د سپین پوستو غوره والی

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د سپین پوستو د غوره والي نظریه په دې باور ده، چې سپین پوستي تر نورو توکمونو غوره دي او په دې توګه دوی باید واکمن واوسي. دا عقیده د سپین پوستو د هر ډول ځواک او امتیازاتو ساتنه او دفاع کوي. د سپین پوستو غوره والی په علمي توکمپالنه کې رېښه لري، چې اوسمهال بې باوره شوې او د اروپایي ښکېلاک لپاره یوه کلیدي توجیه وه. دا د معاصرو خوځښتونو یوه برخه ده، چې نیو کنفیډریټس، نیو نازیزم او د عیسویانو په نامه خوځښت په کې شامل دی. [۱]

د سپین پوستو د غوره والي لپاره بېلابېل ډولونه او مفکورې وړاندې کېږي، چې څوک سپین ګڼي، خو ښکاره بېلګه یې روښانه پوستکی، ژېړ وېښتان او شنې سترګې دي او دا ځانګړنې د اروپا په شمالي برخه کې ډېرې تر سترګو کېږي، په علمي لحاظ د آریایي توکم د یوې برخې په توګه ګڼل کېږي. د سپین پوستو د غوره والي بېلابېلې ډلې توکمیز، قومي او مذهبي دښمنان راپېژني، چې زیاتره د فرعي سهارا افریقایي توکم، د امریکا او اقیانوسیې اصلي وګړي، اسیایان، څو توکمه وګړي، د منځني ختیځ وګړي، یهودیان او مسلمانان په کې شامل دي.[۲]

د یوې سیاسي ایډیالوژۍ له مخې، دغه کلتوري، ټولنیز، سیاسي، تاریخي او بنسټیز واک، د سپین پوستو او د نا سپین پوستو د ملاتړو له خوا تحمیل او ساتل کېږي. دا ایډیالوژي د ټولنیزو، اقتصادي او حقوقي جوړښتونو،لکه: د اتلانتیکي غلام سوداګري، په امریکا کې د جیم کرو قوانین، له ۱۸۹۰ز لسیزې نه تر د ۱۹۷۰ ز لسیزې پورې د سپینې اسټرالیا تګلارې او په سویلي افریقا کې د توکمپالنې له لارې پلي شوې. پر دې سربېره، دغه ایډیالوژي په ټولنیز خوځښت (سپین ځواک) کې شامله ده. د سپین ځواک خوځښت د امریکا د حکومت د نسکورولو او د نیمه پوځي تاکتیکونو په کارولو سره د سپین پوستو توکم رامنځته کولو ته ژمن دی.[۳][۴][۵]

په اکاډمیک ډول، په ځانګړې توګه په انتقادي توکمیزې نظریې یا متقابلیت کې «د سپین پوستو غوره والی» کولای شي، یو ټولنیز سیسټم ته اشاره وکړي، چې په کې سپین پوستي د نورو توکمیزو ډلو په پرتله او په ډله ییز او انفرادي ډول له رسمي قانوني مساواتو پرته له امتیازاتو ګټه اخلي.

تاریخچه[سمول]

د سپین پوستو غوره والی ایډیالوژیک بنسټونه لري، چې د ۱۷مې پېړۍ علمي توکمپالنې پورې اړه لري، د بشري توپیر اصلي کړني، چې د روښانتیا دورې له وروستیو نه تر د ۲۰مې پېړۍ وروستیو پورې د نړیوالو اړیکو او توکمیزو تګلارو په جوړولو کې یې مرسته وکړه «په ۱۹۹۱ز کال کې په سویلي افریقا کې د استعمار او اپارټایډ له منځه وړل په نښه شول او وروسته په ۱۹۹۴ز کال کې د دغه هېواد لومړۍ څو اړخیزې ټولټاکنې ترسره شوې».

