoirs 2, p. 158.
  45. ↑ Heptulla, Najma (1991). Indo-West Asian relations: the Nehru era. Allied Publishers. د کتاب پاڼې 158. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-81-7023-340-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  46. ↑ "PALESTINE". Parliamentary Debates (Hansard). 11 December 1947. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  47. ↑ Bennis, Phyllis (2003). Before and After. Interlink Publishing Group Incorporated. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-56656-462-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  48. ↑ Quigley, John B. (1990). Palestine and Israel: a challenge to justice. Duke University Press. د کتاب پاڼې 37. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8223-1023-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_فلسطین_د_وېشلو_لپاره_د_ملګرو_ملتونو_طرحه&oldid=308154" نه اخيستل شوی