متحده ایالات[سمول]

د سپین پوستو د غوره والي تګلاره، د امریکا تر کورنۍ جګړې مخکې او هم وروسته په متحده ایالاتو کې واکمنه وه او د بیا رغونې له دورې وروسته یې د لسیزو لپاره دوام وکړ، دا له جګړې مخکې په سویل کې په غلامۍ کې د افریقایي الاصله امریکایانو ساتل څرګندوي، چې په دوی کې څلور میلیونه وګړي له آزادۍ نه محروم وو. د کورنیو جګړو پیل د دې لامل شو، چې د سپین پوستو د غوره والي د تګلارې ساتلو ته تمایل پیدا شي، ترڅو دا د ایالت د بېلېدو او د امریکا د کنفډراسیون د جوړولو لامل شي. د فرانک باون په نامه لیکوال په ۱۸۹۰ز کال کې په خپله یوه مقاله کې د اصلي امریکایانو او د امریکا د سور پوستو په اړه لیکلي: «سپین پوستي د سوبې د قانون او د عدالت د تمدن له مخې د امریکا د وچې مالکان دي همدارنګه د سرحد د امنیت ساتونکي دي او د ډېرو لږو سور پوستو وګړو له منځه وړلو سره به خوندي شي». [۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]

د رسنیو اغېز[سمول]

د سپین پوستو غوره والی په موزیک، ویډیوګانو، فلمونو، مستندونو، د مجلو په لیکنو او په ټولنیزو رسنیو کې ښودل کېږي. د ۲۰۱۵ز کال خاموشه ډرامه فلم د یوه ملت توکمیز، اقتصادي، سیاسي او جغرافیایي کړکېچونه تعقیبول، چې د آزادۍ او د سویلي بیا رغونې دوران ته یې لار هواره کړه او د کوکلاکس کلان د پیدایښت لامل شو.[۱۳]

د پخواني کوکلاکس کلان جادوګر ډیويډ دوک پر دې باور و، چې «انټرنیټ به د توکم په اړه غبرګونونه رامنځته کړي او نړۍ به ولړزوي».  له CUNY-Hunter کالج نه جسي دانیلز وویل چې: توکمپالې ډلې د خپلو ایډیالوژیوو د پراخولو، پر نورو یې اغېز او د ملاتړو د جلبولو لپاره یوازینۍ لار انټرنیټ ګڼي. حقوقي څېړونکی ریچارد هاسن د ټولنیزو رسنیو تور اړخ بیانوي: [۱۴]

له انټرنیټ او ټولنیزو رسنیو نه مخکې د کرکې ډلې وې، خو له ټولنیزو رسنیو سره د وګړو لپاره د خبرونو خپرول اسانه کېږي، چې پوه شي، چې چېرې باید لاړ شي. دا ښایي د پیسو د راټولولو لپاره وي یا ښایي د ټولنیزو رسنیو په بریدونو کې د ښکېلتیا لپاره وي. ځینې فعالیتونه مجازي دي او ځینې یې په فزیکي مکان کې دي. ټولنیزو رسنیو د ټولنیز چار ستونزې راکمې کړې دي. تاسې لیدلی شئ، چې دلته ستاسې په څېر خلک شته دي، چې همدې ته د ټولنیزو رسنیو تیاره اړخ وایي.[۱۵]

اوکراین[سمول]

ډیموکراټیک استازي جان کانیرسان او د هغه جمهوري غوښتونکي ټیډ یوهو د ۲۰۱۵ز کال په جون کې، د دوه اړخیزو تعدیلاتو وړاندیز وکړ، چې اوکرایني لوا دې د متحده ایالاتو د پوځي روزنې مخه ونیسي، چې دا د کانیرز او یوهو له خوا د نیو نازي پوځي ډوله ملیشې بلل کېږي، خو د لوا ځینې غړي په ښکاره ډول د سپین پوستو د غوره والي ملاتړي دي.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

د دغې اصطلاح اکاډمیک استعمال[سمول]

د سپین پوستو د غوره والي اصطلاح په ځینو اکاډمیکو مطالعاتو کې د توکمیز ځواک د جوړښت یا د ټولنیزې توکمپالنې سیسټم په ګوته کوي، چې د توکمیزې کرکې له شتون یا نه شتون پرته سپین پوستو ته پر نورو امتیازات ورکوي. د دغه پیژند له مخې، د سپین پوستو ګټې په ډله ییزه او انفرادي توګه هم رامنځته کېږي، د بېلګې په توګه: وګړي پرته له دې چې قومیت یې توپیر وکړي، سره پرتله کېږي. حقوقي څېړونکی فرانسس لي انسلي دغه پېژند داسې بیانوي:

د سپین پوستو له غوره والي نه زما مطلب د سپین پوستو توکمپالنه نه ده. زه د دې پر ځای یوه سیاسي، اقتصادي او کلتوري سیسټم ته اشاره کوم، چې سپین پوستي په کې د واک او مادي سرچینو پراخ کنټرول لري. د سپین پوستو د غوره والي شعوري او ناشعوري افکار هم په پراخ ډول شته دي. [۲۰][۲۱]

دا او ورته نور تعریفونه د چارلس ډبلیو ملز، بیل هوکس، ډیویډ ګیلبورن، جیسي ډینیل او نیلي فلر جون له خوا منل شوي او وړاندیز شوي دي، چې په انتقادي توکمیزه او انتقالي فیمینیستي نظریه کې په پراخه کچه کارول کېږي.[۲۲][۲۳][۲۴]

سرچينې[سمول]

  1. ↑ Brody, Richard (2021-04-09). ""Exterminate All the Brutes," Reviewed: A Vast, Agonizing History of White Supremacy". The New Yorker. مؤرشف من الأصل في ۰۹ اپرېل ۲۰۲۱. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ جنوري ۲۰۲۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. ↑ Flint, Colin (2004). Spaces of Hate: Geographies of Discrimination and Intolerance in the U.S.A. Routledge. د کتاب پاڼې 53. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-415-93586-9. Although white racist activists must adopt a political identity of whiteness, the flimsy definition of whiteness in modern culture poses special challenges for them. In both mainstream and white supremacist discourse, to be white is distinct from those marked as non-white, yet the distinguishing line placement has varied significantly in different times and places. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. ↑ Belew, Kathleen (2018). Bring the war home: The white power movement and paramilitary America. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-674-28607-8. The white power movement that emerged from the Vietnam era shared some common attributes with earlier racist movements in the United States, but it was no mere echo. Unlike previous iterations of the Ku Klux Klan and white supremacist vigilantism, the white power movement did not claim to serve the state. Instead, white power made the state its target, declaring war against the federal government in 1983. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. ↑ Wildman, Stephanie M. (1996). Privilege Revealed: How Invisible Preference Undermines America. NYU Press. د کتاب پاڼې 87. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8147-9303-9. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. ↑ Helms, Janet (2016). "An election to save White Heterosexual Male Privilege" (PDF). Latina/o Psychology Today. 3: 6–7. مؤرشف (PDF) من الأصل في ۱۴ مې ۲۰۱۷. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ مارچ ۲۰۲۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة); الوسيط |archiveurl= و |archive-url= تكرر أكثر من مرة (مساعدة); الوسيط |archivedate= و |archive-date= تكرر أكثر من مرة (مساعدة)
  6. ↑ Fredrickson, George (1981). White Supremacy. Oxford Oxfordshire: Oxford University Press. د کتاب پاڼې 162. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-19-503042-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. ↑ Boggs, James (October 1970). "Uprooting Racism and Racists in the United States". The Black Scholar. Paradigm Publishers. 2 (2): 2–5. doi:10.1080/00064246.1970.11431000. JSTOR 41202851. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  8. ↑ Paul Finkelman (November 12, 2012). "The Monster of Monticello". The New York Times. Retrieved July 14, 2020.
  9. ↑ (په 2012-06-16 باندې). How the end of slavery led to starvation and death for millions of black Americans.
  10. ↑ A Declaration of the Causes which Impel the State of Texas to Secede from the Federal Union: "We hold as undeniable truths that the governments of the various States, and of the confederacy itself, were established exclusively by the white race, for themselves and their posterity; that the African race had no agency in their establishment; that they were rightfully held and regarded as an inferior and dependent race, and in that condition only could their existence in this country be rendered beneficial or tolerable. That in this free government all white men are and of right ought to be entitled to equal civil and political rights; that the servitude of the African race, as existing in these States, is mutually beneficial to both bond and free, and is abundantly authorized and justified by the experience of mankind, and the revealed will of the Almighty Creator, as recognized by all Christian nations; while the destruction of the existing relations between the two races, as advocated by our sectional enemies, would bring inevitable calamities upon both and desolation upon the fifteen slave-holding states."
  11. ↑ The controversial "Cornerstone Speech", Alexander H. Stephens (Vice President of the Confederate States), March 21, 1861, Savannah, Georgia Archived November 17, 2007, at the Wayback Machine.: "Our new government is founded upon exactly the opposite idea; its foundations are laid, its cornerstone rests, upon the great truth that the negro is not equal to the white man; that slavery—subordination to the superior race—is his natural and normal condition."
  12. ↑ "L. Frank Baum's Editorials on the Sioux Nation". د اصلي آرشيف څخه پر December 9, 2007 باندې. د لاسرسي‌نېټه December 9, 2007. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة) Full text of both, with commentary by professor A. Waller Hastings
  13. ↑ Armstrong. Eric M. (February 6, 2010). "Revered and Reviled: D.W. Griffith's 'The Birth of a Nation'". The Moving Arts Film Journal. د اصلي آرشيف څخه پر May 29, 2010 باندې. د لاسرسي‌نېټه December 9, 2018. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. ↑ Daniel, Jessie (October 19, 2017). "Twitter and White Supremacy: A Love Story". CUNY Academic Works. د لاسرسي‌نېټه December 9, 2018. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  15. ↑ Diep, Francie. "How Social Media Helped Organize and Radicalize America's White Supremacists". Pacific Standard. د لاسرسي‌نېټه December 9, 2018. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  16. ↑ "Ukraine's Neo-Nazis Won't Get U.S. Money Archived 2015-11-20 at the Wayback Machine.". Bloomberg. June 12, 2015.
  17. ↑ "US lifts ban on funding 'neo-Nazi' Ukrainian militia". The Jerusalem Post. January 18, 2016.
  18. ↑ "Congress Has Removed a Ban on Funding Neo-Nazis From Its Year-End Spending Bill Archived 2020-01-14 at the Wayback Machine.". The Nation. January 14, 2016.
  19. ↑ "Ukraine crisis: the neo-Nazi brigade fighting pro-Russian separatists". The Daily Telegraph. August 11, 2014.
  20. ↑ Hooks, Bell (2000). Feminist theory: From margin to center. Pluto Press. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-7453-1663-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  21. ↑ Mills, C.W. (2003). "White supremacy as sociopolitical system: A philosophical perspective". White Out: The Continuing Significance of Racism: 35–48. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  22. ↑ Gillborn, David (September 1, 2006). "Rethinking White Supremacy Who Counts in 'WhiteWorld'". Ethnicities. 6 (3): 318–40. doi:10.1177/1468796806068323. ISSN 1468-7968. S2CID 8984059. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. ↑ Daniels, Jessie (1997). White Lies: race, class, gender and sexuality in white supremacist discourse. Routledge. د کتاب نړيواله کره شمېره 9780415912891. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  24. ↑ Fuller, Neely (1984). The united-independent compensatory code/system/concept: A textbook/workbook for thought, speech, and/or action, for victims of racism (white supremacy). SAGE. د کتاب پاڼې 334. ASIN B0007BLCWC. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_سپین_پوستو_غوره_والی&oldid=301446" نه اخيستل شوی